İnsanda Biyolojik Çeşitlilik
PROF.DR.TİMUR GÜLTEKİN
ANKARA ÜNİVERSİTESİ, ANTROPOLOJİ BÖLÜMÜ
EMAİL: tgultekin@ankara.edu.tr
ANTROPOLOJİNİN KONUSU
NEDİR?
ANTROPOLOJİ ANTROPOLOJİ
En geniş anlamda insan bilimi olarak bilinen Antropoloji, son yüzyılda kendine has yöntemleri ve bakış açısıyla çok hızlı büyüyen, en genç bilim dallarından biridir. Antropoloji biliminin en önemli amacı kültürün ana unsuru olan insanın, içinde yaşadığı toplumların geçmişten günümüze kadar ki sürecinde gerek biyolojik çeşitliliğini, gerekse kültürel çeşitliliğini diğer bilim dallarıyla birlikte ele alarak anlamaya çalışmaktır.
Antropoloji her ne kadar sosyal bilim dalları içinde yer alsa da, Doğal Temel Bilimler (Fizik, Kimya, Biyoloji) ve Sosyal Temel Bilimlerin (Psikoloji, Sosyoloji, Antropoloji) her ikisiyle de yakından ilgili olan tek bilim dalıdır. Bu yönü, Sosyal Antropoloji (Kültürel Antropoloji ve/ya Etnoloji) ve Fiziki Antropoloji (Biyolojik Antropoloji) Anabilim Dallarından oluştuğunu anlatmaktadır.
ANTROPOLOJİ
ANTROPOLOJİ
HAYATIN OLUŞUMUNUN KÖKENİ ve ERKEN AŞAMALAR
HAYATIN OLUŞUMUNUN KÖKENİ ve ERKEN AŞAMALAR
Kimyasal Evrim: Dünya da
yaşamın oluşumu için birinci evre.
Kimyasal Evrim: Dünya da
yaşamın oluşumu için birinci evre.
Biyolojik Evrim: Dünya da yaşamın oluşumu için ikinci evre .
Biyolojik Evrim: Dünya da yaşamın
oluşumu için ikinci evre .
Atmosfer ve yer kabuğunun
oluşumu
Denizlerde küçük organik molekül formlarının
oluşumu
Denizlerde büyük organik Molekül formlarının
oluşumu
Denizlerde ilk ön
hücre formlarının
oluşumu
Denizlerde tek hücreli
prokaryot Formların
görülmesi
Denizlerde tek hücreli
eukaryot Formların görülmesi
İlk olarak denizlerde ve karalarda
çok hücreli organizmaların
görülmesi
Kimyasal Evrim (1 milyar yıl)
Biyolojik Evrim (3.7 milyar yıl)
Super kıta (Pangea) yeniden
parçalanıyor
Bugüne doğru, kıtalar bugünkü halini alıyor; ancak
yine de hareketlerine devam ediyorlar.
KITALAR ŞEKİLLENİYOR
ANADOLU SU ÜZERİNE ÇIKIYOR (24 milyon yıl önce)
• Bundan yaklaşık 24 milyon yıl önce
• karalarda memeliler,
• Kuşlar
• böcekler
• otsu bitkiler
• geniş yapraklı ağaçlar patlarcasına dallandı
(Miyosen)
Anadolu’nun kara tarihi de bu tarihten sonra
başlıyor.
• İNSAN NE ZAMAN ORTAYA ÇIKTI?
• İNSANINEN ESKİ ATALARI KİMLERDİR?
İNSAN NEDİR?
SORU?
• İnsanın sahip olduğu nitelikler nelerdir?
CEVAP
• Homo erektüs (dik yürüyen)
• Homo faber (habilis), alet yapan
• Homo lingua (konuşan, dili olan)
• Homo symbolicus (soyutlayabilen)
• Homo sapiens (akıl sahibi)
Soru
• İnsanların diğer primatlardan farklı yanları nelerdir?
• İnsan diğer primatlardan neden
farklılaşmıştır?
• 1. Beyin Hacmi
• 2. Dik Durma ve iki ayak üzerinde yürümek.
• Ellerin serbest kalması
• 3. Konuşmak İletişim
Sosyal organizasyon
• 4. Alet yapmak
SUPER TOBA
• 70-75 BİN YIL ÖNCE MEYDANA GELEN VOLKANİK BİR PATLAMA
• Endonezya’nın Sumatra adasında
meydana geliyor
SUPER TOBA
• Son 2 milyon yılın en büyük
patlaması olarak bilinmektedir.
• Bu mega-patlama oldukça uzun süren bir nükleer kışa neden
olmuş ve bu patlamadan yayılan küller kuzeybatıya doğru oldukça geniş bir alana yayılıp, 1,5 metre kalınlığında bir örtü halinde
Hindistan'ı, Pakistan'ı ve körfez
bölgesini kaplamıştı.
• Toba'dan yayılan küller Grönland'daki buz
tabakalarında ve Hint Okyanusu'nda sualtı
çukurlarında bulundu ve patlamanın kesin
tarihinin belirlenmesini sağladı.
Modern Homo sapiens
• Ne zaman Ortaya Çıktı?
- Çok Merkezli
- Tek Merkezli
En eski modern Homo sapiens
~195,000 yıl önce, Ethiopia’da
Modern İnsanın Kökeni?
“Out-of-Africa" hipotezi: modern Homo sapiens 200,000 yıl önce Afrika’da evrimleşti ve 40-50 bin yıl öncede Dünyaya yayıldı.
“Multiregional" hipotezi: Dünyanın farklı yerlerindeki H. erectus’lar modern Homo sapienslere
dönüşmüşlerdir-
2- Modern insanın kökenin bir zamanlar
sanıldığı kadar eski olmadığını, ancak 200 bin yıl geriye uzandığını kanıtladı. Afrika’dan da dünyanın diğer bölgelerine 60 bin yıl önce yayıldığı
Dünya üzerindeki farklı insan
populasyonlarından örnekler alarak yapılan mitokondriyal DNA (mtDNA) incelemesi
sonucunda, mtDNA'daki en çok çeşitliliğin
(varyasyonun) Afrikalılarda olduğu Saptandı.
Genetik Yardımıyla Modern İnsanın Kökeninin İzlenmesi
• DNA
• Mitcondrial DNA
• Y chromosome
• Tüm Genom
İNSAN EVRİMİNDE BİR TÜRLÜ ANLAYAMADIKLARIMIZ
• İnsan bir maymun türünden türemiş değildir
• Biz ne zaman insan olduk?