• SERBEST RADİKALLER ve ANTİOKSİDANLAR 5 • (5. sınıf) • Hazırlayan: Prof. Dr. Bilgehan Doğru

• SERBEST RADİKALLER ve ANTİOKSİDANLAR 5

• (5. sınıf)

• Hazırlayan: Prof. Dr. Bilgehan Doğru

Serbest Radikallerin

Oluşturduğu Hasar Reaksiyonları

• Reaktif serbest radikaller invivo ve invitro olarak hücrelerde oluşur ve koruyucu

mekanizmaların koruyucu etkisinden daha fazla miktarda iseler çeşitli yollarla

metabolik ve hücresel bozukluklar

oluşturabilirler

Serbest Radikallerin Membran Lipidlerine Etkisi

• Lipid peroksidasyonu

Lipid peroksidasyonu mekanizması

• Peroksidasyona duyarlı yağ asitleri

özellikle doymamış çifte bağ içeren yağ

asitleridir.

Lipid peroksidasyonu nasıl başlar?

• H koparmaya yeterli enerjisi olan herhangi bir kimyasal (serbest radikal R

) ile başlar.

• Peroksidasyon başladıktan sonra

zincirleme şeklinde otokatalikleşir (bkz

şekil).

• Lipid peroksidasyon işleminin son ürünleri ketonlar, aldehitler, karbon gazları, gibi

çeşitli kimyasal artıklardır.

• Lipid peroksidlerinin en önemli bozunma

ürünü malondialdehiddir (MDA).

Protein Oksidasyonu

• ONOO-, NO

ve NO

Cl gibi çeşitli RNT nin hem serbest hem de proteindeki

tirozine atağı 3-nitrotirozin oluşumuna

neden olur.

• Proteinler ayrıca glikozillenme reaksiyonları

ile de hasarlanabilirler.

Proteindeki bu değişiklikler çapraz bağlanmalar ve

katlanmanın çözülmesi gibi proteinin aktivitesinde

ve fonksiyonunda değişikliğe veya kayba neden

olurlar.

Proteinlerde oksidatif hasar önemlidir

• Reseptörler, enzimler, sinyal transdüksiyon

yolakları, transport proteinlerinde hasar oluşur.

• İyon dengesi bozulur.

• Protein oksidasyonunun da lipid

peroksidasyonu gibi zincir reaksiyonu olabileceği gösterilmiştir.

• Oksidlenmiş proteinler diğer moleküllerde

peroksidasyon veya hasar oluştururlar.