Anonim Şirketin Ticaret Unvanı

Anonim şirket sermaye şirketlerindendir ve sermaye getirerek şirkete dahil olan ortaklar koydukları sermaye miktarınca sınırlı olarak sorumludurlar (TTK m.

329). Ortakların sorumluluğu şirketin ardından ikincil bir sorumluluktur. Üçüncü kişilere karşı öncelikle şirket kendi malvarlığı ile sorumludur, bu nedenle kollektif ve komandit şirkette olduğu gibi ortakların ad ve soyadlarının unvanda yer alması sermaye şirketi olan anonim şirkete uygun bir durum değildir. Bunun yerine şirketin iştirak sahasını ve türünü gösteren bir ibare, ticari hayatta anonim şirket için daha fazla şeffaflık sağlayacaktır. Bu nedenle kanun sistematiğinde işletme konusu ve şirket türünü belirten ifade unvanın çekirdek kısmı olarak belirlenmiştir (TTK m.

43). Ortakların ad ve soyadlarının unvanda yer almamasının birinci nedeni yukarıda bahsedildiği gibi anonim şirketin bir sermaye şirketi olmasıdır, ikinci nedeni ise ortaya çıkabilecek her türlü iltibasın önüne geçmektir.

Anonim şirket unvanının ilk olarak işletme konusundan ikinci olarak da şirket türünü gösteren kelimelerden oluşturulması gerekecektir. Anonim şirket kelimesinin kısaltılarak yazılması mümkündür (A.Ş, A.O). Şirket unvanında gerçek kişi adının unvanda yer alması elbette yasak değildir ancak bu halde şirket nevini gösteren ibare

44 kısaltılmadan yazılacaktır, A.Ş veya A.O gibi kısaltma yapılamayacaktır¹²⁴ (TTK m.43/2).

1926 tarihli Kanunnamei Ticaret’te anonim şirketlerin ticaret unvanında

“şürekanın ve eşhası saire”nin isimlerinin yer alamayacağı ve anonim şirketin hiçbir ortağın adıyla tarif olunamayacağı ifade edilmiştir. Kanunun getirdiği bu sisteme rağmen anonim şirket unvanları kişi adlarından oluşturulmuştur. Arşimides T. A. Ş, Koç T. A. Ş bunlardan iki tanesidir. Kanun maddesinde şürekanın ve eşhası saire denildiği için, yasağın burada göz ardı edildiği görülmüştür. İsviçre Borçlar Kanunu’nda benzer bir hüküm bulunmaktaydı ve “hayatta bulunan bir kişinin ismi”

anonim şirket unvanına konulamıyordu. Bu hüküm uygulamada birçok sıkıntı ortaya çıkarmış, anonim şirketlerin birçoğunun Almanya’ya nakledilmesi ve İsviçre’de şube açmaları ile sonuçlanmıştır. Bu durumun fark edilmesiyle kanunda gereken değişiklik yapılmış, gerçek kişi adlarının anonim şirket unvanına “anonim şirket”

kelimesinin kısaltılmadan yazılmasıyla mümkün olabileceği sonucuna varılmıştır¹²⁵. Türk Ticaret Kanunu, sermaye şirketlerinin ticaret unvanının çekirdek kısmında işletme konusunun ve şirket türünü gösteren kelimelerin bulunması zorunluluğu konusunda Alman hukukunun, kısaltmalar bakımından ise İsviçre hukukunun kabul ettiği sistemi benimsemiştir¹²⁶.

Gerçek kişinin ad ve soyadının kısaltılmadan yazılması zorunluluğu, İsviçre Hukuku’nda şirketin türünü gösteren kısaltmanın gerçek kişinin adının kısaltmasıyla

124 “

Davalı MNG Holding A.Ş., ticaret siciline 5 Haziran 1986 tarihinde kaydedilmiş ve tescil edilmiş ve bilahare MNG Torgem, MNG Sulama, MNG Baraj İnşaatı, MNG Esmaş Elektro Sistemleri, MNG Tesisat ve MNG Bilgisayar isimli iştirak firmalarını kurmuştur. Davalı, MNG ticari ismi ve unvanının firmanın kurucusunun isminden oluştuğunu ve bu nedenle MNG ibaresi üzerinde üstün haklarının bulunduğunu ileri sürmüştür. Türk Ticaret Kanunu’nun 45. maddesine göre, ticari isim ve unvanlar şahıs isimlerinden oluşabilirler; ancak bu durumda, şirketin cinsini anlatan ibarelerin ticari isim ve unvanda kısaltılmaması gerekir. Buna rağmen, davalı firmanın ticari ismi “MNG HOLDİNG A.Ş.”

(Anonim Şirket isminin kısaltması) olarak tescil edilmiştir. Bundan ötürü, yukarıda atıf yapılan kanuni yükümlülüğün ışığında MNG isminin bir şahıs ismi olarak korunması mümkün değildir.”YHGK, Esas No: 2002/11-62, K: 2002/115, Tarih: 27. 02. 2002. (Erişim) http://www.deris.com.tr/tr/ticari-marka-hakkina-tecavuz-ve-savunmalar-%E2%80%93-taninmis-marka---mng.aspx, 12. 02. 2014.

125 Erem, s. 155; Karayalçın, s. 382, Dipnot 32 “ Eski Ticaret Kanunu’nda bulunan hüküm ticaret hayatının icaplarına uygun bulunmuyordu. Kapital sahibi büyük müteşebbisler mesuliyetlerini tahdit etmek ve anonim şirket statüsünden faydalanmak maksadıyla bazı gölge şahıslarla birlikte anonim şirketler kurmakta ve bu şirketlerin kendi adlarıyla anılmasını istemektedirler.“

126 Karayalçın, s. 382.

45 karıştırılması ihtimaline karşı getirilmiştir. Erem’e göre maddenin kaynağı İsviçre Borçlar Kanunu’na bu hükmün geçirilmesinin nedeni, Fransızcada anonim şirket (société anonyme) kelimelerinin ticaret unvanının başında olabilmesidir. Bu kelimelerin baş harfleri, içinde gerçek bir kişinin adı bulunan bir unvanın başına konulacak olursa (S.A. Dupont Transport gibi) bu durumda Fransızcada anonim şirketi anlatan kelimelerin baş harfleri gerçek bir kişinin öz adlarının baş harfleri zannedilecek ve üçüncü şahıslar bu şirketin anonim şirket olduğunu anlamayabilecektir. Oysa Türkçede anonim şirket kelimelerinin unvanın başına gelmesine imkân olmadığı için bu hükmün Türk Ticaret Kanunu’nda bulunmasına ihtiyaç ve gerek yoktur. Bu nedenle A. Ş işaretinin gerçek kişinin ad ve soyadıyla karıştırılma olasılığı bulunmamaktadır. Türkçede şirketin türünü gösteren ibare, gerçek kişinin adından önce kullanılamayacağı için her iki kısaltmanın da karıştırılma ihtimali bulunmamaktadır¹²⁷.

6102 sayılı TTK m. 43/2’ye göre anonim şirket, limited şirket veya kooperatiflerin unvanında gerçek kişi ad veya soyadının bulunması halinde şirket türünü gösteren ibareler baş harflerle veya başka şekilde kısaltılarak yazılamayacaktır ve gerçek kişi ad veya soyadı unvanda ancak ek olarak yer alabilecektir. Bu nedenle unvanda yalnızca adın veya yalnızca soyadın bulunması halinde kısaltma yapılıp yapılamayacağı, yapılacaksa kısaltmanın ne şekilde olacağı açıklığa kavuşturulmalıdır. Ad ve soyaddan yalnızca birinin unvanda yer alması halinde, ekin gerçek kişinin adı veya soyadı mı olduğu konusunda tereddüt yaşanabilir. Kanunda gerçek kişinin adı veya soyadı denildiği için, yalnızca ad veya yalnızca soyadın unvanda bulunması halinde de şirket türünü gösteren ibareler kısaltılmadan yazılacaktır.

Anonim şirketlerin ticaret unvanında özel mevzuatlar gereğince bazı kelimelerin bulunması şarttır;

-Yatırım ortaklıklarının unvanı “Yatırım Ortaklığı” ibaresini içermelidir (Sermaye Piyasası Kanunu m. 36/1).

127 Erem, s. 155, Dipnot 12.

46 -Umumi mağazacılıkla iştigal eden anonim şirketlerin unvanında “Umumi Mağazalar” kelimesi yer almalıdır (Umumi Mağazalar Kanunu m. 3/2).

-Bankaların ticaret unvanında “Banka” kelimesi yer alır (Banka Kanunu m.

150/2).

-Sigorta acenteliği yapacak şirketlerin unvanında “sigorta” ifadesi ile birlikte

“acentelik” veya “ aracılık” ifadelerinden biri bulunmalıdır (Sigorta Kanunu m.

32/1).