Öğretmen Motivasyonu ile Ġlgili AraĢtırmalar

alan çalıĢmaların büyük çoğunluğunun yüksek lisans çalıĢması olduğu (20/1) görülmüĢ ve öğretmen motivasyonunu okul içi iliĢkiler bağlamında konu alan yut içi ve yurtdıĢında yapılan çalıĢmalar bu bölüme alınmıĢtır.

Brown-howard, (2007) “Müdürün Liderlik Tarzları ve Öğretmen Motivasyonu Arasındaki ĠliĢkinin Belirlenmesine Yönelik Bir ÇalıĢma” baĢlıklı çalıĢmasında müdürün liderliği ve öğretmen motivasyonu arasındaki iliĢkiyi incelemiĢtir. ÇalıĢmada elde edilen verilerin analizi sonucunda bulgular, bir öğretmenin müdürünü liderlik tarzına göre değerlendirmesinin, öğretmenin dıĢsal, içsel veya genel motivasyonunu etkilemediğine iĢaret etmektedir.

Webb, (2008) “Ġlköğretim okulu müdürlerinin liderlik yaklaĢımları ile öğretmen motivasyonu ve iĢ doyumu arasındaki iliĢki” isimli çalıĢmasında Alabama'nın Black Belt bölgesindeki ilkokul müdürlerinin liderlik stratejileri ile öğretmenlerin iĢ motivasyonu ve iĢ doyumu düzeyleri arasındaki iliĢkiyi incelemiĢtir. AraĢtırmada, öğretmenlerin okul müdürlerinin liderlik algıları arasındaki orta düzeyde ve pozitif bir iliĢki olduğu bulunmuĢtur.

Polat, (2010) “Okul Öncesi Yöneticilerinin Kullandıkları Yönetsel Güç Kaynaklarına ĠliĢkin Öğretmen Algıları Ġle Öğretmen Motivasyonu Arasındaki ĠliĢki” baĢlıklı çalıĢmasında “Öğretmenlerin içsel motivasyon düzeylerinin, dıĢsal motivasyon düzeyinden daha yüksek olduğu, yöneticilerinin yönetsel güç türlerinden, ödül gücünü, karĢılıklı gücü, uzmanlık gücünü, bilgi gücünü, bağımlılık gücünü ve karizmatik gücü kullanmalarındaki bir artıĢın, öğretmenlerin içsel ve dıĢsal motivasyonlarında da bir artıĢa neden olduğu, öğretmenlerin dıĢsal motivasyon düzeyleri ile en güçlü iliĢkinin yöneticilerin karĢılıklı gücü kullanmaları arasında, en zayıf iliĢkinin ise ödül gücü kullanmaları arasında olduğu, kadın öğretmenlerin, içsel ve dıĢsal motivasyon düzeylerinin erkek öğretmenlerden daha yüksek olduğu görülmektedir”.

BektaĢ, (2010) “Ġlköğretim okulu yöneticilerinin sosyal iletiĢim becerileri ile öğretmen motivasyonu arasındaki iliĢki” baĢlıklı çalıĢmasında, “Korelasyon analizi sonucunda, ilköğretim okulu yöneticilerinin sosyal iletiĢim becerileri ile ilköğretim öğretmenlerinin motivasyonlarının orta düzeyde, olumlu yönde ve anlamlı iliĢkinin olduğunu bildirmiĢtir”.

Canpolat, (2011) “Öğretmen Kariyer Basamakları Uygulamaları ile Öğretmen Motivasyonu ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki ĠliĢkiler” baĢlıklı çalıĢmasında elde edilen sonuçlardan bazıları Ģöyledir: “Uzman öğretmenlerin içsel motivasyonları, diğer öğretmenlerden daha yüksektir. Bu sonuca göre kariyer basamakları uygulamalarının öğretmenlerin içsel motivasyonlarını artırdığı söylenebilir. Kariyer basamakları uygulamasının öğretmen boyutu ile; içsel motivasyon, dıĢsal motivasyon, normatif bağlılık, duygusal bağlılık ve devam bağlılığı arasında ise pozitif bir iliĢki mevcuttur. Öğretmenler açısından kariyer planlaması ile dıĢsal motivasyon arasındaki iliĢki diğer değiĢkenlere göre daha yüksektir”.

ÇalıĢ, (2012) “Öğretmen Motivasyonunda Yönetici YaklaĢımlarının Ġncelenmesi: Kocaeli Ġli Gölcük Ġlçesi Örneği” baĢlıklı çalıĢmasında öğretmen motivasyonunda yönetici yaklaĢımlarının etkilerini ölçmeyi amaçlamıĢtır. AraĢtırmada elde edilen sonuçlara göre; “lise öğretmenlerinin motivasyon düzeyleri arasında cinsiyete, yaĢa, kıdeme, branĢa, medeni durum ve görev yapılan lise türüne göre anlamlı bir fark bulunmamıĢ ancak, öğretmen motivasyonu ile yönetici tutumları arasında anlamlı bir iliĢki bulunmuĢtur”.

Arslan, (2012) “Ġlköğretim Okul Müdürlerinin Demokratik Tutum ve DavranıĢlarının Öğretmen Motivasyonu ve Öğrenci BaĢarısına Etkisi” isimli çalıĢmasında okul müdürlerinin kullandıkları demokratik tutum ve davranıĢların öğretmen motivasyonunu ve öğrenci baĢarısına etkisinin belirlenen değiĢkenler açısından incelenmeyi amaçlamıĢtır. AraĢtırma sonuçlarına göre “okullardaki yöneticilerin demokratik tutum ve davranıĢları ile öğretmen motivasyonunu arasında pozitif yönlü yüksek iliĢki olduğu ve ayrıca motivasyonun alt boyutları: Görev yapılan okula bakıĢ açısı, örgütsel ortam ve yönetim değerlendirme gibi unsurların öğretmene yönlendirilen demokratik tutum ve davranıĢlarla yakından ilgili olduğu görülmüĢtür”.

Küçüksaraç, (2013) “Ortaöğretim Okul Yöneticilerinin Öğretmen Motivasyonuna Etkisi” baĢlıklı çalıĢmasının sonuçlarına göre; “Yönetimin gösterdiği tutum ve davranıĢlar nadiren çalıĢanları motive ediyor. Öğretmenin elde ettiği baĢarılar çoğu zaman öğretmeni memnun ediyor. Öğretmenlerin okul ortamında kendilerini memnun hissetmeleri nadiren olarak bulunmuĢtur”.

Kurt, (2013) “Ġlkokul ve Ortaokul Yöneticilerinin Öğretim Liderliğı DavranıĢlarının Öğretmen Motivasyonuna Etkisı ” baĢlıklı çalıĢmasında sonucunda elde edilen bulgular ve Ģöyledir; “Ġlkokul ve ortaokul yöneticilerinin öğretim liderliği davranıĢlarının, öğretmenlerin motivasyon düzeyleri ile yüksek düzeyde ve anlamlı bir iliĢki verdiği, ilkokul ve ortaokul yöneticilerinin öğretim liderliği davranıĢlarının, öğretmenlerin motivasyonun %52‟ sini açıkladığı sonucuna ulaĢılmıĢtır”.

Sarıca, (2013) “Eğitim Ortamlarının ĠyileĢtirilmesinin Yönetici ve Öğretmen Motivasyonuna Etkisi” isimli çalıĢmasında, okullardaki eğitim ortamlarının iyileĢtirilme çalıĢmalarının okulda görevli yönetici ve öğretmen motivasyonunu etkileme düzeyi ve okullardaki yetersizliklerin belirlenmesi ve eksikliklerin giderilmesine katkı sağlamayı amaçlamıĢtır. AraĢtırma sonucunda okullardaki eğitim ortamlarının iyileĢtirilmesinin, görev yapan yöneticilerin ve öğretmenlerin motivasyonunu yüksek düzeyde etkilediği sonucuna varılmıĢtır.

Konstantinides, (2013) “Ortaokul Öğretmenlerinin Motivasyonu ve Liderlik Uygulamalarına Yansımaları” isimli çalıĢmasında öğretmen motivasyonuna katkı sağlayacak çıktılarından motive edicileri tanıma, değerlendirme denetimi, kiĢisel yaĢam ve deneyim olarak belirlenmiĢtir.

Ada, Akan, ve Ayik, (2013) “Öğretmenlerin Motivasyon Etkenleri” isimli makalelerinde sınıf öğretmenlerini motive eden ve onların motivasyonunu bozan iç ve dıĢ motivasyon etkenlerini ortaya çıkarmaya çalıĢmıĢlardır. AraĢtırma sonucuna göre öğretmenler motive edici güçlü ve güven telkin eden yöneticilere ve bu yöneticilerin baĢarıyı sağlayacak desteğine ihtiyaç duyulmaktadır. Belirtilen etkenlerin daha çok insan iliĢkileri ve insan nitelikleriyle ilgili olduğu tespit edilmiĢtir. Sosyoekonomik durumu daha düĢük olan bölgelerde görev yapan sınıf öğretmenlerinin motive olmak için güçlü ve güven veren bir yönetici desteğine, doyum sağlayan insan iliĢkilerine ve baĢarılı olma duygunu yaĢama gibi sosyal gereksinimlere ihtiyaç duydukları görülmüĢtür.

Boyle, (2014) “Lise Öğretmenlerinin ve Yöneticilerinin Öğretmen Motivasyon Faktörleri Algıları” baĢlıklı çalıĢmasında, öğretmenlerin ve yöneticilerin öğretmen motivasyonu algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olup olmadığını bulmak için sonuçlar analiz edilmiĢ ve bulgular, öğretmenlerin ve yöneticilerin yedi motivasyondan üçünde öğretmen motivasyonu algıları arasında anlamlı farklılıklar olduğunu göstermiĢtir.

Yıldırım, (2015) “Okul Müdürlerinin Mesleki Yeterlikleri ile Öğretmen Motivasyonu Arasındaki ĠliĢki” çalıĢmasının sonuçlarına göre; ilköğretim ve ortaöğretim okullarında

görevli öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin mesleki yeterlikleri, öğretmenlerin motivasyonu ile yüksek düzeyde ve anlamlı bir iliĢki belirlenmiĢtir.

Palmerston, (2016) "Yöneticilerin Liderlik Stillerinin Öğretmen Motivasyonunu Nasıl Etkilediğini Anlamak " baĢlıklı çalıĢmasında elde edilen bulgular, okul müdürleri ve öğretmen motivasyonu arasındaki iliĢkiye uygulanan ÖBK'nın kuramsal yönünü doğrulamıĢtır. Bulgulardan elde edilen sonuçlar; (a) okul müdürleri tarafından sergilenen bireysel önem verme ile öğretmen davranıĢları arasına olumlu motivasyon kovaryansını; (b) akranların öğretmen motivasyonu üzerindeki önemli etkisini; (c) okul müdürlerinin, öğretmen özerkliğini, yeterliliğini ve bağlılığını destekleyen okul ortamları yaratmadaki önemini vurgulamıĢtır.

Yıldız, (2017) “Okul Yöneticilerinin Pozitif Algı Düzeylerinin Öğretmen Motivasyonu Üzerindeki Etkisi: Öğretmen GörüĢlerine Göre Bir Ġnceleme” baĢlıklı çalıĢmasında okul müdürleri ve müdür yardımcılarının pozitif algı düzeylerinin öğretmen motivasyonunu ne ölçüde etkilediğini araĢtırmıĢtır. AraĢtırmanın sonucunda; etkili iletiĢim ve iĢbirliği ve sorumluluk yetisi ve örgütsel etkililiğe katkı sağlamanın içsel motivasyon üzerinde negatif yönlü ve anlamlı olmayan mesleki ve kiĢisel yetkinliğin ise pozitif yönlü ve anlamlı bir etkisinin olduğu görülmüĢtür.

Chamberlain, (2017) “DönüĢümcü Liderlerin DavranıĢları Özerk Öğretmen Motivasyonunu Nasıl Etkiler?” baĢlıklı çalıĢmasında elde edilen bulgular, dönüĢümcü liderlerin davranıĢlarının özerk öğretmen motivasyonunu olumlu yönde etkilediğini ve özerk öğretmen motivasyonunun farklı liderlik türleriyle (dönüĢümcü, öğretici ve dağıtıcı) iliĢkili olduğunu göstermiĢtir.

Emirbey, (2017) “Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik DavranıĢları ile Öğretmen Motivasyonu Arasındaki ĠliĢki” isimli çalıĢmasında elde edilen bulgular doğrultusunda ulaĢılan sonuca göre; “ilkokullarda çalıĢan öğretmenlerin görüĢlerine göre okul yöneticilerinin etik liderlik davranıĢları göstermeleri ile öğretmenlerin iĢ motivasyonu arasında istatistiksel olarak pozitif, doğru orantılı, orta düzeyde bir iliĢkinin olduğu” görülmüĢtür.

Demir, (2018) “Okul Yöneticilerinin Kullandıkları Motivasyonel Dil ile Öğretmen Motivasyonunun Ġncelenmesi” baĢlıklı çalıĢmasında elde edilen sonuçlarına göre, “okul yöneticisinin kullandığı motivasyonel dil öğretmen motivasyonunun %27.4‟ünü yordamaktadır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: YÖNTEM

ÇalıĢmada öğretmenlerin algılarına göre “okul yöneticilerinin algı yönetimi taktikleri”, “okul iklimi” ve “öğretmen motivasyonu” çalıĢılmıĢ ve bu değiĢkenler arasındaki iliĢkiler incelenmiĢtir. AraĢtırmada “öğretmen motivasyonu” bağımlı değiĢken olarak “algı yönetimi” bağımsız değiĢken ve “okul iklimi” de aracı değiĢken olarak ele alınmıĢtır. Baron ve Kenny, (1986, s.1174) tarafından önerilen “aracı değiĢken” yaklaĢımına göre “bağımlı değiĢken üzerinde bağımsız ve aracı değiĢkenin ayrı ayrı doğrudan etkisi olmalı, ayrıca bağımsız değiĢken ile aracı değiĢken arasında iliĢki olmalıdır.