İç sular Zoo bentozu

(1)

İç sular

Zoo bentozu

Doç. Dr. Utku Güner

uguner@trakya.edu.tr ¹

3.Ders

2020

(2)

Bu hafta

• Lotik ve lentik bentik organizmalar

• Bentik canlıların toplanması

2

http://personel.trakya.edu.tr/uguner/#.VOMODEtwuKl

(3)

E-yoklama yapılmaktadır.

9811

Bu ders için gereken şifre

(4)

Göl tabaka yapısı (Işık)

4

Durgun Sular (Lentik): Göl, gölcük, rezervuar alanları, bataklık gibi alanlardır.

Bu sistemlerde suyun hareketi belli bir yönde ve sürekli değildir. Bununlar birlikte dalga hareketleri, iç akıntılar, suyun bu sisteme giriş ve çıkış yaptığı alanlardaki hareketler söz konusudur.

Akarsular (Lotik) :Dere, çay, ırmak, nehir gibi suyun belirli bir yönde akış halinde olduğu yerlerdir. Bu iki sistem arasında kesin bir ayrımdan söz edilemez. Lentik ve Lotik habitatlar arasında kademeli bir değişme olabilir

(5)

Göl Yapısı

5

(6)

Göl tabaka yapısı Işık

6

Fotik bölge: Su kitlesinin ışık alan (ışıklı) bölge

Litoral bölge: Karasal bölgenin yüksek yapılı su bitkilerinin son bulduğu noktaya kadar devam eden kısmıdır.

(7)

Tatlı Sularda Madde döngüsü

7

(8)

8

Organizmaların Sınıfları

(9)

9

Akuatik canlıların Sınıflandırılması

HareketHareket

HAREKET

(10)

10

Akuatik canlıların Sınıflandırılması

(11)

11

Akuatik canlıların yaşam evreleri

Hemimetabola(Yarı başkalaşım): Yumurta, nimf ve ergin devreleri vardır. Nimfleri ergine benzemez.

Nimfleri suda yaşar ve solungaçlarıyla solunum yaparlar.Erginleşince kara koşullarına uyabilmek için bazı farklılaşmlar ve kanatlar oluşmuştur. Örnek:

Ephemeroptera, Odonata

Holometaloba(Tam başklaşım):Yumurta,larva

Pupa-krizalit ve ergin devreleri vardır.Böceklerin büyük çoğunluğunda bu tip başkalaşım görülür.Tırtıl veya kurtçuk şeklinde olan larvalarına çeşitli adlar verilir.Birkaç kez deri değiştiren larva pupa devresine girer.Bu devrede larva beslenmez.Pupadan ergin olarak çıkar.Örnek:Neuroptera, coleoptera, Lepidoptera ve Diptera.

(12)

12

Zoobentik Organizmalar

(13)

Bentos

•Göllerin kıyı çizgisinden itibaren en derin yerine kadar olan tüm göl tabanında yaşayan organizmalardır

•Kısaca dipte (akarsu yada gölün yada denizde) yaşayan organizmalardır.

•İçsularda dipte( yalnız göl ve akarsuda) yaşayan hayvansal organizmalar içsu zoobentozunu oluşturur.

13

(14)

Bentos ve bentik Kavramı

14

(15)

Bentik organizmaların ekolojik önemi

•Bentos’un (özellikle balıklar açısından) besin zincirindeki yeri çok önemlidir.

•Birçok omurgasız, besin zincirinin en altında yer alan alg ve bakteri gibi canlılar ile beslenirler.

• Bazı gruplar sudaki bitki ve odun parçalarını, döküntüleri parçalayarak

beslenirler. ¹⁵

(16)

Bentik organizmaların Ekolojik rolü

16

(17)

Pelajik-Bentik Dönüşüm

17

(18)

Bentik organizmanın yıl içindeki değişimi

18

(19)

19

1- Makrobentos :büyük boyutuludur (1) mm, daha fazladır. Örnekler: Halkalı solucanlar, kabuklular, anemonları, mercanlar, süngerler, yengeç, ıstakoz gibi büyük kabuklular.

2- Meiobenthos: 1 mm den daha az olan küçük bentos (1 mm ile 32 mm arasında boyutu sahip). Bazı örnekler nematodlar, kopepodlar ve ostrakodlar.

3- Mikrobenthos:boyutu en fazla 32 mikron olan mikroskobik bentik organizmalar. bakteri, diatom, amip ve flagellatlar.

Boyuta göre Bentik Organizmalar

(20)

20

Bentik omurgasızlar beslemelerine bağlı olarak farklı işlevsel gruplara ayrılabilir:

• Öğütücüler, CPOM-> FPOM yaprakları tüketirler (mekanik bozulma ile birlikte ayrıştırıcılar)

• Toplayıcılar FPOM'u tüketiyor

• Filtre ediciler süspansiyondaki parçacıkları çıkarır

• Toplayıcılar birikmiş parçacıkları - (çoğunlukla fırça benzeri uzantılarla)

• Kazıyıcılar bağlı bentik algleri tüketirler. Açıkta kalan yüzeylerde algler olduğu için genellikle düzleştirilir

• Engulfers (yırtıcılar) içine çeken diğer hayvanlar tüketmek

• Piercers emici canlı doku içinde sıvı emer (birçok etobur, bazı temizleyici ve otobur)

Beslenmesine göre Bentik

(21)

21

(22)

22

Shredders Öğütücüler

Filterers Filtre ediciler Gatherers Kazıyıcılar

Engulfers

Piercers emici Scrapers

(23)

23

1- Zoobentos: hayvansal organizmalar

2- Fitobenthos: bitki kökenli organizmalar

Türüne göre Bentik Organizmalar

(24)

24

Zoobentos kavramı

(25)

25

Fitobentos kavramı

(26)

26

Fitobentos

(27)

27

1- İnfauna – tortu içinde yaşayan organizmalar 2- Epifauna - tortu yüzeyinde yaşayanlar

Bentik organizmalar Sınıflandırılması

(28)

28

(29)

29

(30)

30

(31)

31

1- Epibenthos: Bentos tortu üstünde yaşıyor.

2- Hyperbenthos: Hyperbenthos tortunun hemen üstünde yaşar.

3- İnfauna: Tortu içinde yaşayan organizmalar

Konuma göre Bentik organizmalar

(32)

32

Konuma göre Bentik İnfauna

(33)

33

Konuma göre Bentik Epifauna

(34)

34

Sistematik çalışmalar sonucunda göllerdeki habitatları iki ana kısma ayırabilir.

• Profundal zon geniş fakat oksijen ihtiyacının fazla olması nedeniyle bu tek düze ortama uyum yapmış abundansı düşük bir habitat ; dar ancak ekolojik olarak önem yüksek tür çeşitliği ve yüksek fiziksel kondisyonu canlıları barındıran sığ sular ve boşalım alanların oluşturduğu habitat.

Bentik Bileşenlerin Taksonomisi

(35)

35

• Litoral zon ^kıyı kısmındaki oksijence zengindir abundansı yüksek bir habitat ; geniş ancak ekolojik olarak önem yüksek tür çeşitliği canlıları barındıran kıyı alandaki bentik bölgedir.

(36)

36

(37)

37

Yaygın Bentik Canlılar

(38)

38

Lentik Bentik Canlılar

(39)

39

Lentik Bentik Canlılar

(40)

40

Lotik Bentik Canlılar

(41)

41

Bentik Besin Ağı(Genel)

(42)

42

Bentik Besin Ağı(Göl)

(43)

43

Bentik Besin Ağı(Nehir)

(44)

44

Bentik Besin Ağı Değişimi

(45)

45

Bentik Organzimaların Toplanması

(46)

46

Ekman Bageri

(47)

47

Peterson Bageri

(48)

48

Ponar Bageri

(49)

49

Özetle

Lotik Lotik

Besin ağları

Göl yapısı

Göl morfolojisi

ve tabakaları

Göl morfolojisi

ve tabakaları

BentikBentik

Bentik toplama

Genel olarak bentik canlıları