Dr. Hatice MUTLU EYİSON
Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliğietkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazlara Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) denir. (2 temmuz 2013 tarihli 28695 sayılı resmi gazete)
İşin yapılması esnasında iş
kazasını ve meslek hastalığından etkiyi en aza indirir
Gereken yerlerde kullanılması yasal zorunluluktur
İşe uygun olmasına dikkat
edilmelidir
Tam koruma sağlamalı,
Kendisi ek risk oluşturmadan ilgili riski önlemeye uygun olmalı,
Çalışanın ergonomik gereksinimlerine ve sağlık durumuna uygun olmalı,
Gerekli ayarlamalar yapıldığında kullanana tam
uymalı,
Kullanımı, bakım ve temizliği kolay ve pratik olmalı,
İstisnai ve özel şartlar harici amacına uygun kullanılmalı,
İşyerinde var olan koşullara uygun olmalı,
İşveren tarafından ücretsiz verilmeli,
Hijyenik şartlarda muhafaza edilmeli ve kullanıma hazır bulundurulmalı,
KKD talimatlara uygun olarak kullanılmalı ve talimatlar çalışanlar tarafından anlaşılır olmalı,
İşveren, çalışanların KKD’leri uygun şekilde kullanmaları
için her türlü tedbiri almalı,
KKD her zaman etkili şekilde çalışır durumda olmalı,
Temizlik ve bakımı yapılmalı ve gerektiğinde yenileri ile değiştirilmeli,
Çalışanlar da kendilerine verilen kişisel koruyucu donanımları aldıkları eğitime ve talimata uygun olarak kullanmalı,
Çalışanlar kişisel koruyucu donanımda gördükleri
herhangi bir arıza veya eksikliği işverene
bildirmelidir.
Çalışanlara KKD Kullanımı Öncesinde;
Hangi etkilere karşı koruma sağladığı,
Nasıl kullanılacağı,
Bakımının ve temizliğinin nasıl yapılacağı,
Nerede ve nasıl saklanacağı, anlatılmalı ve uygulamalı
olarak gösterilmelidir.
Üreticinin Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliğinden kaynaklanan bütün yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve KKD'nin ilgili tüm uygunluk
değerlendirme işlemlerine tabi
tutulduğunu gösteren işareti ifade eder.
Tüm KKD’ler CE işareti taşımak zorundadır.
CE Uygunluk İşareti
10
İşverenler
İşyerindeki tehlikelerin değerlendirilmesi
Kişisel Koruyucu Ekipmanın sağlanması
Ne zaman kullanılacağının tayin edilmesi
Çalışanlara Kişisel Koruyucu Ekipman eğitimi ve
doğru kullanımı ile ilgili talimatlar verilmesi
Çalışanlar
Kişisel Koruyucu Ekipmanın aldıkları eğitime ve diğer talimatlara uygun olarak kullanılması
Çalışma ortamının her gün incelenmesi ve temiz ve güvenilir şartlarda tutulması
Kullanımdan önce KKD kontrolünün yapılması
Kişisel Koruyucu Ekipmanların kullanılması
KKElerin temizliği, saklanması ve bakımının yapılması
Aşağıdaki konularda eğitim aldığınızdan emin olunuz:
NEDEN gereklidir
NASIL koruyacak?
NE KADAR koruyacak?
NE ZAMAN kullanılmaldır?
Giymeniz gerektiğini gösteren işaretler NASIL tanımlanır?
NASIL temizlenir ve dezenfekte edilir?
Kullanım ömrü NEDİR ve NE ZAMAN değiştirilmesi gerekir?
I. BAŞ KORUYUCULARI
II. KULAK KORUYUCULARI
III. GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI
IV. SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI
V. GÖVDE VE KARIN BÖLGESİ KORUYUCULARI
VI. EL VE KOL KORUYUCULARI
VII. AYAK VE BACAK KORUYUCULARI
VIII. CİLT KORUYUCULARI
IX. VÜCUT KORUYUCULARI
Baş Yaralanmalarının Nedenleri
Aletler gibi yukarıdan düşen nesneler
Borular veya kirişler gibi nesnelere başını çarpma
Açıktaki elektrikli kablolarla veya parçalarla temas
Doğru Kaskın Seçilmesi Sınıf A
Genel Hizmetler (bina inşaatı, gemi inşaatı, kereste için ağaç kesimi)
Darbeye karşı iyi bir koruma, ancak voltaja karşı sınırlı koruma
Sınıf B
Elektrik /Gaz vb. işlerde çalışma
Düşen nesnelere, yüksek gerilim şokuna ve yanmalara karşı korur
Sınıf C
Rahatlık için tasarlanmıştır, sınırlı koruma sağlar
Sabit nesnelere çarpmaya karşı korur, ancak elektrik
şokuna karşı korumaz
Gürültünün veya
süresinin azaltılması mümkün olmadığında, kulakları koruyucu
cihazlar kullanılmalıdır.
Kulak koruyucu cihazlar
amaca uygun olmalıdır.
Mühendislik ve iş uygulaması kontrollerinin uygulanmasından sonra
Bir çalışanın maruz kaldığı gürültünün, 80 dbA’lık 8-saat zaman ağırlıklı ortalama ses
seviyesini aşması halinde;
MUTLAKA KULAK KORUMASI SAĞLANMALIDIR!
Aşağıdaki tehlikelerden herhangi biri mevcut olduğunda:
Kimyasallar
Toz veya metal talaşı ya da testere tozu gibi diğer uçan zerrecikler
Tahriş edici gazlar, buharlar veya sıvılar
Kaynak veya lazerden yayılan yoğun ışık
MUTLAKA GÖZ KORUMASI SAĞLANMALIDIR!
Gözlükler
Kapalı gözlük (dalgıç tipi)
X-ışını gözlüğü, lazer ışını gözlüğü, ultra- viyole, kızılötesi, görünür radyasyon
gözlükleri
Yüz siperleri
Ark kaynağı maskeleri ve baretleri (miğferli)
Tehlikeli maddelerin solunması, akciğer gibi çok hassas olan dokusal yapılara zarar verir.
Bu şekilde zarar gören yapılar, solunum hastalalıklarına
daha duyarlıdır.
Gaz, toz ve radyoaktif toz filtreli maskeler
Hava beslemeli solunum cihazları
Takılıp çıkarılabilen kaynak maskesi bulunduran solunum cihazları
Dalgıç donanımı
Dalgıç elbisesi
El koruyucuları
Özel koruyucu eldivenler:
Makinelerden, kimyasallardan, elektrik ve ısıdan koruyan eldivenler.
Tek parmaklı eldivenler
Parmak kılıfları
Kolluklar
Ağır işler için bilek koruyucuları (bileklik)
Parmaksız eldivenler
Koruyucu eldivenler
Kol Koruyucular
Alev, ısı, darbe, kesilme, asit toz sıçramalarına, elektrik ve radyasyon yanıklarına karşı kullanılır.
Genellikle dökümhane, tav ocakları vb. yerlerde kullanılır,
Üç çeşit olarak üretilir. Bilek ve ön kolu örtenler;
dirsek hizasına kadar örtenler; omuzlara kadar örtenler,
Asbest, alüminyum, astarlı kumaş, kurşunlu deri, kauçuk deri, pamuklu - yünlü dokuma gibi
malzemelerden üretilir.
Aşağıdakilerden herhangi biri mevcut olduğunda:
Çalışanların ayakları üzerine yuvarlanabilecek veya düşebilecek variller veya aletler gibi ağır nesneler
Sıradan ayakkabıları delebilecek çiviler veya çok büyük çiviler gibi sivri nesneler
Çevreye ve ayaklara sıçrayabilecek erimiş metal
Sıcak veya ıslak yüzeyler
Kaygan yüzeyler
Normal ayakkabılar, botlar, çizmeler, uzun botlar, güvenlik bot ve çizmeleri
Bağları ve kancaları çabuk açılabilen ayakkabılar
Parmak koruyuculu ayakkabılar
Tabanı ısıya dayanıklı ayakkabı ve ayakkabı kılıfları
Isıya dayanıklı ayakkabı, bot, çizme ve tozluklar
Termal ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları
Titreşime dayanıklı ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları
Anti statik ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları
VII. AYAK VE BACAK KORUYUCULARI
İzolasyonlu ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları
Zincirli testere operatörleri için koruyucu bot ve çizmeler
Tahta tabanlı ayakkabılar
Takıp çıkarılabilen ayak üst kısmı koruyucuları
Dizlikler
Tozluklar
Takılıp çıkarılabilen iç tabanlıklar
(ısıya dayanıklı, delinmeye dayanıklı, ter geçirmez)
Takılıp çıkarılabilen çiviler
(buz, kar ve kaygan yüzeylere karşı)
Koruyucu kremler / merhemler
Genellikle ;
Malzeme kaplama işlerinde,
Tabaklama işlerinde,
Güneş ve soğuk etkisine maruz kalınan işlerde kullanılmalıdır.
Yoğun ısı
Sıcak metallerin veya diğer sıcak sıvıların sıçraması
Aletlerin, makinelerin ve malzemelerin neden olduğu darbeler
Kesilmeler
Tehlikeli kimyasal maddeler
Radyasyon
MUTLAKA VÜCUT KORUMASI SAĞLANMALIDIR!
Vücudun muhtemel yaralanmalara maruz
kalabilecek bölümleri için koruyucu giysiler ve düşmelere karşı kullanılan donanımlar olarak iki ana kategoride değerlendirilir.
Vücut korunmasında kullanılan giysi türleri:
◦ Yelekler
◦ Önlükler
◦ Ceketler
◦ Tulumlar
◦ Tüm vücudu kaplayan giysiler
Paraşüt tipi emniyet kemeri;
Bel tipi emniyet kemeri kullanmak yasaktır. Bel tipi emniyet kemeri ile düştüğünüz takdirde vücuda
tek noktadan basınç uygulanacağı için belin kırılması ve kontrolsüz düşme gerçekleşir.
DÜŞMEYE KARŞI KORUNMA
1.
Altın, M., & Taşdemir, Ş. (2017). İş Sağlığı ve Güvenliği. Eğitim Yayınevi.
2.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
(https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/
06/20120630-1.htm)
3.
Özkiliç, Ö. (2005). İş Sağlığı ve Güvenliği, Yönetim Sistemleri ve Risk Değerlendirme Metodolojileri. TİSK Yayınları, Ankara.
4.
