Örtülü Kazanç Dağıtılan Taraf Düzeltme İşlemleri Örtülü kazanç dağıtılan kurum tam mükellef kurum ise;

Kâr payı iştirak kazançları istisnasına tabi olduğundan söz konusu kurum daha önce beyan ettiği matrahı düzeltme beyannamesi ile düzeltecek ve gerek-tiğinde önceden fazla ödediği vergiyi iade alabilecektir. Ancak bu düzeltmenin yapılabilmesi için örtülü kazanç dağıtan kurum nezdinde tarh edilen vergilerin kesinleşmiş (dava açma süresinde dava açılmaması, yargı mercilerince nihai kararın verilmiş olması veya uzlaşmanın vaki olması hallerinde vergi kesinle-şir) ve ödenmiş olması gerekmektedir. Düzeltme işlemi, kurumlar vergisi yö-nünden düzeltme beyannamesi verilmek suretiyle yerine getirilecektir.

Dar mükellef kurum, gerçek kişi, vergiye tabi olmayan veya vergiden

muaf herhangi bir kişi veya kurum olması halinde;

Kâr payı net kâr payı kabul edilerek brüte tamamlanması sonucu bulunan tutar üzerinde vergi kesintisi veya bir başka deyişle stopaj yapılacaktır.

Örneğin; A AŞ. Emsal fiyatı 150.000 TL olan malı şirket ortağı B’nin eşi C’ye 50.000 TL’ye satmaktadır. Bu durumda A AŞ’den ortak B’nin eşine (150.000-50.000) 100.000 TL transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı yapılmıştır.

Örtülü kazanç dağıtılan gerçek kişi olduğundan Gelir Vergisi Kanunun 94’üncü maddesi gereğince % 15 stopaj yapılacaktır. 100.000 TL dağıtılmış kâr payı sayıldığından brüte tamamlanarak kesinti yapılacaktır:

100.000/0,85=117.647 TL (Brüt Kâr Payı) 117.647* 0,15= 17.647 TL (Tevkif Edilen Vergi)

C için menkul sermaye iradı niteliğindeki bu kazancın yarısı GVK’nın 22.

Maddesinde istisna olarak kabul edilmiştir. Diğer yarısını gelir vergisi beyan-namesi ile beyan ederek hesaplanacak gelir vergisinden tevkif edilen 17.647 TL tutarındaki vergi mahsup edilecektir.

Dar Mükellef kurum (Türkiye’de işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kar payı elde edenler hariç) veya kurumlar vergisinden muaf dar mükellef kurum ise;

KVK’nın 30/3. maddesi gereğince %15 oranında kurumlar vergisi stopa-jına tabidir. Yukarıda yapılan hesaplamalar gibi bu oran üzerinden brüte iblağ işlemi yapıldıktan sonra tevkifat yapılacaktır.

Örtülü kazanç dağıtılan yurt dışında yerleşik ise;

İlgili ülkenin vergi hükümranlığına tabi olduğundan Türk Vergi Kanun-larında bir düzeltme öngörülemez. Ancak o ülkenin vergi mevzuatına göre düzeltme yapılacaktır. Söz konusu ülke ile Türkiye arasında Çifte Vergilen-dirmeyi Önleme Anlaşması varsa, bu anlaşmanın 9’uncu maddesine göre kar-şı ülkenin bu düzeltmeyi yapma yükümlülüğü vardır. Bu yükümlülük yerine getirilmezse veya düzeltmeye gönüllü olunmazsa yine aynı anlaşmanın 24.

Maddesine göre vergi idareleri arasında “karşılıklı anlaşma” prosedürü uy-gulanır. Şüphesiz bu yöntem zaman alıcı ve zor bir yöntemdir (Öcal, 2008;

Ersoy, 2008:160-161).

Kurumlar Vergisinden Muaf ise;

Örtülü dağıtılan kazanç net kar payı kabul edilecek, KVK’nın 15/2. mad-desinde yer alan stopaj oranı dikkate alınarak brüte iblağ işlemi yapılarak, brüt tutar üzerinden maddede belirtilen %15 oranında tevkifat yapılacaktır.

Yıllık ve özel beyanname veren dar mükellef kurum ise;

Ana merkeze aktarılan örtülü kazanç tutarı, net kar payı kabul edilecek ve brüte tamamlanacaktır. Brüt tutar üzerinden KVK’nın 30/6. maddesine göre vergi kesintisine tabi olacaktır. Yukarıda mükellef grubuna göre vergi-lendirme usulleri anlatılan ikincil düzeltme işlemlerinden başkaca bir işlem yapılmayacaktır. Şöyle ki örtülü kar payını elde eden bu gelirini gelir veya kurumlar vergisi matrahına dahil etmeyecek, zarar sözkonusu ise dikkate alınmayacaktır (Ateş, 2011:88-89).

5-SONUÇ

Gayri maddi hakları tanımlamak ve kapsamını belirlemek noktasında dahi ihtilaflı vakalarla karşılaşılmıştır. Yapısında var olan bir karmaşıklığa sahip varlıklardır. Bu varlıklar için yapılan royalti ödemelerinin emsallere uygun-luğunu ortaya koyacak değerleme yapmak oldukça zordur. Karşılaştırılabilir emsal veriler bulunduğunda, kontrol altındaki işlemle emsali alınacak kontrol dışı işlemlerin karşılaştırma analizinde, ar-ge, tedarik, pazarlama gibi işletme içi değişkenlerden, piyasa koşullarının değerlendirilmesine kadar kapsamlı ve zaman alıcı analiz süreci ile karşılaşılmaktadır. Bu analiz emsaller uygunluk standartına ulaşmak için hayati değere sahiptir. Çünkü analiz edilecek veriler fiyata etki eden unsurlardır. Karşılaştırılabilirlik analizinin kapsamlı ve derin-lemesine yapılmadığı durumlarda, global transfer fiyatlandırması uygulamala-rında vergi idarelerinin mükelleflerle ihtilaf içinde oldukları ve mahkemeler-de idare aleyhine kararlar verildiği gözlenmiştir. Ekonomi, işletmecilik hatta royalti ödemelerine münhasır lisans sözleşmeleri, patent, marka konularında hukuk formasyonuna sahip uzman ekibi ile etkin bir analiz gerçekleştirilebilir.

Bunun yanında karmaşık işletme otomasyonlarının kavranması, emsal veri yı-ğınları üzerinde anlamlı sonuçlar çıkarabilecek istastiksel çalışma için mühen-dis ve istatistik mühen-disiplinlerindeki uzmanlarda etkin analize katkı sağlayacaktır.

Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının, 2013 yılında, bahsedilen disiplinlerde formasyona sahip Vergi Müfettiş Yardımcılarını kurul bünyesine dahil etmesi, transfer fiyatlandırması incelemelerinde zaman tasarrufu sağlayacağı, bu alan-da inceleme alt yapısının güçlenmesine yol açacağı düşünülmektedir.

Emsal veri kaynaklarının kullanımında serbestlik noktasında yasal kısıtla-manın olmadığı ve emsal royalti ödemesi için uluslar arası veri tabanlarından yararlanabileceği değerlendirilmektedir. Ancak bazı durumlarda emsal veri bulunamadığında royalti ödemelerine özgü %25 kuralı referans alınabilir.

Emsalleri uygun fiyat tespit yöntemleri içinde royalti ödemelerine en uygun yöntem ilk olarak karşılaştırılabilir fiyat yöntemi bu yöntem uygulanamadı-ğında ise kar paylaşım yöntemi olduğu sonucuna varılmıştır.

Transfer fiyatlandırmasında ilişkili kişilerden birine yapılan kurumlar ver-gisi tarhiyatı, diğer ilişkili tarafın fazladan kurumlar verver-gisi ödemesi sonucunu doğurabilmektedir. Mükerrer vergilendirmeyi önlemek için düzeltme müesse-sesi transfer fiyatlandırmasının önemli bir kurumudur. Örtülü kazanç dağıtı-lan yurt dışında yerleşik ise düzeltmede çifte vergilendirmeyi önleme anlaşma metinlerinin dikkate alınması gerekmektedir. Yurt içi transfer fiyatlandırması vakalarında ise örtülü kazanç dağıtılan tam mükellef kurum ise istisna dolayı-sıyla gerekli düzeltmeler yapılacak fazladan ödenen kurumlar vergisinin iadesi sağlanabilecektir. Ayrıca örtülü kazanç dağıtılan mükellef gruplarına mezkur kanun maddeleri gereğinde stopaj yapılması gerekmektedir.

KAYNAKÇA

Acar, Tokay ve Olcay, Ufuk (2013). Transfer Fiyatlandırması. Ankara : Seçkin Yayıncılık.

Ateş, Leyla, (2011). Transfer Fiyatlandırması ve Vergilendirme. Anka-ra : Turhan Kitabevi Yayınları.

Biyan, Özgür (2007); “Türk Vergi Hukukunda Yeni Bir Boyut :Transfer Fiyatlandırması”, E-Yaklaşım, 49, (Ağustos 2007).

Deran, Ali ve Savaş İncilay (2013), “Maddi Olmayan Duran Varlıkların Değerleme ve Finansal Tablolarda Sunum Esasları”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14, 2, (2013) : 75.

Durak, M.Ali ve Ökten, Rezan (2009), “Royalti Ödemelerinin Transfer Fiyatlandırması Açısından İncelenmesi”, Vergi Sorunları, 234, (2009).

Duran, Metin (2012) ; “GlaxoSmithKline Davası: Vergi mükellef Kazan-dı!” 07.03.2014 tarihinde http://www.metinduran.com/2012/10/23/glaxos-mithkline-davasi-vergi-mukellef-kazandi/ adresinden erişildi.

Duran, Metin (2013); “Oecd Transfer Fiyatlandırması Rehberinin Gayri Maddi Varlıklarla İlgili Bölümünün Güncellenemesine İlişkin Çalışmalar”

Vergi Sorunları Dergisi, 294, (Mart, 2013).

Elele, Onur (2008); “Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Da-ğıtımında Emsallere Uygunluk İlkesi Ve Karşılaştırılabilirlik Analizine İliş-kin Değerlendirmeler”, Yaklaşım Dergisi, 182, (Şubat 2008).

Elitaş, Cemal; Elitaş Bilge ve Özkal, Enver Samet (2009); “Transfer

Fi-yatlandırması ve Kullanılan Yöntemler Arasında Karşılaştırmalı Bir Uygula-ma”, Mali Çözüm Dergisi, 91 (2009).

Ersoy, Adnan (2008) “Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Ve Düzeltme İşlemleri”, Vergi Dünyası Dergisi, 317, (Ocak 2008)

Gündüz, Zeki (21.12.2011) “Know-How mı, Danışmanlık mı?(Stopaj Varmı Yokmu?)”, Dünya Gazetesi, 25.02.2014 tarihinde http://www.dunya.

com/know-how-mi-danismanlik-mi-stopaj-var-mi-yok-mu-141020yy.htm adresinden erişildi.

Gündüz, Zeki (09.05.2012) “Türk iş dünyası transfer fiyatlandırması ko-nusunda gün geçtikçe daha da….”, Dünya Gazetesi, 25.02.2014 tarihinde http://www.dunya.com/turk-is-dunyasi-transfer-fiyatlandirmasi-konusun-da-gun-gectikce-daha-da-148297yy.htm adresinden erişildi.

Kapusuzoğlu, Tuncay (2008). “Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Uygulamasında “Hazine Zararı” Aranmasının Sakıncaları”, Vergi Dünyası Dergisi, 323, (Temmuz 2008).

Küçük, Sema (2009); “Transfer Fiyatlandırmasında Emsallere Uygun Fi-yat Tespit Yöntemleri-I”, Yaklaşım Dergisi, 198, (Haziran 2009).

Maliye Bakanlığı (18.11.2007). 1 Seri Nolu Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Genel Tebliğ, Ankara : Resmi Gazete (26704 Sayılı).

Maliye Bakanlığı (24.01.2012). Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya Fe-deral Cumhuriyet Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi ve Vergi Kaçakçılığını Önleme Anlaşması, Ankara : Res-mi Gazete (28183 Sayılı).

Maliye Hesap Uzmanları Derneği (2013), Beyanname Düzenleme Kla-vuzu : Vergi Usul Kanunu. Ankara : Maliye Hesap Uzmanları Derneği Ya-yınları.

Markham, Michelle (2005) Tax in a Changing World: The Transfer Pri-cing of Intangible Assets, Tax Notes International 40.

Mcclure, J.Harold (2012), “Profits Based Approaches to Evaluating Re-asonable Royalties in Light of Uniloc-Part II” Intellectual Property and Tecnology Law Journal, 24, 10, (October 2012).

Nazalı, Ersin (2007); “Transfer Fiyatlandırması-III”, Yaklaşım Dergisi, 177, (Eylül 2007)

OECD Model Tax Convention on Income and on Capital, (2010) Paris : OECD Publishing.

Öcal, Erdoğan (2008); “Transfer Fiyatlandırmasında Düzeltme (2008)”

Vergi Sorunları Dergisi, 243, (Aralık 2008).

Pehlivan, Serdar ve Gökbunar, Ali Rıza (2010), “Transfer Fiyatlandırma-sında Vergi Denetiminin Etkinliği: Sorun ve Çözüm Önerileri”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8, 2 (2010).

PrıcewaterhousecooperS (2013) International Transfer Pricing 2013/14”.

T.C. Yasalar (21.06.2006). Kurumlar Vergisi Kanunu. Ankara: Resmi Gazete, (26205 Sayılı).

Taşkın, Yasemin (2012), Transfer Fiyatlandırmasında Emsallere Uy-gunluk İlkesi. İstanbul : Türkmen Kitabevi Yayınları.

Thomas, Tucha ve Markus, Brem (2005). Fuzzy Transfer Pricing Wor-ld: On The Analysis Of Transfer Pricing With Fuzzy Logic Techniques.

[y.y.] : Indian Instıtute of Managemenet Researh and Publications

Tokur, Özlem (2008); “Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımında İlişkili Kişi Kavramı ve Grup İçi Hizmetler”, Vergi Dünyası Dergisi, 317, (Ocak 2008).

Türk, Yakup (2008); “Geçmişten Günümüze Transfer Fiyatlandırması”

Vergi Dünyası Dergisi. 318, (Şubat, 2008).

Yaltı, Billur (2009). “Transfer Fiyatlandırmasında Gizli Emsal” Vergi So-runları Dergisi, 251, (Ağustos 2009).

102 MART - NİSAN MART - NİSAN 2014

HAKEMSİZ YAZILAR

OPINION PAPERS

@

LİMİTED ŞİRKETLERDE MÜDÜRLER KURULU BAŞKANINA