Ġlgili Yayın ve AraĢtırmalar

Moda resmi ve moda illüstrasyonu konularında yapılan araĢtırmalar literatür taraması sonucunda belirlenerek bu bölümde, bu araĢtırmalara, konularına, yöntemine ve içeriğine göre yer verilmiĢtir. Moda resmi ve moda illüstrasyonu için

yapılan çalıĢmaların oldukça az olması dikkat çekicidir, çoğu zaman baĢka araĢtırmaların içerisinde geçmiĢ, özellikle moda resmi eğitimi hususu kitapları saymaz isek tez ve makalelerde çok nadiren çalıĢılmıĢ bir konudur. Özellikle bu konu hakkında doktora tezine Türkçe kaynaklarda rastlanmamıĢtır. Grafik sanatları (afiĢ, kitap illüstrasyonları vs.), bilimsel illüstrasyonları (tıbbi illüstrasyonlar, botanik, zoolojik illüstrasyonlar) ve teknik illüstrasyonlar (harita, mimari illüstrasyonları) içeren araĢtırmalar konudan uzaklaĢtığı için burada yer verilmemiĢtir. Moda resmi (illüstrasyonu) dersinden genel olarak bahsedilmeyen bu çalıĢmalardan moda illüstrasyonu ve genel illüstrasyon konularını ele alan tez ve makaleler bu bölümde verilmeye çalıĢılmıĢtır.

Raymond, Au Wai Man (2004). “The Future of Fashion Illustration” (Moda Ġllüstrasyonunun Geleceği) baĢlıklı doktora tezinde öğrencilere ve profesyonel moda tasarımcılarına bir anket araĢtırması yapmıĢtır. Ġki tarz illüstrasyon hazırlamıĢtır A grubu adını verdikleri bizim moda resmi dediğimiz daha gerçekçi, detaylı giysinin net bir Ģekilde belli olduğu tasarım çizimleri; B grubu dediği ise moda illüstrasyonu tarzında daha sanatsal, artistik ve giysi detaylarının belli olmadığı çizimler. Bu çizimler öğrenciler ve profesyonellere gösterilerek 5 grup soru sorulmuĢtur. Katılımcıların demografik ve biyolojik özellikleri, iki stil hakkında gördükleri, moda resminin mevcut rolü, moda resminin gelecek rolü ve moda resminin eğitim açısından önemi. Pek çok öğrenci ve profesyonel moda fotoğrafı yerine illüstrasyonu tercih etmiĢtir. Moda iĢ dünyasında ve moda sanatında teknik ve artistik değer olarak moda resminin önemli bir role sahip olduğu tespit edilmiĢtir. Yapılan araĢtırmada A grubundaki realistik moda resminin daha fazla ticari potansiyeli olduğu, maliyet ve üretim açısından, dönem stillerini yorumlama açısından teknik bilgiyi daha çok temsil ettiği görülmüĢtür. B grubundaki artistik moda illüstrasyonuna ise ticari potansiyeli daha çok editoryal, reklam ve tanıtım amaçlı olarak geniĢ bir estetik değer takdir edilmiĢtir. Skolastik olarak her iki grup çizim de yararlı bulunmuĢtur. Öğrencilere göre profesyoneller daha çok gerçekçi olan moda resmine ilgi ve eğilim göstermiĢlerdir. AraĢtırmada eğitsel olarak bugün moda öğrencilerinin teknik yeteneklerini geniĢletmek daha kaliteli illüstrasyonlar yapmaları için eğitici uzmanlar sanatsal yöne çok fazla vurgu yapmaktan kaçınmaları gerektiği sonucuna varmıĢtır.

AraĢtırmanın literatür kısmında ise tarihe ayna olarak, kültür anlatımı, evrensel ve etkili iletiĢim aracı olarak moda illüstrasyonu incelenmiĢ; eski ve yeni literatür kaynakları, eğitim ve tekniklere yönelik eski ve yeni illüstrasyon kitapları, moda basınında moda illüstrasyonu, etki bırakan ressam ve moda illüstratörleri ile tarihsel anlamda moda illüstrasyonu ve moda tarihi ele alınmıĢtır.

Dewan ve Kaur (2013), “Fashion Illustration-a Study Different Color Mediums” (Moda Ġllüstrasyonu-Farklı Renk Araçları ile Bir ÇalıĢma) isimli makalesinde, moda illüstrasyonlarının hızlı olması gereken çizimler olması gerektiği düĢüncesinden yola çıkarak en kısa zamanda en hızlı ve en nitelikli sonucu veren renklendirme araçları arasında kıyaslama yapmıĢlardır. En mükemmel etkiyi ve efekti steadtler kalem ve suluboya ile elde etmiĢlerdir.

Kidd ve Workman (1999), “Assessment of Creativity in Apparel Design” (Giysi Tasarımında Yaratıcılığın Değerlendirilmesi) isimli çalıĢmalarında, moda resmi dersinde, öğrencilerin hayalinde canlandırma gücünü ve yaratıcılıklarını ele alarak değerlendirmeyi hedeflemiĢlerdir. Moda tasarımında eğitim gören 16 öğrencinin oluĢturduğu örneklem grubu ile canlı imgelerle deneyim kazanan öğrencilerin hayalinde canlandırma egzersizi sonucunda daha yaratıcı çizebilecekleri hipotezinden yola çıkmıĢlardır. Moda resmi Ģeklinde çizdikleri tasarımları 10‟lu dereceleme ölçeği kullanarak değerlendirmiĢler, imgelem canlılığı açısından kiĢisel farkları belirlemede ise Betts‟in Zihinsel Canlandırma Anketi‟ni (QMI- Questionnarie Upon Mental Imagery) kullanılmıĢlardır. Sonuç olarak, toplam zihinsel canlandırma kategorileri ile tasarımların yaratıcılık düzeyi arasında anlamlı bir iliĢki olduğu; tasarım ölçütleri olarak yaratıcılık, estetik ve özgünlük arasında belirgin bir iliĢki olduğu; yaratıcılık, estetik ve özgünlük ölçütleri ile anlamlı iliĢki göstermemelerine rağmen iĢlevsellik ve uygunluk ölçütleri arasında da anlamlı bir iliĢki olduğu gibi neticelere ulaĢmıĢlardır.

Uçar (2012), “Ġllüstrasyon ve Moda” baĢlıklı yaptığı yüksek lisans çalıĢmasında, moda illüstrasyonunun tarihini, kullanılan malzemelerle yöntemlerini ve önemli moda tasarımcıları ile illüstratörleri örneklem alan bir literatür araĢtırması yapmıĢtır.

KürĢad (2008). “Moda Ġllüstrasyonu ve Türkiye‟de Moda Ġllüstrasyonu Üzerine Bir AraĢtırma” adlı yüksek lisans tezinde, Dünyada ve Türkiye‟de moda illüstrasyonunu, illüstrasyon çeĢitlerini, giyim ve tasarım kavramlarını, kullanılan araç ve yöntemlerle, Türkiye‟de moda illüstrasyonunun günümüzdeki durumunu ve sorunlarını gerçekleĢtirdiği literatür araĢtırmaları ve görüĢmeler çerçevesinde ortaya koymaya çalıĢmıĢtır.

Özüdoğru (2009). “Vogue Dergisi Kapaklarında Sosyal, Teknolojik ve Sanatsal DönüĢüm: Ġllüstrasyon Dönemi” adlı makalesinde, moda tarihi boyunca illüstrasyonların en çok önem kazandığı bir dönemde, o günün en önemli medyalarından birisi olan Vogue moda dergisinin kapaklarında yer alan illüstrasyonlar ve bu illüstrasyonların yapıldığı dönem sosyolojik, teknolojik ve sanatsal açıdan ele alınarak incelenmiĢtir.

Çakan (2013). “Moda Tasarımında Animasyona Dayalı Figür Varyasyonları ÇalıĢma Materyali OluĢturma” baĢlıklı yüksek lisans tezinde moda endüstrisinde önemli bir ön adım ve süreç olan tasarım ve illüstrasyon kısmını ele alarak; moda illüstrasyonunu tanımı, tarihçesi, çizim ve boyama teknikleri gibi bir literatür çerçevesinde inceledikten sonra, moda sektörü çalıĢanlarına 3D modelleme ile moda figür çizimi ve boyutlandırma gösterilmiĢtir. 3Ds Max programında çizim ve renderlama teknikleri çekilen videolar yardımıyla eğitim alan kiĢilere uygulanmıĢtır.

Zabunoğlu (2015). “Moda Tasarımı ve Ġllüstrasyon” konulu yüksek lisans tezinde moda ve illüstrasyon iliĢkisini anlatmıĢ, tezinde tarihsel anlamda modacılara, moda illüstratörlerine yer vermiĢ ve modanın geliĢimi içerisinde tasarımcılarla illüstratörlerin moda tarihindeki yerlerini belirlemiĢtir.

Boztepe (2015). “Ġllüstrasyonun Tarihsel Süreci ve GeliĢimi” baĢlıklı yüksek lisans tezinde literatüre dayalı araĢtırmasında, illüstrasyon tarihini grafiksel, resimsel ve diğer alanlar açısından kronolojik bir biçimde incelemiĢtir. Ġllüstrasyon çeĢitlerini, diğer sanatlarla etkileĢimini, Türkiye‟deki illüstrasyon çeĢitleri ve tarihsel geliĢimi ile günümüzdeki dijital illüstrasyonu ele almıĢtır.

KeĢ (2001). “Görsel ĠletiĢimde Ġllüstrasyonun Kullanım Alanlarına Kuramsal Bir YaklaĢım”, isimli yüksek lisans tezinde görsel iletiĢim-illüstrasyon iliĢkisi ile illüstrasyonun görsel iletiĢim alanlarında kullanımı irdelenmiĢtir. ĠletiĢimin kavramları ve öğeleri incelendikten sonra, görsel iletiĢimin gerekliliği vurgulanmıĢ, tarihsel anlamda Türkiye‟de ve Dünya‟da illüstrasyonun geliĢimi ele alınarak, illüstrasyon türleri literatüre dayalı bir biçimde incelenmiĢtir.

Yöntem (2017). “Türkiye ve Dünya‟da Geleneksel Ġllüstrasyondan Dijital Ġllüstrasyona GeçiĢ; Eğitim ve Sektörel Bağlamda Kullanımları” konulu yüksek lisans tezinde Türk illüstrasyon tarihinde yer edinmiĢ illüstratörler, illüstrasyon türleri, geleneksel illüstrasyon yapım teknikleri ve araçları, dijital illüstrasyonun doğuĢu, teknikleri ve geliĢimi ile dijital illüstrasyon türleri ve günümüzde dijital illüstrasyon yapan sanatçılara yer verilmiĢ; eğitsel ve mesleki açıdan incelenerek günümüz illüstratörleri ile röportajlar gerçekleĢtirilmiĢtir.

Üstündağ (2016). “Yaratıcı Endüstrilerde Ġllüstrasyonun Rolü” baĢlıklı yüksek lisans tezinde reklam, mimari, el sanatları, moda tasarımı, televizyon, radyo, müzik, eğlence, film gibi yaratıcı endüstrilerde illüstrasyonun yerini ve önemini belirlemektedir. Tanım, tarihçe ve illüstrasyon türlerinden bahseden yazar; illüstrasyonun değiĢiminden ve dönüĢümünden günümüz durumundan bahsetmiĢ, illüstrasyonun güncel kullanım alanlarında yerini ve önemini ortaya koymuĢtur.