ALTYAPI VE KENTSEL DÖNÜŞÜM HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Mevzuat Çalışmaları

“Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” 25 Temmuz 2014 tarihli 29071 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yürütülen Projeler

 İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Değerlendirilmesi Projesi

Projenin amacı 6306 Sayılı Kanunun uygulanması ile daha da artacak olan inşaat ve yıkıntı atıkları karşısında sürdürülebilir mekânsal ve ekonomik gelişmeyi gerçekleştirmek üzere doğal kaynakların korunması ve akılcı kullanımın sağlanmasıdır.

 Ekolojik Yerleşme Birimi Projesi

6306 sayılı Kanunun 6(6) Maddesi çerçevesinde bir kentsel standart elde edilmesi ve Eskişehir Kocakır mevkiinde ilan edilen riskli alanda pilot uygulamasının yapılması, kentsel dönüşümün çevresel etkilerini azaltan ve sürdürülebilir enerji kaynaklarını kullanan yeşil

kentsel dönüşüm modelinin tanımlanması amacıyla “Ekolojik Yerleşme Birimi Projesi” 62 2014 yılında başlatılmış olup, devam etmektedir.

 Altyapı Tesislerinin Yapımına İlişkin Usul ve Esasların Belirlenmesi

“Altyapı Tesislerinin Yapımına İlişkin Usul ve Esasların Belirlenmesi” Protokolü imzalanarak başlatılmış ve I. aşaması olan Mevcut Durum Raporu tamamlanmıştır.

 Kentsel Dönüşüm Alanlarının Belirlenmesi ve Senaryo Afetlerin Oluşturulması için Yerel Yönetimlerin Verilerinin Kullanıldığı CBS Tabanlı Otomasyon Sisteminin Oluşturulmasının Araştırılması ve Geliştirilmesi Projesi

Kentsel Dönüşüm Alanlarının Belirlenmesi ve Senaryo Afetlerin Oluşturulması için Yerel Yönetimlerin Verilerinin Kullanıldığı Coğrafi Bilgi Sistemi Tabanlı Otomasyon Sisteminin Oluşturulmasının Araştırılması ve Geliştirilmesi Projesi Ortak Hizmet Uygulaması Protokolü imzalanmıştır.

Temel Faaliyetler

 Riskli Alan Uygulamaları

Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği kapsamında Bakanlığımız ve İdarelerden gelen talepler doğrultusunda riskli alanların tespit edilmesi iş ve işlemleri gerçekleştirilmiştir.

2014 yılında ilan edilen riskli alan teklifleri şunlardır:

 İstanbul İli’nin tüm İlçelerinde toplam 17.830 adet binada, 68.424 adedi konut, 9.813 adedi dükkân olmak üzere toplam 78.237 adet bağımsız birimin riskli yapı tespiti yapılmıştır. 6306 sayılı Kanun kapsamında risk tespiti yapılan binalardan 4.146 adet bina yıkılmış olup, 17.574 adet konut, 1.780 adet dükkân olmak üzere toplam 19.354 adet bağımsız birimin yıkımı gerçekleştirilmiştir. Riskli yapı tespitlerine ilaveten İstanbul İlinde 27 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanların toplam büyüklüğü 1118,40 hektar, toplam nüfusu 253.846, toplam bina sayısı 30.442, toplam birim sayısı yaklaşık 80.748’dir. Alanlarda yapılacak uygulamaların bir kısmı Bakanlığımızca yürütülmekte ve bir kısmı için de ilgili İdareler yetkilendirilmiştir.

 İzmir İli, Karabağlar İlçesinde 1 adet, Karabağlar-Buca İlçesinde 1 adet, Karşıyaka İlçesinde 1 adet, Menemen İlçesinde 2 adet, Narlıdere İlçesinde 1 adet olmak üzere toplam 6 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanların toplam büyüklüğü 838,59 hektar, toplam nüfusu 91327, toplam bina sayısı 27488, toplam birim sayısı 43669’dur. Alanlarda yapılacak uygulamaların bir kısmı Bakanlığımızca yürütülmekte ve bir kısmı için de ilgili İdareler yetkilendirilmiştir.

 Adana İli, Çukurova İlçesinde 1 adet, Seyhan İlçesinde 3 adet, Yüreğir İlçesinde 3 adet ve bir adet Ceyhan İlçesinde olmak üzere toplam 8 adet alan “Riskli Alan”

ilan edilmiştir. Riskli alanların toplam büyüklüğü 340,40 hektar, toplam nüfusu

47387, toplam bina sayısı yaklaşık 8582, toplam birim sayısı 15426 ’dir. Alanlarda yapılacak uygulamalar için ilgili İdareler yetkilendirilmiştir.

 Hatay İli, Antakya İlçesinde 1 adet, İskenderun İlçesinde 1 adet olmak üzere toplam 2 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanın büyüklüğü 113,6 hektar, toplam nüfusu 21113, toplam bina sayısı 3282, toplam birim sayısı 6274’tür.

Alanlarda yapılacak uygulamaların biri Bakanlığımızca yürütülmekte ve diğeri için ise ilgili İdaresi yetkilendirilmiştir.

 Kahramanmaraş İli, Merkez İlçesinde 2 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanların toplam büyüklüğü 53,9 hektar, toplam nüfusu 11204, toplam bina sayısı 2234, toplam birim sayısı 4373’tür. Alanlarda yapılacak uygulamalar için ilgili İdaresi yetkilendirilmiştir.

 Karaman İli, Ermenek İlçesinde 1 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanın büyüklüğü 24,8 hektar, toplam nüfusu 1500, toplam bina sayısı 250, toplam birim sayısı 250’dir. Alanda yapılacak uygulamalar Bakanlığımızca yürütülmektedir.

 Kayseri ili Kocasinan İlçesi’nde bir adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanın büyüklüğü 50,8 hektar, toplam nüfusu 1000, toplam bina sayısı 264, toplam bağımsız birim sayısı 286’dır. Alanlarda yapılacak uygulamalar için ilgili İdaresi yetkilendirilmiştir.

 Kocaeli İli, Körfez İlçesinde 1 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanın büyüklüğü 6,5 hektar, toplam bina sayısı 168, toplam birim sayısı 168’dir. Alanda yapılacak uygulamalar Bakanlığımızca yürütülmektedir.

 Kütahya İli, Merkez İlçesinde 1 adet, Pazarlar İlçesinde 1 adet olmak üzere toplam 2 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanların toplam büyüklüğü 502,7 hektar, toplam nüfusu 51847, toplam bina sayısı 9331, toplam birim sayısı 25001’dir. Alanlarda yapılacak uygulamaların biri Bakanlığımızca yürütülmekte ve diğeri için ise ilgili İdaresi yetkilendirilmiştir.

 Mardin İli, Merkez İlçesinde 1 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanın büyüklüğü 39,69 hektar, toplam nüfusu 9729, toplam bina sayısı 1161, toplam birim sayısı 2747’dir. Alanda yapılacak uygulamalar için TOKİ yetkilendirilmiştir.

 Niğde İli, Merkez İlçesinde 1 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanın büyüklüğü 550 hektar, toplam nüfusu 25000, toplam bina sayısı 6800, toplam birim sayısı 6800’dir. Alanda yapılacak uygulamalar için ilgili İdaresi yetkilendirilmiştir.

 Sakarya İli, Erenler İlçesinde 1 adet, Hendek İlçesinde 1 adet olmak üzere toplam 2 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanların toplam büyüklüğü 54,5 hektar, toplam nüfusu 4850, toplam bina sayısı 752, toplam birim sayısı 1897’dir.

Alanlarda yapılacak uygulamalar için ilgili İdareleri yetkilendirilmiştir. Bugün itibariyle hizmet alım işi için 4.000.000 TL kaynak aktarılmıştır.

 Samsun İli, İlkadım İlçesinde 1 adet, Canik İlçesinde 2 adet olmak üzere toplam 3 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanların toplam büyüklüğü 126,4 hektar, toplam nüfusu 44730, toplam bina sayısı 3751, toplam birim sayısı 11363’tür.

Alanlarda yapılacak uygulamaların biri ilgili İdaresi tarafından diğer ikisi ise Bakanlığımızca yürütülmektedir.

 Şanlıurfa İli, Siverek İlçesinde 1 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanın büyüklüğü 23,50 hektar, toplam nüfusu 2106, toplam bina sayısı 839, toplam

birim sayısı 865’dir. Alanda yapılacak uygulamalar için ilgili İdaresi 64 yetkilendirilmiştir.

 Tokat İli, Merkez İlçesinde 1 adet, Turhal İlçesinde 1 adet olmak üzere toplam 2 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanların toplam büyüklüğü 34,46 hektar, toplam nüfusu 4100, toplam bina sayısı 1340, toplam birim sayısı 1896’dır.

Alanlarda yapılacak uygulamalar Bakanlığımızca yürütülmektedir. Bunun yanında özellikle Kuzey Anadolu Fay hattı üzerinde yerleşimi bulunan Niksar, Erbaa ve Reşadiye ilçe merkezlerine ilişkin mikrobölgeleme etüt çalışmaları sürdürülmektedir.

 Trabzon İli, Merkez İlçesinde 2 adet, Gürbulak İlçesinde 1 adet olmak üzere toplam 3 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanların toplam büyüklüğü 22,82 hektar, toplam nüfusu 1758, toplam bina sayısı 202, toplam birim sayısı 260’tır. Alanlarda yapılacak uygulamalar Bakanlığımızca yürütülmektedir.

 Van İli, Erciş İlçesinde 1 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanın büyüklüğü 151 hektar, toplam nüfusu 14500, toplam bina sayısı 3500, toplam birim sayısı 10500’dür. Alanda yapılacak uygulamalar için TOKİ yetkilendirilmiştir.

 Yalova İli, Merkez İlçesinde 1 adet “Riskli Alan” ilan edilmiştir. Riskli alanın büyüklüğü 9,89 hektar, toplam bina sayısı 246, toplam birim sayısı 416’dır.

Alanda yapılacak uygulamalar Yalova Belediye Başkanlığınca yürütülmektedir.

Tablo 14. Bakanlığımıza Tahsisi Yapılan Taşınmazlar (Riskli Alan)

İller Toplam Alanlar (ha) Yüzde (%)

Adana 0,63 1,24

Ağrı 2,16 4,24

Ankara 13,05 25,64

Bursa 1,2 2,36

Edirne 1,71 3,36

Erzincan 4,02 7,9

Eskişehir 0,01 0,02

İstanbul 19,13 37,59

İzmir 7,98 15,68

Sakarya 0,01 0,02

Samsun 0,02 0,04

Tokat 0,95 1,87

Van 0,02 0,04

Toplam 50,89 100

Tablo 15. Bakanlığımız Tarafından Yapılan Kamulaştırma Bedelleri

Bölgeler Toplam Alanlar (m²) Bedeller (TL)

Bursa - Yıldırım 85.535,30 39.135.154,86

Bursa - Soğanlı 68.536,70 46.000.000,00

Diyarbakır - Sur 1.883,67 2.944.883,25

Kahramanmaraş - Merkez 83.131,22 77.743.623,23

İstanbul - Esenler - Havaalanı 4.827,90 7.375.196,63

İzmir - Karabağlar - Uzundere 287.851,74 97.919.191,80

Sakarya - Hendek - Kemaliye 835,98 1.882.581,01

Toplam 532.602,51 273.000.630,78

 Rezerv Yapı Alanı ve Emlak Değerleme Çalışmaları

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği kapsamında Bakanlığımız tarafından, TOKİ veya İdarelerden gelen talepler doğrultusunda ya da resen Rezerv Yapı Alanlarının Tespit edilmesi iş ve işlemlerine başlanılmıştır.

2014 yılı içerisinde Maliye Bakanlığından toplamda 149 adet taşınmazın rezerv alan belirlenmesi için görüş talebinde bulunulmuş olup, Maliye Bakanlığından 30 adet taşınmaz için uygun görüş bildirilmiş ve 13 adet taşınmaz için de cevap beklenmektedir.

Makam Olurları ile bugüne kadar 38 adet Rezerv Yapı Alanı belirlenmiştir.

Tablo 16. Bakanlığımıza Tahsisi Yapılan Taşınmazlar (Rezerv Yapı Alanı)

İller Toplam Alanlar (ha) Yüzde (%)

Aksaray 5,18 0,42

Ankara 10,79 0,87

Artvin 3,41 0,27

Bolu 12,97 1,04

Bursa 1.082,44 87,04

Diyarbakır 29,81 2,4

Elazığ 2,86 0,23

Erzincan 42,53 3,42

Karaman 3,1 0,25

Kütahya 21,02 1,69

İstanbul 10,08 0,81

İzmir 7,84 0,63

Mardin 11,51 0,93

Toplam 1.243,54 100

66

 Lisanslandırma İşlemleri

6306 sayılı Kanun kapsamında; 2014 yılı içerisinde 299 kurum ve kuruluş riskli yapıları tespit etmek üzere lisanslandırılmıştır. 31.12.2014 tarihi itibari ile 1 Sivil Toplum Kuruluşu, 8 Üniversite, 3 Kamu Ortaklı Şirket, 143 Tüzel Kişi, 129 Yapı Denetim Kuruluşu ve 15 Yapı Laboratuvarı olmak üzere; toplam 299 kurum ve kuruluş riskli yapıları tespit etmek üzere lisanslandırılmış bulunmaktadır.

Şekil 2. Lisanslı Kuruluşların Dağılımları

 Riskli Yapı Tespit İşlemleri

6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapı tespit edilmesine yönelik işlemler devam etmekte olup, 2014 yılı içerisinde tüm ülke çapında 41859 adet binanın (11693 adedi konut, 17627 adedi dükkân olmak üzere toplam 129320 adet bağımsız bölüm) risk tespiti yapılmıştır. 6306 sayılı kanun kapsamında risk tespiti yapılan binaların 12384 adeti yıkılmıştır. (31.05.2012 tarihi ile 31.12.2014 tarihleri arasında yapılan toplam riskli yapı tespiti 57073 bina - 199171 bağımsız bölüm)

 Teknik Heyet İşlemleri

Riskli bina tespitine karşı itirazları değerlendirmek için bölgesel olarak oluşturulmuş olan 13 adet teknik heyet 2014 yılı içerisinde güncellenmiş (üyeler ve sorumlu oldukları iller açısından) ve mevcut teknik heyetlere ilave olarak Sakarya ve İstanbul illerinde 5 adet yeni teknik heyet oluşturulmuştur.

0 2040 60 10080 120140 160

3 1

143 129

15 8

Tablo 17. Teknik Heyet Listesi

No Merkez Bağlı İller

1 İstanbul-1 Edirne, Tekirdağ, Kırklareli 2 İstanbul-2 Edirne, Tekirdağ, Kırklareli 3 İstanbul-3 Edirne, Tekirdağ, Kırklareli 4 İstanbul-4 Edirne, Tekirdağ, Kırklareli 5 İstanbul-5 Edirne, Tekirdağ, Kırklareli 6 İstanbul-6 Edirne, Tekirdağ, Kırklareli 7 Ankara

Bolu, Çankırı, Kırıkkale, Kırşehir, Zonguldak, Bartın, Kastamonu, Karabük, Yozgat, Nevşehir, Niğde, Kayseri, Sivas, 8 Eskişehir Kütahya, Bilecik

9 Sakarya Yalova, Kocaeli, Düzce

10 Trabzon Rize, Artvin, Giresun, Gümüşhane, Samsun, Sinop, Ordu, Amasya, Tokat, Çorum 11 Konya Burdur, Antalya, Afyon, Isparta, Aksaray,

Karaman

12 Bursa Balıkesir, Çanakkale

13 Denizli Muğla, Aydın

14 İzmir Manisa, Uşak

15 Erzurum Erzincan, Bayburt, Kars, Ardahan, Ağrı, Iğdır, Tunceli, Bingöl

16 Elazığ Malatya, Kahramanmaraş, Osmaniye, Adıyaman, Gaziantep, Kilis, Hatay, Şanlıurfa 17 Diyarbakır Muş, Bitlis, Batman, Siirt, Mardin, Şırnak,

Van, Hakkari

18 Adana Mersin

 Üniversiteler İle Yürütülen Ortak Çalışmalar

6306 sayılı Kanun kapsamında riskli alanların tespitine yönelik İdarelerin yapacağı çalışmaları yönlendirecek, yol gösterici nitelikte usul ve esasların belirlenmesi amacıyla Bakanlığımız ile Boğaziçi Üniversitesi Rektörlüğü arasında 02.01.2013 tarihinde imzalanan

“Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Kapsamında Ortak Hizmet Uygulaması Protokolü” kapsamında yapılan çalışmalar üç ayrı bileşen olarak tamamlanmış olup, Bakanlığımızca incelenme aşamasındadır.

 Bileşen-1 kapsamında yapılan çalışmada; riskli alan tespit ve bu alanlar arasındaki risk seviyelerinin karşılaştırılmasına katkı sağlanmasına yönelik olarak tüm ülke çapında deprem riski belirlemesi yapılmış ve 72, 475 ve 2475 yıllık

ortalama yinelenme süresine tekabül eden deprem tehlikesi, bina hasarı, hasar 68 kaynaklı kayıp oranları ve yıllık ortalama kayıp oranı dağılımları ilçe ve grid bazlı olarak verilmiştir.

 Bileşen-2 kapsamında yapılan çalışmada; pilot il olarak seçilen Burdur, Kahramanmaraş ve Muş İl Belediyelerinin deprem risk analizleri için kentsel veri toplanması ve coğrafi bilgi sistemleri ortamında derlenmesi işi Boğaziçi Üniversitesince ihale edilerek öncelikle, deprem tehlikesi belirlenmiş ve zemin modellemesi yapılmış, daha sonra kentsel veri toplaması ve derleme işlemleri yürütülerek, kentsel deprem risk analizleri belirlenmiş ve nihai olarak kentsel kayıp (bina hasar, can kaybı ve yaralanma ekonomik kayıp) tahminleri çıkarılmıştır.

 Bileşen-3 kapsamında yapılan çalışmada; Boğaziçi Üniversitesi Rektörlüğü Kandilli Rasathanesi Araştırma Enstitüsünce tüm bu çalışmalar kullanılan metodolojiler ve kullanılan yazılımlarla ilgili doküman, kılavuz ve standartların hazırlanarak, tüm bu çalışmaların Bakanlığımız, üç pilot ilin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, İl Belediyeleri, AFAD ve ODTÜ öğretim görevlilerinden oluşan katılımcılara tanıtımını içeren 28-29.01.2014 tarihlerinde Ankara İlinde bir panel düzenlenmiştir. Böylece, Protokol kapsamında belirlenen işlerin %92 si tamamlanmış ve hak edişi ödenmiştir. Diğer taraftan, Bakanlığımızca yapılan incelemede tespit edilen eksik ve kusurların giderilmesi çalışmaları Üniversite tarafından devam etmektedir.

Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esasların Riskli Yığma Binaların Belirlenmesi bölümünün tekrar düzenlenmesine imkân verecek bilgiyi oluşturmak maksadı ile sayısal ve deneysel çalışma yapmak üzere Bakanlığımız ile ODTÜ Rektörlüğü arasında 02.12.2013 tarihinde imzalanan ortak hizmet protokolü üç iş paketi olarak tamamlanmıştır. Bu kapsamda farklı malzeme türlerine sahip 10 adet yığma binanın deprem karşısındaki davranışı deneysel olarak incelenmiş ve sonuçlar Deprem Yönetmeliği’nin yedinci bölümü ile Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslara göre yapılan analiz sonuçları ile karşılaştırılarak risk tespitinin daha gerçekçi yapılmasına yönelik öneriler geliştirilmiştir.

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında Niğde İli Merkez İlçesi’nde, 22/05/2013 tarihli ve 2013/4829 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Riskli Alan ilan edilen bölgede yer alan yapıların performans durumlarının belirlenmesi amacıyla Bakanlığımız ile Gazi Üniversitesi Rektörlüğü arasında 14.11.2014 tarihinde ortak hizmet protokolü imzalanmış olup çalışmalar başlamıştır. Protokol kapsamında, riskli alan olarak ilan edilen toplam 550 hektarlık alanda bulunan yaklaşık 3000 adet binanın, 6306 sayılı Kanun’un Uygulama Yönetmeliği Ek-A’da belirtilen yöntemler çerçevesinde incelenmesi öngörülmektedir.

 Eğitim Faaliyetleri

6306 sayılı Kanun’un uygulanması kapsamında yaşanılan sorunlara ve çözümlerine ilişkin olarak İl Müdürlüklerimizin Kentsel Dönüşüm Şubelerinde çalışan personelimize 17-19/09/2014 tarihinde Erzurum’da ve 3-5/11/2014 tarihleri arasında Denizli’de eğitim programları düzenlenmiş olup, bu kapsamda 170 teknik personelimize eğitim verilmiştir.

Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslara yönelik olarak Ankara’da 08.02.2014 ve 27-28/09.2014 tarihleri arasında iki ayrı eğitim programı düzenlenmiş olup, bu eğitimlere lisanslı kurum ve kuruluşlardan 860 kişi katılmıştır.

Belgede 2014 Yılı İdare Faaliyet Raporu (sayfa 62-70)