SUMMARY
Anesthetic management in Behçet's disease Behçet's disease, originally described in 1937 as a chronic re- lapsing triad of recurring iritis, aphthous oral ulceration, ge- nital ulceration and a uveitis leadig to blindness. It's now re- cognized to involve additional organ systems, including the skin, central nervous system, heart, any part of the vasculatu- re, lungs, and joints. In this report, we aimed to present a 33 year old male patient undergoing general anesthesia with Behçet's disease and emphasize important issues about the anaesthetic management of these patients. With appropriate measures during anesthesia, there was no complications du- ring peroperative and postoperative period.
Key words: Anesthesia, Behçet's disease, complication Anahtar kelimeler: Anestezi, Behçet hastal›¤›, komplikasyon
‹lk defa 1937 y›l›nda Hulusi Behçet taraf›ndan tan›mla- nan Behçet hastal›¤›, aftöz oral ülserasyonlar, genital ül- serasyonlar ve körlü¤e neden olan üveit ile karakterize- dir. Patogenezi tam olarak bilinmemektedir. Bu klasik triada ek olarak, çok say›da organ sistemini ilgilendiren iltihabi bir hastal›kt›r (1). Cildi ve mukozay›, genital or- ganlar›, gözü, eklemleri, damarlar›, santral sinir sistemi- ni ve gastrointestinal sistemi tutabilir. Tutulan bütün or- ganlardaki histopatolojik de¤ifliklik vaskülit veya peri- vaskülit fleklindedir. Genellikle yirminci yafltan sonra ortaya ç›kar ve erkeklerde görülme oran› kad›nlara göre iki kat fazlad›r (2). En çok Akdeniz ülkeleri ve Japon- ya'da görülür (3). Behçet hastal›¤› çok say›da sistemi tu- tan bir hastal›k oldu¤undan, anestezi uygulamalar› yö- nünden önem arzeder. Bu çal›flmada bir olgu nedeniyle hastal›¤›n anestezi uygulamas›ndaki özellikler gözden geçirilmifltir.
OLGU
Otuz üç yafl›ndaki erkek hasta, yaklafl›k dört y›l önce a¤z›nda
saptanan aftöz lezyonlar›n araflt›r›lmas› sonucunda, hastaya Behçet sendromu tan›s› konmufltu. Beyin cerrahisi klini¤i ta- raf›ndan lomber disk hernisi nedeniyle ameliyat› planlanan hastan›n, rutin incelemelerinde, nöroloji konsültasyonunda ve fizik muayenesinde patolojik sonuç saptanmad›. Son bir y›ld›r metilprednizolon (8 mg gün-1) tedavisi görmekteydi. Vücut kütle indeksi 26 kg m2olan hastan›n, fizik statusu ASA II ola- rak belirlendi.
Premedikasyon uygulanmadan ameliyathaneye al›nan hastaya, kullanmad›¤› el s›rt›ndan, 22 G iv. kanül ile travmatize edil- meden damar yolu aç›ld›. Non-invaziv diastolik, sistolik ve ortalama arter bas›nc›na bak›ld›, EKG ve SpO2 monitorizas- yonu uyguland›. Genel anestezi uygulamas›nda indüksiyonda sodyum tiyopental (7 mg kg-1), fentanil (1.5 µg kg-1) ve veku- ronyum bromür (0.1 mg kg-1) kullan›ld›. Hastaya 7.5 mm'lik endotrakeal tüp ile sorunsuz olarak orotrakeal entübasyon uy- guland›. Anestezi idamesinde % 1-2 isofluran, % 50 O2+ % N2O ve gerekti¤inde 50 µg fentanil iv bolus kullan›ld›. Ameli- yat bitiminde, neostigmin ve atropin yap›ld›ktan sonra hasta ekstübe edildi.
‹lgili servisteki takiplerinde herhangi bir sorun geliflmeyen hasta, ameliyat sonras› üçüncü günde iyileflerek taburcu edildi.
TARTIfiMA
Çok say›da sistemi ilgilendiren iltihabi bir hastal›k olan Behçet hastal›¤›nda, olgular›n % 80 kadar›nda papül, püstül, vezikül ve follikülit fleklinde olan çeflitli deri lez- yonlar› vard›r (4). Önkolda, deriye steril i¤ne bat›r›ld›-
¤›nda 24-48 saat sonra küçük püstül veya nodül oluflu- mu hastal›k için tipiktir, ancak olgular›n % 25-75'inde görülür (5). Bu nedenle, iltihabi cilt lezyonlar›n›n gelifli- mine neden olabilece¤inden hastalara enjeksiyon yap- maktan kaç›nmak gerekir (6). Biz de, olguya ameliyat öncesi dönemde, parenteral premedikasyon yapmad›k.
Behçet hastal›¤›nda a¤›z içinde yerleflim gösteren aftla- r›n ve ba¤›rsaklarda yerleflen ülserlerin neden olabilece-
¤i olas› emilim bozuklu¤u sonucunda, oral uygulanacak premedikasyon yetersiz kalabilece¤inden, olgunun pre- medikasyonunun ameliyat odas›nda, steril koflullarda, iv. olarak yap›lmas› uygun görüldü.
Behçet hastal›¤›nda anestezi uygulamas›
Hakan ERKAL (*), Yaman ÖZYURT (*), Feriha TEM‹ZEL (*), Gülten ARSLAN (*), Zuhal ARIKAN (**)
Dr. Lütfi K›rdar Kartal E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, I. Anestezi ve Reanimasyon Klini¤i, Uzm. Dr.*; fief Dr.**
OLGU SUNUMU Anesteziyoloji
Göztepe T›p Dergisi 21(1):38-39, 2007 ISSN 1300-526X
38
Behçet hastal›¤›nda, tüm damarlarda yayg›n vaskülit vard›r. Arteriyel giriflim yerlerinde anevrizma, venöz gi- riflim yerlerinde t›kanma, tromboz oluflabilmektedir (7). Bu nedenle, damarsal giriflimler travmaya yol açmadan ve steriliteye dikkat edilerek yap›lmal›d›r.
Behçet hastalar›nda göz lezyonlar›, fliddetli artrit ve santral sinir sistemi tutulmalar›nda sistemik kortikoste- roid tedavisi, klorambusil ve siklofosfamid gibi alkille- yici sitotoksik ajanlar uygulanmaktad›r (8). Bizim olgu- muzda da, hasta diz eklemindeki artrit nedeniyle korti- kosteroid kullanmaktayd›. Kortikosteroid tedavisi alan hastalarda, anestezi ve cerrahinin yarataca¤› stresi karfl›- lamak için doz art›r›m›na gidilmelidir (9). Bu nedenle, ameliyat masas›na al›nan olguya indüksiyondan önce 2 mg kg-1metilprednizolon iv olarak uyguland›.
Behçet hastalar›n›n a¤›z mukozalar›ndaki ülserasyonlar orofarinkste kötü nedbeleflmeye yol açarak, endotrakeal entübasyon güçlü¤üne neden olabilir (10). Olgunun en- tübasyonunda böyle bir durumla karfl›lafl›lmad›.
Hastalar›n % 5-10'unda santral sinir sistemi de tutulur ve kronik meningoensefalit, beyin sap› ve omurilik lez- yonlar›, hemiparezi, kuadriparezi, demans, kauda ekui- na sendromu gibi fokal nörolojik bozukluklar ve koma meydana gelebilir (11). Bu nedenle, preoperatif dönem- de olgulara mutlaka nöroloji konsültasyonu yap›larak nörolojik durum de¤erlendirilmelidir. Santral bölgesel anestezi uygulamalar› nörolojik bozukluklar›n geliflimi- ni h›zland›rabilece¤inden, hava yolu güvenli¤ini sa¤la- nabilecek olgularda genel anestezi tercih edilmelidir. Bu olguda da bu nedenle, nöroloji konsültasyonunda her- hangi bir patoloji saptanmamas›na ra¤men genel aneste- zi uygulamas› tercih edildi.
Behçet hastal›¤›, çok say›da sistemi tutan bir hastal›k ol- du¤undan, kardiyak, pulmoner ve renal komplikasyon- lar›n ortaya ç›kma olas›l›¤› yüksektir. Bu nedenle, pre- operatif dönemdeki muayenelerinde bu sorunlar araflt›-
r›lmal›, sistemik vaskülit nedeniyle olgular mümkünse noninvaziv monitörize edilmelidir. Santral sinir sistemi ve eklem lezyonlar› göz önüne al›narak, olgulara ameli- yat pozisyonu verilirken ve hasta tafl›nmas› s›ras›nda dikkatli davran›lmal›d›r.
Hastal›¤›n a¤›r dönemlerinde immün bask›lay›c› ilaçlar kullan›lmaktad›r. Hem immün bask›lay›c› ilaçlar›n, hem de genel anestezinin immün depresyon yapt›¤› göz önü- ne al›narak, ameliyat s›ras›nda ve ameliyat sonras› dö- nemde yap›lan giriflimler s›ras›nda steriliteye uyulmal›- d›r.
Sonuç olarak, Behçet hastal›¤› vaskülit fleklindeki histo- patolojik de¤ifliklikleriyle yayg›n, sistemik bir hastal›k- t›r. Bu nedenle, anestezi uygulamalar›nda orotrakeal en- tübasyonun güç olabilece¤i, tedavide kullan›lan ilaçla- r›n bilinmesinin ve invazif monitörizasyondan kaç›n›l- mas›n›n geliflebilecek komplikasyonlar› önleyici nitelik- te oldu¤u ak›lda tutulmal›d›r.
KAYNAKLAR
1. Berkow R: The Merck Manuel Teflhis ve Tedavi El kitab›. Çeviri.
Peksus M, ‹stanbul, Merck Yay›nc›l›k 905-906, 1985.
2. Kelley W, Harris ED, Ruddy S, Sledge CB: In: Textbook of Rhe- umatology 4 th Ed W.B. Saunders, 1097-99, 1993.
3. De¤erli Ü, Çalangu S, Dilmener M ve ark: Özet Tan› ve Tedavi Kitab›. ‹stanbul, Nobel T›p Kitapevi 1984: 60-64.
4. Öbek A: Behçet Hastal›¤›. Öbek A (ed). ‹ç Hastal›klar›. Bursa, Gü- nefl Kitabevi 1990: 893-4.
5. Kovacova E, Salmas J, Stenova E, Bedeova J, Duris I, Bratis I:
Behcet's syndrome: Lek Listy 106:386-9, 2005.
6. Suzuki KM, Suzuki N: Behcet's disease. Clin Exp Med. 4:10-20, 2004.
7. Elbirt D, Asher I, Sthoeger ZM: Behcet's disease-clinical presen- tation, diagnostic and therapeutic approach Harefuah 141:462-7, 2002.
8. Marshall SE: Behcet's disease Best Pract Res Clin Rheumatol 18:291-311, 2004.
9. Kansu T, Kaday›fç›lar S: Visual aspects of Behcet's disease. Curr Neurol Neurosci Rep 5:382-8, 2005.
10. Seoane J, Romero M, Carrillo S, Argila F: Induction of oral aphthae after anaesthesia in a patient with Behcet's disease Acta Oto- larringol Esp 47:167-8, 1996.
11. Smith GB, Shirbman AJ: Anesthesia and severe skin diesase Anaesthesia 39:443-55, 1984.
H. Erkal ve ark., Behçet hastal›¤›nda anestezi uygulamas›
39
