Öğrenme-Öğretme Sürecine ĠliĢkin Tutum Ölçeği:

Sınıf çevresi yalnızca öğretmenleri değil, aynı zamanda öğrencilerin tutumlarını, kiĢiliğini, öğrenme güçlüğünü ve hızını etkileyen en önemli etkenlerden biridir. Her Ģeyden önce öğrenci, hoĢlandığı, rahat ettiği, olumlu bulduğu çevrede bulunmak isteyecek ve o ortamda bulunmaktan zevk alacaktır (Açıkgöz, 2003: 146).

Açıkgöz‟ün (2003:149) birçok araĢtırmadan elde ettiği sonuçlardan bir tanesi her Ģeyden önce sınıfta olumsuz atmosfer yaratacak durumların öğrencilerin baĢarı düzeyleri, tutum, benlik kavramı vb. özellikleri üzerinde olumsuz etkileri bulunduğudur. Diğeri de öğrencilerin istedikleri çevrenin yaratılmadığını ortaya koyması açısından önemlidir. Bu anlamda öğrencilerin öğrenme- öğretme sürecine iliĢkin tutumlarını incelemek etkili olacaktır.

Bu ölçek Demirli (2007) tarafından öğretimin yürütüldüğü e-portfolyo sürecinin öğrenci tutumları üzerine etkisini belirlemek amacıyla geliĢtirilmiĢtir. E- portfolyo öğretim süreci için geliĢtirilen maddeler LKS‟nin kullanıldığı ortam için de geçerlidir. Yurdabakan‟a (2011) göre aktif öğrenme süreci kendi yeterliliklerinin farkında olan, kendisini geliĢtirmesi gereken konuların neler olduğunu bilen, nasıl ilerleyebileceği konusunda bilinçli, kendi öğrenmelerini sorgulayan, yönlendiren ve yöneten bireyler gerektirmektedir. Bu gereklilik aktif öğrenme sürecinde kullanılan değerlendirme etkinliklerinin, öğrencilerin soruların çözümlemesini, yorumlamasını, değerlendirmesini yaptığı ve görüĢlerini açıkladıkları bir oluĢuma dönüĢmesine yol açmıĢtır. ĠĢte e-portfolyo sürecinde de öğrenci, öğretmene verdiği dönütler sayesinde öğretimin yürütülmesinde aktif bir rol üslenmektedir. LKS ile de öğrencilere aktif roller verildiğinden, öğrencileri sürece dahil ederek onların analitik düĢünmeleri için aktif öğrenme ortamı oluĢturulduğundan e-portfolyo süreci ile benzerlik göstermektedir. Bu anlamda LKS‟nin öğrencilerin öğrenme- öğretme sürecindeki tutumları üzerinde etkilerini belirlemek için bu ölçek kullanılmıĢtır.

Ölçek toplam 38 maddeden oluĢmaktadır. Ölçeğin geliĢtirilip uygulanması ile ilgili olarak Demirli (2007) tarafından yapılan çalıĢmalardan aĢağıda bahsedilmiĢtir. Ölçek ile ilgili literatür taramasının ardından sürece yönelik olumlu ya da olumsuz

tutum ifadelerinden oluĢan 65 maddelik bir havuz oluĢturulmuĢtur. Daha sonra kapsam geçerliğini sağlamak amacıyla alınan uzman görüĢleri sonucunda havuzdan 5 maddenin çıkarılması uygun görülüp, ölçek 60 maddeye indirilmiĢtir. Bu maddelerden 18‟i olumsuz, 42‟si ise olumlu önermeler halindedir.

Ölçeğin güvenirlik analizleri için, ön uygulama yapılmadan önce uygulamanın yapılacağı Fırat Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Elektronik Bilgisayar Eğitimi Bölümü I. ve II. öğretimde öğrenim gören 3. sınıf öğrencilerinden toplam 156 kiĢiye sürecin tanıtımı amacıyla eğitim toplantısı gerçekleĢtirilmiĢtir. Çünkü öğrenciler daha önce buna benzer bir sürece dâhil olma imkânına sahip olamamıĢlardır. Süreçle ilgili tüm aĢamaların ve uygulamaların genel bir biçimde açıklandığı bu bilgilendirme toplantısı sonrasında ön uygulama yapılmıĢtır.

Elde edilen veriler üzerinde öncelikle temel bileĢenler metoduyla döndürülmemiĢ faktör çözümlemesini gösteren korelasyon matrisi analizi gerçekleĢtirilmiĢtir Bu kapsamda bir noktada birleĢim tekrarı en çok 25 olarak atanmıĢtır. Özdeğeri 1 ve üzerinde olan 18 bileĢen tespit edilmiĢtir. Barlett testi değerinin 4319,959 çıkması sonucu değiĢkenler arasında bir korelasyonun olduğu ve faktör analizinin bu değiĢkenlere uygulanabileceği tespit edilmiĢtir. Bu ilk iĢlemde, değeri istatistiksel anlamda 1‟e yaklaĢtıkça yapılan faktör analizinin daha anlamlı hale geldiği yorumuna gidilen KMO (Kaiser Meyer Olkin Measure of Sampling Adequacy) değeri 0,775 çıkmıĢtır.

Ġlk iĢlem sonrası faktör yük değeri. 35 ve altında değer alan birinci bileĢen altındaki 20 madde elenerek iĢlem tekrarlanmıĢtır. Ġkinci iĢlem sonucunda özdeğeri 1 ve üzerinde olan 11 bileĢen ortaya çıkmıĢ, Barlett testi sonucu 2644,674 ve KMO testi sonucu 0,870 değerlerini almıĢtır. Bu son iĢlem sonrasında geriye kalan 40 madde içerisinden eksi faktör yük değeri alan iki madde daha çıkarılmıĢtır. Bu maddelerin de çıkarılması sonrasında iĢlemler üçüncü kez tekrarlanmıĢtır. Üçüncü analiz iĢlemi sonucu maddeler özdeğeri 1 ve üzerinde olan 11 bileĢen altında toplanmıĢtır. Barlett testi sonucu 2525,068 ve KMO testi sonucu 0,869 değerlerini almıĢtır. Bu iĢlem sonrasında faktör yük değeri .35 veya altında kalan bir madde bulunmadığı için iĢlem tekrarına son verilmiĢtir. Ortaya çıkan bileĢenler matrisinde, maddelerin dağılımının boyutlama yapmaya uygun olmadığı görülmüĢtür. Bu nedenle ölçekte alt boyutlama yapılamamıĢ

ve ölçeğin tek boyutlu olmasına karar verilmiĢtir. Yapılan güvenirlik analizi sonucunda ölçeğin Cronbach‟s Alpha güvenirlik katsayısı da 0,932 çıkmıĢtır.

Kullanılan tutum ölçeği, tutum ölçmekte yaygın olarak kullanılan likert tipi bir ölçektir. Bu beĢli ölçekte olumlu maddelerde 5=Kesinlikle Katılıyorum, 4= Katılıyorum, 3=Kararsızım, 2= Katılmıyorum, 1= Kesinlikle Katılmıyorum Ģeklinde cevap seçenekleri oluĢturulurken, olumsuz maddelerde tam tersi Ģekilde 1=Kesinlikle Katılıyorum, 2=Katılıyorum, 3=Kararsızım, 4=Katılmıyorum, 5=Kesinlikle Katılmıyorum Ģeklinde düzenlenerek iĢlem gerçekleĢtirilmiĢtir. AĢağıdaki tabloda olumsuz ifadelerin puanlamalarında tabloda yer alan değer aralıklarıyla katılım düzeyleri arasındaki iliĢkinin tersi göz önüne alınarak değerlendirmeler yapılmıĢtır. Yani ölçekteki olumsuz maddelerde, 5=Kesinlikle Katılıyorum seviyesini 1=Kesinlikle Katılmıyorum olarak, 4=Katılıyorum seviyesini 2=Katılmıyorum olarak, 2=Katılmıyorum seviyesi 4=Katılıyorum olarak, 1=Kesinlikle Katılmıyorum seviyesini 5=Kesinlikle Katılıyorum seviyesi ve 3=Kararsızım seviyesi aynı kalacak bir Ģekilde değiĢim yapılmaktadır.

Tablo 8. BeĢli Likert Tipi Ölçeğin Değer Aralıklarına Göre Katılım Düzeyleri

Değer Aralıkları Katılım Düzeyleri

1,00 – 1,80 Kesinlikle Katılmıyorum 1,81 – 2,60 Katılmıyorum

2,61 – 3,40 Kısmen Katılıyorum 3,41 – 4,20 Katılıyorum