PİYASALAR
1
Artan jeopolitik risklerin güvenli liman Dolar’a olan talebi artırması ile Dolar endeksi günü %0,2 yükselişle sonlandırırken, EUR/USD paritesi 1,08 seviyesini n altını test ettiği günü 1,0831 seviyesinden tamamladı.
Çin’den gelen kötü veriler ve ardından Çin borsasındaki sert düşüş ile birlikte Ortadoğu’da yükselen jeopolitik riskler sebebiyle gelişmekte olan ülkelere yönelik risk algısındaki artış bu ülke para birimlerine satış getirdi. Dolar karşısında en fazla değer kaybeden para birimleri Real ve TL olurken, Rusya’nın petrol fiyatlarındaki sert yükselişten olumlu etkilenecek olması sebebiyle Ruble günün değer kazanan tek para birimi oldu.
Döviz Piyasası
S. Arabistan ve İran arasında başlayan gerginliğin jeopolitik risklere ilişkin endişeleri güçlendirmesiyle birlikte, USD/TL kuru yılın ilk işlem gününe sert yükselişle başladı. Aralık ayı TÜFE verisinin beklentilerin üzerinde gelmesinin de etkisiyle yükselişini sürdüren kur 2,9793 seviyesini test ettiği günü %1,6 yükselişle sonlandırdı.
Emtia Piyasası
Yılın ilk işlem gününde jeopolitik risklerin artması altına güvenli liman alımları getirdi ve altın günü %1,3 yükselerek ons başına USD 1.075 seviyesinden tamamladı.
En büyük ham petrol üreticileri arasında bulunan S. Arabistan ve İran arasındaki gerginlik petrol fiyatlarının 2016 yılına sert bir yükselişle başlamasına enden oldu. Ancak Çin’den gelen zayıf imalat verilerinin küresel büyümeye yönelik yarattığı endişe petrol fiyatlarını baskıladı ve günü düşüşle sonlandırmasına sebep oldu.
1.383
1.075 115,1
37,2 30
40 50 60 70 80 90 100 110 120 130
1.000 1.050 1.100 1.150 1.200 1.250 1.300 1.350 1.400 1.450 1.500
Oca 14 Nis 14 Tem 14 Eki 14 Oca 15 Nis 15 Tem 15 Eki 15 Oca 16 Altın ($/Ons) Brent Petrol ( $/Varil, sağ eksen)
Kaynak: Bloomberg
2,9643 3,0877
1,0831 1 1,05 1,1 1,15 1,2 1,25 1,3 1,35 1,4 1,45 1,5
2 2,2 2,4 2,6 2,8 3 3,2 3,4
Oca 14 Nis 14 Tem 14 Eki 14 Oca 15 Nis 15 Tem 15 Eki 15 Oca 16
$/TL Sepet €/$ (Sağ eks)
Kaynak: Bloomberg
$/TL 2,3350 2,9172 2,9643 1,6% 27,0%
€/TL 2,8266 3,1715 3,2111 1,2% 13,6%
Sepet* 2,5808 3,0444 3,0877 1,4% 19,6%
€/$ 1,2098 1,0862 1,0831 -0,3% -10,5%
$/Yen 119,78 120,22 119,44 -0,6% -0,3%
$ Endeks 90,27 98,63 98,87 0,2% 9,5%
Ka yna k: Reuters , Bl oomberg * (0,5$+0,5€)
31 Ara 14 31 Ara 15
Yıl Sonuna Göre Değişim 4 Oca 16 Günlük
Değişim
Altın($/Ons) 1.184 1.061 1.075 1,3% -9,3%
Petrol(Brent) 57,3 37,3 37,2 -0,2% -35,1%
Gümüş($/Ons) 15,7 13,8 13,9 0,2% -11,7%
Ka yna k: Reuters , Bl oomberg
31 Ara 14 4 Oca 16 Günlük Değişim
31 Ara 15 Yıl Sonuna
Göre Değişim
2
Borsalar
Çin imalat sektöründe üst üste onuncu ay daralmanın yaşandığını gösteren veriler ve artan Suudi Arabistan-İran gerilimi yurtdışı borsaları baskılarken, BIST-100 endeksi de yılın ilk işlem gününde %1,7 düştü.
ABD borsaları Çin'den gelen zayıf ekonomik verilerin küresel bir yavaşlama oluşacağı endişeleriyle 2016 yılına sert düşüşle başladı.
Çin’den gelen olumsuz veriler, Ortadoğu’da jeopolitik risklerin artması ve TL’deki değer kaybı sebebiyle tahvil faizlerinde sert yükseliş kaydedildi. 2 yıllık gösterge tahvilin faizi 21 baz puan, 10 yıllık gösterge tahvilin faizi ise 32 baz puan artış kaydetti.
TCMB’nin yaptığı toplam fonlama miktarı 94,2 milyar TL düzeyine gerilerken; bu rakamın 57 milyar TL’lik kısmı %7,50’den haftalık repo fonlamasından, 37,2 milyar TL’lik kısmı %10,75’ten BİST repo, BAPP ve kotasyondan oluştu. Ortalama fonlama maliyeti %8,78 düzeyine geriledi.
Türkiye'nin 5 yıl vadeli CDS-kredi temerrüt faizi (Türkiye’nin borçlarını iflasa karşı sigortalamanın maliyeti) 282 seviyesine; 2030 vadeli USD cinsi gösterge Eurobond faizi %5,43 seviyesine yükseldi.
%8,78
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Oca 13 Nis 13 Tem 13 Eki 13 Oca 14 Nis 14 Tem 14 Eki 14 Oca 15 Nis 15 Tem 15 Eki 15 Oca 16
TCMB Ağırlıklı Fonlama Faizi ve Faiz Koridoru
Ağırlıklı Fonlama Faizi Gecelik Borç Alma-Verme Faizi 123 1.124
0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000
6,5 7,5 8,5 9,5 10,5
Oca.14 Şub.14 Mar.14 Nis.14 May.14 Haz.14 Tem.14 Ağu.14 Eyl.14 Eki.14 Kas.14 Ara.14 Oca.15 Şub.15 Mar.15 Nis.15 May.15 Haz.15 Tem.15 Ağu.15 Eyl.15 Eki.15 Kas.15 Ara.15 Oca.16
Kaynak: BIST,*bileşik faiz (Ağırlıklı Ort) Milyon TL
70.518
60.000 65.000 70.000 75.000 80.000 85.000 90.000 95.000
0 100 200 300 400 500 600 700 800
Oca.14 Nis.14 Tem.14 Eki.14 Oca.15 Nis.15 Tem.15 Eki.15 Oca.16 İşlem Hacmi (milyon TL)
BIST 100 Endeks (sağ eksen)
Kaynak: Bloomberg
Gösterge Tahvil* 7,97 10,78 10,99 0,21 3,02
USD Libor( 3 aylık) 0,26 0,61 0,61 0,00 0,35
EUR Libor( 3 aylık) 0,06 -0,13 -0,13 0,00 -0,19
O/N İMKB Repo 10,85 10,68 10,66 -0,02 -0,19
Eurobond 2030* 4,73 5,41 5,43 0,02 0,70
Ka yna k: Reuters , BIST, Bl oomberg * bi l eşi k fa i z
4 Oca 16 Yıl Sonuna
Göre Değişim
31 Ara 14 31 Ara 15 Günlük
Değişim
BIST-100 85.721 71.727 70.518 -1,7% -17,7%
BIST-30 106.150 87.428 85.981 -1,7% -19,0%
Sanayi 78.725 72.576 71.953 -0,9% -8,6%
Hizmetler 62.195 52.308 51.285 -2,0% -17,5%
Mali 115.225 94.277 92.306 -2,1% -19,9%
Bankalar Endeksi 159.267 139.939 139.939 0,0% -12,1%
Dow Jones 17.823 17.425 17.149 -1,6% -3,8%
S&P 500 2.059 2.044 2.013 -1,5% -2,2%
DAX 9.806 10.743 10.283 -4,3% 4,9%
Nikkei 225 17.451 19.034 18.451 -3,1% 5,7%
Bovespa 50.007 43.350 42.141 -2,8% -15,7%
4 Oca 16 Yıl Sonuna
Göre Değişim Günlük
Değişim 31 Ara 14 31 Ara 15
3
PİYASALARDAKİ GELİŞMELER
Aralık ayı TÜFE verisi %0,21 olurken, 2015 yılında TÜFE %8,81 olarak gerçekleşti.
İstanbul Sanayi Odası’nın Markit ile yaptığı işbirliğiyle hazırlanan İSO imalat PMI verisi Aralık ayında 52,2'ye yükselerek, Kasım 2014'ten bu yana en yüksek seviyeye çıktı.
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, 2016 yılında öncelikli sorunlardan birinin enflasyon ile mücadele olacağını, asgari ücrete yapılan %20 reel zammın enflasyonu %1,1 ilâ %2,2 arasında artırabileceğini belirtirken, gıda sektörüne ilişkin ise ciddi bir reform ihtiyacı olduğunu söyledi.
Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş, Euro/Dolar paritesindeki gerileme, emtia fiyatlarındaki düşüş ve jeopolitik gelişmelerin ihracatı 2015 yılında USD 30 milyar civarında negatif etkilediğini belirtti
Almanya'da öncü verilere göre enflasyon Aralık ayında önceki yılın aynı dönemine göre %0,2 artarak beklentilerin altında açıklandı.
TCMB Başkanı Erdem Başçı Bakanlar Kurulu'nda makroekonomik görünüm ve para politikasına dair bir sunum yaptı.
İsveç Merkez Bankası para politikası kurulu, Kronun değer kaybetmesinin sağlanması için merkez bankası başkanına döviz piyasasına derhal müdahale etme yetkisi verdi.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adel Jubeyr, İran ile diplomatik ilişkileri kesilmesini takiben Riyad'ın iki ülke arasındaki hava trafiğini keseceğini, ticareti durduracağını ve vatandaşlarının İran'ı ziyaretini yasaklayacağını açıkladı.
FED Cleveland Başkanı Loretta Mester, meslektaşlarına kıyasla kısmen daha hızlı sıkılaştırma yanlısı olduğunu, ancak FED'in bu yıl faizleri sadece dört defa artırması gerektiği konusunda meslektaşlarının görüşlerine karşı olmadığını söyledi.
San Francisco FED Başkanı John Williams, bu yıl kaç kez faizlerin artırılacağından ziyade önümüzdeki birkaç yıl boyunca faizlerin nasıl artırılacağının daha önemli olduğunu söyledi.
ABD'de ISM imalat endeksi Aralık'ta 48,2'ye gerileyerek beklentilerin altında bir değer alarak Haziran 2009'dan bu yana en düşük değeri aldı.
Aralık ayı TÜFE verisi %0,21 olurken, 2015 yılında TÜFE %8,81 olarak gerçekleşti. Aralık ayında enflasyon %0,21 ile piyasa beklentisinin (%0) üstünde açıklandı. Yıllık enflasyon Kasım ayındaki %8,10 seviyesinden Aralık ayında %8,81 seviyesine yükseldi.
Böylece 2015 yılında enflasyon hem OVP hedefi (%7,6) hem de TCMB beklentisinin (%7,9) üzerinde gerçekleşti.
Aylık bazda en fazla artış kaydeden kalem %1,24 ile “gıda ve alkolsüz içecekler” kalemi olurken, bu kalemi %0,53 ile “ev eşyası”
kalemi takip etti.
Yıllık bazda en yüksek artış ise %13,23 ile “lokanta ve oteller” kaleminde olurken, “eğlence ve kültür” ile “çeşitli mal ve hizmetler”
kalemleri sırasıyla %11,56 ve %11 artış kaydetti.
Mevsimsel etkilerden dolayı son iki aydır aylık bazda en fazla artışı gösteren “giyim ve ayakkabı” kalemi yılın son ayında gerileme kaydetti. Enerji fiyatlarındaki düşüşün devam etmesiyle “ulaştırma” kalemi bir önceki ay olduğu gibi aylık bazda gerileme kaydetti.
Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2015 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %0,33 gerilerken, bir önceki yılın aynı ayına göre
%5,71 artış kaydetti. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2015 yılı Aralık ayında aylık bazda “sermaye malı” ve “dayanıksız tüketim malları” kalemlerinde artış meydana gelirken, “enerji”, “dayanıklı tüketim” ve “ara malı” kalemlerinde düşüş kaydedildi.
2015 yılında TÜFE %8,81 ile hem OVP hedefi hem de TCMB beklentilerini aştı. 2015 yılında enflasyonun beklentileri aşmasındaki en önemli iki etken kurdaki geçişkenlik etkisi ve gıda fiyatlarındaki yüksek artıştı. Gıda ve alkolsüz içecekler kalemindeki yıllık enflasyon %10,9 ile TCMB beklentisi olan %8’in üzerinde gerçekleşirken yıllık enflasyon 2,64 puanlık katkı yaptı. TL’nin USD ve Euro karşısında sırasıyla %20 ve %13’ün üzerinde değer kaybetmesinin yarattığı geçişkenlik etkisi beklentileri aşan enflasyonun diğer bir nedeniydi.
İstanbul Sanayi Odası’nın Markit ile yaptığı işbirliğiyle hazırlanan İSO imalat PMI verisi Aralık ayında 52,2'ye yükselerek, Kasım 2014'ten bu yana en yüksek seviyeye çıktı. PMI Aralık ayında uzun dönem ortalaması olan 50,9’un üzerine çıktı ve 2014 sonundan bu yana ilk defa art arda iki ay 50'nin üzerinde bir değer aldı. 2015'in son ayında üretim, yeni siparişler ve ihracat siparişlerindeki artışın hızlanmasına paralel olarak endekste yükseliş görüldü.
Üretim, yeni siparişler, istihdam ve satın alma faaliyeti alt endeksleri PMI endeksini olumlu yönde etkilerken, tedarikçilerin teslim süresi nötr düzeyde kaldı.
Yeni siparişlerdeki güçlenmeyle imalat üretimindeki büyüme hızı son 22 ayın en yüksek düzeyine ulaştı. Ayrıca üretimdeki artış hızı uzun dönem ortalamasının da üzerinde kaydedildi.
Yeni siparişlerdeki büyüme hızı 2014 yılının Şubat ayından beri ölçülen en yüksek değerde gerçekleşti. Yeni ihracat siparişlerindeki büyüme de önceki aya kıyasla ivme kazandı. Ancak jeopolitik gelişmelerin dış talebi bir miktar olumsuz etkilediği görüldü.
Yeni iş hacmindeki güçlenmenin yansıması olarak firmalar istihdamı artırmaya devam ettiler.
İmalat üretimindeki iyileşmenin yansıması olarak firmalar satın alma faaliyetlerini daha yüksek oranda artırdılar. Tedarikçilerin teslim süreleri çok küçük bir değişim gösterdi.
Detaylarda ise; girdi fiyatları enflasyonu Ocak ayından beri gözlenen en düşük düzeyine gerilerken, birçok firma bunun uluslararası emtia fiyatlarının düşük olmasından kaynaklandığını ifade etti. Buna karşın, nihai ürün fiyatları enflasyonu Kasım ayından bu yana ivme kazandı.
Markit tarafından İstanbul Sanayi Odası için hazırlanan İSO İstanbul imalat PMI verisi, Aralık ayında 51,0’e yükselerek, İstanbul imalat sektörünün faaliyet koşullarında genel anlamda iyileşme yaşandığına işaret etti. İmalat sektöründe 2015 yılının başından beri yaşanan daralma sona erdi.
11,0
13,7 14,1 14,4 12,8
9,3 9,3 9,7 10,7
8,7 9,5
10,9
9 8
5,0 7,0 9,0 11,0 13,0 15,0
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık
Gıda Ve alkolsüz İçecekler (Yıllık, %) TCMB Tahmini
13,3 16,8
20,6
0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0
Euro Karşısında Sepet Karşısında USD Karşısında
TL'deki Yıllık Değer Kaybı
5
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, 2016 yılında öncelikli sorunlardan birinin enflasyon ile mücadele olacağını, asgari ücrete yapılan %20 reel zammın enflasyonu %1,1 ilâ %2,2 arasında artırabileceğini belirtirken, gıda sektörüne ilişkin ise ciddi bir reform ihtiyacı olduğunu söyledi. "Enflasyonda arzuladığımız bir noktada değiliz" diyen Şimşek, "Gıda fiyatlarındaki katılık devam ediyor. O alanda ciddi bir reform gerekiyor. Dolayısıyla enflasyon hedefin çok üzerinde ve kritik bir noktaya gelmiş durumda. Doğrusu 2016 için çok güçlü bir mücadele gerekecek. Çünkü enflasyonun bu seviyelerde tutulması önemli bir çaba gerektirecek" dedi ve sözlerine şöyle devam etti: "Hedef tabiî ki enflasyonu %5 ile %7 arasına indirmek. Bu başarılabilir ama şu anda genel resme baktığımız zaman enflasyon tablosu çok iyi değil. Asgari ücretin reel olarak %20 civarında artmış olması da ciddi bir handikap. Asgari ücretlilere verdiğimiz sözü tuttuk ama bunun enflasyona yansımaları olabilecek.’’
Baz senaryoda asgari ücretin 2016 için zaten reel olarak %4-5 artmasını öngördüklerini hatırlatan Şimşek, "Bunu da dikkate alırsak asgari ücret artışının maliyetlere yansıması %1,8 ile %2,8 arası olabilir. Firmalar bu maliyetlerin tamamını fiyatlara yansıtamayabilirler; dolayısıyla yapılan çalışmalar asgari ücretin enflasyon etkisinin %1,1 ile %2,2 puan arasında olabileceğini gösteriyor" dedi.
Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş, Euro/Dolar paritesindeki gerileme, emtia fiyatlarındaki düşüş ve jeopolitik gelişmelerin ihracatı 2015 yılında USD 30 milyar civarında negatif etkilediğini belirtti. Elitaş Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ile birlikte düzenlenen 2015 yılı dış ticaret değerlendirme toplantısında, emtia fiyatlarında düşüşün devam etmesinin 2016 yılına ilişkin USD 150 milyarlık OVP ihracat hedefine ilişkin aşağı yönlü risk oluşturduğunu ancak hedeflerinin USD 150 milyarı aşmak olmaya devam edeceğini belirtti ve sözlerine şöyle devam etti: "2014 yılında Euro ile yaptığımız ihracat 48,3 milyar iken, bu sene %9,7 artışla EUR 53 milyara yükselmiştir. Fakat, nihai rakamlarımızı Dolar üzerinden açıkladığımız için parite etkisi yüzünden ihracatımız olduğundan düşük gözükmüştür. Bu düşüşle birlikte ihracatta parite kaynaklı USD 12,9 milyar gerileme kaydedildi.
Eğer parite kaynaklı söz konusu azalma olmasaydı, geçen yılki aynı ihracat değerini tutturmuş olacaktık.’’
Elitaş 2014 yılı ikinci yarısından itibaren gerileyen emtia fiyatlarının, pariteyle beraber ihracatı negatif etkileyen bir diğer faktör olarak öne çıktığını belirterek, "Emtia fiyatları kaynaklı ihracat düşüşü 2015'in son çeyreğinde baz etkisi sebebiyle azalmış olsa da 2015 yıl geneline baktığımızda bu etki USD 11 milyar seviyesinde olmuştur" dedi.
Elitaş "Türkiye'nin içinde bulunduğu jeopolitik konum, ülkemizin dış ticaretini daha önce değinilen küresel faktörler gibi etkilemektedir. Bir yanda komşularımız olan Irak ve Suriye'de yaşanan iç karışıklıklar devam ederken diğer yanda Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan kriz henüz son bulmamıştır. Savaş etkisi bir yana, petrol fiyatlarındaki düşüş ve rublede dolara karşı yaşanan %50'nin üzerindeki değer kaybı neticesinde Rusya’nın alım gücünün ciddi anlamda gerilemesi de bu ülkeye ihracatımızı azaltmıştır" dedi.
Emtia fiyatlarındaki düşüşün ihracatı olumsuz etkilemesine karşın cari açığı olumlu etkilemeye de devam ettiğini belirten Elitaş,
"Petrol fiyatlarının düşük seviyelerde seyretmesi cari açığımız açısından olumlu bir görünüm oluşturacak. 2015 yılı sonunda %5'in altına düşeceğini tahmin ettiğimiz cari açık/GSYH oranımızın 2016 yılında %4'e yaklaşacağını öngörüyoruz" dedi.
OVP hedeflerinde 2015 için %3 büyüme öngörüldüğünü de hatırlatan Elitaş, gelişmelerin büyümede 2015'in %3.6 civarında tamamlayacağını gösterdiğini 2016'da ise daha iyimser bir görünüm öngördüklerini belirtti.
Bu haftaya oldukça yoğun bir veri gündemi ile başlarken bugün gündem biraz daha sakin.
Yurtiçinde dünkü enflasyon verilerinin ardından TCMB’nin ‘’Enflasyon Gelişmeleri’’ raporu takip edilecek. TCMB’nin yüksek enflasyona sebep olarak TL’deki değer kaybı ve gıda fiyatlarındaki yükselişe vurgu yapması bekleniyor.
Günün ikinci yurtiçi verisi ise TCMB tarafından hesaplanan reel efektif döviz kuru olacak.
Yurtdışında ise Euro Bölgesi enflasyon oranı gündemin ilk sırasında. ECB’nin bu yıl yeni bir parasal genişleme adımı atıp atmayacağı büyük ölçüde enflasyonun gelişimine bağlı olacak. Geçen ay %0,2 olarak açıklanan yıllık enflasyonun bu ay %0,4’e yükselmesi bekleniyor.
VERİ GÜNDEMİ
TCMB Başkanı Erdem Başçı Bakanlar Kurulu'nda makroekonomik görünüm ve para politikasına dair bir sunum yaptı. Sunumda başlıca değinilen konular:
Cari işlemler dengesindeki iyileşme devam etmekte.
Avrupa Birliği ülkelerindeki talep artışı büyümeyi ve dengelenmeyi desteklemekte.
Açıklanan yapısal reformların uygulamaya geçirilmesi büyüme potansiyelini önemli ölçüde artırabilecek.
Mevcut para politikası duruşu enflasyon görünümüne karşı sıkı, döviz likiditesinde dengeleyici ve finansal istikrarı destekleyici.
Enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar para politikasındaki sıkı duruş sürdürülecek.
Küresel para politikalarındaki normalleşmenin başlaması ile birlikte oynaklıklarda gözlenen düşüşün kalıcı olması halinde önümüzdeki toplantıdan itibaren para politikasındaki sadeleşme adımlarına başlanabilecek.
UYARI: Bu bülten T.C. Ziraat Bankası A.Ş. tarafından, kamuya ilan edilen veriler kullanılarak hazırlanmış olup; sadece Bankamız müşterilerini bilgilendirme amacını taşımaktadır. Bültende yer alan veriler ve değerlendirmeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Bülten sayfalarında yer alan yazı, tablo ve grafikler Bankamızın izni olmaksızın kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz ya da yayınlanamaz.
