Genleşme Alıştırmalar
1. K L M K M L
Şekil-I Şekil-II Şekil-III
a) Şekil-I de lK > lL Şekil-II de lM > lK Şekil-III te lL > lM dir.
Çubuklar ısıtılırsa,
Şekil-I deki şeritte aK > aL olduğundan şerit daha çok eğilir.
Şekil-II deki şeritte aK > aM olduğundan şerit doğrusal hâle gelebilir.
Şekil-III teki şeritte aL > aM olduğundan şerit daha çok eğilir.
b) Çubuklar soğutulduğunda,
Şekil-I deki şeritte lK > lL ve aK > aL Şekil-III teki şeritte lL > lM ve aL > aM olduğundan şeritler doğrusal hâle gelebilir.
2.
K L K M M L
yalıtılmış yatay düzlem II
I III
Metal çiftler ısıtıldığında:
aK > aL olduğundan, I metal çifti ok yönüne ters yönde eğilir.
aK > aM olduğundan, II metal çifti ok yönüne ters yönde eğilir.
aL > aM olduğundan, III metal çifti ok yönünde eğilir.
3.
M K
T1=50°C
K
L L
M
T2=30°C Şekil-I
Şekil-II
M çubuğu K den daha çok eğildiğinden, aM > aK dir.
L çubuğu M den daha çok eğildiğinden, aL > aM dir.
Buna göre, aL > aM > aK olur.
4. Çubuk İlk boy artışı (°C)Sıcaklık Uzama miktarı
X , 3T 3∆,
Y 2, 4T 4∆,
Z 6, 2T 6∆,
∆, = ,o.a.∆T ifadesinden boyca genleşme katsayı- sı a çekilirse,
o. T ,
, T a = T
olur. X, Y ve Z çubuklarının boyca uzama katsayıları, aX =
. T3 T 3 ,
, , T T,
=
aY =
. T .T 2 4
4 , 2
, , T T,
=
aZ =
. T . T 6 2
6 , 2
, , T T,
=
olduğundan aX > aY = aZ olur.
ÇÖZÜMLER
5. Çubukların boyca
0
sıcaklık (°C) boy
•
•
•
K L
20 L
3L
•
2L M
•
•
4L
genleşme katsayıla- rı,
.
L T
L
o
a D
= D
. °
L L
C 2 20
2 20
1 a =K =
. °
L L
C 2 20 40
1 a =L =
. °
L L
20 20 C 1 a =M =
olduğundan aK = aM > aL olur.
Buna göre, K ile M aynı olabilir, L farklıdır.
6. a)
,P = 3,o ,K = 2,o A
2A
K P
0oC ta K çubuğunun boyu, loK = 2lo ise loP = 3lo dır.
Çubukların sıcaklığı 50oC artırılırsa K çubuğu- nun boyu,
lK = loK + ∆lK = 2lo + 2lo . aK . ∆T P çubuğunun boyu,
lP = loP + ∆lP = 3lo + 3lo . aP . ∆T olur. aK = aP ve ∆T eşit olduğunda çubukların
boyları oranı,
. .
. . T T
3 3
2 2
3 2
P K
o o
o o
, ,
, ,
, ,
a a
D
= D +
+ =
olarak bulunur.
b) K çubuğunun hacmi VK = 2lo.A = 2Vo P çubuğunun hacmi
VP = 3lo.2A = 6Vo olur.
K nin kütlesi mK = 2m ise, P nin kütlesi mP = 6m olur. Çubuklara eşit ısı verildiğinde sıcaklıklar, Q = m.c.∆T olduğundan,
K nin sı cak lı ğı 3T ar tar sa P nin sı cak lı ğı T ar tar.
Boy la rın da ki ar tış la rın ora nı,
. .
. . T
T 3
2 3
2
P K
o o
, ,
, ,
a a D
D = = olur.
7.
,
K cetveli 30°C de L cetveli 20°C de M cetveli 0°C de
bölmelendirildiğinden 15°C de ölçüm yapılırken M cetvelinin uzunluğu (,o) gerçek değerinden daha küçük (,M < ,o), K ve L cetvelleri ise ,o dan daha büyük ölçer. K cetveli 30°C de bölmelendirildiğin- den ölçtüğü değer (,K) gerçek değerden L cetveline göre daha büyük olur.
Bu durumda ,K > ,L > ,M olur.
8.
yatay düzlem a
b
a
c d
x y
a) Levha ısıtılırsa yüzey alanı büyür, böylece a, b, c, d artar, a ise değişmez. Çünkü x ve y kenar- larındaki genleşmeler oranı hep sabittir.
b) Lev ha so ğu tu lur sa yü zey ala nı kü çü lür. Bu da a, b, c, d de ğer le ri nin kü çül me si de mek tir. x ve y de- ki kü çül me ora nı sa bit ol du ğun dan a de ğiş mez.
9. K ve L nin yüzey alanları, AoK = 43 pr2 AoL = 32 p.9r2
K 90°r
4a
120°
L
3r 2a
Büzülme miktarları oranı,
A A
L K
D
D = . .
. .
A T
A T
oL L L oK K K
a a
D D
A A
L K
D D =
. . . . .
r T
r T
32 9 2 243 4
2 2
r a
r a
D D
A A
L K
D
D = 81 olur.
10. K L M P
Oda sı cak lı ğın da K, L den ge çi yor, M den geç mi yor.
P her iki hal ka dan da ge çi yor. Ci sim ler ısı tıl dı ğın- da K, M den ge çi yor. L den geç mi yor. Bu du rum da aM > aK ve aK > aL olur. P ön ce hep sin den ge çi yor- ken, ısı tıl dı ğın da geç me di ğin den en bü yük gen leş- me ye sa hip tir. Bu da bi ze,
aP > aM > aK > aL olduğunu gösterir.
11.
2A ho
A A
3A 3A
K L M
3Vo
2Vo 3Vo
hK hL hM
a) Kaplarda bulunan sıvıların hacimleri, VK = 3Vo ⇒ VL = 2Vo, VM = 3Vo olur.
Sı vı la rın sı cak lık la rı eşit mik tar da ar tı rıl dı ğın da sı- vı lar da mey da na ge len gen leş me mik tar la rı, ∆VK = VK.a.∆T = 3∆V
∆VL = VL.a.∆T = 2∆V ∆VM = VM.a.∆T = 3∆V
olur. K kabındaki borunun taban alanı 3A, L ve M kaplarında ise A dır. K kabındaki sıvının yük- sekliği,
h
A V
A V h
3 3
K=D K=3D = L kabındaki sıvının yüksekliği,
h
A V
AV h
2 2
L=D L= D = M kabındaki sıvının yüksekliği,
h
A V
AV h
3 3
M=D M = D = olduğuna göre, hM > hL > hK olur.
b) Kaplardaki sıvılara Q kadar ısı verildiğinde gen- leşmeleri eşit olacağından sıvı yükseklikleri, hL = hM > hK olur.
12. Isıl denge sağ lan dı ğın da K ve L ka tı la rı sı vı ya biraz daha ba tı yor. Bu du rum da sı vı, K ve L den da ha çok gen leş miş tir. Buna göre,
asıvı > 3aK asıvı > 3aL dir.
Sıvıya K cismi L den daha az batmıştır. Bu durum- da K cismi L den daha fazla genleşmiştir. Buna gö- re, 3aK > 3aL dir.
Bu durumda, asıvı > 3aK > 3aL olur.
13.
Şekil-I Şekil-II
K sıvı L M N
sıvı N
M K L
yatay düzlem
a) Şe kil-II de ki ka ba ba kıl dı ğın da yo ğun lu ğu en çok de ği şen ci sim K dir. Baş lan gıç ta yo ğun lu ğu sı vı nın yo ğun lu ğun dan bü yük iken sı cak lık ∆T ka dar ar tı rıl dı ğın da yoğunluğu sı vı dan da ha kü- çük olmuştur.
d = mV ol du ğun dan V de ki de ği şim en faz la K de ol muş tur. Bu da bi ze K nin hac min de ki
gen leş me nin en bü yük ol du ğu nu gös te rir.
b) Yo ğun lu ğun da ki de ğiş me nin en az ol du ğu ci sim N ol du ğun dan gen leş me kat sa yı sı en kü çük olan ci sim N dir.
1. Yemek pişerken buharın genleşmesi ile kapak hareket etmeye başlar.
Şimşek çaktığında hava ısınır ve genleşir.
Genleşen hava gök gürültüsünün oluşmasına neden olur.
Telefon tellerinin gergin olması, büzüldüğünü gös- terir.
I ve III gazların genleşmesine örnektir.
CEVAP D
2. Kışın elektrik tellerinin gerginleşmesi, gözlükçü- lerin gözlük camını yerleştirmek için çerçeveyi ısıtmaları, kalorifer peteğine yaklaştırılan termo- metredeki cıva yüksekliğinin artması ve yangında yangın alarmının çalması genleşmeye ve büzülme olaylarına örnek verilebilir.
Elektron yüklenen elektroskobun yapraklarının açılması yüklenme ile ilgilidir.
CEVAP E
3. Metal küre, metal levha- dan geçememektedir.
Ortamın sıcaklığı artırıldı- ğında küre levhadan geçe- bildiğine göre, levhanın genleşme katsayısı küre- ninkinden büyüktür.
Ortamın sıcaklığı artırıldığında levha ve küre gen- leşir. Alınan ısılar için kesin birşey söylenemez.
I. ve III. yargılarda kesinlik yoktur.
II. yargı kesinlikle doğrudur.
CEVAP B
4. Yazın elektrik tellerinin sarkması, kışın ise ger- ginleşmesi katıların genleşmesi ve büzülmesiyle ilgilidir. Elektrik telleri çekilirken buna dikkat edilir.
Tren rayları da yazın genleşir, kışın büzülür.
Bunun sonucunda raylarda bozulma meydana gelir. Tren rayları döşenirken bu durum göz önün- de bulundurulmalıdır.
Kışın koyu renkli kıyafetler tercih edilmesinin nedeni koyu renklerin güneş ışığını soğurmasın- dan kaynaklanır. Genleşme ile ilgisi yoktur.
CEVAP C
5. Soba ilk yanmaya başladığında metal borular gen- leşmeye başlar ve çıtırdar.
Burada metallerin genleşmesi söz konusudur.
Kalorifer borularının bağlantı yerlerinin çıtırdama- sı, konserve kapaklarının sıcak suya tutulduğunda açılması, metal cetvelle hatalı ölçüm yapılması ve elektrik tellerinin yazın sarkması metallerin genleş- mesiyle ilgilidir.
Mutfak tüpünün sıcakta patlaması ise gazların genleşmesiyle ilgilidir.
CEVAP A
6. Kışın düzgün olan tren raylarının görünümü yaz aylarında bozulmalar gerçekleşebilir.
Çünkü sıcaklık etkisiyle demir raylar genleşerek yapısında bozukluklar meydana gelmiştir.
CEVAP A
7. Borcam çok soğuk, ocaktaki ateş çok sıcak oldu- ğundan borcamın aniden genleşmesiyle kırılma meydana gelmiştir.
Borcam yapısı itibariyle ısıya dayanıklıdır.
I. ve II. nedenler doğrudur.
CEVAP D
Genleşme
ÇÖZÜMLER
Test 1
8. Termometre, sıvıların genleşme özelliğinden yararlanılarak çalışır.
Termostat, metallerin genleşmesi özelliği ile çalı- şır. Elektrikli ısıtıcı, ütü, fırın, buzdolabı, çamaşır ve bulaşık makinelerinin sıcaklıklarının belli bir değerde kalmasını sağlar.
Uçan balondaki hava ısıtıldığında genleşir.
Genleşen hava dışardaki havaya göre hafifleşir.
Bunun sonucunda havanın bir kısmı dışarı çıkar ve balon yükselir. Balonun içindeki hava soğurken balon aşağı iner.
Dinamometre, kuvvet ölçer. Genleşme ile ilgili değildir.
CEVAP B
9. Şişirilmiş balonun üzerine sıvılaştırılmış azot döküldüğünde balonun hacmi küçüldüğüne göre balondaki gaz ısı vererek büzülmüştür. Demekki sıvı azotun sıcaklığı çok düşüktür.
I. ve II. yargılar doğrudur.
CEVAP C
10. Gök gürültüsü, şimşek çaktığında ısınan havanın genleşmesiyle oluşur.
Su saatlerinin çatlaması suyun donarak hacminin artmasıyla gerçekleşir.
Dişlerin çatlaması çok sıcak veya çok soğuk besinler bir arada yenildiğinde gerçekleşir. Çünkü dişler birden genleşmez.
Asfalt yolların bozulması da çok soğuklarda veya çok sıcaklardan genleşme ve büzülme nedeniyle gerçekleşir.
Rüzgar oluşumu bir hava akımı olayıdır.
CEVAP E
1. Ci sim le rin boy la rı eşit
K
oldu ğun dan K ve L L
uza mış ve ya kı sal mış- tır. Bu ko nu da ke sin bir şey söy le ne mez. Fa- kat ay nı or tam da ol- duk la rın da ci sim le rin son sı cak lık la rı ke sin- lik le eşit tir.
CEVAP C
2. Sıvıların hacimleri, VX = 10 cm3 VY = 5 cm3 tür.
Sıcaklık değişimleri ∆T eşit olduğuna göre hacimle- rindeki genleşme miktarları,
∆VX = VX.aX.∆T ∆VY = VY.aY.∆T olur.
Bu değerler ile aX ve aY karşılaştırılabilir.
Mad de lerin küt le le ri bi lin me den yo ğun luk la rı ve kay na ma nok ta la rı kar şı laş tı rı la maz.
CEVAP A
3. X X
Y Y
Z Z
yatay yatay yatay
yalıtılmış yatay düzlem
Metal şeritlerin boyca genleşme katsayıları arasın- daki ilişki,
aZ > aX > aY olduğuna göre metal çiftlerin boyları- nın eşit olması için,
XY → Soğutulmalı
YZ → Soğutulmalı
XZ → Isıtılmalı
CEVAP A
4. Çubukların boyca genleşme katsayıları, boy
sıcaklık 0 (°C)
4L X
3L 2L L
Y
2T T
Z
.
.
.
.
L T
L
L T L
T
L T L
T
L T L
T 2
2 1
2 2 4
1
2 2
1
o
X
Y
Z
T a T
a
a
a
=
= =
= =
= =
olduğuna gö re, aX > aZ > aY olur.
CEVAP B
5. Su yun ha cim-sı cak lık gra fi ği aşa ğı da ki gi bi dir.
+4 +8
V
0 T
0°C 3V su +4°C
2V su
K L M
+8°C V su
Bu na gö re K ka bı +3°C taki fı rı na ko nul du ğun da ısı ve re rek sı cak lı ğı aza la cak tır. Bu du rum da K ka- bın da ki su yun hac mi aza la cak, su taşmayacaktır.
L ka bın da ki +4°C taki su da ısı ve re cek an cak bu kap ta ki su yun hac mi grafikten görüldüğü gibi ar- ta cak tır. Bu durumda L kabındaki su taşacaktır.
M ka bın da ki 0°C taki su ısı ala cak an cak bu kap- ta ki su yun hac mi gra fi ğe gö re aza la cak, su taşma- yacaktır.
CEVAP B
6.
yatay düzlem yatay düzlem Z sıvısı Z sıvısı
Şekil-I Şekil-II
X X
Y
Y
X cisminden 1 bölme, Y cisminden 2 bölme Z sıvı- sı dışına çıktığına göre,
3aY > 3aX > aZ olur.
CEVAP D
Genleşme
ÇÖZÜMLER
Test 2
7.
X Y
L L
ısıca yalıtılmış düşey duvar
•
I
X Z
•
II
Y Z
•
III
Sistemler eşit miktarda soğutulduklarında:
• LII > LI olduğundan, aY > aZ dir.
• LIII > LI olduğundan, aX > aZ dir.
• LII > LIII olduğundan, aY > aX tir.
Buna göre, aY > aX > aZ olur.
CEVAP D
8. Çubuk Boyca
genleşme katsayısı (1/°C)
Sıcaklık
artışı (°C) Uzama miktarı
X a T a
Y a 2T 2a
Z 2a T a
∆L = Lo.a.∆T ifadesinden çubukların ilk boyları, LX =
.T a
a LY = . T
a T a 2 2
a =a LZ = .T a 2a olduğuna göre, LX = LY > LZ olur.
CEVAP B
9. 0°C tan +4°C a kadar
yatay düzlem ip
T
K su
h
G Fkal
suyun hacmi azalır, özkütlesi artar. +4°C ta suyun hacmi en kü- çük, özkütlesi en bü- yüktür. Bu durumda su 0°C tan +4°C a kadar ısıtıldığında hacmi azalacağından su se- viyesi h azalır.
Suyun sıcaklığı 0°C tan +4°C a çıkarıldığında öz- kütlesi artarak en büyük değer olan 1 g/cm3 olur.
Kaldırma kuvveti, Fkal = Vb.ds.g eşitliğinden ds arta- cağından kaldırma kuvveti artar. Kaldırma kuvveti artınca ipteki T gerilme kuvveti azalır.
Buna göre,
h → Azalır T → Azalır
CEVAP C
10. X küresinin dönme sayısı, X küresinin yarıçapı ve K çubuğunun l kadarlık parçasındaki genleşme mik- tarına bağlıdır. Boyca uzama, dönmenin iki katına eşit olduğundan,
2NX.2prX = ∆l 2NX.2prX = l.a.∆T 4NX.p.rX = l.a.∆T olur.
Görüldüğü gibi NX, K cisminin boyuna bağlı değildir.
CEVAP D
11. Öğrencinin değiştirdiği nicelik sıcaklık olduğundan sıcaklık bağımsız değişken, sıcaklıktan etkilenen nicelik genleşme miktarı olduğundan genleşme miktarı bağımlı değişken, cismin boyu sabit tutul- duğundan cismin boyu kontrol edilebilen niceliktir.
Öğrenci üç değişkeni doğru seçmiştir.
CEVAP E
12.
DV DV DV
h1 h2 h3
2V
A 2A
2V
II III yatay
düzlem A
V
I
Ay nı tür sı vı la ra eşit mik tar da ısı ener ji si ve ril di ğin de, sı vı la rın ha cim ce gen leş me mik tar la rı eşit olur. Buna göre sıvıların yükselme miktarları,
A h. V h
A V
1 T & 1 T
= =
A h. V h
A V
2 T & 2 T
= =
A h. V h
A 2 V
3 T & 3 T2
= =
Buna göre, h1 = h2 > h3 olur.
CEVAP E
1. a) Ter mo met re lerin su yun
A B
80
20
120
0
A B
don ma ve kay na ma nok ta la rı nı gös ter di ği de ğer ler şe kil de ve ril- miş tir. Bu na gö re,
––
– –
–
A B
A B
80 2020
120 00
6020 120
=
= olur.
Termometrelerin aynı gösterdikleri değer,
–X X X olur.
6020
120& 40
= =
b) A termometresinin 50°A gösterdiği değeri B termometresi,
– B B °B olarak g sterirö . 60
50 20
120& 60
= =
2.
ısı (cal) sıvı+gaz gaz
sıvı sıcaklık (°C)
600 80
40 20
400 200
•
•
•
•
•
•
a) Mad de ler hâl de ğiş ti rir ken sı cak lık de ğiş mez.
Gra fi ğe ba kıl dı ğın da sıcaklık 40°C ta sabittir. Bu da bi ze sı vı nın kay na ma sı cak lı ğı nın 40 °C ol du- ğu nu gös te rir.
b) Buharlaşma ısısı,
Q = m.Lb
400 – 200 = 20.Lb
200 = 20.Lb ⇒ Lb = 10 cal/g olur.
c) Sıvının öz ısısı,
Q = m.c.∆T
200 = 20.c.(40 – 20) 200 = 400.c ⇒ c
2
=1 cal/g °C olur.
3. Suyun özkütlesi 1 g/cm3 olduğundan d = V m formü- lüne göre V yerine m alabiliriz.
a) 2t anında sıvıların kütleleri eşit olduğuna göre kaptaki suyun sıcaklığı,
°C olur. T
T T
2 20 80
50
son 2
X Y
= +
=
= +
b) 4t anında kaptaki suyun sıcaklığı,
. .
.
m
m m
m
m m
C bulunur T
7 4 20 3 80
7 80 240
7 320
son
c
= +
= +
=
4. Su yun ve re bi le ce ği mak si mum ısı mik ta rı, sı cak lı ğı 0 °C ol du ğu an dır. Bu ısı de ğe ri,
Qve ri len = m.c.∆T
= 30.1.(80 – 0)
= 2400 cal olur.
Bu zun ta ma men eri me si için ge rek li ısı, Qe ri me = m.Lbuz
= 50.80
= 4000 cal olur.
Qe ri me > Qve ri len ol du ğun dan bu zun ta ma mı eri ye mez.
Bu du rum da ka rı şım da bir mik tar buz ka lır. Eri ye bi- le cek bu zun küt le si,
Qve ri len = me.Lerime
2400 = me.80 ⇒ me = 30 g olur.
50 gram buzun 30 gramı erir. 20 gramlık kısmı buz olarak kalır. Son durumda 0°C ta buzun ve suyun kütleleri,
mbuz = 20 g
msu = 30 + 30 = 60 g olur.
Adı ve Soyadı : ...
Sınıfı : ...
Numara : ...
Aldığı Not : ...
Ünite
Yazılı Soruları
(Isı ve Sıcaklık)
5.
b a 1 c 9 5 3
3 6 5
a) Suyun eritebileceği buz miktarı en fazla,
Qver = m.Le
80 . 1 . (100 – 0) = m.80 ⇒ m = 100 g dır.
Buzun kalan kütlesi,
mbuz = 2053 - 100 = 1953 g bulunur.
b) Suya verilmesi gereken ısı, Qtop = Q1 + Q2 + Q3
= m . cbuz . ∆T1 + m.Le + m.csu . ∆T2 = 6.0,5.(50 – 0) + 6.80 + 6.1.(51-0)
= 936 cal olur.
c) Alınan ısı, verilen ısıya eşit olacağından, Qalınan = Qverilen
400.1.(T – 20) = 1200 . 1 . (80 – T)
T – 20 = 240 – 3T ⇒ T = 65°C olur.
6. a) Maddenin birim zamanda enerjisinde meydana gelen değişmeye ısı iletim hızı denir.
Isı iletim hızı ( t Q D D )
. .
, t
Q
k A T D
D D
=
şeklinde ifade edilir.
b) * Çubuğun yapıldığı maddenin ısı iletim kat sayısı k ile doğru orantılıdır.
* Çubuğun kesit alanı A ile doğru orantılıdır.
* DT sıcaklık değişimi ile doğru orantılıdır.
* Çubuğun boyu , ile ters orantılıdır.
7. a) Bir sistemi oluşturan bütün taneciklerin kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamı, o sistemin iç enerjisidir. Isı ile iç enerji kavramları farklıdır.
Isı, sıcaklık farkından dolayı alınan veya veri- len enerjidir.
b) Cam yü nü, ısı ilet ke ni bir mad de de ğil dir. Isı yı ilet mez. Ev le rin ça tı boş luk la rı na dö şen diğin de ısı nın dı şa rı ya kaç ma sı nı ön ler. Böy le ce ener ji ta sar ru fu sağ lan mış olur.
c) Isı ile timi, mad de ler de ki son yö rün ge de bu lu- nan elek tron lar la ger çek le şir. Isı nan elek tron la- rın ki ne tik ener ji le ri ar tar ve da ha hız lı ha re ket eder ler. Bu elek tron lar en ya kın la rın da ki di ğer elek tron la ra çar pa rak ener ji le ri nin bir kıs mı nı on la ra ak ta rır lar. Ener ji alan elek tro nun hı zı ar tar ve o da di ğer bir elek tro na çar par. Böy le- ce ener ji bir elek tron dan di ğe ri ne, bir nok ta dan baş ka bir nok ta ya ta şın mış olur.
d) Sı cak lık la rı fark lı olan ve ısı ile ti mi ne sa hip sis tem ler ara sın da ısı alış ve ri şi olur. Isıl den ge sağ la na na ka dar bu du rum de vam eder.
8. a) Aynı sıvılara eşit miktarda ısı verildiğinde hacimce genleşme miktarları eşit olur.
∆V = A.hI ⇒ hI = DAV ∆V = 2A.hII ⇒ hII = AV
2 D
∆V = 2A.hIII ⇒ hIII = AV 2 D olduğundan hI > hII = hIII olur.
b) I. kap ta ki sı vı nın hac mi ne 2V der sek, II. kap ta ki sı vı nın hac mi 3V, II I. kap ta ki sı vı nın hac mi ise 4V olur. Kap lar da ki sı vı la rın sı cak lık la rı eşit mik tar da ar tı rıl dı ğın da gen leş me mik ta rları, sı vı la rın ilk hacimlerine bağ lı dır.
∆V = Vo.a.∆T ol du ğun dan, ∆VI = 2V.a.∆T = A.hI ⇒ hI = . .
A V a T
2 D
∆VII = 3V.a.∆T = 2A.hII ⇒ hII = . . A V a T
2
3 D
∆VIII = 4V.a.∆T = 2A.hIII ⇒ hIII = . .2V a TAD hI = hIII > hII olur.
9. 1) İletim a) Betona oturan kişi tahtaya oturan kişiden daha fazla üşür. b) Pencerelerin çift camlı olması sayesinde ısının yayılması engellenmiş olur. c) Kışın tek battaniye yerine aynı kalınlıkta çift battaniye ile yattığımızda daha çok ısınırız.
2) Konveksiyon a) Yanan soba ile odanın ısıtılması b) Kalorifer ile odanın ısıtılması c) Ocakta suyun ısıtılması
3) Işıma a) Güneş’in Dünya’yı ısıtması b) Sıcak cisimlerin çevrelerine ısı yayması c) Seraların ısıtılması
10. 1. (D) 2. (Y) 3. (D) 4. (D) 5. (D) 6. (D) 7. (Y) 8. (D) 9. (D) 10. (Y)
1. Suya vermemiz gereken ısı,
Q = m.c.∆T
= 200000.1.(12,53)
= 2506000 cal dir.
2. Buzu eritmek için verilmesi gereken ısı miktarı,
Q = m.Le
= 260.80
= 20800 cal dir.
3. Su buharı yoğunlaştığında dışarıya verdiği ısı mik- tarı,
Q = m.Lb
= 100.540
= 54000 cal dir.
4. Karışan sıvılar aynı cins ve kütleleri eşit olduğun- dan karışımın son sıcaklığı,
T ° .
T T
C olur 2
200 110 155
son 2
1 2
= +
= +
=
5. Aynı cins sıvılar farklı kütlelerde karıştırıldığında karışımın son sıcaklığı,
. .
. .
41° .
T m m
T m T m
m m
m m
C olur 3 30 3 74
4 164
son
1 2
1 1 2 2
= +
+
=
+ +
=
=
BULMACA 5
galatasaray
7
8 6
9
10 1
2
4 5
3
2 5 0 6 0 0 0
3 6 0 8
7 3
9
4 9
6
7 0
5 9 5 5
0 8 0 0
0 0 4 5
4 1
5
6. Buzu eritmek için gereken ısı,
. . .
( – (– )) .
. Q m c T m L
caldir 44
2
1 0 4 44 80
88 3520 3608
b e
$ $ T
= +
= +
= +
=
7. Su buharının verdiği ısı,
. . .
.
.
Q m c T m L
cal dir 6
2
1 50 6 540
150 3240 3390
buhar k
$ $ T
= +
= +
= +
=
8. Verilen ısı,
. . .
Q m L m c T
cal 110 80 110
2 1 3
8800 165 8965
e b
$ $ $
T
= +
= +
= +
= bulunur.
9. –36°C taki buzun, 0°C a ge le ne ka dar ala ca ğı ısı,
Q = m.c.∆T
= 200.0,5.36
= 3600 cal dir.
Donan suyun kütlesi,
Q = md.Le
3600 = md.80 md = 45 g dır.
Suyun kütlesi, msu = 6000 – 45
= 5955 g dır.
10. Dış ortama verilen ısıyı her aralık için bulalım:
Q1 = m.cb.∆T1
= 10.0,5.(150–100)
= 250 cal
Q2 = m.Lb
= 10.540
= 5400 cal
Q3 = m.c.∆T
= 10.1.(100–0)
= 1000 cal
Q4 = m.Lbuz
= 10.80
= 800 cal
. .
Q m c T
cal 10
2 1 5
25
b 5
$ $ T
=
=
=
Dış ortama verilen toplam ısı, Q = Q1 + Q2 + Q3 + Q4 + Q5 = 250 + 5400 + 1000 + 800 + 25 = 7475 cal dir.
