PERU ÜLKE RAPORU Adana Ticaret Odası

PERU

ÜLKE RAPORU

18-11-2021

Adana Ticaret Odası

İçindekiler Sayfa No

1. Peru Hakkında Genel Bilgiler 4

Coğrafi Konum 4

Siyasi ve İdari Yapı 5

Nüfus ve İstihdam 5

Doğal Kaynaklar ve Çevre 5

2. Genel Ekonomik Durum 6

3. Peru Dış Ticareti 8

Genel Durum 8

Peru’nun İhracatında Başlıca Ürünler 8

Peru’nun İhracatında Öne Çıkan Ülkeler 10

Peru’nun İthalatında Başlıca Ürünler 10

Peru’nun İthalatında Öne Çıkan Ülkeler 11

4. Doğrudan Yabancı Yatırımlar 12

Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü 12

5. Türkiye-Peru Dış Ticareti 12

Genel Durum 12

Türkiye’nin Peru’ya İhracatında Başlıca Ürünler 13

Türkiye’nin Peru’dan İthalatında Başlıca Ürünler 14

6. Dış Ticaret Politikası ve Uygulamaları 14

Dış Ticaret Mevzuatı (İthalat Rejimi, İhracat Rejimi) 14

Gümrük Vergileri 15

7. Pazarın Özellikleri 15

Fikri, Sınai Mülkiyet Hakları 15

Dağıtım Kanalları 16

Tüketici Tercihleri 16

Satış Teknikleri ve Satışı Etkileyen Faktörler 16

Kamu İhaleleri 16

8. Önemli Sektörler 17

9. Adana-Peru Dış Ticareti 18

Adana-Peru İhracat Verileri 19

Adana-Peru İthalat Verileri 19

Sonuç ve Değerlendirmeler 20

10. Kaynaklar 21

Tablolar İndeksi Sayfa No

Tablo 1-Başlıca Sosyal Göstergeler 4

Tablo 2-Nüfus Dağılımı 5

Tablo 3-Temel Ekonomik Göstergeler 6

Tablo 4-Peru Dış Ticareti 8

Tablo 5-Peru’nun İhracatında Başlıca Ürünler 9

Tablo 6-Peru’nun İhracatında Öne Çıkan Ülkeler 10

Tablo 7-Peru’nun İthalatında Başlıca Ürünler 10

Tablo 8-Peru’nun İthalatında Öne Çıkan Ülkeler 11

Tablo 9-Doğrudan Yabancı Yatırım İstatistikleri 12

Tablo 10-Türkiye-Peru Dış Ticareti 13

Tablo 11-Türkiye'nin Peru’ya İhracatında Başlıca Ürünler 13 Tablo 12-Türkiye'nin Peru’dan İthalatında Başlıca Ürünler 14

Tablo 13-Adana-Peru Dış Ticareti 18

Tablo 14-Adana-Peru İhracat Verileri 19

Tablo 15-Adana-Peru İthalat Verileri 19

Yönetici Özeti

Güney Amerika’nın batısında, Büyük Okyanus’un kıyısında yer alan Peru, kuzeyde Ekvator ve Kolombiya, doğuda Brezilya, güneydoğuda Bolivya, güneyde Şili ile komşudur. Yüzölçümü bakımından Güney Amerika’nın Brezilya ve Arjantin’den sonra en büyük üçüncü ülkesi olup; iklim, madencilik ve enerji kaynakları açısından son derece zengindir.

Kıyı bölgeleri, dağlık bölgeler (And Dağları) ve yağmur ormanları olmak üzere üç bölgeden oluşan Peru’da, nüfusun %52’si kıyı bölgelerinde, %37’si dağlık bölgelerde ve %11’i ise, ülke topraklarının yarısından fazlasını oluşturan yağmur ormanlarında yaşamaktadır.

Yıllar süren askeri yönetimin ardından 1980 yılında demokrasiye geçilen Peru’da, ülke 1993 yılında kabul edilen anayasaya göre yönetilmektedir. Devlet Başkanı, yürütmenin başı olup, Bakanlar Kurulu üyelerini atama yetkisine sahiptir. İdari açıdan ülke 25 bölge ve 1 eyaletten oluşmaktadır.

2021 yılında 33,8 milyonluk nüfusa sahip Peru’da nüfus artış hızı %1, yaş ortalaması 73,7’dir. Nüfusun

%26,6’sı 0–14 yaş arasında, %66’sı 15–64 yaş arasında, %7,4’ü ise 65 yaşın üstündedir.

Başlıca doğal kaynakları bakır, gümüş, altın, petrol, kauçuk, su ürünleri (balıkçılık), demir cevheri, kömür, fosfat, potaş, hidroelektrik ve doğal gaz olan Peru’nun başlıca tarım ürünleri ise; kuşkonmaz, kahve, kakao, pamuk, şeker kamışı, pirinç, patates, mısır, muz, üzüm, portakal, ananas, guava, elma, limon, armut, domates, mango, arpa, şifalı bitkiler, palm yağı, soğan, buğday, kuru fasulyedir. Madencilik ve maden işleme, kauçuk, gıda işleme ve kimya ise en önemli imalat sanayi sektörleridir. Madencilik sektörü, ülke ihracatının yaklaşık %60’ını karşılamaktadır.

Peru’nun GSYİH’sinde 2020 yılında %11,1 oranında küçülme meydana gelmiş olup, cari fiyatlara göre GSYİH’si 203,7 milyar dolardır. Aynı yıl kişi başına düşen milli gelir 6.084 dolar, enflasyon %1,8, işsizlik oranı ise %13,6 olarak gerçekleşmiştir. Peru, iş yapma kolaylığı açısından dünyada 76. sırada, ekonomik serbestlik endeksine göre 50. sırada ve insani gelişmişlik endeksine göre 79. sıradadır.

2020 yılında dünya toplam ihracatında 52. sırada, dünya ithalatında 57. sırada yer alan Peru, dünyanın en büyük kuşkonmaz ve paprika ihracatçısı ve Latin Amerika bölgesinin en büyük altın, çinko, kalay ve kurşun üreticisi ve dünyanın en büyük ikinci bakır üreticisi olup; balık unu, balık yağı, gümüş, Alpaka ve Vikunya yünü üretiminde de dünyada birincidir.

Peru’ya 2020 yılında gelen 982 milyon dolarlık doğrudan yabancı yatırım, GSYİH’nin %0,49’una denk gelmektedir. Aynı yıl yurt dışında yapılan doğrudan yatırımların tutarı 503 milyon dolardır. Peru’daki doğrudan yabancı yatırım stoku 116 milyar dolar seviyesinde, yurt dışındaki doğrudan yatırım stoku ise 9,6 milyar dolar seviyesindedir. Peru’da Avrupa (özellikle İspanya ve İngiltere kökenli) ve Kuzey ve Güney Amerika ülkelerinin yatırımları mevcuttur.

Peru son derece düşük gümrük vergilerine sahip olup, MFN (En çok kayırılan ülke) vergileri ortalama oranı 2013'te %3,2 iken, 2019'da Dünya Ticaret Örgütü üyeleri arasında en düşük oranlardan biri olan %2,2'ye düşmüştür. Tüm tarife satırlarında uyguladığı gümrük vergisi oranları %0, %6 ve %11 olarak belirlenmiştir.

Tarım ve hayvancılık sektörü 2020 yılında Peru GSYİH'sinin %6,4’ünü, sanayi sektörü GSYİH'nin %42,9’unu, hizmetler sektörü ise 2020 yılında GSYİH'nin %50,7’sini oluşturmuştur. Peru dünyanın en büyük madenlerine ev sahipliği yapmakta olup, madencilik sektörü, Peru ekonomisinin en önemli sektörü ve devletin en önemli gelir kaynağıdır.



Detaylı bilgi için:

Esra ANTEPÜZÜMÜ

esra.antepuzumu@adanato.org.tr

1. Peru Hakkında Genel Bilgiler¹

Tablo 1-Başlıca Sosyal Göstergeler

Resmi Adı Peru Cumhuriyeti

Nüfus 33,8 milyon (2021)

Yüzölçümü 1.285.216 km²

Başkent Lima

Başlıca Şehirleri (nüfus) Lima, Cusco, Piura, Arequipa, La Libertad, Junin, Cajamarca, Lambayeque, Puno, Ancash

Dil İspanyolca %84,1 (Resmi), Quechua %13 (Resmi), Aymara (Resmi) %1,7 ve Ashaninka %0,3. Ayrıca Amazon yerlilerinin konuştuğu çeşitli diller kullanılmaktadır.

Din Katolik %96, Protestan %2, Diğer %2

Etnik Yapı %45 yerli, %37 melez, %15 beyaz, %3 Japon, Çinli ve diğer Yönetim Şekli Anayasal Cumhuriyet

Devlet Başkanı Martin Alberto Vizcarra Cornejo Para Birimi Nueva Sol (Ns)

Telefon Kodu +51

Kaynak: T.C. Ticaret Bakanlığı

Üyesi Olduğu Başlıca Uluslararası Kuruluşlar: APEC, CAN, FAO, G-15, G-24, G-77, IADB (Amerika Ülkeleri Kalkınma Bankası), IAEA, IBRD, ICAO, ICRM, IDA, IFAD, IFC, IFRCS, IHO, ILO, IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO, IMSO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITSO, ITU, ITUC, LAES, LAIA (Latin Amerika Entegrasyonu Birliği), MERCOSUR (Güney Ortak Pazarı - ortak üye), MIGA, MINUSTAH, MONUSCO, NAM, OAS, OPANAL, OPCW, PCA, RG, UN (Birleşmiş Milletler), UNASUR (Güney Amerika Birliği), UNCTAD, UNESCO, UNFICYP, UNIDO, Union Latina (Latin Birliği), UNMIL, UNMIS, UNOCI, UNWTO, UPU, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WTO (Dünya Ticaret Örgütü).

Coğrafi Konum

Güney Amerika’nın batısında ve Güney Pasifik Okyanusu kıyısında yer alan Peru, iklim, madencilik ve enerji kaynakları açısından son derece zengin bir ülkedir. Peru yüzölçümü bakımından Güney Amerika’nın en büyük üçüncü, doğal ormanlar açısından ise ikinci ülkesidir.

Bolivya ile 1.075 km, Brezilya ile 2.995 km, Şili ile 171 km, Kolombiya ile 1.800 km ve Ekvator ile 1.420 km sınıra sahip olan Peru topraklarının %2,88’i ekilebilir topraklardan oluşmaktadır.

Ülke coğrafi açıdan kıyı bölgeleri, dağlık bölgeler (And Dağları) ve yağmur ormanları olmak üzere üç ayrı bölgeden oluşmaktadır. Kıyı bölgeleri ülke topraklarının %11’ini, nüfusun ise %52’sini barındırmaktadır.

Ülkenin önemli şehirlerinden olan Lima, Trujillo, Piura, Chiclayo, Ica ve Tacna bu bölgede yer almaktadır.

Dağlık bölgeler ise ülke nüfusunun %37’sinin yaşadığı ve İnkalar’ın başkenti olan Cusco’nun yer aldığı bölgedir. Bu bölge hem yerli hem de yabancı turistlerin ziyaret ettiği başlıca bölgelerden olup; bu bölgedeki diğer önemli şehirler Puno, Arequipa, Huancayo, Ayacucho, Huaraz ve Cajamarca’dır.

Yağmur ormanlarının yer aldığı üçüncü bölge ise çok çeşitli bitki ve ağaç türlerine, nehirlere ve aynı zamanda da petrol ve doğal gaz yataklarına sahiptir. Ülke topraklarının %56’sını oluşturan bu bölgede nüfusun %11’i yaşamaktadır. Başlıca şehirler ise Iquitos ve Pucallpa’dır.

Amazon Nehri, ülkeyi Brezilya’ya ve Atlantik Okyanusu’na; And Dağları ise İnkalar’ın yerleşim rotası üzerindeki Ekvator, Kolombiya, Bolivya, Venezuela, Şili ve Arjantin’e bağlamaktadır. Peru, Pasifik Okyanusu sayesinde de üyesi olduğu ve dünyanın en önemli, zengin ve en hızlı gelişen bölgelerinden olan APEC (Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği) ülkeleri ile yakın ilişki kurabilmektedir.

Siyasi ve İdari Yapı

Birçok And medeniyetine ev sahipliği yapmış olan Peru, İnkalar’ın 1533 yılında İspanyollarca işgal edilmesinin ardından ancak 1821 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir. Yıllarca süren askeri yönetim sonrasında 1980 yılında demokrasiye geçilmiştir.

Başkan hem devlet hem de hükümetin başıdır. 29 Aralık 1993’ten bu yana yürürlükte olan Peru Anayasası’na göre beş yılda bir yapılan başkanlık seçimleri ile seçilen Devlet Başkanı, Bakanlar Kurulu üyelerini atama yetkisine sahiptir.

Peru; Amazonas, Ancash, Apurimac, Arequipa, Ayacucho, Cajamarca, Callao, Cusco, Huancavelica, Huanuco, Ica, Junin, La Libertad, Lambayeque, Lima, Lima*, Loreto, Madre de Dios, Moquegua, Pasco, Piura, Puno, San Martin, Tacna, Tumbes, Ucayali olmak üzere 25 bölgeden ve 1 eyaletten* oluşmaktadır.

Nüfus ve İstihdam

Yaklaşık 33,8 milyon nüfusa sahip olan Peru’da nüfus artış hızı %1, yaş ortalaması 73,7’dir. Nüfusun %26,6’sı 0–14 yaş arasında, %66’sı 15–64 yaş arasında, %7,4’ü ise 65 yaşın üstündedir.

Tablo 2-Nüfus Dağılımı

2009 2014 2019

Nüfus (milyon kişi)

Toplam 29,1 30,8 32,4

Kadın 14,6 15,4 16,2

Erkek 14,5 15,4 16,2

Yaş Profili (%)

0-14 30,4 28,4 26,6

15-64 63,8 65,1 66

65+ 5,9 6,5 7,4

Çalışma Çağındaki Nüfus (milyon kişi) 18,6 20,1 21,4

Şehirleşme (%) 76,6 78,3 80,3

İşgücü (milyon kişi) 15,4 16,6 17,7

Dönemler itibarıyla - 2010-14 2015-19

Nüfus artış hızı (%) - 1,1 1

Çalışma çağındaki nüfus artış hızı (%) - 1,5 1,3

İşgücü artış hızı (%) - 1,4 1,4

Doğum oranı (1.000 kişi başına) - 20,7 19,3

Ölüm oranı (1.000 kişi başına) - 5,4 5,3

Bebek ölüm oranı (doğan 1.000 kişide) - 23,8 20,1 Yaşam beklentisi (yıl)

Erkek - 71,1 72,6

Kadın - 76,5 78

Ortalama - 73,7 75,3

Kaynak: The Economist Intelligence Unit

Doğal Kaynaklar ve Çevre

Peru’nun başlıca doğal kaynakları; bakır, gümüş, altın, petrol, kauçuk, su ürünleri (balıkçılık), demir cevheri, kömür, fosfat, potaş, hidroelektrik ve doğal gazdır. Peru’nun başlıca tarım ürünleri; kuşkonmaz, kahve, kakao, pamuk, şeker kamışı, pirinç, patates, mısır, muz, üzüm, portakal, ananas, guava, elma, limon, armut, domates, mango, arpa, şifalı bitkiler, palm yağı, soğan, buğday, kuru fasulye olmakla beraber; sığır eti, kanatlı etler ve deniz ürünleri ise başlıca hayvancılık ürünleridir.

Ülkenin imalat sanayisi; madencilik ve maden işleme, çelik, metal işleme, petrol işleme, doğal gaz, balıkçılık, gıda işleme ve tekstilden oluşmaktadır.

Şiddetli depremlerin, tsunamilerin, sellerin, heyelanların ve volkanik faaliyetlerin sıkça görüldüğü Peru’nun başlıca çevre sorunları; ormanlık arazilerin tahribi, erozyon, çölleşme, belediyelerin ve maden atıklarının oluşturduğu su kirliliği ve Lima’da görülen hava kirliliğidir.

2. Genel Ekonomik Durum²

Tablo 3-Temel Ekonomik Göstergeler

2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026

GSYİH (Cari Fiyatlar milyar $) 230,75 203,77 225,92 240,91 255 266,41 278,13 290,85 GSYİH Büyüme (Sabit Fiyatlar - %) 2,2 -11,1 8,5 5,2 4,8 3,4 3,3 3,3 Kişi Başına Düşen Milli Gelir (Cari

Fiyatlar - $) 6.958 6.084 6.678 7.051 7.389 7.644 7.901 8.180

Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %) 2,1 1,8 2 2 2 2 2 2

Cari Ödemeler Dengesinin GSYİH'ye

Oranı (%) -1,5 0,5 -0,4 -0,7 -1 -1,4 -1,8 -1,8

Devletin Genel Net Borçlanmasının

GSYİH'ye Oranı (%) 11,2 20,5 22,7 24,3 25,3 26,1 26,6 26,7

Toplam Yatırımların GSYİH'ye Oranı (%) 21,5 18,8 21,1 22 22,3 22,5 22,7 22,9 İşsizliğin Toplam İşgücüne Oranı (%) 6,6 13,6 9,7 7,6 6,5 6,5 6,5 6,5

Nüfus (milyon) 33,16 33,49 33,83 34,17 34,51 34,85 35,2 35,55

Kaynak: IMF

İşgücünün %7,6’sına istihdam sağlayan tarım sektörü, ülkenin ihracatında da önemli paya sahiptir. Deniz ürünleri ve balık yağının yanı sıra pamuk, şeker kamışı, kahve ve soya fasulyesi, ülkenin başlıca tarım ihraç ürünlerini oluşturmaktadır. Tarım sektörü küresel ekonomik krizden nispeten az etkilenmiş, tarım ve gıda ürünleri ihracatı krize rağmen artmıştır.

İmalat sanayinde madencilik ve maden işleme, kauçuk, gıda işleme ve kimya, en önemli sanayi sektörleridir.

Tekstil ve yün (alpaka, lama, vikunya) sektörlerinin gelişimi devlet tarafından teşvik edilmektedir. İnşaat sektörü de en fazla gelişim gösteren sektörlerden olup, hidroelektrik santrali projeleri son yıllarda gittikçe önem kazanmaktadır. Madencilik sektörü ise ihracatın yaklaşık %60’ını, vergi gelirlerinin %30’unu sağlamaktadır. Dünyanın en büyük gümüş üreticisi olan Peru, bakır, çinko, altın, demir, fosfor ve manganez açısından da önemli rezervlere sahiptir. Turizm ise ülkedeki toplam işgücünün %6,8’ini, GSYİH’nin ise

%7,7’sini oluşturmaktadır.

Peru, iş yapma kolaylığı açısından dünyada 190 ülke arasında 76. sıradadır. (Dünya Bankası 2019) İnsani gelişmişlik endeksine göre Peru, dünyada 189 ülke arasında 79. sıradadır. (UNDP 2020)

Ekonomik serbestlik endeksine göre Peru, dünyada 178 ülke arasında 50. sıradadır. (Heritage Foundation 2021)

Başlıca altı bölgedeki sektörel durumu özetlemek gerekirse;

Piura Bölgesi – Paita Şehri

Peru’nun kuzeyinde Ekvator ile sınırı oluşturan ve ülkenin en verimli tarım alanlarının bulunduğu bölgedir.

Paita, Piura bölgesinin liman kentidir.

Tarım: Bölge halkının %37’sinin ana istihdam sahasını teşkil eden tarımcılık, geniş tarım ve sulama arazileri ile yüksek verim oranları arz etmektedir. Bölge ülkenin başlıca limon, mango, muz ve maracuya üreticisi olup; karpuz, bezelye, börülce, şeker pancarı, paprika, papaya, pamuk ve kabuklu pirinç gibi farklı ürün gruplarını da ihraç etmektedir.

Ucuz ithal Brezilya ve ABD menşeli pamuk nedeniyle üretimi azalan Piura pamuğu, lif boyu itibarıyla Mısır’ın akala pamuğu kadar kaliteli olup, bu pamuğun üretiminin artırılması için çalışmalar yapılmaktadır.

Peru limon üretiminin %64’ü ve mango üretiminin %66’sını karşılayan bölge, başta ABD pazarına olmak üzere yılda yaklaşık 25,4 milyar dolar değerinde mango ihraç etmektedir.

Balıkçılık: Bölge ihracatında %27,2’lik yer teşkil eden kabuklu ve yumuşak deniz ürünleri arasında yengeç, ıstakoz, pota cinsi kalamar, deniztarağı (conchas de abanico), midye, ton ve dil balığı yer almaktadır. Ayrıca bölgede çok sayıda balık unu fabrikası bulunmaktadır.

Konservecilik: Bölge ihracatının %17,5’ini karşılayan konservecilik sektörü, daha çok işlenmemiş balık ve deniz ürünlerine yoğunlaşmakta olup, konserve balık ürünlerinin başında uskumru ve hamsi (caballa y ancoveta) cinsi balıklar gelmektedir.

Madencilik: Bölge zengin potasyum, bakır, kurşun ve çinko kaynaklarını barındırmakta olup; karbon, kükürt, bentonit ve barit gibi ametal rezervlerine de sahiptir.

Ancash Bölgesi – Huaraz Şehri

Lima’nın kuzeyinde yer alan Ancash ağırlıklı olarak tarım ve madencilik bölgesidir.

Tarım: Mangonun bölge ihracatında %5,4 paya sahip olduğu tarım faaliyetleri arasında pamuk, pirinç, şeker pancarı, kuşkonmaz, yuca cinsi patates, çiçekçilik ve aromatik bitkiler yer almaktadır.

Madencilik: Demir ürünlerinin bölge ihracatında %41,1’lik yer tuttuğu madencilik sektörü, bakır, çinko, altın ve gümüş ile ön plana çıkmaktadır. Madencilik vergi gelirlerinin ihracatçılara yeniden dağıtılması uygulamasında %26 ile ülke çapında ilk sırada yer alan bölge, Peru’nun başlıca maden ürünleri ihracatçısı konumundadır.

Balıkçılık: Deniztarağı (conchas de abanico) cinsi kabuklu deniz ürünleri, bölge ihracatının %23,7’sini oluşturmakta olup, balık unu da önemli ihracat kalemleri arasında yer almaktadır.

Lima ve Callao Bölgesi – Huaura Eyaleti – Huacho Şehri

10 milyona yaklaşan nüfusu ile 29 milyon olan ülke nüfusunun üçte birini barındıran Lima, serbest bölge, liman ve havaalanı imkanları ve finans merkezi olarak ülkenin en büyük ekonomi merkezidir.

Altın, petrol ürünleri, bakır, balık unu ve çinko gibi ihracat ürünleri ile dikkat çeken Lima ve Callao bölgesine bağlı Huaura eyaleti, sarımsak, havuç, soğan, nohut, granadin gibi tarım ürünleri ile ön plana çıkmakta olup, Karal antik şehri gibi turizm potansiyelleri bulunan tarihi ören yerlerini de içermektedir.

Pasco Bölgesi

Lima idari bölgesinin doğusunda yer alan Pasco, ülkenin dağlık kesiminde bulunmaktadır.

Madencilik: Çevre illerden maden ocaklarında çalışmak üzere yerleşen insanlar neticesinde yüksek nüfus oranlarına ulaşıp şehirleşen Pasco’da, bölgesel ekonomik faaliyetlerin %56,2’sini madencilik sektörü teşkil etmekte olup; kurşun, bakır, altın, gümüş ve çinko başlıca ihracat ürünleri arasında yer almaktadır.

Lambayeque Bölgesi

Peru’nun kuzeyinde yer alan önemli bir tarım bölgesidir.

Tarım: Bölge ihracat ürünleri arasında ağırlıklı role sahip olan tarım sektöründe, %20,5 ile maracuya, %8,6 ile avokado, %5,6 ile mango ve %5,3 ile fasulye başta yer almaktadır. Sebze ihracatının %26,3 ile önemli yer teşkil ettiği bölgede, şeker kamışı balı ve posası (melaza ve chancaca) ihracatı da gerçekleştirilmektedir.

Organik meyvecilik ve sebzecilik faaliyetlerinin bulunduğu Lambayeque’de bu alanda muz, mango, maracuya, üzüm (Thompson cinsi), paprika, kahve ve piquillo biberi yetiştirilmektedir.

Arequipa Bölgesi

Madencilik: Başkent Lima’dan sonra ülkenin en önemli ikinci şehri Arequipa’yı içeren bölgenin başlıca ekonomik faaliyeti madencilik sektörüne dayanmaktadır. Bölgeden ağırlıklı olarak bakır, çinko, altın ve kurşun ihraç edilmektedir.

Tarım: Bölge ihracatında önemli yer tutan tarım faaliyetleri paprika, sarı-yeşil soğan, kiwicha (yoğurt, bisküvi ve benzeri gıda ürünlerine eklenerek tüketilen besleyici tropik bir tahıl), sarımsak gibi ürünleri içermektedir.

Tekstil: Bölge iplik, kumaş ve elyaf üretiminde lider konumunda olup, özellikle alpaca ve vikunya gibi değerli yün iplik ve kumaş ihracatında ön plana çıkmaktadır. Anılan kumaşlardan yünlü kazak, palto, atkı gibi giyim kalemlerinin yanı sıra bayan çantası, duvar halıları, masa örtüleri ve cüzdan gibi ürünler de imal edilmektedir.

3. Peru Dış Ticareti³ Genel Durum

Dünyanın en büyük kuşkonmaz ve paprika ihracatçısı olan Peru; balık unu, balık yağı, gümüş, Alpaka ve Vikunya yünü üretiminde de dünyada birincidir. Peru, Latin Amerika bölgesinin ise en büyük altın, çinko, kalay ve kurşun üreticisi ve ikinci bakır üreticisidir. Patates, domates, tatlı patates, mısır, avokado ve achiote üretimi bakımından da Peru oldukça zengin bir ülkedir.

Peru, 2020 yılında dünya ihracatında 52. dünya ithalatında 57. sıradadır. Peru’nun 2020 yılında ihracatı 38,7 milyar dolar, ithalatı ise 36 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.

Tablo 4-Peru Dış Ticareti (Bin Dolar)

YILLAR İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE

2016 36.039.994 36.129.331 72.169.325 -89.337 2017 44.237.949 39.763.959 84.001.908 4.473.990 2018 47.223.269 43.144.346 90.367.615 4.078.923 2019 45.135.222 42.364.042 87.499.264 2.771.180 2020 38.757.234 36.064.092 74.821.326 2.693.142 Kaynak: ITC Trade Map

Peru’nun İhracatında Başlıca Ürünler

2020 yılında Peru’nun ihracatında başlıca ürünler; bakır cevherleri ve konsantreleri, altın, rafine bakır ve bakır alaşımları, et, sakatat, deniz hayvanı vs. unu, demir cevherleri ve konsantreleri, taze meyveler, hurma, incir, ananas, avokado, mango, üzümler, çinko cevherleri ve konsantreleri, kurşun cevherleri ve konsantreleri ile petrol yağları olmuştur.

Tablo 5-Peru’nun İhracatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020

İhracattaki Payı (%)

(2020)

2019-2020 Yıllarındaki Değişimi (%) 2603 Bakır cevherleri ve konsantreleri 12.865.031 11.865.690 9.177.118 23,68 -23

7108

Altın (platin kaplamalı altın dahil)

(işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde)

6.962.957 6.703.829 6.436.259 16,61 -4

7403 Rafine edilmiş bakır ve bakır alaşımları (ham) 1.843.683 1.570.388 1.787.143 4,61 14

2301

Et, sakatat, deniz hayvanı vs. (yemeye uygun olmayan) unu, pelleti, kıkırdakları (donyağı tortusu)

1.579.825 1.505.792 1.173.816 3,03 -22

2601 Demir cevherleri ve konsantreleri 476.473 955.870 1.081.382 2,79 13

0810 Diğer meyveler (taze) 620.773 879.238 1.067.237 2,75 21

0804

Hurma, incir, ananas, avokado ve guava armudu, mango ve mangost

(taze/kurutulmuş)

975.293 1.010.309 1.048.965 2,71 4

0806 Üzümler (taze/kurutulmuş) 763.718 813.160 992.118 2,56 22

2608 Çinko cevherleri ve konsantreleri 2.150.021 1.604.585 991.669 2,56 -38 2607 Kurşun cevherleri ve konsantreleri 1.027.739 915.711 839.829 2,17 -8 2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden

elde edilen yağlar 2.940.103 2.314.093 757.338 1,95 -67

2616 Kıymetli metal cevherleri ve konsantreleri 501.749 611.482 697.357 1,8 14

0901

Kahve, kahve kabuk ve kapçıkları, içinde herhangi bir oranda kahve bulunup kahve yerine kullanılan ürünler

667.893 621.335 640.727 1,65 3

7901 İşlenmemiş çinko 761.551 730.008 585.149 1,51 -20

2711 Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar 1.046.103 625.433 531.135 1,37 -15

0307

Yumuşakçalar (kabuklu olsun olmasın) (canlı, taze, soğutulmuş, dondurulmuş, kurutulmuş, tuzlanmış veya salamura edilmiş);

tütsülenmiş yumuşakçalar (kabuklu olsun olmasın) (tütsülenme, sırasında veya öncesinde pişirilmiş olsun olmasın);

yumuşakçaların insanların yemesine elverişli unları, kaba unları ve pelletleri

459.352 694.432 494.738 1,28 -29

2613 Molibden cevherleri ve zenginleştirilmiş

molibden cevherleri 610.537 624.897 411.729 1,06 -34

0709 Patates (taze veya soğutulmuş) 384.017 399.013 381.740 0,98 -4

2005

Diğer sebzeler (sirke veya asetik asitten başka usullerle hazırlanmış veya konserve edilmiş dondurulmamış) (20.06 pozisyonundaki ürünler hariç )

356.870 341.726 380.237 0,98 11

1504

Balıkların veya deniz memelilerinin katı ve sıvı yağları ve bunların fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın, fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)

373.706 414.486 365.451 0,94 -12

TOPLAM İHRACAT 47.223.269 45.135.222 38.757.234 100 -14 Kaynak: ITC Trade Map

Peru’nun İhracatında Öne Çıkan Ülkeler

Peru’nun 2020 yılında gerçekleştirdiği ihracatta en büyük pay Çin, ABD, Kanada, Güney Kore ve Japonya’ya aittir. Türkiye, Peru’nun 2020 yılı ihracatında %0,2 payla 32. sıradadır.

Tablo 6-Peru’nun İhracatında Öne Çıkan Ülkeler (Bin Dolar)

Sıra Ülke 2018 2019 2020

İhracattaki Payı (%)

(2020)

Değişim (%) (2019-2020)

1. Çin 13.167.721 13.159.187 10.963.064 28,3 -17

2. ABD 7.837.624 5.551.812 6.240.574 16,1 12

3. Kanada 917.379 2.401.960 2.394.013 6,2 0

4. Güney Kore 2.444.572 2.194.402 2.266.202 5,8 3

5. Japonya 2.177.050 1.929.320 1.724.174 4,4 -11

6. Hollanda 1.361.550 1.403.119 1.420.762 3,7 1

7. İsviçre 2.034.295 2.260.806 1.373.906 3,5 -39

8. Hindistan 2.470.853 1.786.341 1.100.148 2,8 -38

9. İspanya 1.769.040 1.193.622 1.086.430 2,8 -9

10. Şili 1.212.370 1.280.684 1.054.656 2,7 -18

11. Brezilya 1.687.234 1.427.118 753.615 1,9 -47

12. Almanya 1.087.912 1.022.748 751.704 1,9 -27

13. Bir. Arap Emir. 443.686 973.651 721.802 1,9 -26

14. Kolombiya 747.495 766.031 669.043 1,7 -13

15. Ekvator 849.575 782.001 642.343 1,7 -18

... ... ... ... ... ... ...

32. Türkiye 60.958 39.749 92.802 0,2 133

TOPLAM İHRACAT 47.223.269 45.135.222 38.757.234 100 -14 Kaynak: ITC Trade Map

Peru’nun İthalatında Başlıca Ürünler

Peru’nun 2020 yılı ithalatında başlıca ürünler; petrol yağları, telefon cihazları, ses, görüntü cihazları, otomatik bilgi işlem makineleri, otomobiller, eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar, mısır, ham petrol, tedavi veya korunma için ilaçlar, buğday ve mahlut ile soya fasulyesi küspe ve katı atıkları olmuştur.

Tablo 7-Peru’nun İthalatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020

İthalattaki Payı (%)

(2020)

2019-2020 Yıllarındaki Değişimi (%) 2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden

elde edilen yağlar 3.731.931 3.260.194 2.282.257 6,33 -30

8517 Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer

bilgileri almaya veya vermeye mahsus 1.513.862 1.493.363 1.258.696 3,49 -16

8471

Otomatik bilgi işlem mak. bunlara ait birimler; manyetik veya optik okuyucular, verileri koda dönüştüren ve işleyen mak.

736.822 793.991 1.009.633 2,8 27

8703 Otomobiller 1.513.829 1.506.915 969.646 2,69 -36

8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 826.655 1.027.351 786.681 2,18 -23

1005 Mısır 711.294 796.508 779.365 2,16 -2

2709 Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli

minerallerden elde edilen yağlar) 2.871.995 2.476.082 774.419 2,15 -69 3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere

hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 530.496 573.962 669.265 1,86 17

1001 Buğday ve mahlut 538.115 512.570 564.050 1,56 10

2304 Soya fasulyesi yağı üretiminden arta kalan

küspe ve katı atıklar 530.328 466.697 494.404 1,37 6

8528 Monitörler ve projektörler, televizyon alıcı

664.336 553.009 474.605 1,32 -14

Tablo 7-devamı

GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020

İthalattaki Payı (%)

(2020)

2019-2020 Yıllarındaki Değişimi (%) 6307 Diğer hazır eşya (elbise patronları dahil) 27.129 29.277 467.613 1,3 1,497

1507 Soya yağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak

değiştirilmemiş) 396.853 386.610 414.979 1,15 7

4011 Kauçuktan yeni dış lastikler 454.847 469.621 394.252 1,09 -16

8429

Buldozerler, greyderler, toprak tesviye makineleri, skreyperler, mekanik küreyiciler, ekskavatörler, yol silindirleri vb.

444.358 520.802 372.207 1,03 -29

3901 Etilen polimerleri (ilk şekillerde) 475.887 373.844 369.400 1,02 -1 3002 İnsan kanı, hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb.

ürünler 273.845 317.803 355.295 0,99 12

3808

Haşarat öldürücü, kemirici hayvanlara karşı koruyucu, zararlı mantarları ve bitkileri yok edici, sürgünleri önleyici ürünler ve bitkilerin büyümesini düzenleyici, dezenfekte edici ve benzeri ürünler

229.585 257.832 322.609 0,89 25

7210

Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde mamulleri, genişliği 600 mm veya daha fazla olanlar (kaplanmış olanlar)

312.423 282.244 312.235 0,87 11

3902 Propilen ve diğer olefinlerin polimerleri (ilk

şekillerde) 385.841 305.276 273.925 0,76 -10

TOPLAM İTHALAT 43.144.346 42.364.042 36.064.092 100 -15 Kaynak: ITC Trade Map

Peru’nun İthalatında Öne Çıkan Ülkeler

2020 yılında Peru’nun en çok ithalat gerçekleştirdiği ülkeler Çin, ABD, Brezilya, Arjantin ve Meksika olurken;

Türkiye, Peru’nun ithalatında %0,6 payla 24. sırada yer almıştır.

Tablo 8-Peru’nun İthalatında Öne Çıkan Ülkeler (Bin Dolar)

Sıra Ülke 2018 2019 2020

İthalattaki Payı (%)

(2020)

Değişim (%) (2019-2020)

1. Çin 10.044.887 10.255.204 10.310.219 28,6 1

2. ABD 9.204.681 8.811.480 6.661.440 18,5 -24

3. Brezilya 2.414.395 2.429.905 1.982.016 5,5 -18

4. Arjantin 1.223.485 1.769.451 1.665.493 4,6 -6

5. Meksika 1.924.032 1.851.291 1.513.017 4,2 -18

6. Şili 1.366.734 1.339.218 1.076.255 3 -20

7. Almanya 1.088.422 1.132.565 1.007.505 2,8 -11

8. Kolombiya 1.588.814 1.332.330 979.540 2,7 -26

9. Hindistan 901.933 879.773 821.941 2,3 -7

10. Kanada 703.404 681.075 795.932 2,2 17

11. Japonya 1.053.483 1.068.568 726.773 2 -32

12. İspanya 945.859 890.443 669.877 1,9 -25

13. Güney Kore 971.861 962.205 651.321 1,8 -32

14. İtalya 675.107 737.667 556.146 1,5 -25

15. Bolivya 464.866 426.889 526.034 1,5 23

... ... ... ... ... ... ...

24. Türkiye 184.629 198.576 212.474 0,6 7

TOPLAM İTHALAT 43.144.346 42.364.042 36.064.092 100 -15 Kaynak: ITC Trade Map

4. Doğrudan Yabancı Yatırımlar (DYY)⁴ Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü

8,1 milyonluk nüfusu ile bölgenin en büyük şehirlerinden biri olan Başkent Lima’ya sahip olan Peru’nun Callao Limanı bölgenin en dinamik limanlarındandır. Güney Amerika Bölgesel Altyapı Birleştirme Girişimi (South American Regional Infrastructure Integration Initiative, IIRSA) kapsamında Güney Amerika, Asya ve ABD pazarlarını birleştiren bir köprü vazifesi görmektedir. Avrupa, Kuzey Amerika ve Güney Amerika ülkelerinden ağırlıklı olarak ülkeye yatırım girişi mevcut olup, ülke zengin doğal kaynaklar, kamu hizmetleri, gelişmiş bankacılık, turizm sektörleri ve altyapı hizmetleri ile yabancı şirketlere önemli fırsatlar sunmaktadır.

Peru, bölge ülkeleri arasında iş yapma kolaylığı açısından Meksika ve Şili’den sonra 3. sıradadır. Peru’da yabancı yatırımlara ilişkin düzenlemeler ile ilgili detaylı bilgi, Peru Yatırım Tanıtım Ajansı’nın (ProInversion) web sitesinde www.proinversion.gob.pe mevcuttur.

Tablo 9-Doğrudan Yabancı Yatırım İstatistikleri⁵

2018 2019 2020

Ülkeye Giren DYY (Milyon Dolar) 6.967 8.055 982

Ülkeye Giren DYY (% GSYİH) 3,14 3,55 0,49

Ülkeden Çıkan DYY (Milyon Dolar) 136 941 503 DYY Stoku (Milyon Dolar) 106.918 114.973 115.955

DYY Stoku (% GSYİH) 48,15 50,68 57,84

Yurt Dışı DYY Stoku (Milyon Dolar) 8.958 9.514 9.625 Kaynak: UNCTADSTAT

Peru’da net doğrudan yatırımlar 2019 yılı için 8 milyar dolar değerinde, 2020 yılı için de 982 milyon dolar değerinde gerçekleşmiştir. Sermaye iştiraki açısından ise (ProInversion verilerine göre) madencilik ve finans sektörleri ön plana çıkmaktadır.

Ülkede Avrupa (özellikle İspanya ve İngiltere kökenli) ve Kuzey ve Güney Amerika ülkelerinin yatırımları mevcuttur.

5. Türkiye-Peru Dış Ticareti⁶ Genel Durum

AB ile STA imzalayan Peru ile en kısa zamanda Serbest Ticaret Antlaşması imza sürecinin başlatılması büyük önem arz etmektedir. İki ülke arasında vizelerin kaldırılması ve Türk Hava Yolları’nın iki ülke arasında direk uçuş başlatması, karşılıklı ticari ilişkileri büyük ölçüde geliştirerek coğrafi olarak uzak olan bu ülkeleri yakınlaştıracaktır.

Peru özellikle ulaşım alt yapısını yenileme hususunda ülkeye daha fazla yatırım çekmeyi hedeflemekte olup, ülkemiz için inşaat malzemeleri, makine ve aksamları ile müteahhitlik konusunda önemli fırsatlar taşımaktadır.

Peru’nun ortalama gümrük vergilerinin %5’in altında olması ve stratejik konumu nedeniyle ülkemiz iş insanları için değerlendirilmesi gereken bir pazardır.

2020 yılında Türkiye Peru’ya 231,5 milyon dolar seviyesinde ihracat, Peru’dan 288,6 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir.

4T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5ef34ccf13b876a1ec56ae26/Peru%20%C3%9Clke%20Profili.pdf

Tablo 10-Türkiye-Peru Dış Ticareti (Bin Dolar)

YILLAR İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE

2016 86.274 59.880 146.154 26.394 2017 108.524 75.645 184.169 32.879 2018 162.359 108.299 270.658 54.060 2019 180.920 72.832 253.752 108.088 2020 231.530 288.600 520.130 -57.070 Kaynak: ITC Trade Map

Türkiye’nin Peru’ya İhracatında Başlıca Ürünler

Tablo 11-Türkiye’nin Peru’ya İhracatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020

7214 İnşaat demiri 19.896 25.998 48.087

7207 Demir veya alaşımsız çelikten yarı mamuller 0 0 45.172

7216 Demir veya alaşımsız çelikten profiller 34.228 15.549 20.413

1504 Balıkların veya deniz memelilerinin katı ve sıvı yağları 3.572 1.225 10.281

2608 Çinko cevherleri ve konsantreleri 0 0 5.175

8544 İzole edilmiş teller, kablolar ve diğer elektrik iletkenler; tek tek

kaplanmış liflerden oluşan fiber optik kablolar 856 80 3.800

8708 Karayolu taşıtları için aksam ve parçalar 4.288 3.617 3.700

7213 Demir veya alaşımsız çelikten filmaşin (sıcak haddelenmiş, kangal

halinde) 3.113 3.814 3.696

4411 Ağaçtan veya diğer odunsu maddelerden lif levhalar 2759 2321 3.491

3912 Selüloz ve kimyasal türevleri (ilk şekilde) 1.063 67 3.286

8701 Traktörler 1.369 896 3.101

7217 Demir veya alaşımsız çelikten teller 1.854 3.315 3.058

7308 Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı, inşaatta kullanılmak

üzere hazırlanmış demir veya çelikten sac, çubuk, vb. 1.194 14.494 2.894 3917 Plastikten hortumlar, borular ve bağlantı elemanları (manşon, nipel,

dirsek, flanşlar, vb.) 1.556 1.774 2.706

8429 Buldozerler, greyderler, toprak tesviye makinaları, skreyperler,

mekanik küreyiciler, ekskavatörler, yol silindirleri vb. 1.065 6.092 2.150

1905

Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçi mamulleri (kakao içersin içermesin); hosti, eczacılıkta kullanılan boş ilaç kapsülleri, mühür güllacı, pirinç kağıdı ve benzeri ürünler

2.267 1.522 1.825

8703 Otomobiller 0 977 1.738

8413 Sıvılar için pompalar (ölçü tertibatı olsun olmasın); sıvı elevatörleri 1.622 2.036 1.727

5205

Pamuk ipliği (dikiş ipIiği hariç) (ağırIık itibariyIe % 85 veya, daha fazIa pamuk içeren ve perakende olarak satıIacak haIe, getirilmemiş oIanlar)

4.320 3.314 1.542

3920

Plastiklerden diğer plakalar, levhalar, filmler, folye ve şeritler, (gözeneksiz) (diğer maddelerle takviye edilmemiş, tabaka tabaka tertiplenmemiş veya benzeri şekillerde birleştirilmemiş, mesnetsiz)

291 780 1.506

TOPLAM İHRACAT 162.359 180.920 231.530

Kaynak: ITC Trade Map

Türkiye’nin 2020 yılında Peru’ya en fazla ihraç ettiği ürünler; inşaat demiri, demir veya alaşımsız çelikten yarı mamuller, demir veya alaşımsız çelikten profiller, balıkların veya deniz memelilerinin katı ve sıvı yağları, çinko cevherleri ve konsantreleri, izole edilmiş teller, kablolar, karayolu taşıtları için aksam ve parçalar, demir veya alaşımsız çelikten filmaşin, ağaç veya diğer odunsu maddelerden lif levhalar olmuştur.

Türkiye’nin Peru’dan İthalatında Başlıca Ürünler

Tablo 12-Türkiye’nin Peru’dan İthalatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020

7108 Altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da

pudra halinde) 33.867 9.014 224.662

7106 Gümüş (altın veya platin yaldızlı gümüş dahil) (işlenmemiş veya yarı

işlenmiş ya da pudra halinde) 2.854 2.176 19.061

8001 İşlenmemiş kalay 0 9.400 9.997

7901 İşlenmemiş çinko 45.531 22.950 9.219

1209 Ekim amacıyla kullanılan tohum, meyve ve sporlar 9.024 8.432 8.786

1207 Diğer yağlı tohumlar ve meyveler 3.283 3.079 2.859

0713 Kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye ayrılmış) 251 709 2.084 5105 Yün, ince veya kaba hayvan kılları (kardeli/taranmış) 939 1.065 1.126 1302 Bitkisel özsu ve hülasalar, pektik maddeler, pektinatlar, pektatlar,

agar-agar, bitkilerden yapışkan sıvı vb. 356 317 881

3203 Hayvansal veya bitkisel menşeli boyayıcı maddeler 864 812 798

0307 Yumuşakçalar (canlı, taze, soğutulmuş, dondurulmuş, kurutulmuş,

tuzlanmış vs.) 0 2 786

7403 Rafine edilmiş bakır ve bakır alaşımları (ham) 0 299 784

0804 Hurma, incir, ananas, avokado ve guava armudu, mango ve mangost

(taze/kurutulmuş) 590 167 681

1504 Balıkların veya deniz memelilerinin katı ve sıvı yağları 852 556 663 2301 Et, sakatat, deniz hayvanı vs. (yemeye uygun olmayan) unu, pelleti,

kıkırdakları (donyağı tortusu) 3.517 1.680 473

0810 Diğer meyveler (taze) 144 299 370

1404 Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan bitkisel,

ürünler 412 456 343

9608

Bilyalı kalemler, keçe uçlu veya diğer gözenek uçlu yazı ve işaret kalemleri; mürekkepli kalemler, stilolar ve diğer dolma kalemler;

kopya kalemleri; dolma kurşun kalemler; dolma kalem ve kurşun kalem sapları ve benzeri saplar; bunların aksamı (kapak ve klipsler dahil) (96.09 pozisyonundaki eşya hariç)

620 109 284

6109 Tişörtler, fanilalar, atletler, kaşkorseler ve diğer iç giyim, eşyası (örme) 278 386 262

0901

Kahve (kavrulmuş veya kafeini alınmış olsun olmasın); kahve kabuk ve kapçıkları; içinde herhangi bir oranda kahve bulunan, kahve yerine kullanılan maddeler

79 298 261

TOPLAM İTHALAT 108.299 72.832 288.600

Kaynak: ITC Trade Map

Türkiye’nin 2020 yılında Peru’dan ithalatında başlıca ürünler; altın, gümüş, işlenmemiş kalay, işlenmemiş çinko, ekim amacıyla tohum, meyve ve sporlar, diğer yağlı tohumlar ve meyveler, kuru baklagiller, yün, ince veya kaba hayvan kılları, bitkisel özsu ve hülasalar olmuştur.

6. Dış Ticaret Politikası ve Uygulamaları⁷

Dış Ticaret Mevzuatı (İthalat Rejimi, İhracat Rejimi)

Peru ithalat rejimi Genel Gümrük Kanunu'nda düzenlenmiştir ve tüketime yönelik ithalat, yeniden ithalat ve geçici ithalata ilişkin düzenlemeleri içermektedir. İthalatı serbest olan ürünlerin ithalatı için Peru gümrüklerine (https://www.sunat.gob.pe) gümrük beyannamesi, ticari fatura, havayolu konşimentosu, paketleme listesi ve sigorta belgesi sunulması gerekmektedir. Ürün ANDEAN Topluluğu ülkelerinden birinden (Kolombiya, Ekvator ve Bolivya) ithal ediliyorsa, tercihli rejimden faydalanılması için ürünün menşeini gösteren belgenin de ibraz edilmesi gerekmektedir.

Birçok ithal ürün antidamping ve ek gümrük vergisine tabidir. İşlenmiş gıda ürünleri için gıda sağlık tescili veya hayvansal, bitkisel ve yan ürünleri için Sağlık Sertifikası istenmektedir.

Ülkeye getirilen ürünler, 6 ay gümrük vergisi ödemeden saklanabilir. Bu süreçte, ithalatçı gümrük vergilerini ödeyebilir veya bu vergileri belirlediği zaman dilimleri içerisinde ödeyebilir. Bu işlemde ödeme, getirilen tüm mallara göre veya ithalatçının ihtiyacına göre de ayarlanabilmektedir. İthalatta miktar kısıtlamaları bulunmamaktadır.

Peru ihracat rejimi, dahilde işleme, gümrük depolama ve transit rejimlerinin yanı sıra özel veya istisnai gümrük rejimlerini içermektedir. Özellikle; hizmetler sektörünün geliştirilmesine yönelik yeni bir ihracat rejimi geliştirilmekte olup, bu sistem içinde vergi ve kiralarda uygun şartlar yaratılarak uluslararası firmaların bölgedeki merkezlerini Peru’ya taşımaları teşvik edilmektedir.

Ayrıntılı ithalat ve ihracat rejimi bilgileri Peru Gümrük ve Vergi İdaresi (SUNAT) web sayfasından edinilebilir.

(http://www.sunat.gob.pe/legislacion/procedim/despacho/index.html) Gümrük Verileri

Peru son derece düşük gümrük vergilerine sahiptir. Peru tarafından uygulanan MFN vergileri ortalama oranı 2013'te %3,2 iken, 2019'da Dünya Ticaret Örgütü üyeleri arasında en düşük oranlardan biri olan

%2,2'ye düşmüştür. Peru basit ve neredeyse yatay bir tarife yapısına sahiptir. Ülkenin tüm tarife satırlarında uyguladığı gümrük vergisi oranları %0, %6 ve %11 olarak belirlenmiştir. Tarifelerin %70’inde sıfır, %21’inde %6, %9’unda ise %11 gümrük vergisi (özellikle tekstil ve giyim ürünlerinde) uygulanmaktadır.

İthal edilen ürünler gümrük vergisinin yanı sıra, %16 KDV ve %2 Belediye Vergisi’ne tabidirler.

7. Pazarın Özellikleri⁸

Fikri, Sınaî Mülkiyet Hakları

Rekabetin ve Fikri Mülkiyet Haklarının Korunması Kurumu (INDECOPI), Peru'da fikri mülkiyet haklarını koruyan yasal hükümlerin uygulanmasından ve bu hakların kaydedilmesi için yapılan başvurulardan sorumludur. INDECOPI, çeşitli müdürlükleri aracılığıyla ulusal ve uluslararası fikri mülkiyet taahhütlerinin uygulanmasını koordine eder ve uyumunu izler.

Peru, WTO ve WIPO üyesidir. 1994 Aralık ayında ülke, Dünya Ticaret Örgütü’nün TRIPs (Trade-Related Aspects of Intellectual Property) sözleşmesini kabul etmiştir.

Peru pazarına girmek isteyen iş adamlarımızın öncelikle marka tescili yaptırmaları tavsiye edilir. Marka tescili 4 aydan fazla zaman almaktadır.

Telif Hakkı Müdürlüğü (DDA), telif hakkı ve ilgili hakların korunmasından sorumlu ulusal otoritedir ve yargıya ilişkin davalarda ilk idari mercidir. Buluşlar ve Yeni Teknolojiler Müdürlüğü (DIN), icat patentleri, endüstriyel tasarımlar, koruma sertifikaları, yerli halklara ait bilgiler, bitki çeşitliliği sertifikaları ve diğer yeni teknolojiler için başvurulardan sorumludur. DIN aynı zamanda anlaşmazlıkların çözümü için ilk idari mercidir. Ayırt Edici İşaretler Direktörlüğü (DSD) ticari markaları, ticari adları ve ticari sloganları, menşe başvurularını, coğrafi işaretleri kayıt altına alır. DSD, kayıtlı patentlere ilişkin anlaşmazlıkların çözülmesinin yanı sıra kayıtların iptali durumlarında ilk idari mercidir. Ayrıca, bazı davalarda temyiz mercidir.

Dağıtım Kanalları

Peru pazarında iş yapmak isteyen firmalarımıza pazarı iyi tanıyan ve sektördeki gelişmeleri yakından takip edebilecek bir yerel temsilci ile çalışmaları tavsiye edilmektedir. Nüfusun %30’unun başkent Lima’da yaşaması ve ülke milli gelirinin %50’sinin Lima ve çevresinde yaratılması dolayısıyla, satış faaliyetlerinin Lima merkezli olarak yürütülmesi düşünülebilir. Lima’daki temsilcilerin genel olarak Arequipa, Chiclayo ve Trujillo şehirlerinde de satış temsilcilikleri bulunmaktadır.

Dağıtım kanalları ile ilgili farklı bir bakış açısı ise yerel iştirak veya şube kurmaktır. Kompleks ürün veya servis kullanan firmalar bu yöntemi kullanmaktadır. Çünkü bu yöntemle daha efektif bir satış sonrası hizmet sunabilmekte ve ürünün tanıtımını daha iyi yapabilmekteler. Ticari ve endüstriyel alanlara ait ücretler Lima’da oldukça yüksek olduğu için bu pahalı bir seçenek olarak değerlendirilmelidir.

Tüketici Tercihleri

Perulu tüketiciler, satın alım yaparken özellikle periyodik servis gerektiren ürünlerde satış sonrası hizmetlere çok önem vermektedir. Ürünün güvenilir bir dağıtıcı tarafından alıcının ihtiyaç duyduğu kalitede ve servis desteğinde satılması çok önemlidir. Örneğin Asya otomobilleri için servis ve bulunabilirlik kıstasları, söz konusu ürünleri Peru pazarında rekabette öne çıkarmaktadır. Diğer bir örnek ise madencilik ekipmanları için verilebilir.

Perulu tüketiciler internet ve internet ile ilgili teknolojileri yoğun olarak kullanmaktadırlar. Tüketicilerin

%94'ü satın almak istediği ürünü internette araştırmakta, %50'si ise sadece mağazadayken akıllı telefonlarıyla ürün hakkında bilgi almaktadır. Tüketicilerin %80'i satın almadan önce, markanın sunduğu ürüne ve bununla birlikte diğer kullanıcıların deneyimlerini videolardan izlemektedir. Ulusal ve uluslararası rekabetin artması, satın alma kararının daha dinamik olmasına neden olmaktadır.

Satış Teknikleri ve Satışı Etkileyen Faktörler

Ürün fiyatlandırma Peru pazarında önemli bir nokta olarak karşımıza çıkmaktadır. Tayvan ve Kore gibi Asya ülkeleri, tüketici elektronikleri, aygıt ve otomobil gibi ürünleri genellikle Avrupa ve Kuzey Amerika’ya oranla daha pahalıya satmaktadır. Fakat satış promosyonları ve hizmet altyapısındaki yatırımları ile rekabet güçlerini artırmışlardır.

Lima’nın çevresindeki bazı şehirlerde çoğu büyük satış temsilcilerinin küçük bölgesel ofisleri bulunmaktadır.

Peru’nun geri kalan kısmı ise yeterince gelişmediği için teknoloji yoğun ürünler ilgi çekmemektedir.

Madencilik ekipmanlarına özellikle dağlık alanlarda talep yüksektir.

Lima’da, birkaç tanesi ulusal olmak üzere 30 tane gazete yayınlanmaktadır. Yerel gazetelere birçok şehir merkezinden ulaşılabilir. Radyo, diğer iletişim araçları arasında en fazla kitleye ulaşandır; hatta çok izole olmuş yerlere bile radyo ile ulaşmak mümkün olmaktadır. Genellikle haberlere ilk olarak radyodan ulaşılır ve Lima dışında yerel haberlere ve etkinliklere ulaşım bakımından temel iletişim aracıdır.

Peru’da 1.800’ün üzerinde FM, AM ve kısa dalga frekansıyla yayın yapan radyo istasyonu bulunmaktadır.

Televizyon kentte ve kırsalda artarak daha fazla erişilebilir olmaktadır. Peru’da televizyon, kullananların büyük çoğunluğu tarafınca habere erişmede en önemli kaynak olarak görülmektedir. Kablolu televizyon marketinde 100’den fazla kanal bulunmaktadır.

Kamu İhaleleri

Özel yatırım teşvik politikalarının yürütülmesinden Ekonomi ve Maliye Bakanlığına bağlı bir kamu kuruluşu olan Proinversion sorumludur. Ayrıca, kamu kuruluşlarına da istekleri doğrultusunda hizmet vermektedir.

politikalarına uygun olarak özel yatırımlar için cazip bir ortam oluşturulmasına yardımcı olmaktadır. Ayrıca özel şirketlerin kamu idareleri tarafından gerçekleştirilen altyapı çalışmalarına katılımını teşvik etmektedir.

Proinversion ile doğrudan (511) 200-1200 numaralı telefondan veya e-posta ile de iletişime geçilebilir:

contact@proinversion.gob.pe

Proinversion'un farklı sektörlerde 2020-2021 yıllarına ait 42 yatırım projesi bulunmaktadır. Söz konusu

projelere ilişkin bilgilere aşağıdaki adresten ulaşılabilir:

https://www.proyectosapp.pe/modulos/JER/PlantillaProyectoEstadoSector.aspx?are=1&prf=2&jer=5892&

sec=30

8. Önemli Sektörler⁹ Tarım ve Hayvancılık

Peru, pasifik kıyısı (toplam alanın %11’i, nüfusun %52’si), And Dağları (toplam alanın %30’u, nüfusun

%36’sı) ve Amazon Ormanları (toplam alanın %59’u, nüfusun %12’si) olmak üzere 3 farklı coğrafyadan oluşmaktadır. Ülkenin söz konusu karma coğrafyadan oluşan yapısı ülke ekonomisine de yansımaktadır.

Ülkenin kıyı bölgesindeki geniş deniz alanında geleneksel olarak verimli balıkçılık kaynakları bulunmakta, dağlık bölgelerdeki mineral yataklarında ise çeşitli maden kaynakları yer almaktadır. Tarım, Peru ekonomisinde özellikle istihdam açısından ve diğer ekonomik faaliyetlerle bağlantısı ile çok önemli bir rol oynamaktadır. Peru’da tarım alanları geniş coğrafyanın sadece %1,7'sini kaplamaktadır ancak ekilebilir araziye göre sektörün ekonomiye etkisi oldukça önemlidir.

Tarım ve hayvancılık 2020 yılında ülkenin GSYİH'sinin %6,4’ünü oluşturmakla birlikte, sektörün istihdama katkısı GSYİH'ye katkısından çok daha büyüktür. 2020'de tarım çalışan nüfusun %25'ini istihdam etmiştir.

Peru’nun başlıca tarım ürünleri arasında avokado, üzüm, kuşkonmaz, kahve, paprika, kakao, pamuk, şeker kamışı, pirinç, patates, mısır, muz, portakal, ananas, guava, elma, limon, armut, domates, mango, arpa, şifalı bitkiler, palm yağı, soğan, buğday, kuru fasulye yer almaktadır. Hayvancılık ürünleri arasında ise sığır eti, kanatlı etler ve deniz ürünleri bulunmaktadır.

Tarım ürünleri ve balık unu önemli ihraç kaynaklarıdır. 2020 yılı tarım ürünleri ihracatında ilk sırada üzüm (1,046 milyon ABD Doları) ikinci sırada yaban mersini (1,003 milyon ABD Doları) ve üçüncü sırada ise avokado (759 milyon ABD Doları) yer almaktadır.

Sanayi

Sanayi sektörü 2020 yılında GSYİH'nin %42,9’unu oluşturmuştur. Ülkenin en önemli sanayi sektörü madenciliktir. Peru net bir enerji ithalatçısı olmasına rağmen ülkenin büyük doğal gaz ve petrol rezervleri de bulunmaktadır.

Peru imalat sanayinin başlıca sektörleri arasında, değerli metaller ve demir dışı metaller, metalik olmayan mineraller, gıda, tekstil ve giyim, kimyasallar yer almaktadır. Kağıt, petrol arıtımı, metalik ve metalik olmayan mineraller ile makine ve ekipman endüstrileri, son dönemde yüksek üretim değerleri kaydetmiştir.

Tekstil ve yün (alpaka, lama, vikunya) sektörlerinin gelişimi devlet tarafından teşvik edilmektedir.

Hizmetler

Hizmetler sektörü 2020 yılında GSYİH'nin %50,7’sini oluşturmuştur. Sektör turizm ve finansal hizmetler ile telekomünikasyondan oluşmakta olup, bunların her biri hem hükümet hem de özel sektör tarafından ortak