KİMSİN?
1
DİL VE KİMLİK
Dil bütün gelenekleri, bilimi taşıyan bir araçtır
Aydın Köksal
Mustafa YILDIZ
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi
Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD Öğretim Üyesi
35. Ulusal Nefroloji, Hipertansiyon, Diyaliz ve Transplantasyon Kongresi
Antalya / 2018
KİMSİNİZ?
2
Dil nedir ?
ÜNİVERSİTE FAKÜLTE REKTÖRLÜK DEKANLIK PEDİATRİ
NÖROŞİRURJİ ORTOPEDİ
TRAVMATOLOJİ DERMATOLOJİ NÖROLOJİ
PSİKİYATRİ
GASTROENTEROLOJİ FARMAKOLOJİ
RADYOLOJİ
İLETİŞİM
ANLAMA(K)
SEN ANLAMAZSIN
3
Dil orman gibidir, ağaçlar çürür orman kalır.
Goethe
ÖRGEN / DİZGE / İŞLEV / KALIP / ÖZ DEVİNGENDİR
(alış-veriş-gelişim-değişim-dönüşüm) Sabitlemek / arılaştırmak / kısırlaştırmak ? DURULAŞTIRMAK
Dil bir ağaç gibidir.
Bakarsanız büyür, bakmazsanız kurur.
4
Türkçeye Bulaşanlar
Farsça
(bedava, hıyar, kelepçe, kelle, kemençe, orospu, sucuk, şişe, şike, tembel, testi, ustura, üstat, yadigar, zemberek, zemin)Arapça
(an, avrat, beden, bayır, bayi, harp, hırs, kebap, melanet, merkez, mülteci, mükemmel, nefret, ömür, şekil, şirket, tetkik, tıp, ücret, vesayet, vezne, yemin, zelzele)Arapça-Farsça
(silahşor, eczane, vatanperver)Arapça-Yunanca
(iklim, tılsım)Yunanca
(çinakop, kefal, kenevir, lüfer, pide, rafadan, sınır, siklamen, silindir, sünger, tavla, tırpan, tuğla, uskumru, üvendire, vaftiz, yakamoz, zargana)Fransızca-Yunanca-Lat
(anekdot, katalog, ikon, orji, otopsi, polis, senkron, sirk, siren, sperm, şapka, telefon, traktör, transfer, tünel, üniversite, vapur, virgül)Fransızca
(barikat, baro, bisiklet, buket, burs, katafalk, konfor, ordövr, parti, staj, step, ton, turne, tuvalet, türkuaz, volkan)İngilizce
(sensör, stepne, sprey, stres, testosteron, teyp, tişört, tost, totem, toto, turbo)İtalyanca
(çimento, lokanta, makarna, salça, spagetti, taraça, tombala, tutifruti, vanilya, vardiya, viyola)Ermenice
(avanak, cağ-kebabı, örnek, tapon),Almanca
(laborant),Rusça
(semaver),Bulgarca
(pelin),İspanyolca
(papel)SEN ÜRETEMEZSİN
5
Oktay Sinanoğlu
Bye Bye Türkçe, 2010:81
Yaratıcılık kişinin, ulusun ve toplumun
derinliklerinden gelen bir güçtür. Bu gücün gelişmesindeki en önemli etken ise kişiliğin ve kültürün derinliklerinden gelen serbest çağrışımı sağlayacak olan anadildir.
Türkçe düşünerek ancak
özgün düşünce/bilim üretebiliriz
SEN DÜŞÜNEMEZSİN
6
M. Orhan Öztürk
Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, 2008
İngilizce’nin günlük olağan dilinden yalın bir sözcük kolayca bilimsel terim olabiliyor da, aynı anlamı taşıyan bir Türkçe sözcüğe bilimsel terim olabilme hakkı tanınmıyor.
Yabancı sözcük kullanma tutkusunun temelinde, eski çağlarda olduğu gibi, yetersizlik, güvensizlik duygularına bağlı olan büyüsel düşünce ve anlaşılmazlığa sığınma eğilimi yatmaktadır. Bilim adamının yetersizlik, güvensizlik duyguları ve büyüsel düşünceye, anlaşılmazlığa sığınma eğilimi azaldıkça bilimsel düşünce bütün toplum katmanlarına açık, yalın bir dille yayılabilecektir.
BÜYÜSELLİK / ANLAŞILMAZLIK / YÜCELİK / REÇETELER?
7
Doğan Aksan
Türkiye Türkçesinin Dünü, Bugünü, Yarını, s:128, 2010
Türetilen bir sözcüğün benimsenmesi için kavramı yansıtması ya da yansıtacak bir KÖKten geliştirilmiş olması gerekir.
Uray / belediye
Saylav / milletvekili Ertik / meslek
Okul, ilke, ilginç, doğal, boyut, sözcük
İletişim sürer
ve dil varsıllaşmaya devam eder.
Steven Roger Fischer
ANLAMAN GEREKMEZ, ADINI BİLMEDİĞİN YERLERDE DOLAŞ !
8GAZETE ?
9
İletişim = 3 dil // tek dil?
Hastalığın dili
Hastanın dili
Bilimin dili
Hekimin dili
ORTAK DİL
EKİN ALANI
Şizofreni Anksiyete boz.
KOAH
Algı/Düşünce boz Kaygı, bunaltı Nefes tıkanması Taşkınlaştı, delirdi
Bungunluk, içinde yanma Nefes daralması
Beden dili Ruhsal dil
10
Sözcüklerin kavramsal karşılığı ? Usta yaptığı çağrışımlar ve etki gücü ? KÜLTÜR
kül // tür
DEPRESYON
dep // res // yon
DEMOKRASİ
demo // krasi
KÜLTÜR BAKANLIĞI
REKREASYON ALANI
EZBERLERSİN / ÖĞRENEMEZSİN
11
Sözcüklerin kavramsal karşılığı ?
Zihinde yaptığı çağrışımlar ve etki gücü ? KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı) HİDROSEFALİ PSİKİYATRİ
ENSEFALİT NOROLOJİ
HEMANJİOM HEPATOLOJİ
NEVROZ / PSİKOZ KARDİYOLOJİ
ANKSİYETE NEFROLOJİ
AJİTASYON NÖROŞİRURJİ
SUBLİMASYON KRANİUM
EJAKULASYON HUMERUS
EZBERLERSİN, DİPLOMA ALIRSIN, ÜRETEMEZSİN
12
Kavramsal karşılık
Çağrışımlar ve etki gücü
SÜPERVİZÖR SÜPERVAYZIR
GÖZETMEN
13
Tababeti Ruhiye
Psihiatri / Psychiatrie = Tababeti ruhiye
(30 yıl önce/1947)Psikoloji = Ruh ilmi
Tababeti ruhiye = Ruh hastalıkları
14
Halkın anlayacağı dil neden önemli?
ŞİZOFRENİ BİPOLAR BOZ
DEPRESYON BORDERLİNE SOMATİZASYON
VAJİNİSMUS TRAVMA SSB DİSSOSİYATİF BOZ
ERKEN BOŞALMA PANİK BOZ
SOSYAL FOBİ ANKSİYETE BOZ
TRANVESTİZM OKB
HASTALIĞIM NE?
Ey teşrih sen bittin ama beni de bitirdin
YA İLAÇ ADLARI?
SEN NE ANLARSIN?
KLİTORİS IQ // ZK
SENİN ATALARIN BİLİM YAPMAZDI
16
Neden dil sorunumuz var?
bilimcilerin/çevirmenlerin
iyi yabancı dil bilmemeleri çevirileri önemsememeleri kavramları önemsememeleri
dili değil anlatıyı (?) önemsemeleri dikkatsizlikleri
terim bulma zahmetine girmemeleri yazmanın ön plana geçmesi
eleştirinin az olması & olmaması kalıplaşmış terimleri tercih etmeleri yabancı terim kullanma özentisi özgüven eksikliği
zor anlaşılmanın dayanılmaz cazibesi düşünme yeteneği sorunu
ulusal bir dil birliğinin olmaması
Yabancı sözcük,
toplumun kendi dilini işleyip geliştirmesini engeller.
Bunun neden olduğu yoksulluk, bir yabancı sözcüğün getirdiği küçücük
varsıllıkla
karşılaştırılamayacak ölçüde büyüktür.
Hürriyet Yaşar
SEN DÜŞÜNEMEZSİN ÜRETEMEZSİN
BEYİNSİZSİN KİMLİKSİZSİN
17
SAĞLIK BAKANLIĞI
CANKURTARAN
18
YARATICILIK ÜRETİM KİMLİK
ÖZGÜVEN
ANA DİL
Mustafa YILDIZ, KOÜ Tıp Fak, Kocaeli 19 22.11.2019
SON SÖZ
Fissura orbitalis superior / göz çukuru üstü yarığı
Fissura orbitalis inferior / göz çukuru altı yarığı
20
