Kal›tsal Metabolik Hastal›klarda Göz Bulgular›

(1)

Kal›tsal Metabolik Hastal›klarda Göz Bulgular›

Ocular Findings in Hereditary Metaboic Disorders

Yaz›flma Adresi/Address for Correspondence: Dr. Umut Asl› Dinç, Karaman Çiftlik Yolu Sok. Eston Çaml›evler Sitesi, Maviçam Apt. A1-45 No: 48,

‹ ç e r e n k ö y, Ataflehir 3475,2 ‹stanbul, T ü r k i y e Tel.: +90 212 2 1 1 4 0 00 Gsm: +90 505 2 9 6 2 2 97 E-posta: umutdinc@yahoo.com Gelifl Tarihi/Received: 30.06.2010 Kabul Tarihi/Accepted: 03.11.2010

Ö z e t

Kal›tsal metabolik hastal›klarda göz tutulumu primer veya sekonder olarak geliflebilmektedir. Metabolik hastal›klarda meyda- na gelen oküler bulgular izole olarak gözlenebilmekte veya di¤er sistemik bulgulara efllik edebilmektedir. Patogenezden genellikle oluflan anormal metabolitlerin toksik etkisi veya normal metabolitlerin birikimi sorumlu tutulmaktad›r. Kornea tutulumu özellikle mukopolisakkaridoz grubu hastal›klarda keratoplasti gerektirecek düzeyde ciddi olabilmektedir. Katarakt, en s›k glukoz metabolizma hastal›klar›nda gözlenmektedir. Katarakt d›fl›nda homosistinüri, sulfid-oksidaz eksikli¤i ve hiperlizinemi- de özellikle lens subluksasyonu s›kt›r. Lipid metabolizma bozukluklar› ve lizozomal hastal›klarda retinopati gözlenirken, gyrate atrofide tipik korioretinal atrofi bulgular› mevcuttur. Mitokondrial hastal›klar, lizozomal hastal›klar ve lökodistrofilerde optik nöropati izlenebilmektedir. Retina ve optik sinir tutulumlar› ço¤unlukla tedavi ile geri dönüflü olmayan kal›c› hasarlar b›rak- m a k t a d › r l a r .(Turk J Ophthalmol 2011; 41: 43-8)

Anahtar Kelimeler: Kal›tsal metabolik hastal›klar, göz bulgular›

S u m m a r y

Ocular involvement in inherited metabolic disorders may manifest primarily or secondarily. Ocular findings may be the sole manifestation of the disorder or may accompany other systemic signs. The toxic effect of abnormal metabolites or the excessive accumulation of normal metabolites is responsible for the pathogenesis. Corneal involvement may be severe enough to require keratoplasty especially in mucopolysaccharidoses. Cataract formation is mostly observed in glucose metabolism defects. Lens subluxations are frequent in homocystinuria, sulphite oxidase deficiency and hyperlysinemia.

Retinopathies may be seen in lipid metabolism defects, lysosomal disorders and gyrate atrophy. Optic neuropathy may be found in mitochondrial, lysosomal diseases or leukodystrophies. Involvement of retina and optic disc usually has poor prognosis even after treatment.(Turk J Ophthalmol 2011; 41: 43-8)

Key Words: Inherited metabolic disorders, ocular findings

Umut Asl› Dinç, fiengül Özdek, Berati Hasanreiso¤lu, Demir Baflar

Yeditepe Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi, Göz Hastal›klar› Anabilim Dal›, ‹stanbul, Türkiye

*Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi, Göz Hastal›klar› Anabilim Dal›, , Türkiye

Girifl

Kal›tsal metabolik hastal›klarda oftalmolojik bulgula- r›n fark edilmesi ve yorumlanmas›, özellikle yenido¤an ve bebeklerde metabolik hastal›klar›n tan›s› ve aileye verilen genetik dan›flmanl›k aç›s›ndan oldukça önem tafl›maktad›r. Metabolik hastal›klarda oküler semptomlar›n

çeflitlili¤i ve efllik eden sistemik bulgular nedeniyle tan›- da güçlükler yaflanmaktad›r. Bu noktada aile hikayesi, sistemik ve oküler bulgular›n detayl› bir flekilde sorgu- lanmas› çok önemlidir. Sistemik tutulum ile birlikte seyreden veya tek bafl›na olan oküler hastal›klara ait 200’den fazla genetik oküler hastal›k loküsü saptanm›fl- t›r.^{1 , 2}Metabolik hastal›klarda oküler anomalilerin bafllan-

Ankara

(2)

g›c› de¤ifliklik göstermekle birlikte özellikle bebeklik ve erken çocukluk dönemlerine rastlamaktad›r. Metabolik hastal›k saptand›¤›nda oküler tutulum olmasa bile son- radan geliflebilecek tutulumu saptamak ve erken tedavi- yi düzenlemek için takiplerde düzenli oftalmolojik muayene gereklidir. ‹flitme azl›¤›, nörolojik, kardiovasküler, gastrointestinal, renal, hormonal, kas-iskelet sistemi ve cilt tutulumlar› saptanan bebek ve çocuklar›n de¤erlen- dirilmesinde detayl› bir oftalmolojik muayene ile pediat- ristlerin iflbirli¤i gerekmektedir. Bu derlemede, kornea, lens, retina ve optik sinir tutulumlar› ile giden çeflitli metabolik hastal›klar›n oküler bulgular›na de¤inilmifltir.

Metabolik Hastal›klar ve Kornea

Mukopolisakkaridozlar (MPS), glukozaminoglikan katabolizmas›ndan sorumlu olan lizozomal asit hidrolaz enzim eksikli¤i sonucunda dermatan sulfat, heparan sulfat ve keratan sulfat birikimi ile seyreden bir lizozomal hastal›k grubudur. X’e ba¤l› resesif geçiflli olan Hunter sendromu (MPS tip II) d›fl›nda bütün tipler otozomal resesif geçifllidir. Kornea stromas›nda ekstrasellüler mat- rikste bulunan major mukopolisakkaridler keratan sulfat, kondroitin sulfat ve dermatan sulfatd›r. Heparan sulfat kornea stromas›nda yer almazken retina ve merkezi sinir sistemi ekstrasellüler matriksinde mevcuttur. Korne- a stromas› ve keratositlerde, bazen epitel ve endotel tabakas›nda keratan sulfat ve dermatan sulfat birikimi kornea bulan›kl›¤›na neden olurken, retinada heparan sulfat birikimi retinopati ve optik nöropatiye neden olmakta-

d›r.^1,3,4 Hastalarda kornea bulan›kl›¤›, fotofobi, glokom,

retinopati ve optik atrofi saptanabilir. Hurler sendromunda (MPS tip I) kornea do¤umda saydamd›r ancak h›zla avasküler kornea opasifikasyonu bafllar. ‹lk olarak ön stromada ortaya ç›kan gri punktat opasiteler, arka stroma ve endotel tabakas›na yay›larak yayg›n buzlu cam görünümüne neden olur.⁵ Scheie sendromunda (MPS tip V), Hurler sendromu ile ayn› gende alelik mu- tasyon mevcuttur. Do¤umda ya da yenido¤an döne- minde, özellikle periferde yo¤un olan kornea bulan›kl›¤›

geliflir.⁵ Hunter sendromunda (MPS tip II) belirgin kornea tutulumu gözlenmezken, Sanfilippo sendromunda (MPS tip III) korneada glukozaminoglikan birikimi nadi- ren gözlenir.⁴⁰Morquio sendromumda (MPS tip IV) kornea bulan›kl›¤› genellikle ilk dekad›n sonuna do¤ru be- lirginleflir.⁵ Maroteaux-Lmy (MPS tip VI) ve Sly sendromunda (MPS tip VII) da kornea opasifikasyonu izlenmektedir.⁷ Mukopolisakkaridozlarda keratoplasti sonra- s›nda donor grefonda tekrar glukozaminoglikan depolanmas› geliflebilir. Mental retardasyon, glokom, retinopati ve optik atrofi nedeniyle keratoplasti sonras›nda görsel beklenti düflüktür.

Ailesel hiperkolesterolemdei kapak, konjonktiva ve korneada lipid birikimi (korneal arkus) gözlenebilir. Lesi- tin-kolesterol açiltransferaz eksikli¤inde korneal arkus ve görmeyi azaltmayan stromal bulan›kl›k mevcutken, Bal›k gözü hastal›¤›nda görmeyi azaltan gri-beyaz-sar›

odaklar ve stromal bulan›kl›k vard›r.

Fabry hastal›¤› d›fl›nda otozomal resesif geçifle sahip olan sfingolipidozlar özellikle retina ve merkezi sinir siste- minde lipid birikimi ile seyrederler. α-galaktosidaz eksikli¤i ile karakterize olan Fabry hastal›¤› X’e ba¤l› resesif ge- çiflli olup, renal ve kardiovasküler sistem tutulumu da iz- l e n e b i l i r .⁷Bazal epitel ve Bowman tabakalar›nda sfingoli- pid birikimi sonucu oluflan kornea verticillata (vorteks keratopati) Fabry hastal›¤› için tipiktir⁸ (Resim 1). Kornea verticillata, olgular›n hemen hepsinde mevcuttur ve görmeyi azaltmaz.⁹Erkeklerde ilk 4 yaflta, tafl›y›c› k›z ço- cuklar›nda ise ilk 10 yaflta ortaya ç›kar. Korneada benzer görünüm amiodaron, klorokin, indometazin ve fenoti- azinler gibi baz› ilaç kullan›mlar›na ba¤l› olarak da geliflebilir. Ek olarak, konjonktival damarlarda dilatatasyon, tortuosite art›fl› ve anevrizmalar; arka subkapsüler katarakt ve retinal damarlarda tortuosite art›fl› saptanabilir.^7,8 Tirozin aminotransferaz bozuklu¤u ile seyreden tirozinemi tip II otozomal resesif geçifllidir.^1,10Korneada fliddetli fotofobi ve epiforaya neden olan rekürren korneal psödodendiritler, erozyon, ülserasyon ve opasifikasyon- lar izlenebilir. Psödodendritlerin herpetik keratitten ayr›- m› tirozinemi tip II’de lezyonlar›n floresan boya tutma- mas›, bilateral olmas›, kornea hassasiyetinde azalma ol- mamas› ile yap›labilir.^10,11Epitel defekti epizodlar› sonucunda korneal vaskülarizasyon ve skarlaflma geliflebilir.

Fotofobi ve kornea tutulumu genellikle ilk semptomdur.

Fotofobiyi takiben avuçiçi ve ayak taban›nda a¤r›l› hiper- keratotik deri lezyonlar› ortaya ç›kar.¹²Diyette tirozin ve fenilalanin k›s›tlamas› ile kornea ve sistemik tutulumu azalt›labilir.

Sistinozis, otozomal resesif geçiflli olup, lizozomal sistein birikimi sonucunda nefropati ve keratopati ile ka- rakterizedir.¹³ Sistein kristalleri periferik korneada bütün stromada izlenirken, santral stroman›n sadece ön 2/3’ünü tutar (Resim 2). ‹ris, lens ve retinada kristal depolanmas› ilerleyen dönemde gözlenebilir. ‹nfantil tipte progresif renal disfonksiyon, konjonktiva, trabeküler a¤

ve korneada polikromatik sistein kristalleri birikimi göz- lenir. Adolesan ve eriflkin tipte yaflam süresi daha uzun olup, görme keskinli¤i çok azalmamakta ancak fliddetli fotofobi saptanmaktad›r. Topikal sisteamin damlalar›, sistein-sisteamin disulfid kompleksi oluflturarak kristalin depositlerin yo¤unlu¤unu ve fotofobiyi azaltabilir.¹⁴

Alkaptonuri, homogentisik asit oksidaz eksikli¤i nedeniyle ba¤ dokular›n›n gri-siyah pigmentasyonuyla giden otozomal resesif geçiflli bir hastal›kt›r. ‹lk semptom

(3)

kulak k›k›rda¤› ve skleradaki pigmentasyondur.¹¹ Kon- jonktiva, episklera, sklera, horizontal rektus insersiyola- r›, korneada hiperpigmentasyon görülebilir. Korneada Bowman ve endotel tabakalar› seviyesindeki ya¤ damlac›¤› fleklindeki hiperpigmentasyonlar sferodial dejene- rasyondaki lezyonlara benzerlik gösterirler.

Wilson hastal›¤›nda (hepatolentiküler dejenerasyon), karaci¤erde bak›r tafl›y›c› enzim (ATP7B) defekti nedeniyle safra kesesinden bak›r at›l›m›nda azalma ve karaci-

¤er, böbrek, beyin ve korneada bak›r birikimi ile giden otozomal resesif geçiflli bir metabolik hastal›kt›r. Perife- rik korneada 1-3 mm kal›nl›¤›nda, limbusa kadar uzan›m gösteren Descemet tabakas›nda bak›r birikimi Kayser- Fleischer halkas› olarak adland›r›l›r.^1,14‹lk olarak superior korneada oluflmaya bafllar ve halkasal olarak tüm periferik korneay› kaplar. Erken dönemde veya korneal arkus varl›¤›nda bak›r birikimi gonioskopi ile rahatl›kla sapta- n›r. Kayser-Fleischer halkas› nörolojik tutulumu olan olgular›n %99’unda, hepatik tutulumlu yetiflkin olgular›n

%70-90’n›nda mevcutken hepatik tutulumu olan çocuk- lar›n ancak %30’unda saptanabilir.^11,16 Kayser-Fleischer halkas› Wilson hastal›¤› için patognomonik de¤ildir ve primer bilier siroz, kronik aktif hepatit, progresif intrahe- patik kolestasis gibi di¤er karaci¤er hastal›klar›nda, mul- tipl myelom ve akci¤er kanserinde de saptanabilir.^17,18 Penisilamin, çinko tedavisi ve karaci¤er transplantasyo- nu ile Kayser-Fleischer halkas› kaybolabilir ve bu tedavi- ye cevab›n monitorizasyonunda kullan›labilir.^11,19

Metabolik Hastal›klar ve Lens

Galaktozemilerde galaktoz-1-fosfat uridiltransferaz, galaktokinaz, UDP-galaktoz-4-epimeraz enzim eksiklik- leri sonucunda galaktoz ve galaktitol depolanmas› ile mental retardasyon, hepatosplenomegali, anemi oluflur.

Kristalin lens hücrelerinde fazla galaktoz ve galaktitol depolanmas› nedeniyle intraselüler osmotik bas›nç artar ve lens hücrelerine s›v› geçifli sonucunda katarakt geliflimi gözlenir.¹Galaktozemilerde katarakt›n morfolojik ya- p›s› benzerdir. Nükleer (embriyonel nukleusu etkileyen), sütüral, lameller, posterior kortikal veya bunlar›n kombi- nasyonu fleklinde katarakt saptanabillir.²⁰Klasik galakto- zemilerin yaklafl›k %75’inde do¤umda veya ilk haftalar- da katarakt geliflimi mevcuttur (Resim 3). Nukleus ve korteksin opaklaflmas›yla retroiluminasyonda tipik ‘ya¤- damlac›¤›’ görünümü izlenir. Diette galaktoz k›s›tlamas›

yap›lmad›¤›nda lensin tamam› opaklafl›r ve matür katarakt oluflur.^{2 1} Galaktokinaz eksikli¤inde sistemik tutulum daha hafif olup genellikle tek bulgu katarakt geliflimidir.²¹

Wilson hastal›¤›nda ön kapsül ve arka kapsülde bak›r birikimi sonucunda genellikle görmeyi fazla azaltmayan

ayçice¤i (sunflower) katarakt geliflimi olur.²²Nukleus ve kortekste bak›r depolanmas› olmaz. Penisilamin tedavisi ile katarakt gerileyebilir.²³

Fabry hastal›¤›nda izlenen ve glikosfingolipid birikimine ba¤l› olarak geliflen lentiküler opasiteler s›kl›kla arka kapsülde izlenmektedir.⁷ Lineer, beyaz renkli ve translusen tekerlek benzeri arka kapsül opasiteleri Fabry hastal›¤› için tipik oldu¤undan bazen Fabry katarakt› olarak adland›r›lmaktad›r.²⁴

Metabolik hastal›klarda katarakt d›fl›nda kristalin lenste subluksasyon veya luksasyon izlenebilir. Ektopia lentis homosistinüri, hiperlisinemi, sulfid oksidaz eksikli¤ine s›kl›kla efllik etmektedir. Sistatyonin-β-sentetaz enzim eksikli¤inde methionin ve homosistein fazlal›¤›

ile karakterize olan homosistinüride olgular›n yaklafl›k

%90’›nda genellikle inferiora lens subluksasyonu göz- lenmektedir^25,26 (Resim 4). Artan homosistein kollajen çapraz ba¤lanmas›n› inhibe ederek zonüler dejeneras- yona yol açmaktad›r.²⁷Erken tan› ve tedavi lens luksas- yonu insidans›n› azaltmaktad›r. Lens dislokasyonlar›nda pupiller blok ve di¤er komplikasyonlar›n gelifliminden önce cerrahi erken dönemde uygulanmal›d›r. Günü- müzde pars plana vitrektomi ve lensektomi cerrahi lens ekstraksiyonunda etkili ve güvenli bir yöntem olarak kabul görmektedir.^28,29

Metabolik Hastal›klar ve Retinal D e j e n e r a s y o n

Metabolik hastal›klarda makulada japon bayra¤› gö- rünümü özellikle lizozomal hastal›klarda saptanmakta- d›r. Ganglion hücre tabakas›ndaki anormal metabolitlerin birikimi sonras›nda fovea etraf›nda ödemli ve soluk görünümlü retina izlenirken, ganglion hücre tabakas›

içermeyen fovea bölgesinin k›rm›z› olarak kalmas› nedeniyle japon bayra¤› görünümü izlenmektedir. Tay-Sachs ve Sandhoff hastal›klar›, β-hekzoaminidaz bozuklu¤u sonras›nda GM2 gangliosidlerin nöronal lizozomlarda depolanmas› ve progresif nöronal dejenerasyonla karakterize olan lipidozlard›r. Japon bayra¤› görünümü erken dönemden itibaren bütün olgularda saptanmaktad›r.¹ Sandhoff hastal›¤›nda ayr›ca organomegali ve kemik bozukluklar› da izlenebilir. Tay-Sachs’da depo maddesi konsantrik tabakalanma gösteren sitoplazmik cisimcik- lerden oluflurken, Sandhoff’da bunun yan› s›ra fibrogra- nüler vakuoller içermektedir.³⁰GM1 gangliosidoziste, β- galaktosidaz eksikli¤i sonras›nda makulada japon bayra-

¤› görünümü infantlarda %50 oran›nda olmaktad›r.³¹En s›k lizozomal depo hastal›¤› olan Gaucher hastal›¤›nda glukoserebrosid katabolizma bozuklu¤u nedeniyle hepatosplenomegali, anemi, trombositopeni ve nörodeje- nerasyon geliflmektedir. Gaucher hastal›¤›nda makulada

(4)

japon bayra¤› görünümünün yan› s›ra tipik olarak özel- likle inferior arkuatta olmak üzere arka kutupta yüzeyel retinal beyaz noktalar görülmektedir. Sfingomyelin depolanmas› ile giden Niemann-Pick hastal›¤›nda retinal tutulum sadece tip A ve tip B’de gözlenmektedir. Tip A’da %50 oran›nda kornea bulan›kl›¤›, katarakt ve japon bayra¤› görünümü saptan›rken, tip B’de ise maküler ha- lo izlenmektedir.³²

Retinitis pigmentosa (RP) niktalopi, progresif periferik görme kayb› ve anormal ERG cevab› ile karakterize olan ve retina pigment epitel tabakas› (RPE)-fotoresep- tör kayb› gösteren genifl bir hastal›k spektrumudur. Pa- togenezden fotoreseptörlerin izole primer biyokimyasal defekti, RPE’nin izole biyokimyasal defekti ve jeneralize metabolik hastal›klara sekonder fotoreseptör ve RPE hasar› sorumlu tutulmaktad›r.³³ MPS’lar içerisinde Maro- teaux-Lamy (MPS tip VI) ve Sly (MPS tip VII) sendromlar› d›fl›nda niktalopi ile belirti veren pigmenter retinopati izlenebilir. S›kl›kla, Hurler (MPS tip I) ve Scheie (MPS tip V) sendromlar›nda azalm›fl ERG cevab›yla bera- ber olan RP benzeri kemik spikülleri ve pigmenter retinopati geliflebilir.³³ Hunter sendromunda (MPS tip II)

azalm›fl ERG cevab›yla giden progresif retinal dejenerasyon, major oküler tutulumdur.³⁴ Tip 4 mukolipidoziste esas defekt bilinmemekle birlikte GM3 gangliosid birikimi mevcuttur. Fotoreseptör ve ganglion hücre y›k›m› ile giden RP benzeri pigmenter retinopati saptanabilir.³⁵Pe- roksizomal hastal›klar›n ço¤unda damarlarda attenuas- yon, optik sinir soluklu¤u ve pigmenter retinopati mevcuttur. Zellweger sendromundaki pigmenter retinopati klasik RP’ya benzerken, neonatal adrenolökodistrofi ve infantil Refsum hastal›¤›nda periferik retinada kemik spi- külleri yerine pigment epitel de¤ifliklikleri ve perifoveal depigmentasyon ile giden retinopati gözlenir.^10,36

Kristalin Retinopati ise Bietti’nin kristalin retinopatisi (Resim 5) ve sistinozisde (infantil tip) görülebilen progresif korioretinal atrofi ve retinada kristal birikimine neden olan bir retinopatidir. Bietti’de otozomal dominant ve resesif geçifller bildirilmifltir. Sistemik bir lipid metabolizma bozuklu¤u oldu¤u düflünülmektedir. Sistinozis- te, sistein kristallerinin retinada birikimi ilk önce periferik retinada pigment epitel de¤iflikliklerine neden olurken ilerleyen dönemlerde makulada sar› hipopigmen- tasyon ve kristal birikimi görülebilir.³⁷

Resim 4. Homosistinüride inferiora lens subluksasyonu Resim 2. Sistinoziste korneada sistein kristalleri

Resim 3. Galaktozemili bir olguda katarakt Resim 1. Fabry hastal›¤›nda vorteks keratopati

(5)

Gyrate atrofi azalm›fl ornitin aminotransferaz enzim aktivitesi ve artm›fl plazma ornitin seviyesi ile giden otozomal resesif geçiflli, izole oküler tutulum yapan bir metabolik hastal›kt›r.^10,38‹lk dekadda niktalopi ile bulgu verir. ‹kinci dekadda midperiferde keskin s›n›rl› halkasal korioretinal atrofi alanlar›, zamanla birleflerek tüm reti- nay› kaplar (Resim 6). Makula geç döneme kadar korun- du¤u için dördüncü ya da beflinci dekada kadar santral görme korunur. ERG’de amplitüd azalmas› ve anormal EOG cevab› yan›s›ra arka subkapsüler katarakt geliflimi s›kt›r.^39,40Oral pridoksin takviyesi ve diette arjinin k›s›tlamas› görmenin korunmas› ve baz› olgularda artmas›na neden olmaktad›r.⁴¹

Metabolik Hastal›klar ve Optik Sinir Tutulumu

MPS’larda optik atrofi, özellikle Hurler sendromunda (MPS tip I) oldukça a¤›r olabilir.⁴²Bu nedenle bu hastalarda gerçeklefltirilen kornea transplantasyon baflar›s›

azalabilir.⁷Hunter (MPS tip II) ve Sanfilippo (MPS tip III) sendromlar›nda optik sinir tutulumu nadir olmaktad›r.⁷ MPS’larda optik atrofi nedenleri aras›nda retinal dejenerasyon, glokomatöz optik nöropati, primer optik sinir tutulumu, optik sinir kompresyonu ve hidrosefali yer al- maktad›r.¹Hurler sendromunda (MPS tip I), optik sinirde glukozaminoglikan depolanmas› sonucunda lamina kribroza veya optik kanalda kompresyon ve optik sinir ödemi geliflmekte, ilerleyen dönemde optik atrofi ortaya ç›kmaktad›r.⁴³Tip 4 mukolipidoziste, ciddi optik atrofi mevcuttur. Krabbe hastal›¤›nda (globoid hücre löko- distrofisi), yo¤un myelin ve oligodenrit kayb› nedeniyle erken dönemde optik atrofi ve kortikal körlük izlenmektedir.⁴⁴ Metakromatik lökodistrofide geliflen optik atrofi nedeniyle görmede ciddi kay›p olmaktad›r.

Sonuç olarak; kal›tsal metabolik hastal›klarda gözde özellikle kornea, lens, retina ve optik sinirde de¤iflen derecelerde patolojilere s›kl›kla rastlanmakta ve bunlara ba¤l› olarak görme kay›plar› ortaya ç›kabilmektedir. Bu oküler patolojilerin bir bölümü tedavi edilebilir nitelikte oldu¤undan görme kayb›n›n önlenmesi veya giderilme- si mümkündür. Ek olarak, oküler bulgular sayesinde sistemik hastal›k tan›s› erken konulabilmekte ve baz› du- rumlarda erken tedavi ile hastal›k geri dönüflümsüz saf- haya eriflmeden mevcut bulgular kaybolabilmektedir.

Bu nedenle, sözkonusu hastalar›n mutlaka düzenli oftalmolojik muayeneler ile takipleri yap›lmal› ve kal›c› hasar oluflmadan gereken tedavi uygulanmal›d›r.

Kaynaklar

1. Poll-The BT, Mailette de Buy Wenniger-Prick LJ, Barth PG, Duran M. The eye as a window to inborn errors of metabolism. J Inherit Metab Dis. 2003;26:229-44.

2. Freund C, Hordford DJ, McInnes RR. Transcription factor genes and the developing eye: a genetic respective. Hum Mol Genet.

1996;5:1471-88.

3. Sugar J. Corneal manifestations of the systemic mucopolysaccharidoses. Ann Ophthalmol. 1979;11:531-5.

4. Ashworth JL, Biswas S, Wraith E, Lloyd IC.

Mucopolysaccharidoses and eye. Surv Ophthalmol. 2006;51:

1-17.

5. Arffa RC. Disorders of Carbohydrate Metabolism. In: Arffa RC, editor. Grayson’s Diseases of the Cornea, 3rd ed. St Louis: Mosby;

1991:523-31.

6. Francois J. Ocular manifestations of mucopolysaccharidoses.

Ophthalmologica. 1974;169:345-61.

7. Samiy N. Ocular features of Fabry disease: diagnosis and a treat- able life-threatening disorder. Surv Ophthalmol. 2008;53:416-23.

8. Velzeboer CMJ, Groot WP. Ocular manifestations in angiokeratoma corporis diffusum (Fabry). Br J Ophthalmol. 1 9 7 1 ; 5 5 : 6 8 3 - 9 2 . 9. Sher NA, Letson RD, Desnick RJ. The ocular manifestations in

Fabry’s disease. Arch Ophthalmol. 1979;97:671-6.

10. Michalski A, Leonard JV, Taylor DSI. The eye and inherited metabolic disease: a review. J R Soc Med. 1988;81:286-90.

11. Arffa RC. Other disorders of metabolism. In: Arffa RC, editor.

Grayson’s Diseases of the Cornea, 3rd ed. St Louis: Mosby;

Resim 5. Biettinin kristalin retinopatisi

Resim 6. Gyrate atrofi

(6)

12. Macsai MS, Schwartz TL, Hinkle D, Hummel MB, Mulhern MG, Rootman D. Tyrosinemia type II: nine case of ocular signs and symptoms. Am J Ophthalmol. 2001;132:522-7.

13. Kaiser-Kupfer MI, Caruso RC, Minkler DS, Gahl WA. Long-term ocular manifestations in nephropathic cystinosis. Arch Ophthalmol. 1986;104:706-11.

14. Gahl WA, Kuehl EM, Iwata F, Lindblad A, Kaiser-Kupfer MI.

Corneal crystals in nephropathic cystinosis: natural history and treatment wtih cysteamine eyedrops. Mol Genet Metab.

2000;71:100-20.

15. Liu M, Cohen EJ, Brewer GJ, Laibson PR. Kayser-Fleischer ring as the presenting sign of Wilson disease. Am J Ophthalmol.

2002;133:832-4.

16. Brewer G. Recognition, diagnosis, and management of Wilson’s disease. Proc Soc Exp Bio Med. 2000;223:39-46.

17. Fleming CR, Dickson ER, Wahner HW, Hollenhorst RW, McCall JT.

Pigmented rings in non-Wilsonian liver disease. Ann Intern Med.

1977;86:285-8.

18. Martin NF, Kincaid MC, Stark WJ et al. Ocular copper deposition associated with pulmonary carcinoma, IgG monoclonal gam- mopathy and hypercupremia. Ophthalmology. 1983;90:110-6.

19. Esmaeli B, Burnstine M , Martyonyi C, Sugar A, Johnson V, Brewer G. Regression of Kayser-Fleischer rings during oral zinc therapy:

correlation with systemic manifestations of Wilson’s disease.

Cornea. 1996;15:582-8.

20. Levy NS, Krill AE, Beutler E. Galactokinase deficiency and cataracts. Am J Ophthalmol. 1972;74:41-8.

21. Stambolian D. Galactosemia and cataract. Surv Ophthalmol.

1988;32:333-49.

22. Tso MO, Fine BS, Thorpe HE. Kayser-Fleischer ring and associated cataract in Wilson disease. Am J Ophthalmol. 1975;79:479-88.

23. Deguti MM, Tiegete UJF, Barbosa ER, Cancado ELR. The eye in Wilson’s disease: sunflower cataract associated with Kayser- Fleischer ring. J Hepatology. 2002;37:700.

24. Spaeth GL, Frost P. Fabrys disease. Its ocular manifestations. Arch Ophthalmol. 1965;74:760-9.

25. Cross HE, Jensen AD. Ocular manifestations in the Marfan syndrome and homocystinuria. Am J Ophthalmol 1997;75:405-20.

26. Harrison DA, Mullaney PB, Mesfer SA, Awad AH, Dhindsa H.

Management of ophthalmic complications of homocystinuria.

Ophthalmology. 1998;105:1885-90.

27. Purke JP, O’Jeefe M, Bowell R, Naughten ER. Ocular complications in homocystinuria-early and late treated. Br J Ophthalmol.

1989;73:427-31.

28. Özdek fi, Sar› A, Bilgihan K, Akata F, Hasanreiso¤lu B. Surgical treatment of hereditary lens subluxations. Ophthalmic Surg and Lasers. 2002;33:309-13.

29. Özdek fi, Bahçeci UA, Önol M, Konuk O, Ezgü F, Hasanreiso¤lu B. Homosistinüride lens dislokasyon cerrahisi ve oküler komplikasyonlar. MN Oftalmoloji. 2005;1:17-21.

30. Sandhoff K, Conzelmann E, Neufeld EF. The GM2 gangliosidoses.

In: Scriver CR, Beaudet Al, Sly WS, Vale DV, editors. The Metabolic Basis of Inherited Disease, 6th ed. New York: Mc- Graw-Hill; 1989:1807-39.

31. Pennock CA. Lysosomal storage disease. In: Holton JB, editor.

The Inherited Metabolic Diseases, 2nd ed. London: Churchill Livingstone; 1994:223-4.

32. Walton DS, Robb RM, Crocker AC. Ocular manifestations of group A Niemann-Pick disease. Am J Ophthalmol. 1978;93:933-7.

33. Drijja TP (2001). Retinitis pigmentosa and stationary night blind- ness. In: Scriver CR, Baudet AL, Sly WS, Vale D, editors. The Metabolic Basis of Inherited Disease, 6th ed. New York: Mc- Graw-Hill; 1989:5903-33.

34. Francois J. Metabolic tapetoretinal degenerations. Surv Ophthalmol. 1982;26:293-333.

35. Riedel KG, Zwaan J, Kenyon KR, et al. Ocular abnormalities in mucolipidosis IV. Am J Ophthalmol. 1985;99:125-36.

36. Folz SJ, Trobe JD. The peroxisome and the eye. Surv Ophthalmol.

1991;35:353-68.

37. Wong VG, Lietman PS, Seegmiller JE. Alterations of pigment epithelium in cystinosis. Arch Ophthalmol. 1967;77:361-9.

38. Simell O, Takki K. Raised plasma ornithine and gyrate atrophy of the choroid and retina. Lancet. 1973;1:1031-3.

39. Takki K. Gyrate atrophy of the choroid and retina associated with hyperornithemia. Br J Ophthalmol. 1974;58:3-23.

40. Sar› A, Özdek fi, Gürelik G, Önol M, Hasanreiso¤lu B.

Hiperornitinemi ile seyreden bir koryoretinal distrofi: Gyrate Atrofi. Retina Vitreus. 2002;10:293-9.

41. Kaiser-Kupfer MI, Caruso RC, Vale D. Gyrate atrophy of the choroid and retina. Long-term reduction of ornithine slows retinal degeneration. Arch Ophthalmol. 1991;109:1539-48.

42. Collins ML, Traboulsi EI, Maumenee IH. Optic nerve head swelling and optic atrophy in systemic mucopolysaccharoidoses.

Ophthalmology. 1990;97:1445-49.

43. Mailer C. Gargoylism associated with optic atrophy. Can J Ophthalmol. 1969;4:266-71.

44. Nelson E. Nosology of leukodystrophies: ultrastructural contribu- tions. Birth Defects Orig Artic Ser. 1982;1:113-6.

Kal›tsal Metabolik Hastal›klarda Göz Bulgular›