Aylık Emtia Bülteni Mart 2016

(1)

 2016’nın ilk ayında artan küresel endişeler Şubat’ta yerini iyimser bir havaya bırakırken emtia fiyatları aylık bazda %2 artış kaydetti. Böylece, Haziran 2015’ten bu yana düşen endeks yönünü artıya çevirirken fiyatlar tüm ana gruplarda yükseldi.

 Ham petrol fiyatları bazı OPEC ülkeleri (Suudi Arabistan, Katar ve Venezuela) ile Rusya’nın üretimi Şubat ayında Ocak 2016 seviyesinde sabit tutma yönündeki görüşmelerinin ve ABD’de petrol stoklarının azaldığına ilişkin verilerin etkisiyle aylık bazda %4 artış kaydetti. Öte yandan, Çin başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelere yönelik belirsizliklerin gündemde yer aldığı mevcut konjonktürde enerji talebinin zayıf seyretmesi, söz konusu artışın süreklilik arz etmeyeceğine işaret ediyor.

 2016 yılı başından bu yana yatırımcıların güvenli liman olarak yöneldiği değerli metallerin fiyat endeksi Şubat ayında %9 artış kaydetti.

MART 2013

40 60 80 100 120 140 160

Şub.09 Eyl.09 Nis.10 Kas.10 Haz.11 Oca.12 Ağu.12 Mar.13 Eki.13 May.14 Ara.14 Tem.15 Şub.16

Tarım *

40 60 80 100 120 140 160

Metal *

Metal Değerli Metal

Aylık Emtia Bülteni Mart 2016

1 Mart 2016

Kaynak: Dünya Bankası * Enerji dışı endeksin alt endeksleri arasında yer almaktadır.

EMTİA FİYAT ENDEKSLERİ (2010=100)

40 60 80 100 120 140 160

Emtia Fiyatları Genel Endeksi

20 40 60 80 100 120 140 160

Enerji ve Enerji Dışı

Enerji Enerji Dışı

(2)

Aylık Emtia Bülteni

Mart 2016 2

EMTİA PİYASALARINDA SON GELİŞMELER

 Yaptırımların kalkmasıyla petrol piyasasına geri dönen İran’ın günlük ihracatını %50 artırarak 1,5 milyon varile çıkaracağı yönündeki haberler ve Irak’ın günlük üretim seviyesinin tarihi yüksek düzeyde gerçekleşmesi ile Ocak ayında ham petrolün varil fiyatı %18,6 oranında gerileyerek 30 dolar’ın altına inmiş, Aralık 2003’ten bu yana en düşük seviyesinde gerçekleşmişti. Şubat ayında ise, OPEC ve OPEC dışı ülkelerin üretimlerini Ocak 2016 seviyesinde dondurma yönündeki görüşmeleri petrol fiyatlarının

%4 artmasını sağladı.

 Doğalgaz fiyatları yüksek stok düzeyleri ve ABD ile Avrupa’da mevsim normallerinin üzerine çıkan sıcaklıkların etkisiyle Şubat ayında %8,4 düştü. Son dönemde düşüş trendinde olan kömür fiyatları ise, Şubat ayında %2,2 artış kaydetti. Fiyat artışında Çin’in atıl kapasite sorunu karşısında kömür üretimini azaltacağı yönündeki haberler etkili oldu.

 Şubat ayında nikel haricinde tüm metal fiyatlarında artış gözlendi. Endüstriyel metal fiyatlarının artışında üretim kesintileri etkili olurken, Fed’in faiz artırımının zamana yayılacağı ve tahminlerin altında kalacağı beklentisi ile diğer gelişmiş ülke merkez bankalarının düşük veya negatif faiz uygulamaları küresel piyasalarda yatırımcıların değerli metallere yönelmesine neden oldu. Altın fiyatlarındaki artış oranı %9,3 olarak gerçekleşti.

 Nikel fiyatları, zayıf talep ve Endonezya’nın ihracat yasağının hafifletilmesi olasılığının etkisiyle gerilemesini Şubat ayında da sürdürerek 2003 yılından bu yana en düşük seviyelerine indi.

 Demir cevheri fiyatı Ocak ayındaki artışını Şubat’ta da sürdürdü. Bununla birlikte, fiyatlardaki hızlı artışın Çin’de inşaat sezonunun ardından stokların yenilenmesi ve yatırımcı iştahından kaynaklanması nedeniyle kalıcı olmayacağını düşünüyoruz.

Kaynak: World Economic Forum, Dünya Bankası * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.

0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0

0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0 120,0

Şub.14 Nis.14 Haz.14 Ağu.14 Eki.14 Ara.14 Şub.15 Nis.15 Haz.15 Ağu.15 Eki.15 Ara.15 Şub.16

Petrol, Kömür ve Doğalgaz Fiyatları

Ham Petrol* (USD/varil) Kömür (USD/ton)

Doğalgaz (USD/milyon btu, sağ eksen)

1.000 1.050 1.100 1.150 1.200 1.250 1.300 1.350 1.400

5 8 11 14 17 20

Altın ve Nikel Fiyatları

Nikel (bin USD/ton)

Altın Fiyatları (USD/ons, sağ eksen)

(3)

Aylık Emtia Bülteni

Mart 2016 3

EMTİA PİYASALARINDA SON GELİŞMELER

 Tarımsal ürün fiyatları Şubat ayında %1,2 oranında arttı. Bu artışta özellikle kırmızı et ve yağ fiyatlarındaki artışlar etkili oldu.

 Ağustos 2015’ten bu yana düşüş eğiliminde olan kırmızı et fiyatları ABD ve Avustralya’daki sınırlı arz nedeniyle Şubat ayında %7,7 artış kaydetti. Türkiye’de yaşanan hızlı fiyat artışları nedeniyle Şubat ayında kırmızı ette tavan fiyat uygulamasına geçildi. Yurt içinde süt fiyatlarında son dönemde yaşanan sıkıntılar kırmızı et fiyatlarındaki yüksek seyir ile birlikte üreticilerin süt hayvanlarının kesimine yönelmelerine neden oluyor.

 Soya yağı fiyatları El Nino’nun neden olduğu kuru havanın etkisiyle başta Endonezya ve Malezya olmak üzere Asya’da üretimin düşmesi sebebiyle %4,3 yükseldi. Bu dönemde zeytinyağı fiyatları

%3,4, ayçiçeği yağı fiyatları %1,9 arttı.

 Pirinç fiyatları Asya’da üretimin beklenenden az gerçekleşmesi nedeniyle %4,1 arttı.

 Yüksek arz ve stokların yanı sıra gelecek hasadın da iyi olacağı beklentisiyle yatay seyreden buğday ve mısır fiyatlarının önümüzdeki dönemde bir miktar gerilemesi bekleniyor.

 Şubat ayında kahve fiyatları %1,8 artarken, şeker fiyatları Brezilya’da beklentilerden iyi gelen hasatla %5,5 azaldı.

Kaynak: Dünya Bankası, TÜİK

0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4

3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 6,5

Zeytinyağı, Soya Yağı ve Ayçiçeği Yağı Fiyatları (bin USD/ton)

Zeytinyağı (sol eksen) Soya Yağı

Ayçiçeği Yağı 90

110 130 150 170 190

Kırmızı Et Fiyatları (2010=100)

Dünya Yurt içi

(4)

Aylık Emtia Bülteni

Mart 2016 4

EMTİA PİYASALARINDA BEKLENTİLER

EMTİA FİYATLARI: Gerçekleşme ve Tahminler

Kaynak: Dünya Bankası, IMF * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.

 Şubat ayında küresel risk iştahındaki artışın etkisiyle emtia fiyatlarında yaşanan fiyat artışlarının orta vadede kalıcı olmasını beklemiyoruz. Bununla birlikte Çin ekonomisinde atıl kapasitenin azaltılmasına yönelik atılacak adımların emtia fiyatlarında uzun süredir var olan aşağı yönlü baskıyı sınırlamaya devam edeceğini öngörüyoruz.

 Petrol fiyatlarında üretici ülkeler arasındaki anlaşma ile petrol arzının zaten yüksek olduğu düzeyler olan Ocak ayı seviyelerinde tutulması kararının petrol piyasasına uzun bir aradan sonra giren İran tarafından uygulanmayabileceğini, talep tarafındaki sıkıntılar da dikkate alındığında orta vadede fiyatlarda görülen yukarı yönlü hareketin sürmeyebileceğini düşünüyoruz.

2000 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2020

Enerji

Ham Petrol* USD/varil 28,2 104,1 96,2 50,8 37,0 48,0 51,4 58,8

Kömür USD/ton 26,3 84,6 70,1 57,5 50,0 51,9 53,9 58,1

Doğalgaz (Avrupa) USD/milyon btu 3,9 11,8 10,1 7,3 6,0 6,2 6,4 6,8

Tarım

Kakao USD/kg 0,9 2,4 3,1 3,1 3,2 3,1 3,0 2,8

Kahve USD/kg 1,9 3,1 4,4 3,5 3,4 3,4 3,4 3,4

Çay USD/kg 1,9 2,9 2,7 2,7 2,8 2,8 2,8 2,9

Soya Yağı USD/ton 338 1.057 909 757 775 797 820 868

Mısır USD/ton 89 259 193 170 170 175 180 191

Pirinç USD/ton 202 506 423 386 370 374 379 387

Buğday USD/ton 114 312 285 203 185 193 201 219

Kırmızı Et USD/kg 1,9 4,1 5,0 4,4 3,9 3,9 4,0 4,0

Beyaz Et USD/kg 1,3 2,3 2,4 2,5 2,5 2,5 2,4 2,4

Şeker USD/kg 0,2 0,4 0,4 0,3 0,4 0,4 0,4 0,4

Tomruk USD/metre küp 275 464 465 389 399 409 419 441

Pamuk USD/kg 1,3 2,0 1,8 1,6 1,6 1,7 1,7 1,8

Kauçuk USD/kg 0,7 2,8 2,0 1,6 1,4 1,5 1,6 1,8

Tütün USD/ton 2.976 4.589 4.991 4.941 5.000 4.942 4.884 4.771

Metal

Aluminyum USD/ton 1.549 1.847 1.867 1.665 1.550 1.612 1.675 1.811

Bakır USD/ton 1.813 7.332 6.863 5.510 5.000 5.190 5.388 5.807

Demir Cevheri USD/kuru ton 28,8 135,0 97,0 56,0 42,0 44,0 46,0 51,0

Kurşun USD/ton 454 2.140 2.095 1.788 1.775 1.818 1.862 1.953

Nikel USD/ton 8.638 15.032 16.893 11.863 10.000 10.801 11.665 13.608

Kalay USD/ton 5.436 22.283 21.899 16.067 15.000 15.730 16.495 18.138

Çinko USD/ton 1.128 1.910 2.161 1.932 1.800 1.858 1.919 2.046

Altın USD/troy ons 279 1.411 1.265 1.160 1.075 1.066 1.058 1.041

Gümüş USD/troy ons 5,0 23,8 19,1 15,7 14,0 14,2 14,4 14,9

Platin USD/troy ons 545 1.487 1.384 1.053 950 999 1.051 1.164

Tahmin Gerçekleşme

(5)

Mart 2016 5

* Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.

Aylık Emtia Bülteni

-50 -40 -30 -20 -10 0 10 20

Doğalgaz Çay Şeker Nikel Kakao Mısır Beyaz Et Kağıt Hamuru Buğday Tütün Kauçuk Kahve Ayçiçek Yağı Tomruk Kömür Bakır Aluminyum Zeytinyağı Pirinç Ham Petrol*

Soya Yağı Pamuk Kurşun Platin Gümüş Kırmızı Et Altın Demir Cevheri Çinko Kalay

Emtia Fiyatlarında Değişim Oranları (Şubat 2016)

Yıllık % Değişim Aylık % Değişim

(6)

600 800 1.000 1.200 1.400 1.600 1.800

Altın (USD/troy ons)

1.000 1.200 1.400 1.600 1.800 2.000 2.200 2.400 2.600 2.800

Aluminyum (USD/ton)

600 800 1.000 1.200 1.400 1.600 1.800

Ayçiçek Yağı (USD/ton)

2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.000 9.000 10.000

Bakır (USD/ton)

1,6 1,8 2,0 2,2 2,4 2,6

Beyaz Et (USD/kg)

100 150 200 250 300 350 400

Buğday (USD/ton)

1,6 1,8 2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4

Çay (USD/kg)

500 1000 1500 2000 2500 3000

Çinko (USD/ton)

30 50 70 90 110 130 150 170 190

Demir Cevheri (USD/ kuru ton

%63,5 demir)

5 7 9 11 13 15 17

May.09 Ara.09 Tem.10 Şub.11 Eyl.11 Nis.12 Kas.12 Haz.13 Oca.14 Ağu.14 Mar.15 Eki.15

Doğalgaz (USD/milyon btu)

5 10 15 20 25 30 35 40 45

Gümüş (USD/troy ons)

20 40 60 80 100 120 140

Ham Petrol* (USD/varil)

500 600 700 800 900 1.000

Kağıt Hamuru (USD/ton)

2 3 4 5 6 7

Kahve (USD/kg)

1,6 1,8 2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4 3,6

Kakao (USD/kg)

Mart 2016 6

Aylık Emtia Bülteni

EMTİA FİYATLARI - I

* Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.

(7)

10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000

Kalay (USD/ton)

0 1 2 3 4 5 6

Kauçuk (USD/kg)

2,0 3,0 4,0 5,0 6,0

Kırmızı Et (USD/kg)

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140

Kömür (USD/ton)

500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000

Kurşun (USD/ton)

5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000

Nikel (USD/ton)

0 1 2 3 4 5 6

Pamuk (USD/kg)

300 350 400 450 500 550 600 650

Pirinç (USD/ton)

600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200

Platin (USD/troy ons)

500 600 700 800 900 1.000 1.100 1.200 1.300 1.400 1.500

Soya Yağı (USD/ton)

0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7

Şeker (USD/kg)

350 370 390 410 430 450 470 490 510 530 550

Tomruk (USD/metre küp)

3.000 3.500 4.000 4.500 5.000 5.500

Tütün (USD/ton)

2.500 3.000 3.500 4.000 4.500 5.000 5.500 6.000

Zeytinyağı (USD/ton)

Mart 2016 7

Aylık Emtia Bülteni

EMTİA FİYATLARI - II

Rapordaki tablo ve grafiklerde IMF ve Dünya Bankası’nın verileri kullanılmıştır.

100 150 200 250 300 350

Mısır (USD/ton) 10.000

15.000 20.000 25.000 30.000 35.000

Kalay (USD/ton)

0 1 2 3 4 5 6

Kauçuk (USD/kg)

2,0 3,0 4,0 5,0 6,0

Kırmızı Et (USD/kg)

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140

Kömür (USD/ton)

500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000

Kurşun (USD/ton)

5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000

Nikel (USD/ton)

0 1 2 3 4 5 6

Pamuk (USD/kg)

300 350 400 450 500 550 600 650

Pirinç (USD/ton)

600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200

Platin (USD/troy ons)

500 600 700 800 900 1.000 1.100 1.200 1.300 1.400 1.500

Soya Yağı (USD/ton)

0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7

Şeker (USD/kg)

3.000 3.500 4.000 4.500 5.000 5.500

Tütün (USD/ton)

2.500 3.000 3.500 4.000 4.500 5.000 5.500 6.000

Zeytinyağı (USD/ton) 100

150 200 250 300 350

Mısır (USD/ton)

(8)

Mart 2016 8

Aylık Emtia Bülteni

Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.

İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.

Bütün yayınlarımıza http://ekonomi.isbank.com.tr adresinden erişebilirsiniz.

İzlem Erdem - Bölüm Müdürü Bora Çevik - Uzman

izlem.erdem@isbank.com.tr bora.cevik@isbank.com.tr

Alper Gürler - Birim Müdürü Ahmet Aşarkaya - Uzman Yrd.

alper.gurler@isbank.com.tr ahmet.asarkaya@isbank.com.tr

H. Erhan Gül - Müdür Yrd. Ayşe Betül Öztürk - Uzman Yrd.

erhan.gul@isbank.com.tr betul.ozturk@isbank.com.tr

Dilek Sarsın Kaya - Uzman dilek.kaya@isbank.com.tr

Aylık Emtia Bülteni Mart 2016

Aylık Emtia Bülteni Mart 2016

Aylık Emtia Bülteni

Aylık Emtia Bülteni

Aylık Emtia Bülteni

Aylık Emtia Bülteni

Aylık Emtia Bülteni

Aylık Emtia Bülteni

Aylık Emtia Bülteni

Türkiye İş Bankası A.Ş - İktisadi Araştırmalar Bölümü