TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU Büyükdere Caddesi No:143 Esentepe/İSTANBUL
Tel.: (212) 340 22 00 Faks: (212) 288 53 35 www.tmsf.org.tr
Proje Ekibi
Proje Lideri: Ahmet MUTLU Hazırlayanlar: Raf Temizliği Proje Grubu
Editör: Yaşar ERDİNÇ
Kapak ve İç Tasarım : GNG Tanıtım / www.gngtanitim.com Dizgi : Karizma Yayıncılık / Oğuzhan KARA
Baskı : Artus Basım
İkitelli Organize Sanayi Bölgesi Eskoop San. Sit.
B-1 Blok No: 63 İkitelli / İSTANBUL Tel.: (212) 671 70 92 ISBN: 978-975-19-4626-3
İSTANBUL - EKİM 2009
RAF TEMİZLİĞİ KİTAPLIĞI 1- EGEBANK
2- İNTERBANK 3- İKTİSAT BANKASI 4- ETİBANK
5- TOPRAKBANK 6- EGS BANK 7- YURTBANK 8- BANK EKSPRES 9- ESBANK
10- BANK KAPİTAL 11- PAMUKBANK 12- DEMİRBANK
ULUSAL BANK
13- TÜRK TİCARET BANKASI 14- YAŞARBANK
SİTEBANK TARİŞBANK 15- KENTBANK 16- SÜMERBANK 17- BAYINDIRBANK 18- MARMARA BANK
İMPEXBANK
KIBRIS KREDİ BANKASI İSTANBUL ŞUBESİ TYT BANK
19- İMAR BANKASI
20- TMSF ÇÖZÜMLEME DENEYİMİ
.
Raf Temizliği Projesi kapsamında yer alan bu kitapta; Bankanın çözümleme süreci, idari, mali, hukuki ve denetsel yönlerden ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Kitap, 30 Haziran 2009 tarihli veriler esas alınarak hazırlanmış olmakla birlikte bu tarihten sonra gerçekleşen önemli olay ve gelişmeleri de içermektedir.
Yayının tüm içeriğiwww.raftemizligi.comadresinde yer almaktadır.
Kamuoyunu bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olan bu yayında yer alan bilgilerin doğru ve eksiksiz olması için gerekli özen gösterilmiş olmakla birlikte bu yayında yer alan bilgilere dayanarak çıkarılan sonuçlardan TMSF sorumlu tutulamaz. Yayında yer alan bilgiler kaynak belirtilerek kullanılabilir.
.
ÖNSÖZ
Batan bankaların kamuya olan maliyetini azaltma yolunda gösterdiği performansla Türkiye'ye bir başarı öyküsü armağan eden TMSF, Raf Temizliği Kitapları ile yakın tarihimizde bankacılık sektöründe yaşanan sorunların daha net görülmesine ve anlaşılmasına katkı sağlamayı amaçlamıştır.
İki yılı aşkın bir süredir, 25 kişilik uzman bir ekibin yoğun bir tempo ile çalıştığı TMSF'nin en önemli projelerinden biri olan Raf Temizliği Projesi, elinizde tuttuğunuz bu kitaplarla hayata geçirilmiş bulunmaktadır.
Raf Temizliği Projesi kapsamında her banka için ayrı bir kitap hazırlanmış ve bankaların çözümleme süreçleri kronolojik olarak tüm detaylarıyla incelenmiştir.
Kitaplarda ilk olarak bankaların Fona devir sebepleri ve kullanılan istismar yöntemleri anlatılmış, sonrasında çözümleme ve geri kazanım faaliyetleri, mali bünyelerini rehabilite etme, satış, devir ve birleştirme gibi çözümleme adımları ve hukuki süreçleri ortaya konulmuştur.
Batan bankalarla ilgili 40 bin sayfa evrak, 7 bin doküman ve çok sayıda banka raporu satır satır incelenerek ortaya çıkarılan 20 kitaplık Raf Temizliği Projesinin, bankacılık ve finans konularında gerek aktüel gerekse bilimsel çalışma yapanlar için yararlı olacağına inanıyorum.
Raf Temizliği Projesi kapsamındaki kitaplar e-book olarak www.raftemizligi.com adresinde de yer alacak ve uzman ekiplerimiz kitaplarla ilgili güncellemeleri yapmaya devam edeceklerdir.
Bu projenin ve nihayetinde kitapların ortaya çıkmasında ve tasarımında önderlik yapan, Kurumumuzdan ayrılıncaya kadar projeyi yöneten eski Fon Başkan Yardımcısı Ferruh Tunç'a, uzun ve yorucu çalışmalarla raporları kitap formatına getiren Raf Temizliği Projesi Grubunda yer alan bütün arkadaşlarıma ve değerli proje editörümüz Yaşar Erdinç’e ayrı ayrı teşekkür ediyorum.
Elinizdeki kitabın yakın tarihimizde yaşanan bankacılık krizlerinin nedenlerinin ve sonuçlarının iyi analiz edilmesi ve dersler çıkartılmasına vesile olmasını diliyorum.
.
1. FONA DEVİR ÖNCESİ DÖNEM...
1.1. FONA DEVİR ÖNCESİ DÖNEME KISA BAKIŞ ...
1.2. TARİHÇE ...
1.3. ETİBANK BANKACILIK A.O.’NUN ÖZELLEŞTİRME PROGRAMINA VE YAKIN İZLEMEYE ALINMASI ...
1.4. ETİBANK’IN ÖZELLEŞTİRİLMESİ ...
1.4.1. Özelleştirme İhaleleleri ...
1.4.2. Nergis - Medya Grupları Ortaklığı ve Etibank’ın Devri ...
1.4.3. Taahhütlere Uyulmaması ...
1.5. USULSÜZ HİSSE DEVRİ VE MEDYA GRUBU DÖNEMİ ...
1.6. BANKA KAYNAKLARININ İSTİSMARI VE MALİ BÜNYEDE BOZULMA ...
1.7. ETİBANK’IN FONA DEVREDİLMESİ ...
1.7.1. Fona Devir Kararı ...
1.7.2. Etibank’ın Fona Devir Nedenleri ...
1.7.2.1. Etibank Depoları Üzerinden Kullandırılan Krediler ...
a. New York Bank Depoları ...
b.Merchant Bank Depoları...
c. BK Global Depoları ...
1.7.2.2. Özelleştirme Borcunun Ödenmesinde Etibank Kaynaklarının
Kullanılması ...
1.7.2.3. Nergis Grubuna Kullandırılan Krediler ...
a. Kredi Kullandırımları ...
b.Etibank Hisselerinin Devri ile Medya ve Nergis Grupları Arasında İmzalanan 11 Şubat 1999 Tarihli Protokol ...
GİRİŞ...
• 14
• 17
• 19
İÇİNDEKİLER
Kısaltmalar Dizini Şekiller Dizini Tablolar Dizini
21
23 24 25
28 31 31 32 34 35 38 43 43 48 49 49 49 50
50 51 51
52
c. İnterbank ve Medya Grubu Arasında İmzalanan 14 Ekim 1999 Tarihli Sulh Anlaşması ...
d. Medya ve Nergis Grupları Arasında İmzalanan 7 Aralık 1999 Tarihli Protokol ...
1.7.2.4. Medya Grubuna Kulandırılan Krediler ...
1.7.2.5. Medya Grubu Şirketlerine İştirak Edilmesi ...
1.7.2.6. Karşılıklı (Back to Back) Krediler ...
2. FONA DEVİR SONRASI DÖNEM...
2.1. FONA DEVİR SONRASI DÖNEME KISA BAKIŞ ...
2.2. FONA DEVİR SONRASINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN FAALİYETLER ...
2.2.1. Banka Yönetim ve Denetim Kadrosunun Değiştirilmesi ...
2.2.2. Banka Hisselerinin Fon Tarafından Devralınması ...
2.2.3. Hâkim Ortak ve Yöneticilerle İlgili İşlemler ...
2.3. MALİ BÜNYEYE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR ...
2.3.1. Fona Devir Sonrası Gerçek Mali Durumun Tespiti...
2.3.2. Mali Bünye Rehabilitasyonu...
2.3.3. Rehabilitasyon Sonrası Mali Bünye...
2.4. FON TARAFINDAN ATANAN YÖNETİCİLERCE BANKADA
GERÇEKLEŞTİRİLEN FAALİYETLER ...
2.5. BANKA HİSSELERİNİN SATIŞINA YÖNELİK ÇALIŞMALAR ...
2.6. ETİBANK’IN DİĞER FON BANKALARIYLA BİRLEŞTİRİLMESİ ...
2.7. BİRLEŞİK ETİBANK’IN BAYINDIRBANK BÜNYESİNDE BİRLEŞTİRİLMESİ ...
3. VARLIK ÇÖZÜMLEMELERİ...
3.1. VARLIK ÇÖZÜMLEMELERİNE KISA BAKIŞ ...
3.2. GAYRİMENKULLERİN ÇÖZÜMLENMESİ ...
3.2.1. Gayrimenkullerin Fiili Devir İşlemleri ...
3.2.2. Gayrimenkullerden Sağlanan Geri Kazanımlar ...
3.3. İŞTİRAKLERİN ÇÖZÜMLENMESİ ...
3.3.1. İştiraklerin Fon Adına Tescili ...
3.3.2. İştiraklerin Çözümleme Süreci...
3.3.3. İştiraklerden Sağlanan Geri Kazanımlar...
52
52 54 54
57
58 59 59 59 60 63 64
69 67
69 71 73 75 79 80 81 81 81 82 82 83 84 54
3.4. HÂKİM ORTAKLARDAN ALACAKLARIN ÇÖZÜMLENMESİ ...
3.4.1. Hâkim Ortak Kredi Dosyalarının Devralınması ve Borç Kesinleştirme Çalışmaları..
3.4.2. Hâkim Ortaklardan Alacakların Geri Kazanımı ...
3.4.2.1. Medya Grubundan Olan Alacakların Geri Kazanımı ...
3.4.2.2. Hâkim Ortak Bağlantılı Üçüncü Şahıslardan Olan Alacakların Geri Kazanımı ...
3.4.3. Hâkim Ortaklardan Sağlanan Tahsilatlar ...
3.5. TAHSİLİ GECİKMİŞ KURUMSAL ALACAKLARIN ÇÖZÜMLENMESİ ...
3.5.1. Kurumsal Alacakların Fiili Devir İşlemleri ...
3.5.2. Kurumsal Alacaklarların Çözümleme Uygulamaları ...
3.5.2.1. Çözümlenen Kurumsal Alacaklar ...
3.5.2.2. Çözümlemesi Devam Eden Kurumsal Alacaklar ...
3.6. GAYRİNAKDİ KREDİLER ...
3.7. TAHSİLİ GECİKMİŞ BİREYSEL ALACAKLARIN ÇÖZÜMLENMESİ ...
4. ÇÖZÜMLEMENİN HUKUKİ SÜRECİ ...
4.1. YÜRÜTÜLEN DAVA VE TAKİPLERE KISA BAKIŞ ...
4.2. BANKA ZARARININ TAZMİNİ İÇİN AÇILAN DAVALAR ...
4.2.1. İade ve Tazmin Talepli Dava ve Takipler ...
4.2.2. Mali Sorumluluk Davaları ...
4.2.3. Şahsi İflas Davaları ...
4.3. CEZA DAVALARI ...
4.3.1. Ana Ceza Davası ...
4.3.2. Diğer Ceza Davaları ...
4.4. FON TARAFINDAN ÇÖZÜMLENEN VARLIKLARA İLİŞKİN DAVA VE TAKİPLER 4.4.1. Gayrimenkullere İlişkin Dava ve Takipler ...
4.4.2. İştiraklere İlişkin Dava ve Takipler ...
106 106 107 107 109
110 110
114 115 115 116
119 119
119
120 121 113
118
120 86 86 88 90
103 104
4.4.3. Hâkim Ortaklardan Alacaklara İlişkin Dava ve Takipler ...
4.4.3.1. 2004 Sayılı Kanun Gereğince Başlatılan Dava ve Takipler ...
4.4.3.2. 4389 Sayılı Kanunun 15/7-a Hükümlerine Göre Tesis Edilen
İşlemlere Karşı Açılan Davalar...
4.4.3.3. 4389 Sayılı Kanunun 15/7-b Hükümlerine Göre Tesis Edilen İşlemler ile İade ve Tazmin Talebi İşlemlerine Karşı Açılan Davalar ...
4.4.3.4. 6183 Sayılı Kanun Kapsamında Yapılan İşlemlerin
İptaline İlişkin Davalar ...
4.4.3.5. Ticari ve İktisadi Bütünlük Kararlarına Karşı Açılan Davalar ...
4.4.4. Tahsili Gecikmiş Kurumsal Alacaklara İlişkin Dava ve Takipler ...
4.4.5. Tahsili Gecikmiş Bireysel Alacaklara İlişkin Dava ve Takipler ...
4.5. BANKANIN YÖNETSEL OPERASYONEL FAALİYETLERİ VE VARLIKLARI İLE İLGİLİ DAVA VE TAKİPLER ...
5. GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ ...
TANIMLAR VE KAVRAMLAR ...
KAYNAKÇA ...
129 135 147 121 121
123
124
126 126 127
127 125
KISALTMALAR DİZİNİ
ŞEKİLLER DİZİNİ
TABLOLAR DİZİNİ
2004 Sayılı İcra İflas Kanunu 2004 Sayılı Kanun
3182 Sayılı Bankalar Kanunu 3182 Sayılı Kanun
4389 Sayılı Bankalar Kanunu 4389 Sayılı Kanun
5411 Sayılı Bankacılık Kanunu 5411 Sayılı Kanun
6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun 6183 Sayılı Kanun
6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu TTK
Aksoylar Tekstil ve Sanayi Ticaret A.Ş. Aksoylar Tekstil
Anadolubank A.Ş. Anadolubank
Ankara Menkul Kıymetler A.Ş. Ankara Menkul
A-Tel Pazarlama ve Servis Hizmetleri A.Ş. A-Tel Pazarlama
Avrupa Elektronik Yayıncılık A.Ş. Avrupa Elektronik
Bank Kapital T.A.Ş. Bank Kapital
Bank Kreiss AG Bank Kreiss
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu BDDK
Bankalar Yeminli Murakıpları BYM
Bayındırbank A.Ş. Bayındırbank
Bilgin Holding A.Ş. Bilgin Holding
Bilgin Yayıncılık A.Ş. Bilgin Yayıncılık
Birleşik Basın Dağıtım A.Ş. Birleşik Basın Dağıtım
Birleşik Fon Bankası A.Ş. BFB
BK Global Finance Ltd. BK Global
Demirbank T.A.Ş. Demirbank
Denizbank A.Ş. Denizbank
Devlet Güvenlik Mahkemesi DGM
Devlet İç Borçlanma Senetleri DİBS
Dinamicbank Off-Shore Limited Dinamicbank
Boğan Kumaşcılık Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. Doğan Kumaşcılık
Egebank A.Ş. Egebank
Eskişehir Bankası T.A.Ş. Esbank
Eti Finansal Kiralama A.Ş. Eti Leasing
Eti Menkul Kıymetler A.Ş. Eti Menkul
Etibank A.Ş. Etibank
Evcil Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. Evcil tekstil
Filmcilik Sanayi ve Müşavirlik A.Ş. Filmcilik Sanayi
KISALTMALAR DİZİNİ
Gazete ve Matbaacılık A.Ş. Gazete ve Matbaacılık
İntertech Bilgi İşlem Pazarlama A.Ş. İntertech
İpek Finansal Kiralama A.Ş. İpek Leasing
İstanbul Menkul Kıymetler A.Ş. İstanbul Menkul
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası İMKB
İzmir Menkul Kıymetler A.Ş. İzmir Menkul
Kanun Hükmünde Kararname KHK
Karacan Medya Yayıncılık A.Ş. Karacan Medya Yayıncılık
Kentbank A.Ş. Kentbank
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti KKTC
Medya Basın Servisleri ve Ticaret A.Ş. Medya Basın Servisleri
Medya Holding A.Ş. Medya Holding
Medya Holding International Limited Medya Holding International
Medya - İpek Holding A.Ş. Medya - İpek Holding
Medya Sabah Holding A.Ş. Medya Sabah Holding
Merkez ATV Televivizyon Prodüksiyon A.Ş. Merkez ATV Televizyonu
Merkez Gazete Dergi Basın Yayıncılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. Merkez Gazete Yayıncılık
Merkez Yayın Holding A.Ş. Merkez Yayın Holding
Nergis Finansal Kiralama A.Ş. Nergis Leasing
Nergis Holding A.Ş. Nergis Holding
Nergis Tekstil ve Sanayi Ticaret A.Ş. Nergis Tekstil
New York Bank Off Shore Limited New York Bank
Otomatik Para Çekme Makinası ATM
Özelleştirme Yüksek Kurulu ÖYK
Pamukbank A.Ş. Pamukbank
Park Yatırım Holding A.Ş. Park Yatırım Holding
Renk Televizyon Prodüksiyon A.Ş. Renk Televizyon
Rivali Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Rivali Tekstil
Sabah Dış Ticaret A.Ş. Sabah Dış Ticaret
Sabah Haber Ajansı A.Ş. Sabah Haber Ajansı
Sabah Yayıncılık A.Ş. Sabah Yayıncılık
Sancak Yayıncılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. Sancak Yayıncılık
Satel Sabah Televizyon Prodüksiyon A.Ş. Satel
Sport İletişim A.Ş. Sport İletişim
Stüdyo 1 Televizyon Programcılık A.Ş. Stüdyo 1
STV Interprise Limited STV Interprise
T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Hazine
T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Özelleştirme İdaresi
T.C. Merkez Bankası A.Ş. TCMB
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu TMSF veya Fon
Turk Gulf Merchant Bank Merchant Bank
Turkuvaz Radyo Televizyon Gazetecilik ve Yayıncılık A.Ş. Turkuvaz Radyo Televizyon
Türkiye Halk Bankası A.Ş. Halk Bankası
Türkiye Öğretmenler Bankası A.Ş. Töbank
Türkiye Sinai Kalkınma Bankası A.Ş. TSKB
Ulusal Bank T.A.Ş. Ulusal Bank
Yeşim Tekstil ve Sanayi Ticaret A.Ş. Yeşim Tekstil
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 11: Fona Devir Öncesi Döneme Kısa Bakış ...
Şekil 12: Etibank'ın Fona Devir Nedenlerine Kısa Bakış ...
Şekil 13: Fona Devir Sonrası Döneme Kısa Bakış ...
Şekil 14: Varlık Çözümlemelerine Kısa Bakış ...
Şekil 15: Yürütülen Dava ve Takiplere Kısa Bakış ...
24 48 58 78 112
TABLOLAR DİZİNİ
Tablo 11:Etibank Ortaklık Yapısı ...
Tablo 12:Medya Sabah Holding Ortaklık Yapısı ...
Tablo 13:Medya Holding ve Bilgin Holding Ortaklık Yapıları ...
Tablo 14:Medya - İpek Holding Ortaklık Yapısı (Kuruluş) ...
Tablo 15:Etibank Ortaklık Yapısı ...
Tablo 16:Nergis Grubu Kredileri ...
Tablo 17:Kredi Borcunun Nergis ve Medya Grupları Arasındaki Dağılımı ...
Tablo 18: İade ve Tazmin Tutarı ...
Tablo 19:Özkaynaklar ...
Tablo 10:Etibank’ın İştirak ve Bağlı Ortaklıkları ...
Tablo 11: Mevduatın Dağılımı ...
Tablo 12:Nazım Hesaplar ...
Tablo 13:Devralınan İştirakler ...
Tablo 14:İştiraklerin Mevcut Durumu ...
Tablo 15:Satılan İştirakler ...
Tablo 16:Diğer Fon Bankalarının Medya Grubundan Alacakları ...
Tablo 17:Protokol Öncesi ve Sonrası Sağlanan Tahsilatlar ...
Tablo 18:Hâkim Ortaklardan Sağlanan Tahsilat ...
Tablo 19:Gayrimenkullere İlişkin Dava ve Takipler ...
Tablo 20:Borçlular Aleyhine Açılan Davalar ...
26 27 27 33 37 51 53 62 63 65 65 66 81 83 83 85 103 103 118 120
Gİ RİŞ
Etibank, Atatürk'ün direktifiyle madencilik, enerji ve bankacılık alanlarında faaliyet göstermek üzere bir İktisadi Devlet Teşekkülü olarak 14 Haziran 1935 tarihinde kurulmuştur. Etibank, 5 Mayıs 1994 tarihinde özelleştirme programına alınmış ve 2 Mart 1998 tarihinde İpek Holding Ortak Girişimine satılmıştır. Mali bünyedeki sorunların giderek artması sonucunda 27 Ekim 2000 tarihinde Etibank Fona devredilmiştir.
Fona devir sonrası Bankanın mali bünyesi rehabilite edilmeye çalışılmış, satışı planlanmış, ancak satış girişimlerinden sonuç alınamayınca, 15 Haziran 2001 tarihinde, Esbank ve İnterbank'ın tüm aktif ve pasifleriyle Etibank bünyesinde devren birleştirilmesine karar verilmiştir.
Etibank'ın hisseleri satışa sunulmasına rağmen yeterli teklif verilmemesi ve Bankanın zarar tutarının giderek artması ve mali sistemde güven ve istikrarın sürdürülmesi amacıyla Etibank'ın bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izni, 28 Aralık 2001 tarihi itibarıyla kaldırılmış ve 5 Nisan 2002 tarihinde Bayındırbank bünyesinde devren birleştirilmiştir.
Fon tarafından devralınan Etibank'a ait varlıklar, devir işlemlerinin tamamlanmasını müteakip hızlı bir çözümleme sürecine girmiş, bu amaçla, gayrimenkul ve iştiraklerin satışı, tahsili gecikmiş alacakların ise tahsili işlemlerine başlanmıştır. "Çözümleme"
sürecine ilişkin tüm detaylar bu kitapda yer almaktadır.
Kitap, beş ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Etibank’ın Fona devir öncesi dönemi ortaya konulmuş ve devir nedenleri ayrıntılı bir şekilde sunulmuştur. İkinci bölümde ise Bankanın Fona devri sonrasında alınan önlemler ve yapılan çalışmalar ile bunların sonuçlarına yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, Fon tarafından devralınan varlıkların çözümlemesi ve geri kazanım çalışmaları anlatılmıştır. Dördüncü bölümde çözümlemenin hukuki süreci, yürütülen dava ve takipler detaylarıyla sunulmuş olup son bölümde ise genel bir değerlendirme yapılmıştır.
1.1. FONA DEVİR ÖNCESİ DÖNEME KISA BAKIŞ
Etibank'ın ortaklık yapısındaki temel değişimler ile Bankanın 27 Ekim 2000 tarihinde temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetiminin Fona devredilmesi sonucunu doğuran olaylar kronolojik olarak Şekil 1'de sunulmuştur.
ŞEKİL 1:FONA DEVİR ÖNCESİ DÖNEME KISA BAKIŞ
1.2. TARİHÇE
Anadolu'da yaşamış ve madencilikte yükselmiş Eti Uygarlığı'ndan esinlenerek adını Atatürk'ün verdiği Etibank, ulu önderimiz Atatürk'ün direktifi ile madencilik, enerji ve bankacılık alanlarında faaliyet göstermek üzere bir iktisadi devlet teşekkülü olarak 14 Haziran 1935 tarihinde 20 YTL sermaye ile kurulmuştur.
Atatürk'ün, "memleketle mütenasip ve madencilik enerji üretim ve dağıtımın özelliklerine ve koşullarına cevap verecek biçimde yüksek bir mali müessese" olarak tanımladığı Etibank'ın kuruluş amacı, yeraltı kaynaklarının işlenmesi, pazarlanması, santrallerin inşası, elektrik, enerji üretimi gibi kalkınmada gerekli ekonomik alt yapının oluşturulmasıdır.
Etibank'ın kuruluş kanunu, bankacılık faaliyetlerini bünyesindeki kurum ve kuruluşlar ile sınırlandırmıştır. Bu sınırlama, 1955 yılında kaldırılmıştır. Etibank'ın bankacılık faaliyetleri önce büro sonra şube ve daha sonra Bankacılık Dairesi şeklinde organize edilmiştir. Etibank'ın ilk şubeleri olan Pangaltı ve İskenderun şubeleri 1956 yılında açılmıştır. Faaliyet alanındaki genişlemenin bir yansıması olarak şube sayısı 1957 yılında 5'e, 1990'lı yıllarda ise 130'a yükselmiştir.
Madencilik, enerji ve bankacılık faaliyetlerini 1993 yılına kadar tek bir tüzel kişilik çatısı altında yürüten Etibank Topluluğunun bankacılık faaliyetlerinin ayrı bir tüzel kişilik şeklinde organize edilmesi, Bakanlar Kurulunca 13 Temmuz 1993 tarihinde karara bağlanmıştır. Bakanlar Kurulunun bu kararı kapsamında, Etibank Bankacılık A.O. 1 milyon YTL sermaye ile kurulmuştur.
Etibank Genel Müdürlüğüne bağlı olarak kurulan Etibank Bankacılık A.O., Yüksek Planlama Kurulunun 5 Mayıs 1994 tarihli kararı ile özelleştirme kapsamına alınmıştır. Bankanın özelleştirme programına alınması ise 24 Kasım 1994 tarih ve 4046 sayılı Kanunun Geçici 11. maddesi uyarınca olmuştur.
Bakanlar Kurulunun 18 Eylül 1996 tarihli kararı ile Etibank Bankacılık A.O.'nun bazı hesapları Halk Bankası'na devredilmiş, Etibank A.Ş.'nin yanı sıra Denizbank A.Ş. ve Anadolubank A.Ş. unvanları ile iki ayrı banka daha oluşturulmuştur. Etibank Bankacılık A.O'dan doğan söz konusu üç banka ayrı ayrı özelleştirme işlemine tabi tutulmuştur.
Özelleştirmeye ilişkin çalışmaların tamamlanmasını müteakip 20 Ocak 1997 tarihinde, Etibank'ın satılması amacıyla ihale düzenlemiştir. İhalede alınan en
yüksek teklif 185 milyon USD olup satış işlemi alıcının yükümlülüklerini yerine getirememesi nedeniyle sonuçlandırılamamıştır. ÖYK’nın daha sonra yapmış olduğu ikinci ihale sonucunda Banka, 155,5 milyon USD bedelle 2 Mart 1998 tarihinde, Medya Sabah Holding - İpek Holding Ortak Girişimine satılmıştır.
İpek Holding'in dahil olduğu Nergis Grubu firmaları ile Cavit Çağlar'ın hâkim ortak olduğu İnterbank'ın Fona devri sonucunda Cavit Çağlar, Etibank'taki hisselerini Dinç Bilgin ve Bilgin Holding'e devrederek Banka ortaklığından ayrılmıştır.
Etibank'ın Fona devri öncesinde nominal sermayesi 50 milyon YTL, ödenmiş sermayesi ise 30 milyon YTL'dir. Bankanın sermayesinin yüzde 99,61'ine Medya Sabah Holding sahip olup ortaklık yapısı aşağıdaki tabloda verilmiştir.
TABLO 1:ETİBANK ORTAKLIK YAPISI
Banka ana sermayedarı olan Medya Sabah Holding ile bu holdingin ana sermayedarları olan Medya Holding ve Bilgin Holding'in ortaklık yapılarına Tablo 2 ve Tablo 3’te yer verilmiştir.
TABLO 2:MEDYA SABAH HOLDİNG ORTAKLIK YAPISI
TABLO 3:MEDYA HOLDİNG VE BİLGİN HOLDİNG ORTAKLIK YAPILARI
1.3. ETİBANK BANKACILIK A.O.’NUN ÖZELLEŞTİRME PROGRAMINA VE YAKIN İZLEMEYE ALINMASI
24 Kasım 1994 tarihinde özelleştirme programına alınan Etibank Bankacılık A.O.'nun özelleştirilmesinde izlenecek yöntem, Hazine ve Özelleştirme İdaresi tarafından;
•Banka yönetiminin değiştirilmesi,
•Fon tarafından Bankaya, özel tertip Özelleştirme İdaresi tahvilleri verilmesi,
•Mali bünyenin rehabilitasyonu ile birlikte başlatılacak ihale sürecinin üç ile altı ay arasında sonuçlandırılması,
•Fiyat teklifi alınmadan önce alıcıların Hazinenin ön izninden geçirilmeleri,
•Bankanın olduğu gibi ya da ikiye bölünerek satılması seçeneklerinin değerlendirilmesinin Özelleştirme İdaresine bırakılması
şeklinde belirlenmiştir.
Özelleştirme İdaresine bağlı Etibank Bankacılık A.O. 1994 yılı faaliyetlerini 25 milyon YTL aktif büyüklüğü ve 6 milyon YTL zarar ile tamamlamıştır. Aktifin yüzde 24'üne ulaşan zararın temel nedeni, aynı yıl ekonominin genelinde yaşanan kriz ve madencilik sektörünü desteklemek amacıyla kullandırılmış olan kredilerin donuklaşmasıdır.
Etibank Bankacılık A.O., mali durumunun bozulması ve taahhütlerini karşılayamaz hale gelmesi nedeniyle, Devlet Bakanlığının 7 Şubat 1995 tarihli onayı ile 3182 Sayılı Kanunun 64. maddesi kapsamında yakın izlemeye alınmıştır.
BYM tarafından Etibank Bankacılık A.O.'nun 31 Aralık 1995 tarihli mali tabloları üzerinden düzenlenen mali bünye raporunda, 1994 yıl sonu itibarıyla 6 milyon YTL olan toplam zararın 1995 yıl sonu itibarıyla 15 milyon YTL olduğu ve toplam aktifin yüzde 44'üne ulaştığı belirtilmiştir. Raporda, Etibank Genel Müdürlüğü'ne (madencilik bölümüne) kullandırılan kredilerin tahsil edilememesi nedeniyle donuklaşan aktif yapısının, kısa vadeli ve döviz üzerinden kaynak toplama çabalarıyla daha da kötüleştiği, Bankanın özkaynaklarını yitirmiş olması ve sadece yabancı kaynaklarla faaliyet göstermesi nedeniyle de gelir-gider dengesinin önemli ölçüde bozulduğu vurgulanmıştır.
Mali bünyesi bozulan Etibank Bankacılık A.O. için 1996 yılı başlarında, Hazine nezdinde çözüm üretilmeye çalışılmış ve Bankanın tasfiye edilerek sistemden çıkartılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu aşamada, Etibank Bankacılık A.O.'nun borç, alacak ve mevduatının Halk Bankası'na devredilmesi gündeme gelmiştir. Ancak geçmiş yıllarda Anadolu Bankası T.A.Ş., Denizcilik Bankası T.A.Ş.
ve Töbank'ın kamu bankalarına devredilmelerinden kaynaklanan sorunlar da dikkate alınarak, Etibank Bankacılık A.O.'nun borç, alacak ve mevduatının devri, gerek devralacak bankanın mali bünyesini olumsuz etkileyecek ve gerekse Hazineye ilave yük getirecek olması açılarından uygun bulunmamıştır.
Halk Bankası'na devredilmek suretiyle tasfiyesi uygun bulunmayan Etibank Bankacılık A.O.'nun mali bünyesinin rehabilite edilmesine karar verilmiş ve bu çerçevede 1996 ile 1997 yılları içinde Banka ile ilgili olarak;
•Mevduat munzam karşılık oranlarının 2 yıl süre için yüzde 1'e düşürülmesine ve bu suretle serbest kalan munzam karşılıkların, DİBS'e bağlanarak Bankaya iade edilmesine ve bu uygulamanın özelleştirme sürecinin tamamlanma aşamasına kadar sürdürülmesine,
•30 Eylül 1995 - 29 Aralık 1995 tarihleri arasında tahakkuk eden disponibilite cezai faiz borçlarının ertelenmesine,
•1 milyon YTL'lik disponibilite cezasının kaldırılmasına, Fon tarafından Bankaya 5 milyon YTL tutarında 6 ay vadeli ve yıllık yüzde 10 faizli mevduat yapılmasına
karar verilmiştir.
ÖYK, 18 Eylül 1996 tarihinde, Etibank Bankacılık A.O.'nun özelleştirilmesine yönelik olarak;
•Özelleştirme programındaki Bankanın yüzde 100 kamu hissesinin satış yöntemiyle özelleştirilmesi ve özelleştirmenin blok satış yoluyla yapılması,
•Bankanın sermayesinin birikmiş zararını karşılayacak düzeyde artırılması, mevduatının tamamen, diğer borçlarının gerektiğinde tamamen veya kısmen bir kamu bankasına devrine ilişkin girişimlerde bulunulması,
•Bu yapılandırma dolayısıyla gerekli görülmesi halinde Özellleştirme İdaresi tarafından Hazine garantili özelleştirme tahvili verilmesi,
•Özelleştirme İdaresi tarafından gerekli görülmesi halinde Bankanın ilave iki yeni banka kurulmak üzere bölünmesi, kurulacak iki bankaya ilişkin gerekli izinlerin alınması konusunda Hazine nezdinde girişimlerde bulunulması,
•Bankanın halen faaliyette bulunan menkul kıymetler şubelerinin, İstanbul Menkul, İzmir Menkul ve Ankara Menkul adları altında üç yeni anonim şirkete dönüştürülmesi,
•Kurulacak iki yeni bankanın ve menkul kıymet şirketlerinin aynı esaslar çerçevesinde özelleştirilmesi
hususlarını kararlaştırmıştır.
Anılan ÖYK kararını takiben Bakanlar Kurulunun 18 Eylül 1996 tarihli kararı ile Etibank Bankacılık A.O.'nun bazı hesapları Halk Bankası'na devredilmiş, Etibank A.Ş.'nin yanı sıra Denizbank A.Ş. ve Anadolubank A.Ş. unvanları ile iki ayrı banka oluşturulmuştur.
Alınan kararlar doğrultusunda, Etibank ile Halk Bankası arasında 23 Ekim 1996 tarihinde bazı varlık ve yükümlülüklerin devredilmesine yönelik olarak bir protokol imzalanmıştır. Bu protokol ile Etibank'ın 11 Ekim 1996 tarihli devir bilançosu pasifinde yer alan 38,8 milyon YTL tutarındaki mevduat anapara ve faiz reeskontu ile aktifinde yer alan 7,6 milyon YTL tutarındaki menkul kıymet ve nakit parası Halk Bankasına devredilmiştir.
Aktif ile pasif kalemler arasındaki fark Özelleştirme İdaresi tarafından Etibank'a verilen Hazine garantili Özelleştirme Tahvilleri ile karşılanmıştır.
Bunun yanı sıra, 18 Eylül 1996 tarihli kararlar doğrultusunda; Denizbank A.Ş. ve Anadolubank A.Ş. unvanlarıyla kurulan iki yeni banka, Etibank Bankacılık A.O.'nun varlıkları arasında bulunan bazı taşınmazlar ile menkul kıymetleri devralmıştır. Her iki bankanın ödenmiş sermayeleri ise 1,5 milyon YTL olarak saptanmıştır.
Hazinenin gerekli izni vermesi ile kuruluş işlemleri tamamlanan Anadolubank A.Ş.
69,5 milyon USD, Denizbank A.Ş. ise 66 milyon USD bedelle satılmıştır.
1.4. ETİBANK’IN ÖZELLEŞTİRİLMESİ 1.4.1. Özelleştirme İhaleleri
Mali bünyesini rehabilite etmek için bir takım tedbirler uygulanan, bazı varlık ve yükümlülükleri Halk Bankası'na, bazı taşınmaz ile menkul kıymetleri kurulan iki yeni bankaya devredilen ve bilançosu küçültülen Etibank, 20 Ocak 1997 tarihinde ihaleye çıkartılmıştır. Yapılan ihalede en yüksek teklifi 185 milyon USD ile Doğan Kumaşçılık vermiştir. Doğan Kumaşçılık, verilen ek sürelere rağmen yükümlülüklerini yerine getiremediğinden Özelleştirme İdaresinin 20 Mart 1997 tarihinde onayladığı ihale 30 Ağustos 1997 tarihinde iptal edilmiştir.
Etibank, 1 Aralık 1997 tarihinde ikinci kez ihaleye çıkarılmıştır. Söz konusu ihalede, üç teklif alınmış, İpek Ortak Girişimi (Cavit Çağlar/Nergis Grubu) 155,5 milyon USD ile en yüksek teklifi vermiştir.
Özelleştirme İdaresi, ihalede alınan teklifleri Hazineye bildirmiş, bunun üzerine Hazine, İpek Ortak Girişiminin 3182 Sayılı Kanun hükümlerine göre banka sahibi olmasında herhangi bir sakınca olmadığını ancak;
•Nergis Grubuna ait İnterbank'ın mali bünyesinin güçlendirilmesi için gerekli ve yeterli miktarda sermaye konulması ve sermayedar gruba ait kredi yoğunlaşmasının giderilmesi yönündeki müteaddit talimatları yerine getirmediği,
•Aksine, İnterbank'taki Grup risklerinin artarak önemli boyutlara ulaştığı ve durumun bankanın mali bünyesini olumsuz yönde etkilediği,
•Nergis Grubu firmalarının faaliyetlerinin devamı açısından yoğun bir şekilde yabancı kaynaklara başvurduğu
hususlarına değinerek, Grubun halihazırda İnterbank'ın sağlıklı bir mali bünyeye kavuşması için yeterli tedbirleri alamazken, benzer sorunları bulunan Etibank'ın faaliyetlerini sağlıklı bir şekilde sürdürebilmesi için gerekli desteği nasıl sağlayacağının anlaşılamadığını vurgulamıştır.
Bununla birlikte Hazine; İnterbank'ın mali durumunun iyileştirilmesi ve Etibank'ın sağlıklı bir şekilde faaliyetlerine devam edebilmesi için gerekli finansal desteği sağlayabileceğini somut bir şekilde belgelemesi şartı ile Etibank'ın İpek Ortak Girişimine devredilebileceğini de belirtmiştir.
1.4.2. Nergis - Medya Grupları Ortaklığı ve Etibank’ın Devri
Cavit Çağlar/Nergis Grubu, gerek İnterbank'ın ve gerekse Etibank'ın mali bünyesine gerekli desteği sağlayabilecek kaynaklara sahip olduğunu somut bir şekilde belgelemek yerine, Etibank'ı satın almak için oluşturulan konsorsiyuma Dinç Bilgin/Medya Grubu şirketlerini yüzde 49 payla ortak ederek hisse devir izni talebini tekrarlamıştır.
Etibank ve Medya Grubunun da dahil olduğu konsorsiyumun mali durumu hakkında Hazine tarafından 12 Ocak 1998 tarihinde Devlet Bakanlığına gönderilen değerlendirmede;
•Etibank'ın özelleştirilmesi amacıyla yapılan ihalede en yüksek teklifi veren İpek Ortak Girişiminin Nergis Grubuna dahil çeşitli şirketleri barındırdığı,
•3182 Sayılı Kanunun 64. maddesi kapsamında izlenmekte olan Etibank'ın, aynı madde kapsamında izlenmekte olan İnterbank'ın ortaklarının da yer aldığı İpek Ortak Girişimine devrine izin verilmesinin, her iki bankanın sağlıklı bir biçimde faaliyetlerini sürdürebilmesi için gereken kaynakları somut olarak belgelendirmesine bağlı bulunduğunun Gruba bildirildiği,
•Medya Holding'in yüzde 35, Dinç Bilgin'in yüzde 14 oranında pay edinmek suretiyle ortak olma kararı aldıkları,
•Ancak Gruba dahil kişi ve şirketlerce ortaya konulan kaynakların söz konusu hususu somut bir biçimde desteklemediği
hususları belirtilmiştir.
Hazine tarafından; İpek Ortak Girişimi'nin mali durumu ile ilgili yukarıda belirtilen olumsuzluk ve çekincelere ilişkin olarak kuruluş aşamasındaki Medya- İpek Holding, Dinç Bilgin ve Cavit Çağlar’dan imzalı bir taahhütname alınmış ve 13 Ocak 1998 tarihinde Etibank hisselerinin Dinç Bilgin ve Medya Grubunun dahil olduğu İpek Ortak Girişimine satılmasında 3182 Sayılı Kanun açısından sakınca bulunmadığı hususunda görüş belirtilmiştir.
Sonuç olarak Nergis Grubunun 3182 Sayılı Kanunun 64. maddesi kapsamında bulunan İnterbank'a da sahip olması, iki sorunlu bankanın ihtiyaç duyduğu sermaye ve kaynağın, somut olarak ortaya konamaması nedeniyle, Medya Holding ve Dinç Bilgin de konsorsiyuma dahil edilmiş, Nergis ve Medya Gruplarının mali güçlerine ilişkin mevcut çekinceler alınan taahhütname ile giderilmeye çalışılmıştır.
Tüm bu gelişmeleri takiben Özelleştirme İdaresi, Etibank'ın satışını onaylayarak 13 Ocak 1998 tarihinde ÖYK'ya sunmuş, ÖYK da aynı gün aldığı kararla, Etibank'ın İpek Ortak Girişimine satışını onaylamıştır.
ÖYK kararını müteakiben 10 Şubat 1998 tarihinde 'Medya - İpek Holding' unvanı ile sermayesinin yüzde 51'ine Nergis Grubu/Cavit Çağlar, yüzde 49'una ise Medya Grubu/Dinç Bilgin'in sahip olduğu bir anonim ortaklık kurulmuş ve Etibank hisselerinin devri 2 Mart 1998 tarihinde gerçekleştirilmiştir.
TABLO 4:MEDYA - İPEK HOLDİNG ORTAKLIK YAPISI (KURULUŞ)
1.4.3. Verilen Taahhütlere Uyulmaması
Hazinenin daha önce belirtmiş olduğu olumsuzluk ve çekinceleri gidermek üzere 13 Ocak 1998 tarihinde Dinç Bilgin, Cavit Çağlar ve Medya-İpek Holding'den aldığı taahhütname ana hatları ile aşağıda özetlenmiştir:
•Hisse devir tarihinden itibaren 3 ay içinde Etibank sermayesi 15 milyon YTL'ye çıkarılacaktır.
•Etibank'a mevduat munzam karşılığı ve disponibilite muafiyeti uygulanmasına son verilecektir.
•Fon tarafından Etibank'a yapılan mevduat, faiziyle birlikte vadesinde ödenecektir.
•Etibank'ın özelleştirilmesinden doğan taksitler ile Etibank'ın sermaye artırımlarından doğacak finansman ihtiyacı için Etibank kaynaklarına başvurulmayacaktır.
Etibank'ın hisselerinin Medya - İpek Holding tarafından devralınmasının üzerinden bir hafta geçmeden, taahhüt edilen konularla ilgili olarak Etibank tarafından ayrıcalık istenmeye başlanmış ve bu kapsamda;
•TCMB'den 1998 yılı sonuna kadar döviz pozisyon oranı ile ilgili cezai faiz uygulanmaması,
•Fon tarafından konulan 3 milyon YTL'lik mevduatın 1998 yılı sonuna kadar çekilmemesi,
•Mevduat munzam karşılığı ve disponibilite yükümlülüğüne ilişkin muafiyetin 1998 yılı sonuna dek sürdürülmesi
istenmiştir.
Öte yandan, özelleştirme taksitlerinin karşılanmasında Etibank kaynaklarına başvurulmayacağına yönelik taahhüte de uyulmamıştır.
1.5. USULSÜZ HİSSE DEVRİ VE MEDYA GRUBU DÖNEMİ
1998 yılı sonlarına doğru, İnterbank'ın Fona devri ile sonlanacak olumsuz gelişmelere paralel olarak Etibank'taki Nergis Grubuna ait hisselerin Medya Grubu/Dinç Bilgin'e devredildiğine ilişkin haberler basına yansımıştır.
Hazine tarafından, hisse devirleriyle ilgili olarak izin başvurusunda bulunulması gerektiği belirtilerek Etibank'tan bilgi istenmiş, ayrıca Etibank'ın sermaye yapısı ile söz konusu hisse devirlerinin mevzuata uygunluğunun saptanması için de BYM tarafından inceleme başlatılmıştır.
Etibank'tan 4 Ocak 1999 tarihinde alınan yazıda, Cavit Çağlar'a ait hisselerin 3 Haziran 1998 tarihinde Dinç Bilgin'e devredildiği bildirilmiştir.
BYM tarafından Etibank'ın sermaye yapısı ve hisse devirleriyle ilgili olarak yapılan incelemeler sonucunda;
•Hisse devirlerinden bir kısmının geriye yönelik ve fiktif olarak yapıldığı,
•Geriye yönelik olarak gerçekleştirilen hisse devir işlemlerinin "yok"
hükmünde olduğu,
•Etibank'ta meydana gelen hisse devrinin geriye yönelik olarak gerçekleştirilmediği iddia edilse dahi, söz konusu hisselerin devri için mevzuat gereği Hazine izninin alınmasının zorunluluk arzettiği, bu durumda Hazine izni olmaksızın gerçekleştirilen hisse devirlerinin hükümsüz olduğu
tespit ve değerlendirmelerinde bulunulmuştur.
BYM tespitlerine paralel olarak Hazinenin;
•Etibank ve Medya-İpek Holding'e ilişkin hisse devir işlemlerinin hükümsüz olduğu ve pay defterlerindeki kayıtların düzeltilmesi,
•İnterbank'ın Fona devri nedeniyle 4389 Sayılı Kanunun banka ortaklarında aradığı nitelikleri kaybeden Nergis Grubuna ait Etibank hisselerinin temettü hariç ortaklık haklarının Fon tarafından kullanılması
yönündeki görüş ve girişimi hayata geçirilememiştir.
Öte yandan Fona intikal eden İnterbank'ın, Hazineye göndermiş olduğu 4 Şubat 1999 tarihli yazıda ise borçları nedeniyle Nergis Grubunun Etibank'taki hisselerinin haczine teşebbüs edildiği, ancak hisselerin Medya Grubuna devredildiğinin öğrenilmiş olması üzerine bu girişimin sonuçsuz kaldığı bildirilmiştir.
İnterbank yönetimi 9 Mart 1999 tarihli bir başka yazısında, Nergis Grubunun Etibank'taki hisse devirleriyle, Etibank'taki ortak sayısının 3182 Sayılı Kanuna aykırı olarak beşten aşağıya düştüğünü belirtmiştir. Ayrıca aynı Kanuna göre devir için Hazineden gerekli iznin alınmadığını da vurgulamış ve bu nedenlerle hisse devirlerinin geçersiz olduğunu ileri sürmüştür. Sonuç olarak, kamu alacağının zarar görmemesi açısından hisse devirlerine Hazine tarafından izin verilmemesi istenmiştir.
İzleyen süreçte, İnterbank tarafından istihkak davası açılarak, 8 Eylül 1999 tarihinde Cavit Çağlar'a ait olup Medya - İpek Holding'e devredilen Etibank hisse senetlerine ilişkin olarak ihtiyati haciz kararı alınmıştır. İstihkak davası devam ederken, 14 Ekim 1999 tarihinde İnterbank ile Medya Sabah Holding1 ve Dinç Bilgin arasında sulh anlaşması yapılmıştır.
Sulh anlaşması uyarınca;
•Medya Sabah Holding, Nergis Grubuna ait Etibank hisse senetlerinin Medya Grubuna devredilmesi karşılığında 43,2 milyon USD'lik tutarı yıllık eşit taksitler halinde 2008 yılının sonuna kadar ödemeyi, teminat olarak da Etibank'ın ödenmiş sermayesinin yüzde 10'una karşılık gelen hisse senedini İnterbank'a rehnetmeyi kabul etmiş,
•İnterbank ise Nergis Grubuna ait Etibank hisselerinin Medya Grubuna devredilmesiyle ilgili açmış olduğu davalardan feragat etmiştir.
Bütün bu gelişmeler üzerine, Devlet Bakanlığının 5 Kasım 1999 tarihli oluru ile;
•Bir yıl içinde sermayenin 20 milyon YTL'ye çıkarılması,
•Sermaye yeterliliği standart rasyosunu yasal sınırlar içinde tutturacak ölçüde sermaye artırımına gidilmesi,
1-Cavit Çağlar ve Nergis Grubuna ait Medya-İpek Holding hisselerinin Dinç Bilgin ve Medya Grubuna devri ile Medya-İpek Holding'in ticaret ünvanı Medya Sabah Holding olarak değiştirilmiştir.
•İnterbank'a ve Özelleştirme İdaresine olan yükümlülükler nedeniyle ortaklara kaynak aktarılmaması
kaydıyla Etibank ve Medya Sabah Holding'in ortaklık yapılarındaki değişikliklere izin verilmiştir.
Bu gelişmeler sonrası Bankanın ortaklık yapısı aşağıdaki gibi oluşmuştur:
Hisse devirlerine izin verilmiş olmasına karşın, BYM tarafından konu ile ilgili incelemeler sürdürülmüş, düzenlenen 5 Ekim 2000 tarihli raporda; Kamu otoritesi izni olmaksızın gerçekleştirilen hisse devirleri ile bu devirler neticesinde ortak sayısının 5'in altına düşmesinin, gerek 3182 gerekse 4389 Sayılı Kanunlara aykırılık teşkil ettiği ve bu işlemlerin sorumluları ile ilgili olarak 4389 Sayılı Kanunun ilgili hükümleri kapsamında takibe geçilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Aynı raporda; 3182 ve 4389 Sayılı Kanunlara aykırılık teşkil eden işlemlerin sorumluları olarak Cavit Çağlar, Dinç Bilgin, Şükrü Karahasanoğlu, Mustafa Çağlar, Önay Şevket Bilgin, Osman Oy, Clifford Holmes Polley, Zafer Mutlu, Şenol Şankaya ve Kamil Atilla Köksal tespit edilmiş ve haklarında idari para cezası uygulanmasının yanı sıra adli kovuşturmaya tabi tutulmaları da istenmiştir.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından BYM'nin düzenlediği bu rapor uyarınca, Cumhuriyet Başsavcılığına şikayet dilekçesi verilmiş, ayrıca geriye TABLO 5:ETİBANK ORTAKLIK YAPISI
dönük devir ilmuhaberlerinin düzenlenmesi suretiyle "evrakta sahtecilik" suçunun oluştuğu ileri sürülerek, failler hakkında takibata geçilmesi istenmiştir.
Etibank'ın Fona devredilmesi sonrasında BYM tarafından düzenlenen 18 Mayıs 2001 tarihli raporun konusunu Nergis Grubuna ait Etibank hisselerinin Medya Grubuna devredilmesi oluşturmaktadır. Raporda konuya ilişkin olarak, Nergis Grubuna ait Etibank hisselerinin satışı ile ilgili devir ilmuhaberlerinin geriye yönelik olarak düzenlenmesi nedeniyle, Cavit Çağlar ve Osman Oy'un "evrakta sahtecilik" suçunun failleri olduğu, hisselerin Medya Grubuna devredilmesinin aynı zamanda 2004 Sayılı Kanunun "alacaklılardan mal kaçırma" suçunu oluşturduğu, bu suçun faillerinin ise Cavit Çağlar ve Dinç Bilgin olduğu belirtilmiştir.
1.6. BANKA KAYNAKLARININ İSTİSMARI VE MALİ BÜNYEDE BOZULMA
Etibank'ın Fona devredilmesi ile sonuçlanan mali bünye zafiyetine ilişkin gelişmeler, Bankaya verilen talimatlar ve kurumlar arası yazışmalar, BYM tarafından hazırlanan mali bünye raporlarına konu olan bilanço dönemleri esas alınmak suretiyle aşağıda sunulmuştur.
31 Aralık 1998 Tarihi İtibarıyla Mali Bünye: BYM tarafından 31 Aralık 1998 tarihli mali tablolar üzerinden yapılan incelemeler sonucunda düzenlenen mali bünye raporunda, Etibank'ın aktif büyüklüğü 346 milyon YTL ve toplam zararı 37 milyon YTL olarak hesaplanmıştır.
Mali bünye raporunda, 1998 yılında esas itibarıyla kısa vadeli ve döviz üzerinden mevduattaki artıştan sağlanan kaynakların çok büyük bir bölümünün kredilere ve menkul kıymetlere plase edildiği, Etibank'ın plasman politikasının büyük ölçüde Medya Grubu ve Nergis Grubuna kaynak aktarmak üzerine oluşturulduğu, 31 Aralık 1998 itibarıyla toplam kredilerin yüzde 34'ünün bu gruplara kullandırıldığı belirtilmektedir.
Rapora göre, hâkim gruplara kullandırılan kredilerin geri ödenmesinde yaşanan sıkıntılar, aktif seyyaliyetini olumsuz etkilemiş, asgari yüzde 100 olması beklenen üçüncü derece likidite rasyosunun Etibank'ta yüzde 81 olarak gerçekleşmesine neden olmuştur. Hâkim sermayedarlara kaynak aktarmak amacıyla agresif bir kaynak toplama stratejisinin benimsenmesi, döviz pozisyon oranlarına da yansımış, 1998 yılı sonunda açık pozisyon rakamı 249 milyon USD olarak gerçekleşmiştir.
Yüksek fonlama maliyetlerine katlanmak suretiyle Medya ve Nergis Gruplarına kaynak aktarılması, sermaye yeterliliği standart rasyosunun yasal oran olan yüzde 8'in altına düşerek yüzde 5'e gerilemesine yol açmış, bağlı değer ve masraf zarar kalemleri toplamı özkaynakların 4 katına ulaşmıştır.
Mali bünye raporunda, özkaynak açığı ve likidite zafiyeti sorunlarının giderilebilmesi için; sermaye artırımı, Grup ile ilişkili off-shore bankalar ile yapılan depo-repo ve menkul kıymet satış işlemlerinin makul tutarlara indirilmesi, nakit sermaye girişi sağlanarak özkaynak açığının giderilmesi, kredi riskinin dağıtılması, hâkim ortak kredilerinin azaltılması ve teminatlandırılması, Özelleştirme İdaresine olan son taksit ödemesinin Banka kaynaklarından karşılanmaması, Banka gayrimenkullerinin Grup şirketlerine kredi kullandırarak satışı suretiyle fiktif kâr yaratma uygulamasına son verilmesi, bilanço değerleme kurunun gerçekçi olarak belirlenmesi, yurtdışı bir mali kuruluş nezdinde saklanan Eurobond'ların TCMB nezdinde saklamaya alınması, verimsiz şubelerin kapatılması ya da birleştirilmesi gibi önlemlerin alınmasının gerekliliği belirtilmiştir.
Hazine tarafından Devlet Bakanlığına gönderilen Şubat 1999 tarihli yazıda; Fona devredilen İnterbank'ın devirden önceki son döneminde yaşanan olumsuz gelişmelere benzer gelişmelerin Etibank'ta da yaşandığı, hâkim ortak kredilerinin kredi portföyünün yüzde 37'sine ulaştığı, yurtdışı bankalar hesabında yer alan hesapların fiduciary kredi mahiyetinde olabileceği, Grupla ilişkili off-shore bankalarla yapılan işlemlerin devam ettiği, bazı Grup şirketlerine iştirak etmek suretiyle 30 milyon USD tutarındaki Banka kaynağının bağlı değerlere yatırıldığı, hâkim ortağa kullandırılan nakdi kredilerin tutarının 135 milyon USD olduğu, bu tutarın yapılan son iştiraklerle birlikte 170 - 180 milyon USD'ye ulaştığının tespit edildiği hususlarına yer verilmiştir. Ayrıca, Devlet Bakanlığından aşağıdaki önlemlerin alınması için talimat vermesi istenmiştir.
•Banka yönetim kuruluna bir üye atanması ve bu üyenin katılmadığı kararların icra edilmemesi,
•Açılacağı bildirilen 5 şube dışında 1999 yılı içinde izinsiz şube açılmaması,
•Kredilerin maddi teminat karşılığında kullandırılması,
•Çeşitli firmalara bilânçoları ile orantısız olarak kullandırılmış olan kredilerin tahsili,
•Hâkim ortağa yapılmış olan plasmanların dondurulması, bunlara bundan sonra hiçbir şekil ve surette kaynak aktarılmaması, açılmış kredilerin kullandırılmaması, mevcut risklerin teminatlandırılması ve takvime bağlanarak tasfiye edilmesi, bu yönde hazırlanacak bir uygulama planının Hazine onayına sunulması,
•Banka kaynaklarının bağlı ya da sabit değerlere bağlanmaması, yeni iştirak edinilmemesi,
•Yabancı para pozisyonunu açmaya yönelik işlemlerin durdurulması,
•1998 yılı içinde elde edilen kârın dağıtılmayarak Banka bünyesinde bırakılması.
Hazinenin 18 Şubat 1999 tarihinde Etibank yönetim kuruluna atadığı şahsın mazeret bildirmesi nedeniyle atama gerçekleşmemiş, diğer önlemler ise Devlet Bakanlığının da oluru alınarak 2 Mart 1999 tarihli yazı ile Etibank'a iletilmiştir.
30 Eylül 1999 Tarihi İtibarıyla Mali Bünye: BYM tarafından Etibank'ın 30 Eylül 1999 tarihli mali tabloları üzerinden yapılan inceleme sonucunda düzenlenen 31 Ocak 2000 tarihli mali bünye raporunda; Etibank'ın 30 Eylül 1999 itibarıyla aktif toplamının 524 milyon YTL olduğu, 1999 yılının ilk dokuz aylık döneminde aktifte yüzde 51 oranında bir artış gerçekleştiği, en yüksek artış gösteren aktif kalemin 61 milyon YTL ile toplam zarar olduğu, bir önceki yıl sonunda 37 milyon YTL olan birikmiş zararın 30 Eylül 1999 tarihinde 97 milyon YTL'ye yükseldiği belirtilmiştir.
Hâkim ortağa kullandırılan kredilerin geri dönüşünde yaşanan sıkıntılar nedeniyle büyük ölçüde donuklaşan aktifin, sürekli olarak yüksek maliyetli yabancı kaynaklarla finanse edilmek zorunda kalınması, birikmiş zarardaki ciddi artışı açıklamaktadır. Birikmiş zararın Etibank'ın mali bünyesi üzerindeki yıkıcı etkileri likidite, döviz ve özkaynak rasyolarına da yansımıştır.
Mali bünye raporunda, Banka mali yapısının olumsuz bir trend içerisinde olduğu belirtilerek 4389 Sayılı Kanunun 14. maddesinin 3. ve 4. fıkraları kapsamında Etibank'ın Fona devredilmesi önerilmiştir. Ancak, Devlet Bakanlığının 25 Şubat 2000 tarihli onayı ile Etibank'ın rehabilite edilmesi yönünde karar
alınmıştır. Bunun üzerine Hazine 28 Şubat 2000 tarihli yazı ile Etibank'tan;
•Banka yönetim kuruluna bir üye ataması yapıldığı, bu üyenin katılmadığı kararların icra edilmemesi gerektiği,
•Asgari 120 milyon YTL nakit sermaye konulmasının sağlanması ve/veya Banka mali bünyesini kuvvetlendirecek şekilde nakit girişi sağlayabilecek yeni ortaklar bulunarak bankanın sağlıklı bir yapıya kavuşmasını sağlayacak bir rehabilitasyon planının uygulamaya konulması,
•Banka ortaklarına doğrudan ya da dolaylı olarak kullandırılan kredilerin nakdi krediler portföyündeki payının makul bir seviyeye düşürülmesi ve kalan risklerin alınacak teminatlarla sağlamlaştırılması,
•Dinamicbank ve New York Bank ile yapılan depo-repo işlemlerinin durdurulması ve bu işlemlerin tasfiyesine yönelik bir planın hazırlanarak Hazine onayına sunulması,
•Hazırlanacak planın Hazinenin onayladığı şekliyle belirlenecek süreler içinde titizlikle uygulanması
önlemlerinin alınmasını istemiştir.
Etibank yönetimi gerek rehabilitasyon planının hazırlanmasında ve gerekse Hazinenin bildirdiği diğer önlemlerin yerine getirilmesinde isteksiz davranmış, bu kapsamda Hazine tarafından mali bünyesinin kuvvetlendirmesi için Etibank'a Temmuz 2000 tarihine kadar pek çok talimat gönderilmesine karşın, Banka tarafından herhangi bir somut adım atılmamış, Hazineye sunulan rehabilitasyon planları temennilerden öteye gitmemiş ve ciddi bir yol kat edilememiştir.
31 Aralık 1999 Tarihi İtibarıyla Mali Bünye: 2000 yılı başından itibaren Hazine ve Etibank arasında yapılan, mali bünyenin rehabilitasyonuna yönelik yazışmalardan bir sonuç alınamamıştır. Bu aşamada BYM tarafından 15 Haziran 2000 tarihli mali bünye raporu düzenlenmiş ve söz konusu raporda;
31 Aralık 1998 tarihinde 37 milyon YTL olan toplam zararın, 31 Aralık 1999 tarihi itibarıyla 140 milyon YTL'ye ulaştığı, zarardaki artışın ise hâkim ortağa kullandırılan kredilerin tahsil edilememesinden kaynaklandığı tespit edilmiştir.
Etibank'ın kredi portföyü içinde hâkim ortak gruplarına kullandırılan kredilerin payı 31 Aralık 1999 tarihinde yüzde 51 seviyesinde gerçekleşmiş, bu kredilerin
tahsilatında yaşanan sorunlar aktifin 1998 yılı sonuna göre daha ciddi ölçüde seyyaliyetini kaybetmesinin gerçek nedeni olmuştur.
Aynı raporda, Bankanın mali bünyesindeki ve gelir-gider durumundaki olumsuzluklara değinilerek;
•Medya Grubunun kullandığı kredilerin seyyaliyetini kaybettiği, ayrıca hâkim ortağa Banka kaynaklarını Bankanın emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye düşürecek şekilde doğrudan veya dolaylı olarak kendi lehlerine kullandığı,
•31 Aralık 1999 tarihi itibarıyla Bankanın zararının toplam 140 milyon YTL ile Banka aktifinin yüzde 20,5'ini oluşturduğu ve özkaynakların dört katını aşarak yabancı kaynaklara sirayet ettiği,
•Mevcut yapısıyla Bankanın faaliyetlerine devam etmesinin mevduat sahiplerinin hakları ve mali sistemin güveni ve istikrarı açısından tehlike arzettiği,
•Bankada özkaynak ihtiyacının giderek arttığı ve kısa vadede bu açığın Banka hâkim ortak grubu tarafından giderilmesinin imkânsız olduğu
hususları tespit edilmiş ve Etibank mali bünyesinin yeni önlemlerle rehabilite edilemeyeceği ifade edilmiştir.
Sonuç itibarıyla, Etibank'ın mevcut yapısıyla faaliyetine devam etmesinin mevduat sahiplerinin haklarını ve mali sistemin güvenliğini tehlikeye düşürdüğü, dolayısıyla Banka hakkında 4389 Sayılı Kanunun 14. maddesinin 3. ve 4. fıkraları hükümlerinin uygulanması gerektiği yönünde görüş oluşmuştur.
30 Haziran 2000 Tarihi İtibarıyla Mali Bünye: BYM tarafından, 30 Haziran 2000 tarihli mali tablolar üzerinden 9 Ekim 2000 tarihli mali bünye raporu düzenlenmiştir. Raporda, 2000 yılının ilk yarısında, hâkim ortağa kredi kullanımlarının yoğunlaştığı, toplam zararın 314 milyon YTL'ye ulaştığı, zararın özkaynakların yanında mevduat gibi yabancı kaynaklara da sirayet ettiği saptamalarına yer verilerek mevduat sahiplerine karşı yükümlülüklerin yerine getirilememesi riskinin ciddi bir tehlike oluşturduğu belirtilmiştir.
Söz konusu raporda; daha önce düzenlenmiş olan mali bünye raporlarındaki 4389 Sayılı Kanunun 14. maddesinin 3. ve 4. fıkralarının uygulanması yönündeki önerileri hatırlatılarak,
•Banka mali bünyesindeki olumsuzlukların artarak devam ettiği halde Banka yönetimi tarafından ciddi bir girişimde bulunulmadığı, aksine yeni ortak arayışları adı altında bir kısım banka ve kuruluşlarla ilişkiye girilerek ortak arayışı ve sermaye yapısının güçlendirilmeye çalışıldığı izlenimi verildiği,
•Bankanın piyasa koşullarının üzerinde faiz vermek suretiyle mevduat niteliğinde fon toplama kapasitesini sürekli kullandığı, buna mukabil hâkim ortak Medya Grubunu ve bu Grupla iş ilişkisi içinde olan diğer grupları kredi, hisse senedi alımı, yurtdışı depo, iş avansı, peşin ödenmiş giderler, reklam harcamaları ve benzeri adlarla sürekli fonladığı,
•Banka zararının sürekli artarak 30 Eylül 1999 tarihinde 97 milyon YTL, 31 Aralık 1999 tarihinde 140 milyon YTL, 30 Haziran 2000 tarihinde 314 milyon YTL'ye ulaştığı, 30 Haziran 2000 tarihli zararın Banka özkaynaklarının yedi katını aştığı ve bu haliyle Bankanın TTK'nın 324. maddesi hükmü kapsamında olduğu,
belirtilmek suretiyle Medya Grubunun kullandığı kredilerin seyyaliyetini kaybettiği, ayrıca hâkim ortağa Banka kaynaklarını Bankanın emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye düşürecek şekilde doğrudan veya dolaylı olarak kendi lehlerine kullandırıldığı, Etibank'ın mevcut mali yapısıyla bankacılık işlemleri yapması ve mevduat kabul etmeye devam etmesinin, ileride telafisi mümkün olmayacak ölçüde zarar doğuracağı için, uygun olmadığı tekrar ifade edilmiştir.
1.7. ETİBANK’IN FONA DEVREDİLMESİ 1.7.1. Fona Devir Kararı
4389 Sayılı Kanunun 14. maddesinin 2. fıkrasına istinaden verilen talimatlarda belirtilen tedbirleri almayan, yükümlülüklerinin değeri varlıklarının toplam değerini aşan, faaliyetlerini sürdürmesi mevduat sahiplerinin haklarını, mali sistemin güven ve istikrarını tehlikeye düşüren, kaynaklarını, Bankanın emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye düşürecek şekilde hissedarlarının oluşturduğu hâkim ortak grubuna aktaran Etibank hakkında, BDDK nezdinde 4389 Sayılı Kanunun 14. maddenin 3 ve 4 numaralı fıkralarının uygulanması gerektiği kanaati oluşmuştur.
Bu kapsamda Etibank'ın tasfiyesi veya Fona devri seçenekleri değerlendirilmiş;
•Tasfiyenin, Bankanın 30 Haziran 2000 tarihi itibarıyla 620 milyon YTL tutarındaki sigortaya tabi mevduatının tamamının ödenmesini gerektireceği,
•Bir banka hakkında tasfiye kararının uygulanması sonucu bankanın sigortaya tabi mevduatı dışındaki yükümlülük- lerinin yerine getirilmemesinin, gerek kamuoyunda, gerekse uluslararası piyasalarda son derece olumsuz etkiler yaratacağı,
•Bir bankanın tasfiyesinin, yazılı ve görsel basında bankacılık sektörü hakkında yapılan spekülasyonları artıracağı ve birbiriyle yakın ilişkiler içerisinde bulunan diğer bankaların mali bünyelerinin bozulmasına ve dolayısıyla mali piyasalardaki güven ve istikrarın sarsılmasına neden olabileceği hususları da göz önüne alınarak, BDDK'nın 27 Ekim 2000 tarihli kararı ile Etibank'ın temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi, 4389 Sayılı Kanunun 14. maddesinin 3. ve 4. fıkralarına istinaden Fona devredilmiştir.
1.7.2. Etibank’ın Fona Devir Nedenleri
Banka hâkim ortakları ile yönetimin Bankanın mali bünyesini iyileştirmeye yönelik talimatları gerçekleştirmekte yetersiz kalması ve verilen talimatların aksine gruba kaynak aktarılması, off-shore bankalar ile işlemlere devam edilmesi, grup firmalarına iştirak edilmesi, sermayesinin artırılmaması ve yapılan plasmanlarda emniyet, verimlilik ve seyyaliyet ilkelerine uyulmaması nedenleri ile Bankanın mevcut mali yapısıyla bankacılık işlemleri yapması ve mevduat kabul etmeye devam etmesinin ileride telafisi mümkün olmayacak zararlara sebep olacağından hareketle Bankanın faaliyetlerinin durdurulması istenmiştir. Etibank'ın Fona devredilmesine neden olan uygulamalar aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.
ŞEKİL 2:ETİBANK’IN FONA DEVİR NEDENLERİNE KISA BAKIŞ
1.7.2.1. Etibank Depoları Üzerinden Kullandırılan Krediler
Hâkim ortak şirketlerinin kredilendirilmesinde kullanılan off-shore banka depoları nedeniyle Etibank'ın uğradığı zarar tutarı 27 Ekim 2000 tarihi itibarıyla 105 milyon YTL olup ayrıntılı açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.
a.New York Bank Depoları
New York Bank, 28 Eylül 1998 tarihinde 500 bin USD sermaye ile KKTC'de kurulmuştur. Off-shore bankanın ana ortağı, sermayenin yüzde 99,82'sine sahip olan Medya-Sabah Holding'tir. Medya-Sabah Holding'in ana ortağı ise, yüzde 84,1 hisse ile Medya Holding'tir. Ayrıca, New York Bank'ın üç yönetim kurulu üyesinden ikisi de Medya Grubu firmalarının üst düzey yöneticisidir.
New York Bank'ın kuruluş amacı, Etibank kaynaklı fonların Medya Grubu firmalarına aktarılmasıdır. New York Bank'ın en önemli kaynağı Etibank tarafından yapılan depolar, en önemli aktif kalemi ise krediler hesabıdır.
Medya Grubu şirketlerine, yasal limitler nedeniyle doğrudan kaynak aktaramayan hâkim ortak için New York Bank bir çıkış yolu olmuştur. Etibank tarafından 5 Şubat 1999 tarihinden, Fona devredildiği 27 Ekim 2000 tarihine kadar New York Bank'a yapılan depoların tamamına yakını Medya Grubu şirketlerinin kredilendirilmesinde kullanılmıştır.
New York Bank, kuruluşundan itibaren Medya Grubu şirketlerine 63 kez kredi kullandırmıştır. Bu kredilerin toplam tutarı 122 milyon USD, 38 milyon DEM ve 10 milyon YTL'dir. Etibank'ın Fona devredildiği 27 Ekim 2000 tarihi itibarıyla kredi riski ise 105 milyon USD, 38 milyon DEM ve 10 milyon YTL'dir.
b. Merchant Bank Depoları
Merchant Bank, Cıngıllı Grubuna ait Bahreyn'de kurulu bir bankadır. Etibank, Merchant Bank'a 28 Ağustos 1998 tarihinde 3,4 milyon USD ve 5,5 milyon DEM, 14 Eylül 1999 tarihinde 4 milyon USD ve 18 Eylül 1999 tarihinde 5 milyon USD depo yapmıştır. Merchant Bank, bu depoları teminata almak suretiyle;
4 milyon USD'lik bölümü ile Sport İletişim, 5 milyon USD'lik bölümü ile Medya Holding International, 3,4 milyon USD ve 5,5 milyon DEM'lik bölümleri ile de STV Enterprise (Satel) unvanlı Medya Grubu şirketlerini kredilendirmiştir.
Etibank muhasebe kayıtlarında Merchant Bank'a gerek doğrudan, gerekse New York Bank üzerinden yapılmış olarak görünen toplam 12,4 milyon USD ve 5,5 milyon DEM tutarındaki depolar, Medya Grubunun Merchant Bank'tan kullandığı kredilerin teminatını oluşturmuştur. Bir başka deyişle kullandırılan kredilerin asıl kaynağı Etibank olmasına karşın, bu durumun gizlenmesi amacıyla Merchant Bank aracı olarak kullanılmıştır.
c. BK Global Depoları
BK Global, Ceylan Grubuna ait İrlanda'da kurulu bir finans kuruluşudur.
BK Global, Etibank'ın kendisine 23 Şubat 2000 tarihinde yaptığı 4,5 milyon USD tutarındaki depoyu teminata almak suretiyle, Medya Grubu şirketlerinden Medya Basın Servisleri'ne 4 milyon USD tutarında kredi kullandırmıştır.
1.7.2.2. Özelleştirme Borcunun Ödenmesinde Etibank Kaynaklarının Kullanılması
Etibank'ın devrine ilişkin sözleşme, Özelleştirme İdaresi ile Medya-İpek Holding arasında 2 Mart 1998 tarihinde imzalanmıştır. Bu sözleşme ile Etibank hisselerinin satış bedeli 155,5 milyon USD olarak belirlenmiştir.
BYM incelemeleriyle, Medya Grubunun Etibank'ın özelleştirme bedelini,
• Etibank ile özel ve kamu bankalarından doğrudan kullandığı kredilerle,
• Etibank'tan kredi kullanan üçüncü şahıs firmaları üzerinden temin edilen fonlarla,
• Medya Grubuna dahil gerçek kişi ve kuruluşların fonlarıyla ödediği tespit edilmiştir.
Özelleştirme bedelinin ödenmesi amacıyla Medya Grubu tarafından istismar edilen Banka kaynaklarının toplam tutarı 27 Ekim 2000 tarihi itibarıyla 36,1 milyon USD’dir.
1.7.2.3. Nergis Grubuna Kullandırılan Krediler a.Kredi Kullandırımları
Etibank tarafından Nergis Grubuna dahil paravan firmalara kullandırılan toplam 8 milyon USD ve 8,4 milyon DEM tutarındaki krediler, aynı gruba dahil Yeşim Tekstil ve Nergis Tekstil'e kullandırılan 14,5 milyon USD tutarındaki krediler ile kapatılmıştır.
Öte yandan, Nergis Grubuna dahil Nergis Holding ve Aksoylar Tekstil ile üçüncü şahıs firmaları üzerinden kullandırılan krediler de dikkate alındığında, kullandırılan kredilerin toplam tutarı 26,5 milyon USD ve 14 milyon DEM'e yükselmiştir. Kredilere ilişkin bilgiler Tablo 6'da yer almaktadır:
TABLO 6:NERGİS GRUBU KREDİLERİ
b. Etibank Hisselerinin Devri ile Medya ve Nergis Grupları Arasında İmzalanan 11 Şubat 1999 Tarihli Protokol
İnterbank'ın 6 Ocak 1999 tarihinde Fona devredilmesi ile birlikte, Nergis Grubu Etibank'taki ortaklığından ayrılarak bu bankadaki hisselerini geriye dönük işlemlerle Medya Grubuna devretmiştir.
Daha sonra Medya Grubu ile Nergis Grubu arasında 11 Şubat 1999 tarihinde yapılan protokol ile de Medya Grubu, Nergis Grubunun Etibank'a olan 26,5 milyon USD ve 14 milyon DEM tutarındaki borcu ile diğer bankalara olan 35 milyon USD tutarındaki borçlarını üstlenmiştir.
11 Şubat 1999 tarihli protokolde, Medya Grubunun söz konusu kredi borçlarını üstlenmesinin karşılığının ne olduğuna ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.
Yaklaşık 70 milyon USD'lik bir borcun karşılıksız olarak üstlenilmesi ticari esaslara göre mümkün görülmemektedir. Dolayısıyla, söz konusu borcun, Etibank'ın kontrolünü sağlayan hisselerin devri karşılığında, Medya Grubu tarafından üstlenildiği kanaati hasıl olmaktadır.
c. İnterbank ve Medya Grubu Arasında İmzalanan 14 Ekim 1999 Tarihli SulhAnlaşması
İnterbank'ın Fona devredilmesi sonrasında atanan yeni yönetim, Nergis Grubunun Etibank'taki hisselerinin Medya Grubuna devredilmesinin mal kaçırma amaçlı olduğu iddiasıyla tasarrufun iptali davası açmıştır. Bu dava, 14 Ekim 1999 tarihinde İnterbank ile Medya Grubunun anlaşarak sulh yoluna gitmeleri ile birlikte düşmüştür.
Sulh anlaşmasına göre, Medya Grubu, Nergis Grubunun İnterbank'a olan 36,6 milyon USD tutarındaki borcunu dokuz yıl içinde faiziyle birlikte ödemeyi kabul etmiştir.
Söz konusu sulh anlaşması kapsamında Medya Grubu tarafından 18 Ekim 1999 tarihindeki 3,7 milyon USD'lik peşinat dışında herhangi bir ödeme yapılmamıştır.
d. Medya ve Nergis Grupları Arasında İmzalanan 7 Aralık 1999 Tarihli Protokol
İnterbank ile Medya Grubu arasında imzalanan 14 Ekim 1999 tarihli sulh
anlaşması üzerine Medya ve Nergis Grupları arasında 7 Aralık 1999 tarihinde ikinci bir protokol daha imzalanmıştır.
Bu protokol kapsamında Medya Grubu, Nergis Grubu borcunun 36,6 milyon USD'lik kısmını üstlenmekten vazgeçmiştir.
Etibank'ın başlangıçta Nergis Grubuna kullandırdığı, ancak daha sonra Medya Grubu tarafından üstlenilen krediler nedeniyle 27 Ekim 2000 tarihi itibarıyla maruz kaldığı toplam zarar 33,5 milyon YTL olmuştur. Bu borcun Medya ve Nergis Grubu arasındaki dağılımı ise aşağıdaki tabloda verilmiştir:
TABLO 7:KREDİ BORCUNUN NERGİS VE MEDYA GRUPLARI ARASINDAKİ DAĞILIMI
