Aylık Emtia Bülteni Mart 2017

(1)

MART 2013

Aylık Emtia Bülteni

Kaynak: Dünya Bankası, IMF *Enerji dışı endeksin alt endeksleri arasında yer almaktadır.

EMTİA FİYAT ENDEKSLERİ (2010=100)

Mart 2017

1

 Küresel piyasalarda emtia fiyatları yukarı yönlü eğilimini Şubat ayında da koruyarak %1,5 oranında artış kaydetti. Böylece endeks, son iki yılın en yüksek düzeyine yaklaştı.

 OPEC üyesi ülkelerin petrol arzında kesintiye gitmesine rağmen diğer ülkelerde üretim faaliyetlerinin canlanacağı yönündeki beklentiler enerji fiyatlarındaki yükselişi sınırladı. Enerji fiyatları endeksi Şubat ayında %0,7 artış kaydetti.

 Tarımsal ürün fiyatları rekolteye yönelik iyimserlikle birlikte yatay seyretti. Şubat ayında ilgili endeks

%0,1 oranında yükseldi.

 2016 yılının ikinci yarısında aşağı yönlü bir seyir izleyen kıymetli metaller endeksi, 2017 başındaki yükselişini Şubat ayına taşıdı. Değerli metal endeksi ABD dolarındaki değer kaybının da etkisiyle Şubat ayında %4 artış kaydetti. Bu dönemde endüstriyel metal fiyatları da %3,5 oranında yükseldi.

40 60 80 100 120 140 160

Şub.10 Eyl.10 Nis.11 Kas.11 Haz.12 Oca.13 Ağu.13 Mar.14 Eki.14 May.15 Ara.15 Tem.16 Şub.17

Emtia Fiyatları Genel Endeksi

20 40 60 80 100 120 140 160

Enerji ve Enerji Dışı

Enerji Enerji Dışı

40 60 80 100 120 140 160

Tarım *

40 60 80 100 120 140 160

Metal *

Metal Değerli Metal

(2)

Aylık Emtia Bülteni

EMTİA PİYASALARINDA SON GELİŞMELER

Mart 2017 2

 Küresel petrol piyasasında arz/talep dengesini yeniden sağlama arayışında olan OPEC üyesi ülkelerin üretimlerini kısmalarıyla birlikte son dönemde yükseliş kaydeden petrol fiyatları Şubat ayında yatay seyretti. OPEC üyelerinin üretim kesintisi hedefini bu dönemde %94 oranında tutturdukları görülürken, ABD başta olmak üzere diğer ülkelerin son dönemde petrol üretimlerini artırmaları dikkat çekiyor. Nitekim Şubat 2017 itibarıyla, ABD’de petrol sondaj kuyusu sayısı yıllık bazda %51 artarak 602 adede ulaştı.

 Şubat ayında Avrupa genelinde hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin altında seyretmesi nedeniyle artan doğalgaz talebi, fiyatların yükselmesine neden oldu. Son aylarda belirgin artış kaydeden kömür fiyatları ise Şubat ayında düşüş kaydetti. Bu gelişmede, önümüzdeki dönemde Çin’in elektrik üretiminde kömür yerine yenilenebilir kaynaklara yöneleceğini açıklaması etkili oldu.

 Dünya çelik imalatının yaklaşık yarısının gerçekleştirildiği Çin’de stoklara yönelik üretimin artması demir cevheri fiyatlarının yükselmesinde etkili oluyor. Şubat’ta demir cevheri fiyatları bir önceki aya göre %11,3 oranında arttı. Böylece, demir cevheri fiyatlarındaki yıllık yükseliş %89,4 olarak kaydedildi.

 Nikel ihracatında ilk sırada yer alan Filipinler’de politika yapıcıların, çevresel faktörleri göz önünde bulundurarak ülkedeki madenlerin yaklaşık yarısının çalışma ruhsatını iptal edeceğini açıklaması arz yönlü endişeleri gündeme getirdi. Şubat ayında nikel fiyatları %6,7 yükseldi.

 Şili’de maden işçilerinin greve gitmesi nedeniyle arzın kesintiye uğraması bakır fiyatlarının yukarı yönlü seyretmesine neden oluyor. Şubat ayı itibarıyla aylık bazda %3,2 artan bakır fiyatları yıllık bazda yükselişini %29,2’ye taşıdı.

Kaynak: Baker Hughes, Reuters

200 600 1.000 1.400 1.800

Şub.14 May.14 Ağu.14 Kas.14 Şub.15 May.15 Ağu.15 Kas.15 Şub.16 May.16 Ağu.16 Kas.16 Şub.17

ABD'de Petrol Sondaj Kulesi Sayısı

200 300 400 500 600 700 800 900 1.000

Şub.15 Nis.15 Haz.15 Ağu.15 Eki.15 Ara.15 Şub.16 Nis.16 Haz.16 Ağu.16 Eki.16 Ara.16 Şub.17

Çin'de Çelik Rezervi (Rebar türü, bin ton)

(3)

Aylık Emtia Bülteni

EMTİA PİYASALARINDA SON GELİŞMELER

Mart 2017 3

 Şubat ayında, ABD dolarının “aşırı” değerlenmesi halinde ülkede ekonomik aktiviteye ilişkin aşağı yönlü risklerin artacağı yönündeki görüşler ABD dolarının diğer gelişmiş ülke para birimleri karşısındaki seyrini gösteren DXY endeksinin gerilemesine neden oldu. Küresel piyasalarda ABD dolarının seyri ile yakından ilişkili olan altın fiyatları bu gelişmenin de etkisiyle Şubat ayını yükselişle tamamladı.

 Çin’in rafine edilmiş kalay için uyguladığı %10’luk ihracat vergisini kaldırmasıyla birlikte kalay fiyatlarındaki düşüş devam etti.

 Güney Avrupa’da rekolteye yönelik olumsuz beklentiler zeytinyağı üretiminin önümüzdeki dönemde gerileyebileceğine işaret etti. Şubat ayında zeytinyağı fiyatları %6,6 oranında artış kaydetti.

 2016 yılında ABD’de gerçekleşen kuraklık nedeniyle yem fiyatlarının yükselmesi kırmızı et fiyatlarının da benzer bir seyir izlemesine neden oluyor. Küresel piyasalarda uzun bir süredir gerileme eğiliminde olan kırmızı et fiyatları Şubat ayında %3,8 yükseldi. Kırmızı et fiyatlarındaki yukarı yönlü hareketin orta vadede devam etmesi bekleniyor. Yurt içinde ise, Şubat ayında dana eti fiyatları %0,1 oranında geriledi. Karkas et ithalatına izin verildiği 2016 başından bu yana kırmızı et fiyatlarının yatay seyrettiği görülüyor. Ayrıca, Et ve Süt Kurumu’nun kırmızı ette tavan fiyat uygulamasına gideceğini açıklaması önümüzdeki dönemde fiyatların gerileyebileceğine işaret ediyor.

 Kakao fiyatları küresel piyasalardaki arz fazlalığı nedeniyle Şubat ayında %7,3 oranında geriledi.

Böylece, düşüşünü art arda sekizinci aya taşıyan kakao fiyatları bir önceki yılın aynı dönemine göre

%30,3 azaldı.

Kaynak: Dünya Bankası, Reuters, TÜİK

92 94 96 98 100 102 104 1.050

1.100 1.150 1.200 1.250 1.300 1.350

Şub.16 Nis.16 Haz.16 Ağu.16 Eki.16 Ara.16 Şub.17

Altın Fiyatları ve DXY Endeksi (22 günlük hareketli ortalama)

Altın Fiyatları (USD/ons) DXY Endeksi (sağ eksen,ters)

90 100 110 120 130 140 150 160 170 180 190

Şub.15 Nis.15 Haz.15 Ağu.15 Eki.15 Ara.15 Şub.16 Nis.16 Haz.16 Ağu.16 Eki.16 Ara.16 Şub.17

Kırmızı Et Fiyatları (2010=100)

Dünya Yurt içi

(4)

EMTİA PİYASALARINDA BEKLENTİLER

Mart 2017

EMTİA FİYATLARI: Gerçekleşme ve Tahminler

4

Kaynak: Dünya Bankası * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.

Aylık Emtia Bülteni

 ABD’de genişlemeci maliye politikası uygulanacağına yönelik beklentilerin zayıflamasıyla emtia fiyatlarının önümüzdeki dönemde artış kaydetmesi bekleniyor. Bununla birlikte, son dönemde önemli ölçüde artan siyasi belirsizlikler emtia fiyatlarının seyri açısından önem taşıyor.

 OPEC üyesi ülkelerin arzı kısmasına rağmen ABD’nin artan üretimi nedeniyle petrol fiyatlarının önümüzdeki dönemde yatay seyredeceği tahmin ediliyor. Vadeli piyasalarda Brent türü ham petrolün varil fiyatının 2017 sonunda 55 dolar civarında gerçekleşeceği fiyatlanıyor.

 2017 yılı için Çin’de çelik talebinin azalması beklenirken, ülkede stokların yüksek seviyede olması demir cevheri fiyatlarının önümüzdeki dönemde gerileyeceği yönündeki görüşleri destekliyor.

2000 2014 2015 2016 2017 2018 2020 2025

Enerji

Ham Petrol* USD/varil 28,2 96,2 50,8 42,8 55,0 60,0 62,9 71,0

Kömür USD/ton 26,3 70,1 57,5 65,9 70,0 60,0 55,4 57,7

Doğalgaz (Avrupa) USD/milyon btu 3,9 10,1 7,3 4,6 5,0 5,2 5,6 6,7

Tarım

Kakao USD/kg 0,9 3,1 3,1 2,9 2,6 2,6 2,7 2,8

Kahve USD/kg 1,9 4,4 3,5 3,6 3,6 3,6 3,6 3,5

Çay USD/kg 1,9 2,7 2,7 2,6 2,8 2,8 2,8 2,9

Soya Yağı USD/ton 338 909 757 809 900 907 922 960

Mısır USD/ton 89 193 170 159 160 163 170 189

Pirinç USD/ton 202 423 386 396 385 389 397 418

Buğday USD/ton 114 285 204 167 150 156 167 200

Kırmızı Et USD/kg 1,9 4,9 4,4 3,9 4,0 4,0 4,0 4,1

Beyaz Et USD/kg 1,3 2,4 2,5 2,5 2,4 2,4 2,4 2,3

Şeker USD/kg 0,2 0,4 0,3 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4

Tomruk USD/metreküp 275 465 389 387 380 385 395 422

Pamuk USD/kg 1,3 1,8 1,6 1,6 1,7 1,7 1,8 2,0

Kauçuk USD/kg 0,7 2,0 1,6 1,6 2,1 2,1 2,2 2,3

Tütün USD/ton 2.976 4.991 4.908 4.813 4.900 4.868 4.805 4.650

Metal

Aluminyum USD/ton 1.549 1.867 1.665 1.604 1.700 1.734 1.804 1.992

Bakır USD/ton 1.813 6.863 5.510 4.868 5.400 5.509 5.733 6.335

Demir Cevheri USD/kuru ton 28,8 96,9 55,8 58,4 65,0 55,0 55,8 57,9

Kurşun USD/ton 454 2.095 1.788 1.867 2.200 2.208 2.223 2.261

Nikel USD/ton 8.638 16.893 11.863 9.595 11.000 11.518 12.627 15.892 Kalay USD/ton 5.436 21.899 16.067 17.934 20.000 20.216 20.656 21.796

Çinko USD/ton 1.128 2.161 1.932 2.090 2.650 2.800 2.729 2.559

Altın USD/troy ons 279 1.266 1.161 1.249 1.150 1.138 1.114 1.055

Gümüş USD/troy ons 5,0 19,1 15,7 17,1 16,5 16,5 16,4 16,2

Platin USD/troy ons 545 1.384 1.053 987 1.000 1.032 1.098 1.283

Tahmin Gerçekleşme

(5)

Mart 2017 5

Kaynak: Dünya Bankası, IMF * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.

Aylık Emtia Bülteni

-40 -20 0 20 40 60 80 100

Kakao Kalay Palm Yağı Soya Yağı Çay Kömür Pirinç Ayçiçek Yağı Kahve Şeker Beyaz Et Tomruk Tütün Buğday Ham Petrol*

Mısır Kurşun Bakır Kauçuk Pamuk Altın Platin Kırmızı Et Aluminyum Çinko Gümüş Zeytinyağı Nikel Demir Cevheri Doğalgaz

Emtia Fiyatlarında Değişim Oranları (Şubat 2017)

Yıllık % Değişim Aylık % Değişim

(6)

Mart 2017 6

EMTİA FİYATLARI - I

Aylık Emtia Bülteni

20 40 60 80 100 120 140

Ham Petrol* (USD/varil)

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140

Kömür (USD/ton)

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Doğalgaz (USD/milyon btu)

2 3 4 5 6 7

Kahve (USD/kg)

2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4

Çay (USD/kg)

1,6 1,8 2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4 3,6

Kakao (USD/kg)

100 150 200 250 300 350

Mısır (USD/ton)

300 350 400 450 500 550 600 650

Pirinç (USD/ton)

100 150 200 250 300 350 400

Buğday (USD/ton)

0,8 0,9 1,0 1,1 1,2

Beyaz Et (USD/lb)

0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7

Şeker (USD/kg)

2,0 3,0 4,0 5,0 6,0

Kırmızı Et (USD/kg)

800 900 1.000 1.100 1.200 1.300 1.400 1.500 1.600 1.700 1.800

Ayçiçek Yağı (USD/ton)

2.500 3.000 3.500 4.000 4.500 5.000 5.500 6.000

Zeytinyağı (USD/ton)

600 700 800 900 1.000 1.100 1.200 1.300 1.400 1.500

Soya Yağı (USD/ton)

(7)

Mart 2017 7

EMTİA FİYATLARI - II

Aylık Emtia Bülteni

4.000 4.200 4.400 4.600 4.800 5.000 5.200

Tütün (USD/ton)

350 370 390 410 430 450 470 490 510 530 550

Tomruk (USD/metre küp)

500 600 700 800 900 1.000 1.100 1.200 1.300 1.400

Palm Yağı (USD/ton)

0 1 2 3 4 5 6

Pamuk (USD/kg)

0 1 2 3 4 5 6

Kauçuk (USD/kg)

1.200 1.400 1.600 1.800 2.000 2.200 2.400 2.600 2.800

Aluminyum (USD/ton)

4.000 5.000 6.000 7.000 8.000 9.000 10.000

Bakır (USD/ton)

1.400 1.600 1.800 2.000 2.200 2.400 2.600 2.800 3.000

Kurşun (USD/ton)

10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000

Kalay (USD/ton)

5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000

Nikel (USD/ton)

1.200 1.400 1.600 1.800 2.000 2.200 2.400 2.600 2.800 3.000

Çinko (USD/ton)

800 900 1.000 1.100 1.200 1.300 1.400 1.500 1.600 1.700 1.800

Altın (USD/troy ons)

5 10 15 20 25 30 35 40 45

Gümüş (USD/troy ons)

30 50 70 90 110 130 150 170 190

Demir Cevheri (USD/ kuru ton

%63,5 demir)

600 800 1.000 1.200 1.400 1.600 1.800 2.000

Platin (USD/troy ons)

(8)

Aylık Emtia Bülteni

Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilen dirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yoru mlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlen dirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görü ş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması n edeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.

İşbu rapor ü zerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.

Bütün yayınlarımıza http://ekonomi.isbank.com.tr adresinden erişebilirsiniz.

İzlem Erdem - Bölüm Müdürü Aslı Göksun Şat Sezgin - Uzman izlem.erdem@isbank.com.tr goksun.sat@isbank.com.tr Alper Gürler - Birim Müdürü Bora Çevik - Uzman alper.gurler@isbank.com.tr bora.cevik@isbank.com.tr H. Erhan Gül - Müdür Yrd. Ahmet Aşarkaya - Uzman erhan.gul@isbank.com.tr ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Dilek Sarsın Kaya - Müdür Yrd. Ayşe Betül Öztürk - Uzman Yrd.

dilek.kaya@isbank.com.tr betul.ozturk@isbank.com.tr Türkiye İş Bankası A.Ş - İktisadi Araştırmalar Bölümü