Dr. HATİCE MUTLU EYİSON
BİYOLOJİ BİLİMİ
Canlıların yapısal, fonksiyonel özelliklerinin yanı sıra canlıların içinde bulunduğu çevresiyle olan ilişkilerini inceleyen ana bilim dalıdır. Canlıları değişik özelliklerine göre inceleyip,
değerlendiren birçok bilim dalları vardır.
Bilim, evrenin düzeninin, evrendeki
olayların, değişmelerin anlaşılabilmesi için harcanan çabaların sonuçları olan bilgilerin bir düzen içinde insanlığın yararına
sunulmasıdır. Bilimsel araştırmaların temel amacı mutlak gerçeğe varmaktır. Bunun
için evrende gerçekleşen pek çok olayın neden, niçin ve nasıl olduğuna dair uzun ve dikkatli çalışmalar gerekmektedir. Bu çalışmalar bilimsel bir metotla açıklanır.
Bilimsel metotta şu aşamalar vardır:
Gözlem yapmak
Gözlemle ilgili sorular sormak
Hipotez kurmak
Deney yapmak
Sonuç elde etmek
Sonuçları hipotezle karşılaştırmak; gerekirse
yeniden hipotez kurarak deneyleri yapmak.
Bilim İnsanının Özellikleri::
“ “ Benim özel bir yeteneğim yok; sadece tutku Benim özel bir yeteneğim yok; sadece tutku derecesinde
derecesinde meraklıyım.”meraklıyım.”
Albert Einstein Albert Einstein
BİYOLOJİ TARİHÇE
THALES (M.Ö. 7.
Yüzyıl)
Yaşamın çamur içinde Yaşamın çamur içinde
kendiliğinden başladığını kendiliğinden başladığını savunarak evrim
savunarak evrim
kavramını ortaya koydu.
kavramını ortaya koydu.
ALKMAIN (M.Ö. 6.
Yüzyıl): hayvan
vücudunu inceleyerek atardamalar ile
toplardamarlar
arasındaki farkı ortaya koydu. Zekânın
merkezinin beyinde olduğunu ileri sürdü.
ARİSTO (M.Ö. 384-
322): Canlılar dünyasını inceleyen “bilimsel doğa tarihi”nin ilk kurucusu olan ilk bilim adamıdır.
Aristo bir bilim insanında bulunması gereken iki
özelliğe, iyi gözlem
yapabilme ve bunlardan doğru sonuçlar
çıkarabilme yeteneğine sahiptir. İlk
sınıflandırmayı yapmıştır.
GALEN (M.S. 131- 201):
Canlı organlarını
inceleyerek fizyoloji biliminin doğmasını sağlamıştır.
GALİLEO (GALİLE):
1610 yılında ilk
mikroskobu icat etmiştir.
ROBERT HOOKE:
1665 yılında mantar kesitini mikroskop altında inceleyerek
gördüğü yapılara hücre adını vermiştir.
ANTONİE VAN LEEUWENHOEK (Lövenhuk):
1675 yılında geliştirdiği mikroskop ile ilk tek
hücrelileri
gösterebilmiştir.
CAROLUS LİNNAEUS (Karl Linne 1707-
1778):
Doğadaki bitki ve
hayvan türlerinin nasıl sınıflandırılması ve
adlandırılması
gerektiğini ortaya koymuştur.
A.L. LAVOSİER (1743- 1794): Solunumda
oksijen alınıp
karbondioksit verildiğini, solunum ve yanma
olaylarının birbirine
benzer olaylar olduğunu belirtmiştir.
M. SCHLEIDEN (Şlayden) ve T. SCHWANN (Şıvan):
1839 yılında biyoloji tarihinin en önemli adımlarından biri olarak kabul edilen “hücre teorisini” geliştiren iki bilim adamıdır.
CHARLES DARWİN:
1859 yılında yayınladığı
“Türlerin Kökeni” adlı eserinde evrimle ilgili görüşlerini ortaya
koymuş ve canlıların evrim geçirerek
bugünkü çeşitliliği kazandıklarını ileri sürmüştür.
GREGOR J. MENDEL (1822-1884):
Bezelyelerle yaptığı çalışmalar sonucunda genetik biliminin temel yasalarını keşfetmiş, nesilden nesile hangi
kurallarla aktarıldıklarını bulmuştur.
LOUİS PASTEUR
(Pastör): Biyogenez hipotezini kanıtladı.
Mikroskobik canlıların fermantasyona neden olduğunu tespit etti.
Ayrıca kuduz aşısının bulunmasını sağladı.
FRİEDRİCH MİESCHER
(1844-1895):
Nükleik asitleri bulmuştur.
WALTER SUTTON
(1877-1916): Genlerin kromozomların üzerinde bulunduğunu
açıklamıştır.
ALEXANDER
FLEMİNG (1881- 1955):
1927’de penisilini bularak bakteriyel enfeksiyonlara karşı etkin mücadeleyi
sağlamıştır.
Francis CRICK - James WATSON - Maurice WİLKİNS
1953 yılında DNA’nın molekül yapısını ve üç boyutlu modelini yapmışlardır. Bu çalışma ile 1962’de Nobel
ödülünü alan bu bilim insanları, hücre içindeki olayların açıklanmasında çok önemli gelişmeler sağlamışlardır.
IAN WILMUT:
1997 yılında bir
koyundan alınan vücut hücresinin çekirdeğini, başka bir koyuna ait çekirdeği çıkarılan yumurta hücresine
aktararak genetik ikiz elde etmiştir.
BİYOLOJİNİN BAZI ÖNEMLİ DALLARI
• BOTANİK: Bitkilerin yapısını, yaşam şeklini ve yayılışını ineler.
• ZOOLOJİ: Hayvanların yayılışını, yaşam şekli ve yapısını inceler.
• MİKROBİYOLOJİ: Hayvansal ve bitkisel tek hücreli
canlılar ile bakteri ve virüslerin yapısını,yaşama şeklini ve taksonomisini ( sistematiğini ) araştırır.
• EKOLOJİ: Organizma ve onların çevreleri arasındaki karşılıklı ilişkileri inceleyen bilim dalıdır. Çevre bir organizmaya etki yapan tüm biyotik ve abiyotik etmenleri kapsar.
• SİSTEMATİK: Taksonomi olarak da bilinen bu bilim dalı, yaşayan ve soyu tükenen canlı varlıkları karşılaştırır, tasvir eder, adlandırar ve onları akrabalık derecelerine göre doğal grupları içine yerleştirir.
MORFOLOJİ: Vücudun dış yapısı ile organizmaların yapı ve organların konum ilişkilerini inceler.
ANATOMİ: Organizmanın organ ve dokularının konum ve yapısını inceler.
SİTOLOJİ: Hücrelerin yapısını ve işlevlerini inceler.
HİSTOLOJİ: Dokuların yapısını ve işlevlerini inceler.
FİZYOLOJİ: Organizmaların çeşitli çevre şartlarında yapısal fonksiyonunu inceler.
GENETİK: Ana-baba özelliklerinin yavrulara naklini inceleyen bilim dalıdır.
EVRİM: Canlıların uzun zaman periyodunda kalıcı olan değişikliklerini inceler.
BİYOKİMYA: Organizmalarda meydana gelen
kimyasal reaksiyonları inceleyen bilim dalıdır.
Biyolojinin diğer bilimlerle Biyolojinin diğer bilimlerle ilişkisi:
ilişkisi:
Biyoloji; fizik, kimya,
matematik gibi bilimlerden yararlanır.
Ayrıca; coğrafya, coğrafya, jeoloji, psikoloji, paleontoloji, antropoloji, jeoloji gibi
bilimlerle de ilişkilidir.
Biyofizik, biyokimya, Biyofizik, biyokimya, biyomatematik
biyomatematik biyolojinin diğer bilimlerle ilişkisinden ortaya çıkmıştır.
Biyolojinin insanlığa katkısı:
Biyolojinin insanlığa katkısı:
Ekonomik değeri olan bitkilerin yetiştirilmesi,
Biyoteknoloji ile hastalıkları dayanıklı bitkiler yetiştirme,
Hayvan ıslah çalışmalarının yapılması,
Tıpta hastalıklardan korunma , tedavi gibi uygulamalarda biyolojiden yararlanma,
Biyoteknoloji ile insan spermi ve yumurtasındaki zararlı genleri ayıklama,
Gen mühendisliği ile bitkilere istendik özellikler kazandırma,
Organ nakillerinde, yapay ortamda organ üretme,
Biyolojinin önemi ve Biyolojinin önemi ve geleceği:
geleceği:
Ekolojik felaketlerin bertaraf edilmesinde,
Genetik hastalıkların tedavisinde,
Genel olarak hastalıkların korunma ve tedavisinde,
Tıptaki uygulamalarda, biyoteknolojik
çalışmalarda, biyolojik ıslah konularında ileride biyolojiden yararlanılmaya devam edilecektir.
1- Audesirk, T. and Audesirk, G. (1999) Biology, Life on Earth. Fifth Edition. Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey.
2- Campbell, N.A. & Reece, J.B. Biyoloji. Altıncı baskıdan çeviri. Çeviri editörleri: Prof. Dr. Ertunç GÜNDÜZ, Prof. Dr. Ali DEMİRSOY, Prof. Dr. İsmail TÜRKAN, Palme Yayıncılık, 2006.
3- Hücre Biyolojisi, Sevinç KAROL, Cevat AYVALI, Zekiye SULUDERE. 4.Baskı, 2000, Öğün. Matbaacılık.
