Aylık Emtia Bülteni Şubat 2017

(1)

MART 2013

Aylık Emtia Bülteni

Kaynak: Dünya Bankası, IMF *Enerji dışı endeksin alt endeksleri arasında yer almaktadır.

EMTİA FİYAT ENDEKSLERİ (2010=100)

Şubat 2017

1

 Emtia fiyatları genel endeksi Ocak ayında %2,3 oranında yükseldi. Bu dönemde enerji fiyatları nispeten yatay seyrederken, değerli metal ile tahıl fiyatlarının yükseldiği dikkat çekti. Emtia fiyatlarının yükseliş eğilimine girdiği 2016 yılının ardından bu seyrini 2017 yılının ilk ayında da koruduğu görüldü.

 Yüksek stok seviyelerine rağmen başta Çin olmak üzere gelişmekte olan ülkelerden gelen talep metal fiyatlarının yükselmesinde etkili olmaya devam ediyor. Çin’de inşaat ve otomotiv sektörlerinin canlı seyri bu durumu destekliyor.

 Tarımsal ürün fiyatları mevsimsel etkilerden dolayı bir miktar yükselse de, düşük fiyatların kârlılığı olumsuz etkilemesi nedeniyle üretim birçok bölgede durma noktasına geldi. Stok seviyesinin yüksek olduğu göz önüne alındığında fiyatların kısa vadede önemli oranda yükselmesi beklenmiyor.

 OPEC ülkelerinin arz kesintisine gitmesi son aylarda petrol fiyatlarının yükselmesine neden olurken, Ocak ayında fiyatlardaki artış nispeten düşük kaldı. Arz kesintisinin artık fiyatlandığı ifade edilirken, ABD’de üretimin seyrinin petrol fiyatları üzerinde etkili olması bekleniyor.

40 60 80 100 120 140 160

Oca.10 Ağu.10 Mar.11 Eki.11 May.12 Ara.12 Tem.13 Şub.14 Eyl.14 Nis.15 Kas.15 Haz.16 Oca.17

Emtia Fiyatları Genel Endeksi

20 40 60 80 100 120 140 160

Enerji ve Enerji Dışı

Enerji Enerji Dışı

40 60 80 100 120 140 160

Tarım *

40 60 80 100 120 140 160

Metal *

Metal Değerli Metal

(2)

Aylık Emtia Bülteni

EMTİA PİYASALARINDA SON GELİŞMELER

Şubat 2017 2

 ABD’de petrol stoklarının tarihi zirve değerlerine yakın olmasına rağmen, OPEC ülkelerinin petrol üretimindeki kesinti hedeflerini büyük ölçüde tutturacağına yönelik iyimser beklentiler petrol fiyatlarının Ocak ayında bir miktar yükselmesine neden oldu. ABD’de yeni petrol kuyularının açılmaya devam etmesi ve petrol üretimindeki artışın sürmesi ise petrol fiyatlarındaki artışı sınırladı.

 Hava sıcaklıklarının gerek Avrupa’da gerekse ABD’de mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle gerileyen doğalgaz talebinin etkisiyle Ocak ayında doğalgaz fiyatlarının gerilediği izlendi.

Mevsimsel etkilerin yılın kalanında da doğalgaz fiyatlarını aşağı çekme ihtimali yüksek görülüyor.

 Çin’in 2008 yılından bu yana rafine edilmiş kalay için uyguladığı %10’luk ihracat vergisini Ocak ayında kaldırması ile birlikte kalay fiyatlarının gerilediği görüldü.

 Ocak ayında Endonezya’nın işlenmemiş cevher ihracatı üzerindeki engelleri gevşeteceği yönündeki açıklamasına rağmen, dünyanın en büyük ikinci bakır madeni olan Grasberg madeninin Şubat ayında süresi dolan ihracat lisansının yenilenmemesi bakır fiyatlarının yükselmesine neden oluyor. Ayrıca, küresel bakır üretiminin %5’inden fazlasını gerçekleştiren Şili’deki dünyanın en büyük bakır madeni olan Escondida’da devam eden grev de bakır üretimini olumsuz etkileyerek fiyatlardaki yükseliş eğilimini destekledi. Söz konusu grev, bakır ile birlikte çinko, kurşun ve alüminyum gibi diğer metallerin fiyatlarının da yükselmesine neden oluyor.

 Brezilya realinin değer kazanması ile birlikte şeker ve kahve fiyatlarının Ocak ayında önemli oranlarda yükseldiği görüldü. Artan şeker fiyatlarına karşın vadeli piyasalardaki fiyatlamalar şeker fiyatlarının gerileyeceğine işaret ediyor. Ocak ayında %10 yükselen şeker fiyatlarındaki yıllık artış %45 düzeyinde seyrediyor.

3.000 3.500 4.000 4.500 5.000 5.500 6.000 6.500 7.000

20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70

Oca.15 Mar.15 May.15 Tem.15 Eyl.15 Kas.15 Oca.16 Mar.16 May.16 Tem.16 Eyl.16 Kas.16 Oca.17

Petrol ve Bakır Fiyatları

Ham petrol fiyatı* (USD/bbl) Bakır Fiyatı (USD/ton, sağ eksen)

0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6

1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5

Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 Oca.14 Nis.14 Tem.14 Eki.14 Oca.15 Nis.15 Tem.15 Eki.15 Oca.16 Nis.16 Tem.16 Eki.16 Oca.17

Brezilya Reali, Kahve ve Şeker Fiyatları

USD/real

Kahve Fiyatı (USD/kg)

Şeker fiyatı (USD/kg, sağ eksen)

Kaynak: Dünya Bankası, Reuters * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.

(3)

Aylık Emtia Bülteni

EMTİA PİYASALARINDA SON GELİŞMELER

Şubat 2017 3

 ABD’de hava sıcaklıklarının olumlu seyrine karşın yağışların istenilen düzeyde olmaması nedeniyle buğday ve mısır fiyatları Ocak ayında yükseldi. Hâlihazırda oldukça yüksek seviyede bulunan stoklara rağmen fiyatların artması, önümüzdeki dönemde de fiyatlardaki yükselişin süreceğine işaret ediyor.

 Pamuk fiyatları Ocak ayında yükselişini sürdürdü. Küresel pamuk arzında 1,2 milyon tonluk açık olduğunun açıklanması ile birlikte pamuk fiyatlarındaki yükselişin hız kazandığı görüldü. Arz açığının gelecek hasat döneminde de 1 milyon tona yakın düzeyde gerçekleşeceği ifade ediliyor.

 Afrika’da Harmattan mevsiminde kuraklığın ve kum fırtınalarının şiddetli olacağı beklentisi ile kakao üretiminde %50’ye yakın oranda gerçekleşmesi beklenen arz kesintisinin gerçekleşmemiş olması kakao fiyatlarının Ocak ayında gerilemesine neden oldu. Ayrıca, Batı Afrika’da üretimin tahmin edilenden daha fazla gerçekleşeceği beklentisi de fiyatları baskı altında tutuyor. Önümüzdeki aylarda kakao fiyatlarındaki düşüşün süreceği tahmin ediliyor.

 Aylık bazda %12,2 artışla fiyatı en hızlı yükselen emtia olan kauçukta yıllık fiyat artışı %100’e ulaştı. Söz konusu artışa karşın, fiyatların halen düşük olduğunu düşünen üreticilerin satış yerine stok artırımına gitmesi fiyatlardaki yükselişin devam etmesine neden oluyor. Çin’de otomotiv piyasasının güçlü seyri de oto lastiğine olan talebi artırırken, kauçuk fiyatlarını yukarı yönlü destekliyor. Kauçuk üreticilerinin fiyatları 2011 yılı düzeyine yükseltmek istedikleri ifade edilirken, stoklama faaliyetlerinin sürmesi halinde fiyatlardaki hızlı artışın süreceği tahmin ediliyor.

 Değerli madenlerin fiyatları Ocak ayında yükseldi. Altın aylık bazda %3 değer kazanırken, gümüş ve platin fiyatları sırasıyla %2,9 ve %5,7 oranında arttı. Fed’in faiz artırım zamanlamasının önümüzdeki dönemde değerli madenlerin fiyatlarını belirleyen en önemli etmen olması bekleniyor. Ayrıca, Avrupa’da gerçekleşecek seçimler öncesi politik belirsizlikler de güvenli liman alımlarını destekliyor.

Kaynak: Dünya Bankası, Reuters 1,0

1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Oca.17

Kauçuk Fiyatı (USD/kg)

1.000 1.100 1.200 1.300 1.400 1.500 1.600 1.700 1.800

1,2 1,6 2,0 2,4 2,8 3,2 3,6

Oca.13 May.13 Eyl.13 Oca.14 May.14 Eyl.14 Oca.15 May.15 Eyl.15 Oca.16 May.16 Eyl.16 Oca.17

ABD Tahvil Faizi ve Altın Fiyatları

ABD 10 yıllık tahvil faizi (%) Altın fiyatı (USD/ons, sağ eksen)

(4)

EMTİA PİYASALARINDA BEKLENTİLER

Ocak 2017

EMTİA FİYATLARI: Gerçekleşme ve Tahminler

4

Kaynak: Dünya Bankası * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.

Aylık Emtia Bülteni

 Trump’ın ABD ekonomisini canlandırmak için atacağı adımların ve Çin’in emtia talebinin etkisiyle 2017 yılında birçok emtiada fiyatların yukarı yönlü hareket etmesi bekleniyor. Jeopolitik ve siyasi gelişmeler de emtia fiyatlarının seyri açısından önem arz ediyor.

 Çin’de otomotiv ve demir-çelik sektörlerinin canlı seyretmesi nedeniyle söz konusu sektörlerde kullanılan metal ürünlerine talep artıyor.

 Vadeli piyasalarda da 2017 yılı genelinde emtia fiyatlarının yukarı yönlü seyredeği beklentisinin hakim olduğu görülüyor.

2 0 0 0 2 0 1 4 2 0 1 5 2 0 1 6 2 0 1 7 2 0 1 8 2 0 2 0 2 0 2 5 Enerji

Ham Petrol* USD/varil 28,2 96,2 50,8 42,8 55,0 60,0 62,9 71,0

Kömür USD/ton 26,3 70,1 57,5 65,9 70,0 60,0 55,4 57,7

Doğalgaz (Avrupa) USD/milyon btu 3,9 10,1 7,3 4,6 5,0 5,2 5,6 6,7

Tarım

Kakao USD/kg 0,9 3,1 3,1 2,9 2,6 2,6 2,7 2,8

Kahve USD/kg 1,9 4,4 3,5 3,6 3,6 3,6 3,6 3,5

Çay USD/kg 1,9 2,7 2,7 2,6 2,8 2,8 2,8 2,9

Soya Yağı USD/ton 338 909 757 809 900 907 922 960

Mısır USD/ton 89 193 170 159 160 163 170 189

Pirinç USD/ton 202 423 386 396 385 389 397 418

Buğday USD/ton 114 285 204 167 150 156 167 200

Kırmızı Et USD/kg 1,9 4,9 4,4 3,9 4,0 4,0 4,0 4,1

Beyaz Et USD/kg 1,3 2,4 2,5 2,5 2,4 2,4 2,4 2,3

Şeker USD/kg 0,2 0,4 0,3 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4

Tomruk USD/metreküp 275 465 389 387 380 385 395 422

Pamuk USD/kg 1,3 1,8 1,6 1,6 1,7 1,7 1,8 2,0

Kauçuk USD/kg 0,7 2,0 1,6 1,6 2,1 2,1 2,2 2,3

Tütün USD/ton 2.976 4.991 4.908 4.813 4.900 4.868 4.805 4.650

Metal

Aluminyum USD/ton 1.549 1.867 1.665 1.604 1.700 1.734 1.804 1.992

Bakır USD/ton 1.813 6.863 5.510 4.868 5.400 5.509 5.733 6.335

Demir Cevheri USD/kuru ton 28,8 96,9 55,8 58,4 65,0 55,0 55,8 57,9

Kurşun USD/ton 454 2.095 1.788 1.867 2.200 2.208 2.223 2.261

Nikel USD/ton 8.638 16.893 11.863 9.595 11.000 11.518 12.627 15.892

Kalay USD/ton 5.436 21.899 16.067 17.934 20.000 20.216 20.656 21.796

Çinko USD/ton 1.128 2.161 1.932 2.090 2.650 2.800 2.729 2.559

Altın USD/troy ons 279 1.266 1.161 1.249 1.150 1.138 1.114 1.055

Gümüş USD/troy ons 5,0 19,1 15,7 17,1 16,5 16,5 16,4 16,2

Platin USD/troy ons 545 1.384 1.053 987 1.000 1.032 1.098 1.283

Tahmin Gerç ekleşme

(5)

Ocak 2017 5

Kaynak: Dünya Bankası, IMF * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.

Aylık Emtia Bülteni

-30 -15 0 15 30 45 60 75 90

Nikel Kakao Soya Yağı Ayçiçek Yağı Kömür Kalay Doğalgaz Demir Cevheri Tütün Tomruk Kırmızı Et Pirinç Kurşun Beyaz Et Bakır Çinko Ham Petrol*

Zeytinyağı Palm Yağı Çay Gümüş Altın Pamuk Aluminyum Kahve Mısır Platin Buğday Şeker Kauçuk

Emtia Fiyatlarında Değişim Oranları (Ocak 2017)

Yıllık % Değişim Aylık % Değişim

(6)

Ocak 2017 6

EMTİA FİYATLARI - I

Aylık Emtia Bülteni

20 40 60 80 100 120 140

Ham Petrol* (USD/varil)

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140

Kömür (USD/ton)

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

D oğalgaz (USD/milyon btu)

2 3 4 5 6 7

Kahve (USD/kg)

2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4

Ç ay (USD/kg)

1,6 1,8 2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4 3,6

Kakao (USD/kg)

100 150 200 250 300 350

Mısır (USD/ton)

300 350 400 450 500 550 600 650

Pirinç (USD/ton)

100 150 200 250 300 350 400

B uğ day (USD/ton)

0,8 0,9 1,0 1,1 1,2

B eyaz Et (USD/lb)

0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7

Şeker (USD/kg)

2,0 3,0 4,0 5,0 6,0

Kırmızı Et (USD/kg)

800 900 1.000 1.100 1.200 1.300 1.400 1.500 1.600 1.700 1.800

Ayçiçek Yağı (USD/ton)

2.500 3.000 3.500 4.000 4.500 5.000 5.500 6.000

Zeytinyağı (USD/ton)

600 700 800 900 1.000 1.100 1.200 1.300 1.400 1.500

Soya Yağı (USD/ton)

(7)

Ocak 2017 7

EMTİA FİYATLARI - II

Aylık Emtia Bülteni

4.000 4.200 4.400 4.600 4.800 5.000 5.200

Tütün (USD/ton)

350 370 390 410 430 450 470 490 510 530 550

Tomruk (USD/metre küp)

500 600 700 800 900 1.000 1.100 1.200 1.300 1.400

Palm Yağı (USD/ton)

0 1 2 3 4 5 6

Pamuk (USD/kg)

0 1 2 3 4 5 6

Kauçuk (USD/kg)

1.200 1.400 1.600 1.800 2.000 2.200 2.400 2.600 2.800

Aluminyum (USD/ton)

4.000 5.000 6.000 7.000 8.000 9.000 10.000

B akır (USD/ton)

1.400 1.600 1.800 2.000 2.200 2.400 2.600 2.800 3.000

Kurşun (USD/ton)

10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000

Kalay (USD/ton)

5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000

Nikel (USD/ton)

1.200 1.400 1.600 1.800 2.000 2.200 2.400 2.600 2.800

Ç inko (USD/ton)

800 900 1.000 1.100 1.200 1.300 1.400 1.500 1.600 1.700 1.800

Altın (USD/troy ons)

5 10 15 20 25 30 35 40 45

Gümüş (USD/troy ons)

30 50 70 90 110 130 150 170 190

D emir Cevheri (USD/ kuru ton

%63,5 demir)

600 800 1.000 1.200 1.400 1.600 1.800 2.000

Platin (USD/troy ons)

(8)

Aylık Emtia Bülteni

Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.

İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.

Bütün yayınlarımıza http://ekonomi.isbank.com.tr adresinden erişebilirsiniz.

İzlem Erdem - Bölüm Müdürü Aslı Göksun Şat Sezgin - Uzman izlem.erdem@isbank.com.tr goksun.sat@isbank.com.tr Alper Gürler - Birim Müdürü Bora Çevik - Uzman alper.gurler@isbank.com.tr bora.cevik@isbank.com.tr H. Erhan Gül - Müdür Yrd. Ahmet Aşarkaya - Uzman erhan.gul@isbank.com.tr ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Dilek Sarsın Kaya - Uzman Ayşe Betül Öztürk - Uzman Yrd.

dilek.kaya@isbank.com.tr betul.ozturk@isbank.com.tr Türkiye İş Bankası A.Ş - İktisadi Araştırmalar Bölümü