İnsanda Biyolojik Çeşitlilik
PROF.DR.TİMUR GÜLTEKİN
ANKARA ÜNİVERSİTESİ, ANTROPOLOJİ BÖLÜMÜ EMAİL: tgultekin@ankara.edu.tr
BUGÜNE KADAR DERSLERDE BANA EN ÇOK SORULAN SORU:
• Geçmişten günümüze biyolojik çeşitlilik ve mekanizmalarını çok güzel açıklıyorsunuz.
• Ama bu saat ileriye doğru da işliyor.
Öyleyse nereye doğru gidiyoruz?
Evrim bizim için bitti mi?
• Evrim genel olarak, populasyonlar
arasındaki farkların arttığı bir süreçtir.
• Genetik olarak birbirimize giderek daha çok benzemeye başlıyoruz!!!!
Konu
Ekolojik Adaptasyon, Seküler değişim:
İklimin İnsanın Vücut Boyutu ve Oranlarına Olan Etkisi
1- Adaptasyonun Tanımı
2- Evrimsel süreçte insanın çevreye adaptasyonu 3- İnsanın Yüksek rakıma adaptasyonu
4- İnsanın Soğuğa Adaptasyonu 5- İnsanın Sıcağa Adaptasyonu 6- Adaptasyon ve insan ırkları
- Toplumlar arasındaki morfolojik farklılıklar 7- İnsanın Teknolojiye Adaptasyonu
İnsanın Doğaya Adaptasyonu
• Canlıların oluşumu
• Denizden karaya Çıkış
• Canlıların çeşitlenmesi
• İnsanın ortaya çıkışı
Hergün nesli tükenen bir canlıyı duymak olasıdır. Bu türlerin sonunun tek sorumlusu ise insandır.
İnsanın adaptasyonu nasıl irdelenir?
Bütün görkemli teknolojileri ile bu dünyanın baskın türü olan insan mı daha gelişmiş yoksa doğayla uyumu, diğer türler ile dengeyi kurabilmiş olan diğer
canlılar mı?
DNA diziliminde ve kromozomlarda oluşan değişiklikler olarak adlandırılır.
MUTASYON
Modifikasyon
• Canlılarda çevrenin etkisiyle meydana gelen ve kalıtsal olmayan özelliklerdir. Çevre koşulları (ısı, sıcaklık, besin) bazı genlerin işleyişini
değiştirebilir. Bundan dolayı ortam koşulları eski haline dönünce canlıda eski haline döner veya
oluşan karakter oğul döllere aktarılmaz. Bu olaya modifikasyon denir. Lamarck'ın
gözlemleri modifikasyona örnektir.
MODİFİKASYON
Bronzlaşmak
Kaslarımızı geliştirmek
ADAPTASYON
• İnsanoğlunun, çevre koşullarına kültürel açıdan yaptığı uyum, davranış uyumudur
• Biyolojik uyum ise fiziksel ve fizyolojik uyumdur
• Fizyolojik adaptasyon en sade biçimde, çevresel değişikliğe maruz kalmanın bir sonucu olarak bireylerde fonksiyonel, yapısal veya moleküler değişimin meydana gelmesi şeklinde
tanımlanabilir.
TARİHÇE
• Bergman (1847)
• Allen (1877)
• Schreider (1950) “İlk defa toplumlar arasında çevreye bağlı olarak Ağırlık / yüzey alanı oranını inclemiştir”.
• Robert (1953) “Vücut ağırlığı, Irk ve iklim konusunda antropometrik ölçüler almıştır”. Araştırmalarındada vücut ağırlığı ile yıllık sıcaklık arasında negatif korelasyon hesaplamıştır.
• Robert (1973) “Soğuk iklimde yaşayanların, sıcak iklimde yaşayanlara göre daha küçük üyelere sahip olduklarını tespit etmiştir.
• Ruff (1994) “Vücut ağırlığı ile coğrafik enlem arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu ortaya koymuştur”.
İNSAN ADAPTASYONU
• Donma noktasının altındaki bölgelerde, yaşamakta olan ya da fosil primatlara
rastlanmamıştır. Soğuk iklimde yaşayan primatlar Japonya ve Kuzey Afrika ile sınırlıdır.
• Homo genusunun ilk formlarının kuru tropikal savanada geliştiği bilinmektedir
EVRİMDE SÜREÇ
• ÇEŞİTLİLİK
( Mutasyon, Krossing-over)
• ADAPTASYON
• DOĞAL SELEKSİYON
Adaptasyon
• Yaşama ve üreme şansını artıran
• Fiziksel yapılar ve davranışlar
• Kalıtsal
Canlılar doğada yaşamlarını sürdürebilmek için nelere ihtiyaç duyarlar?
• Beslenme
• Barınma
• Avlanma
• Üreme
• Düşmanlarından korunma
• Ağaçların yapraklarını dökmesi adaptasyon mudur?
• Su ve ısı kaybını önlemek
• Kışın yapraklar besin üretmez
• Kış uykusuna yatmak adaptasyon mudur?
• Yiyecek bulma zorluğu
• Enerji tasarrufu
Hayvanların göç etmesi adaptasyon mudur?
– Yiyecek bulma
– Yumurtlama(üreme) – Soğuktan korunma
Develerdeki çöle uyum adaptasyonları nelerdir?
– Uzun bacaklar – Uzun kirpikler – Kıllı kulak
– Yağ ihtiva eden hörgüç
• Kutup ayılarındaki kutup bölgesine uyum
adaptasyonları nelerdir?
• Beyaz post
• Kamuflaj
• Soğuktan korunma
• Suya girerken burun deliklerinin kapanması
• Uzun süre suda kalıp avlanabilme
• Küçük burun ve kulaklar
• Isı kaybını engelleme
• Kısa bacak boyu
• Karda dengede yürüyebilmek
• Yağlı vücut
• Isı kaybını engelleme
• Su ihtiyacını karşılama
• Kış uykusu
• Nemli bir çevre giderek kuraklaştığında, bu
bölgede hangi tip
bitkilerin yaşamlarını
sürdüreceklerini tahmin ediyorsunuz?
– Daha az su kullanan bitkiler
• Doğal seçilim için yalnızca çevre koşullarına daha iyi uyum sağlamak yeterli
midir?
• HAYIR!
• Daha fazla yumurta
• Daha fazla yavru
