Aylık Emtia Bülteni Mart 2015

(1)



Küresel ekonomik aktivitede ülkeler arasındaki farklılıkların öne çıktığı mevcut konjonktürde talep koşullarının zayıf seyri, emtia fiyatlarını baskılamaya devam ediyor.



ABD’de ekonomik toparlanmanın ve işgücü piyasasının istenilen düzeye ulaştığını gösteren veriler doğrultusunda parasal genişlemeye son vermiş bulunan Fed’in birkaç ay içinde faizleri artırmaya başlaması bekleniyor. Fed’in ilk faiz artırımını Haziran-Eylül döneminde gerçekleştireceği tahmin edilirken, küresel likidite koşullarında sıkılaşma beklentisi paralelinde bir çok emtianın fiyatının bu durumdan olumsuz etkilendiği izleniyor. Bu paralelde, enerji dışı endeks ve bunun tüm alt endekslerinde gerileme sürecinin sürdüğü görülüyor.



Şubat ayında Brent türü petrol başta olmak üzere enerji fiyatlarında aylık bazda kaydedilen artışlar enerji endeksinin bir miktar yükselmesine neden olurken, metal ürünleri ve tarımsal ürünler alt endeksleri aylık bazda düşüş kaydetti.

MART 2013

70 80 90 100 110 120 130

Şub.08 Eyl.08 Nis.09 Kas.09 Haz.10 Oca.11 Ağu.11 Mar.12 Eki.12 May.13 Ara.13 Tem.14 Şub.15

Tarım *

40 60 80 100 120 140 160

Metal *

Metal Değerli Metal

Aylık Emtia Bülteni Mart 2015

1 Mart 2015

* Enerji dışı endeksin alt endeksleri arasında yer almaktadır.

EMTİA FİYAT ENDEKSLERİ (2010=100)

50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150

Emtia Fiyatları Genel Endeksi

50 70 90 110 130 150 170 190

Enerji ve Enerji Dışı

Enerji Enerji Dışı

(2)

Aylık Emtia Bülteni

Mart 2015 2

EMTİA PİYASALARINDA SON GELİŞMELER

 Temmuz ayından bu yana kademeli olarak düşen ham petrol fiyatı Şubat ayında %16,3 oranında yükseldi. Libya ve Irak’taki iç karışıklıkların bu ülkelerin petrol ihracatında gerilemeye neden olması ve Rusya’nın arzının bir miktar azalması yaşanan artışta etkili olurken, petrol talebine ilişkin olumlu beklentiler petrol fiyatlarındaki yukarı yönlü seyri destekledi. Şubat’ta Brent türü petrolün fiyatı %20’nin üzerinde yükselirken, Batı Teksas ham petrolü (WTI)

%7 düzeyinde artış kaydetti. Önümüzdeki dönemde petrol talebinde önemli bir artış beklenmezken, başta ABD kaynaklı olmak üzere arzdaki yüksek seyrin fiyatlar üzerindeki baskısının sürmesi bekleniyor.

 Doğalgaz fiyatları kötü hava koşullarına bağlı olarak ısınma amaçlı gaz talebinin yüksekliğine rağmen Şubat ayında da aylık bazda geriledi. Yüksek stoklar ve doğalgaz arzının yüksek seyredeceği beklentisi fiyatların gerilemesinde etkili oldu. Bu dönemde ABD’de fiyatlar %4,3 oranında gerilerken, Avrupa’da düşüş %10’un üzerinde gerçekleşti.

 Son yıllarda zayıf talep koşulları nedeniyle gerileme eğiliminde olan kömür fiyatları Şubat ayında nispeten yatay seyretse de, düşen petrol ve doğalgaz fiyatları nedeniyle önümüzdeki dönemde kömür fiyatlarının önemli ölçüde gerileyeceği öngörülüyor.

 Brezilya’daki olumlu hava koşullarına bağlı yüksek hasat, şeker fiyatlarının gerilemesinde etkili olurken, bir çok tarımsal üründe de benzer şekilde yüksek hasat nedeniyle fiyatların düşük seyri Şubat ayında da sürdü. Buğday fiyatları küresel buğday rekoltesinin yüksek seyretmesi nedeniyle aylık bazda %4,6 oranında gerilerken, ayçiçek yağı fiyatı yüksek stoklar ve ayçiçeği hasadı sebebiyle aylık bazda %4,3 düşüş kaydetti. Buğday ve ayçiçek yağı gibi temel gıda maddelerinde küresel üretimin artması dönem dönem fiyatlar üzerinde baskıya neden olsa da söz konusu ürünlere yönelik sürekli artan talep, fiyatlardaki muhtemel gerilemenin sınırlı kalmasına neden oluyor.

 Son iki yıldır yüksek seyreden zeytinyağı fiyatlarında son aylarda görülen gerileme Şubat ayında sona erdi. Aylık bazda %4,7 oranında yükselen fiyatlarda artan talebe karşılık zeytin hasadının düşük kalması etkili olmaya devam ediyor.

 Şubat ayında çay fiyatları yatay seyretse de önemli üretici konumunda olan Kenya’da kurak geçen mevsim nedeniyle önümüzdeki dönemde fiyatların yükselebileceği düşünülüyor.

 2014 yılının son çeyreğine kadar hızlı yükseliş kaydeden kırmızı et fiyatları bu tarihten sonra bir miktar da olsa gerilemişti. 2015 yılı ile birlikte gerilemenin hızlanarak sürdüğü izleniyor. Düşüşünü beşinci ayına taşıyan fiyatlar Şubat ayında %9,3 oranında gerilemesine karşın yıllık bazda halen %10,3 yukarıda bulunuyor.

6 7 8 9 10 11 12 13 14

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

Şub.12 May.12 Ağu.12 Kas.12 Şub.13 May.13 Ağu.13 Kas.13 Şub.14 May.14 Ağu.14 Kas.14 Şub.15

Petrol ve Doğalgaz Fiyatları

Brent Petrolü (USD/varil)

Doğalgaz (Avrupa, USD/milyon btu, sağ eksen)

100 150 200 250 300 350

550 600 650 700 750

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Buğday Fiyatı ve Üretimi

Buğday Üretimi (milyon ton) Buğday Fiyatı (USD/mt, sağ eksen)

Kaynak: Dünya Bankası, FAO

(3)

Aylık Emtia Bülteni

Mart 2015 3

EMTİA PİYASALARINDA SON GELİŞMELER

 Dünyanın en büyük kahve üreticilerinden Brezilya ve Vietnam’da hava koşullarının kahve hasadı için elverişli seyretmesi ile düşüşünü dördüncü ayına taşıyan kahve fiyatları, Şubat ayında %5,8 oranında geriledi.

 Metal fiyatlarındaki düşüş Şubat ayında da sürdü. Çin kaynaklı talebin güç kaybediyor olması ve birçok metalde arzın yüksek seyri, fiyatların gerilemesinde etkili oldu. Düşen fiyatlar metal girdi kullanan firmalar için olumlu olmasına karşın, metal madenciliği yapan firmalar açısından risk oluşturuyor. Şu anki fiyat seviyesinin madencilik yatırımları için uygun olmadığı ifade edilirken, metal madenciliğinde azalan yatırımların orta ve uzun vadede metal fiyatları üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturabileceği değerlendiriliyor.

 Demir cevheri fiyatlarında 2013’ün son aylarından bu yana süren düşüş Şubat ayında da sürdü. Brezilya ve Avustralya’da düşük maliyetlerle üretim gerçekleştiren birçok madenin faaliyete geçmesiyle arzın talepten çok daha hızlı artması, fiyatların gerilemesinde etkili oluyor. Demir cevherine paralel şekilde, yurt içi demir çelik sektöründe ağırlıklı girdi olarak kullanılan hurda demirin fiyatında yaşanan gerilemenin de, sektörün maliyet yapısına olumlu yansıyacağı tahmin ediliyor. Halihazırda yatırımı gerçekleştirilmiş yeni madenlerin 2015 yılı içinde faaliyete geçeceği düşünüldüğünde demir cevheri fiyatlarındaki düşüşün bir süre daha devam edeceği öngörülüyor.

 Aylık bazda %6,3 oranında gerileyen kalay fiyatları Temmuz 2010’dan bu yana en düşük seviyeye indi.

Myanmar’ın son yıllarda üretim kapasitesini hızla artırması fiyatları baskı altında tutarken, 2015 yılında kalay talebindeki gerilemenin süreceğine yönelik tahminler de bu etkiyi güçlendiriyor. 2013 yılında 92 bin ton kalay ticareti yapılırken, 2014 yılında bu rakam 75 bine gerilemiş durumda. 2015 yılında ise dış ticarete konu olan kalay miktarının 65 bin ton düzeyinde olacağı tahminleri yapılıyor.

 Yoğun olarak pil üretiminde kullanılan kurşunun fiyatı Şubat ayında %2,6 oranında geriledi. Fiyatlardaki düşüşte dönemsel olarak gerileyen pil üretiminin etkili olduğu düşünülüyor.

 Nikel ve bakır fiyatları Şubat ayında Çin kaynaklı talebin zayıflayacağı beklentisi ve artan stoklar nedeniyle sırasıyla %1,9 ve %1,7 oranlarında geriledi.

 Altın fiyatları iki aylık yükselişin ardından Şubat ayında %1,9 oranında geriledi. Fed’in faiz artırım sürecinin ötelenmemesi durumunda altın fiyatlarındaki aşağı yönlü seyrin sürmesi bekleniyor.

Kaynak: Dünya Bankası, Reuters, Eurofer

40 60 80 100 120 140 160 180 200

150 200 250 300 350 400

Haz.10 Oca.11 Ağu.11 Mar.12 Eki.12 May.13 Ara.13 Tem.14 Şub.15

Demir Cevheri ve Hurda Fiyatları

Hurda Fiyat Endeksi (2001=100) Demir Cevheri (USD/kuru ton, sağ eksen)

40 50 60 70 80 90 100 110 120

16 18 20 22 24 26

Oca.12 Haz.12 Kas.12 Nis.13 Eyl.13 Şub.14 Tem.14 Ara.14 May.15 Eki.15

Kalay Fiyatları ve Dış Ticaret Hacmi

Kalay (bin USD/mt, sol eksen)

Kalay Dış Ticaret Hacmi (yıl toplamı, bin ton)

(4)

Aylık Emtia Bülteni

Mart 2015 4

EMTİA PİYASALARINDA BEKLENTİLER

EMTİA FİYATLARI: Gerçekleşme ve Tahminler

Kaynak: Dünya Bankası, IMF * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.

 Emtia fiyatları genelinde gerileme eğilimi sürerken 2015 yılında küresel talep görünümünün zayıf seyri ve bir çok emtiada yüksek düzeydeki stoklar, fiyatlardaki aşağı yönlü seyrin süreceğine işaret ediyor.

 Metal ürünlerde dünyanın en büyük tüketicisi konumunda olan Çin’in metal talebinin yatay seyredeceği yönündeki beklentiler bir çok metalde fiyatları baskılıyor. Ancak, düşük seyreden fiyatlar nedeniyle kalay ve demir cevheri başta olmak üzere birçok alanda yeni madencilik yatırımlarının durmasının söz konusu emtialarda orta ve uzun vadede fiyatların yeniden yükselmesine neden olabileceği tahmin ediliyor.

 Tarımsal ürünlerde başta ABD olmak üzere tarihi rekolte düzeyi yakalanırken, 2015 yılı için de yüksek hasat beklentisi devam ediyor. Tarımsal ürünlere olan talepte önemli bir artış beklenmezken, fiyatların yüksek üretim paralelinde aşağı yönlü seyrinin devam edeceği öngörülüyor.

2000 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2020

Enerji

Ham Petrol* USD/varil 28 105 104 96 53 57 61 74

Kömür USD/ton 26 96 85 70 67 70 73 82

Doğalgaz (Avrupa) USD/milyon btu 4 12 12 10 9 9 9 9

Tarım

Kakao USD/kg 0,9 2,4 2,4 3,1 2,9 2,8 2,7 2,5

Kahve USD/kg 1,9 4,1 3,1 4,4 4,1 4,0 4,0 3,8

Çay USD/kg 1,9 2,9 2,9 2,7 2,8 2,8 2,8 3,0

Soya Yağı USD/ton 338 1.226 1.057 909 820 836 853 906

Mısır USD/ton 89 298 259 193 180 184 187 199

Pirinç USD/ton 202 563 506 423 415 411 408 397

Buğday USD/ton 114 313 312 285 280 280 279 278

Kırmızı Et USD/kg 1,9 4,1 4,1 5,0 5,0 4,9 4,8 4,6

Beyaz Et USD/kg 1,3 2,1 2,3 2,4 2,4 2,4 2,3 2,2

Şeker USD/kg 0,2 0,5 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4

Tomruk USD/metre küp 275 451 464 465 450 457 465 488

Pamuk USD/kg 1,3 2,0 2,0 1,8 1,6 1,7 1,7 1,9

Kauçuk USD/kg 0,7 3,4 2,8 2,0 1,7 1,8 1,9 2,1

Tütün USD/ton 2.976 4.302 4.589 4.999 4.700 4.658 4.617 4.496

Metal

Aluminyum USD/ton 1.549 2.023 1.847 1.867 1.925 1.946 1.968 2.034

Bakır USD/ton 1.813 7.962 7.332 6.863 6.500 6.529 6.559 6.648

Demir Cevheri USD/kuru ton 29 128 135 97 75 78 81 91

Kurşun USD/ton 454 2.065 2.140 2.095 2.000 2.037 2.074 2.191

Nikel USD/ton 8.638 17.548 15.032 16.893 16.000 16.190 16.381 16.971

Kalay USD/ton 5.436 21.126 22.283 21.899 20.000 20.281 20.567 21.448

Çinko USD/ton 1.128 1.950 1.910 2.161 2.200 2.228 2.257 2.345

Altın USD/troy ons 279 1.670 1.411 1.266 1.240 1.225 1.211 1.168

Gümüş USD/troy ons 5 31 24 19 18 18 19 19

Platin USD/troy ons 545 1.551 1.487 1.384 1.250 1.245 1.240 1.225

Tahmin Gerçekleşme

(5)

Mart 2015 5

* Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.

Aylık Emtia Bülteni

-50 -40 -30 -20 -10 0 10 20

Doğalgaz Kırmızı Et Demir Cevheri Kalay Kahve Şeker Buğday Ayçiçek Yağı Soya Yağı Platin Gümüş Kurşun Tomruk Altın Nikel Bakır Kömür Çinko Kauçuk Mısır Beyaz Et Çay Pirinç Kağıt Hamuru Tütün Aluminyum Kakao Pamuk Zeytinyağı Ham Petrol*

Emtia Fiyatlarında Değişim Oranları (Şubat 2015)

Yıllık % Değişim Aylık % Değişim

(6)

600 800 1.000 1.200 1.400 1.600 1.800

Altın (USD/troy ons)

1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 3.500

Aluminyum (USD/ton)

600 800 1.000 1.200 1.400 1.600 1.800 2.000 2.200 2.400

Ayçiçek Yağı (USD/ton)

2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.000 9.000 10.000

Bakır (USD/ton)

1,4 1,6 1,8 2,0 2,2 2,4 2,6

Beyaz Et (USD/kg)

100 150 200 250 300 350 400 450 500

Buğday (USD/ton)

1,6 1,8 2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4

Çay (USD/kg)

500 1000 1500 2000 2500 3000

Çinko (USD/ton)

50 70 90 110 130 150 170 190 210

Demir Cevheri (USD/ kuru ton

%63,5 demir)

5 7 9 11 13 15 17

Doğalgaz (USD/milyon btu)

5 10 15 20 25 30 35 40 45

Gümüş (USD/troy ons)

20 40 60 80 100 120 140

Ham Petrol* (USD/varil)

500 600 700 800 900 1.000

Kağıt Hamuru (USD/ton)

2 3 4 5 6 7

Kahve (USD/kg)

1,6 1,8 2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4 3,6

Kakao (USD/kg)

Mart 2015 6

Aylık Emtia Bülteni

EMTİA FİYATLARI - I

* Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.

(7)

5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000

Kalay (USD/ton)

0 1 2 3 4 5 6

Kauçuk (USD/kg)

2,0 3,0 4,0 5,0 6,0

Kırmızı Et (USD/kg)

40 60 80 100 120 140 160 180 200

Kömür (USD/ton)

500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000

Kurşun (USD/ton)

0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000

Nikel (USD/ton)

0 1 2 3 4 5 6

Pamuk (USD/kg)

200 300 400 500 600 700 800 900 1.000

Pirinç (USD/ton)

600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200

Platin (USD/troy ons)

500 700 900 1.100 1.300 1.500 1.700

Soya Yağı (USD/ton)

0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7

Şeker (USD/kg)

350 400 450 500 550 600

Tomruk (USD/metre küp)

3.000 3.500 4.000 4.500 5.000 5.500

Tütün (USD/ton)

2.500 3.000 3.500 4.000 4.500 5.000

Zeytinyağı (USD/ton)

Mart 2015 7

Aylık Emtia Bülteni

EMTİA FİYATLARI - II

Rapordaki tablo ve grafiklerde IMF ve Dünya Bankası’nın verileri kullanılmıştır.

100 150 200 250 300 350

Mısır (USD/ton)

(8)

Mart 2015 8

Aylık Emtia Bülteni

Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.

İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.

Bütün yayınlarımıza http://ekonomi.isbank.com.tr adresinden erişebilirsiniz.

İzlem Erdem - Bölüm Müdürü izlem.erdem@isbank.com.tr

Alper Gürler - Birim Müdürü Aslı Göksun Şat Sezgin - Uzman

alper.gurler@isbank.com.tr goksun.sat@isbank.com.tr

Özgür Demirtaş - Müdür Yrd. İlker Şahin - Uzman ozgur.demirtas@isbank.com.tr ilker.sahin@isbank.com.tr

H. Erhan Gül - Uzman Ahmet Aşarkaya - Uzman Yrd.

erhan.gul@isbank.com.tr ahmet.asarkaya@isbank.com.tr

Aylık Emtia Bülteni Mart 2015

Küresel ekonomik aktivitede ülkeler arasındaki farklılıkların öne çıktığı mevcut konjonktürde talep koşullarının zayıf seyri, emtia fiyatlarını baskılamaya devam ediyor.

Şubat ayında Brent türü petrol başta olmak üzere enerji fiyatlarında aylık bazda kaydedilen artışlar enerji endeksinin bir miktar yükselmesine neden olurken, metal ürünleri ve tarımsal ürünler alt endeksleri aylık bazda düşüş kaydetti.

Aylık Emtia Bülteni Mart 2015

Aylık Emtia Bülteni

Aylık Emtia Bülteni

Aylık Emtia Bülteni

Aylık Emtia Bülteni

Aylık Emtia Bülteni

Aylık Emtia Bülteni

Aylık Emtia Bülteni

Türkiye İş Bankası A.Ş - İktisadi Araştırmalar Bölümü