TAM PROTEZLERDE POST-DAM VE YAPIM
TEKNİKLERİ
PROF. DR. A. CAVİDAN AKÖREN
Protez terimleri sözlüğünde post dam
Protezin retansiyonuna yardım etmek üzere, sert ve
yumuşak damağın birleşim yerinde veya daha ilerisinde fizyolojik sınırlar dahilinde, basınç uygulanabilen
yumuşak doku alanıdır.
Post dam alanı üst protezlerin arka sınırında hermetik
kapama sağlar
Post dam’ın yararları
Protezin retansiyonuna katkı sağlar
Bulantı refleksinin önlenmesini sağlar
Akriliğin boyutsal değişimini kompanse eder
Protezin arka kısmında yemek artıklarının birikimini önler
Dokulara uyguladığı hafif basınç sayesinde düzgün bir geçiş sağlar
Posterior bölgede kenar örtücülüğü sağlar
Post dam alanının muayenesinde
Dikkatli bir ağız içi muayenesi
Sert ve yumuşak damağın şekli
Hamular çentiklerin yeri
Bu bölgedeki mukozanın bastırılabilirliği
Torus var ise uzunluğu dikkatlice
değerlendirilmelidir
Post-dam sahası:
Damağın arka tarafında basınç uygulanabilir bir alandır.
Titreşim hattından öne doğru yumuşak damakta yer alır.
Protez iç yüzeyinde kelebek
şeklinde pozitif bir çıkıntı
oluşturulur.
Post dam sahası;
- Ön titreşim hattı
- Arka titreşim hattı,
arasında yer alan kelebek şeklinde bir
alandır.
Ön titreşim hattı;
Sert damağın hareketsiz mukozası ile yumuşak damağın az hareketli
mukozası arasında yer alır.
Hasta kuvvetli “Ah” dediğinde gözlenir.
Ya da hastanın burun delikleri kapatılıp, burnundan hafifçe hava çıkarması
istenir.
Arka titreşim hattı;
Yumuşak damağın az hareketli mukozası ile çok hareketli mukozası arasındaki hattır.
Hasta hafif ve abartısız bir şekilde kısa
patlamalar şeklinde ”Ah” dediğinde gözlenir
Yumuşak damağın sert damakla yaptığı açıya göre post dam genişlikleri de farklı olur.
Açı daraldıkça daha fazla kas aktivitesine gereksinim olacaktır.
Class I : Yumuşak damak az hareket eder. Geniş post dam.
Class II: Yumuşak damak orta derecede hareket eder. Orta post dam.
Class III: Yumuşak damak çok hareketlidir. Dar post dam
Post dam hazırlama teknikleri
Modelde kazıma tekniği (endirekt teknik)
Ölçüde post dam şekillendirilmesi (direkt teknik)
Ampirik teknik(modelde kazıma)
Bitmiş protezde şekillendirme
Sonuç
Post dam her tam protezin iç yüzeyinde arka sınırda uygulanması gereken, yumuşak damağa denk gelen, kelebek şeklinde pozitif bir çıkıntıdır
Protezin tutuculuğuna katkıda bulunur
Bulantı refleksinin önlenmesini sağlar
Akriliğin boyutsal değişimlerini kompanse eder
Yemek artıklarının protezin arka kısmında birikimini önler
Yapımı teknisyene bırakılmamalı hekim
tarafından belirlenip laboratuvara iletilmelidir
TEŞEKKÜRLER
Kaynak: 1. Zarb Bolender. Prosthodontic
Treatment for Edentulous Patients, 2004 2. Çalıkkocaoğlu S. Dişsiz Hastaların Protetik Tedavisi, 2013
