Dr. Hatice MUTLU EYİSON
İş yerlerinde işin yürütülmesi sırasında çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa zarar verebilecek koşullardan korunmak amacıyla yapılan SİSTEMLİ VE BİLİMSEL
ÇALIŞMALARA “ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ”
denilmektedir.
Çalışanları Korumak
Üretim Güvenliğini Sağlamak
İşletme Güvenliğini Sağlamak
İşyeri: Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmaya unsurlar ile çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içeren organizasyon.
İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar.
Çalışan-İşçi: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişi.( 6331 sayılı İSG kanunu ile “işçi” yerine “çalışan” olarak
tanımlanmıştır.)
İşveren Vekili: İşveren adına hareket eden ve işin,
işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselere işveren vekili denir.
Bu kanunda işveren için öngörülen her çeşit sorumluluk
ve zorunluluklar işveren vekilleri hakkında da uygulanır.
Üçüncü Şahıs: İşveren tarafından yardımcı işler için sözleşme ile çalıştırılan gerçek veya tüzel kişi. Ör: Taşeron, servis sağlayıcı vb.
Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme,
tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışan.
Destek elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk
yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş
uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişi olarak tanımlanır.
Genç çalışan: Onbeş yaşını bitirmiş ancak onsekiz yaşını doldurmamış çalışanı temsil eder.
Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSGB) yasal olarak; “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
tarafından yetkilendirilmiş, İşyerlerine İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerini vermek üzere kurulmuş, mevzuatın gerektirdiği fiziki ve tıbbi donanıma
sahip, iş sağlığı ve güvenliği profesyonellerinin (İşyeri Hekimi, İş Güvenliği Uzmanı ve Diğer
Sağlık Personelinin) oluşturduğu özel kuruluşlar”
şeklinde tanımlanmaktadır.
İşyeri sağlık ve güvenlik birimi (İSGB): İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli
donanım ve personele sahip olan birimi, en az bir işyeri
hekimi ile işyerinin tehlike sınıfına uygun sınıfta iş güvenliği belgesine sahip en az bir iş güvenliği uzmanının
görevlendirilmesi ile oluşturulur. Bu birimde işveren diğer sağlık personeli de görevlendirebilir. Buradan da anlaşılacağı gibi İSGB ler işletme bünyesinde kurulan dışarıdan hizmet almak sureti ile sağlanamayan bir yükümlülüktür.
Devlet kanun tüzük ve yönetmelikler çıkartarak bunları uygulama ve takibini yapmakla sorumludur. İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğini sağlanması için
gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmakla yükümlüdür.
Sonuç olarak iş sağlığı ve güvenliğinde bir güvenlik kültürünün oluşturulması önemli bir olgudur. İş
kazalarının neden olduğu maddi ve manevi kayıpların azaltılabilmesi; iş güvenliğine yönelik çalışmalara
gereken önemin verilmesi ile başlar.
1. Altın, M., & Taşdemir, Ş. (2017). İş Sağlığı ve Güvenliği. Eğitim Yayınevi.
2. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ( https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/
06/20120630-1.htm )
3. Özkiliç, Ö. (2005). İş Sağlığı ve Güvenliği, Yönetim Sistemleri ve Risk Değerlendirme Metodolojileri. TİSK Yayınları, Ankara.
4. Selek, H. S. (2016). İş sağlığı ve güvenliği (İSG): temel konular-teori-uygulama-
yönetmenlik. Seçkin Yayıncılık.
