Sveriges Smittskyddsläkarförening 2004-07-01 med anpassning för Norrbottens län 2006-08-3
Patientinformation och förhållningsregler Hepatit C, översättning till somaliska
Cudurka cagaarshow nooca C, warbixinta bukaanka 2004-07-01
Warbixinta bukaanka iyo asluubta hab-dhaqanka. Warqadda warbixinta ee takhtarka badbaadinta cudurrada lays qaadsiyo.
Qofka la qabadsiiyo cagaarshow nooca C, waxaa sura gal noqon-karto inuusan cudurka dareemin, inkastoo uu haddana sido fiiruska cudurkeenaha. Waxaa suuragal in in bukaanku cudurku lagu daartay dhowr sano ka hor. Bukaanada badidooda wuxuu u keena fasaska beerka ku daca oo daaha.
Fasaska Cagaarshoowga C haddii u bukaanku ku raago, wuxuu dhawaaca beerka, wuxuuna abuura cudur beerka ku dhaca, sida “cirrhosis of the liver”. Sidaas awgeed, ayee muhim u tahay xiriirka joogtada ee takhtarka sidii cudurka loo kormeero, warbixinna loo siiyo.
Awood dawo wey jirtaa. Waxaa kaloo jiro noocyo kala duwan ee cagaarshow nooca C, kuwaaso daweeyntooda adag tahay. Haddii bukaanka laga daaweeyo cudurka, waxaa kolkaas ciribtirmaayo halista faafinta cudurkeenaha. Laakinse lagama ballangaadi karo in mar labaad uu cagaarshow nooca C usan ku dhici doonin.
Dhiiga ku wasakhaysan cudurkeenaha ayaa cudurka gudbiya. Gudbinta infeekshanka waxay suurtagal noqon kartaa, haddii la adeegsado irbadaha laysku duro oo waskhda ah, markii dhiig wasakhaysan uu gaaro nabar haragga ku yaala ama xub-axaleedka – laakinse taasi sidaasi u ma badna. Gudbinta infeekshanka ee dhiigga iyo waxyaalaha dhiigga laga sameeyay waxay ka dhaceen dalka Iswiidan horranta 1991. Laakinse, tan iyo waagas waa laga baara dhiigyada cudurkeenaha cagarshoow nooca C. Sidaas awgeed, halista noocaas ahi waxaa la oran karaa waa la ciribtiray.
Halista markii la galmoonaayo ee cudurkeenaha laysu qaadsiin jiray aad bey hoos ugu dhacday.
Laakinse halista waxay sare u kici kartaa haddii bukahu uu isla xilligas qabo cudur ka mid ah cudurrada lays qaadsiiyo kolkii la galmoonaayo. Sidaas awgeed, waxaa muhim in had iyo jeer aad ku isticmaasho galka guska markii aad galmo kumeelgaar ah yeelaneeyso.
Hooyada oo cudurkeenaha dhallankeeda u gudbiso markii ay ummulayso way dhacdaa, laakinse sidaas u ma badna (waa qiyaastii 5%).
Naseexo nadaafadeed
o Waa in hab taxadarsan faashada loo saara nabarrada – xitaa kuwa yaryar. Haddii qof u ku
caawinaayo, waa in qofkaasi u gashada galka gacmaha la gashato. Hab wanaagsan oo taxadarsan u baakadeey waxyaalaha wasakhda ahi ee dhiiga leh intii aadan qashinka ku tuurin. Dhiigga gaara, tusaale sida dhulka waa in lagu tirtiraa daawada klorin/virkon ama daawo lamid ah.
Asluubta hab-dhaqanka
o Waa inaad timaada markii baaritaan iyo shaybarro awgood lagugu yeero, kuwaaso takhtarka ku wargeliyay in ay muhi yihiin.
o Markii aad booqaneeyso rugta dareyeelka caafimaadka ama rugta daryeelka caafimaadka ilkaha waa inaad wargelisaa in dhiigaaga u infeekshan lee yahay.
o Haddii dhiigaaga u gaaro indhaha, sanka, afka ama haragga qof, waa inaad biyo ku tirtirta kadib markii haragga dhiigga gaaray biyo lagu tirtiray waa in la mariyaa daawada ”klorhexidinsprit”.
1 (2)
Sveriges Smittskyddsläkarförening 2004-07-01 med anpassning för Norrbottens län 2006-08-3
Qofka dhiigaaga gaaray waa inaad wargelisa halista jirto iyo in dhiigaaga u lee yahay cagaarshow nooca C. Waa inad kula talisa in daahid la’aan u la xiriiro rugta daryeelka infeekshanada ”Infektionsmottagning” sida halista loo qiimeeyo, loona siiyo daawada ka hortaga.
o Marna ha ku isticmaalin, yaana lagu isticmaalin qalabka musqusha adiga ku gaarka ah, sida kuwa garka laysaga xiiro ama lagu cadayeesto.
o Haddii aad maandooriye isku durto waa inaad haysataa irbado adiga ku gaar ah, dad kalena waa in ay marna ku isticmaalin. Koobka maandooriyeehe ee wadajirka loogu isticmaalo ha ku isticmaalin. Qalabyada la isku irbadeeyo ee adiga ku gaar ah, waa inaad meel ku keydisaa sidii halista dadka kale looga badbaadiyo.
o Lagu ma oggola masawirada jirka am dhego duleesasho. Sidaaso kale laguma oggola in jirkaaga hawl laga qabto waa haddii mindiyo iwm la adeegsanaayo, halista dhiigbaxana ay jirto, iyadoo sidaasi tahay haddii aad go’aansato inaad falalkas ku dhaqaaqdo waaa inaad qofka hawlaha ku qaban doono wargelisa inaad qabto cagaarshow nooca C.
o Laguma oggola inad bixiso dhiigaaga, shahwadaada, ugxantaada, xubnaha jirkaaga ama nudahaaga.
Cudurka lagu qaadsiiyay waa cudur dadweynaha halis u ah, sida hadba ku xusan Xeerka Iska Badbaadinta Cudurrada Laysku Faafiyo. Sidaas awgeed waxaa waajib kugu ah inaad tixgeliso asluubta hab-dhaqanka takhtarkaaga kula taliyay. Taaso takhtarku dib ugu fiirsan karo haddii aad ka codsato. Sidaas awgeed, waa inaad tixgelisaa asluubta hab-dhaqanka takhtarkaaga kula taliyay.
Smittskydd, Norrbottens läns landsting Sunderby sjukhus
971 80 Luleå
www.nll.se/smittskydd
2 (2)
