Gombrowicz’in Romanında Başkahraman
WITOLD GOMBROWİCZ
• Varşova’da hukuk fakültesini bitiren, Paris’te felsefe ve ekonomi eğitimi alan, kısa bir süre avukatlık
yaptıktan sonra tamamen edebiyatla ilgilenmeye
başlayan Gombrowicz, Polonya’da avangard yazarlar topluluğu içinde yer almıştır. Eserleri sırasıyla
Naziler, Stalinciler ve Polonya hükümetince yasaklanınca yirmi beş yıl (1937-63) boyunca
Arjatin’de sürgün yaşamıştır. Sonunda Avrupa’ya
dönse de yaşamının geri kalan bölümünü Fransa’da geçirmiştir.
• Savaş sonrasında yazdığı Atlantik Ötesi,
Pornografi ve Kosmos adlı eserleri kendi ülkesi dışında yayımlanmıştır. Evlilik, Operet,
Burgunda Prensesi İvona adlı oyunları ise içerdikleri kara mizah ve acayip diyaloglar yüzünden Uyumsuz Tiyatro geleneği içinde kabul edilir.
• Çalışmaları, toplumsal değerler ve diğer
insanların etkisiyle biçimlenen insanın derin psikolojik analizini içerir. Bu analiz, bireyin başkalarıyla etkileşimde olan kimliğinin
incelenmesini, olgunluk ve gençlik sorunubu, sınıfsal rolleri ve toplum tarafından
benimsenen geleneksel değerlere ilişkin ikonikleştirme, milliyetçilik ve romantizm eleştirisini içerir.
• Günlüklerini topladığı Dziennik adlı yapıtında sanatsal ve felsefi görüşleri yer alır. Öyküleri Bir Ergenlik Çağı Günlüğü ve Bakakaj adlı yapıtlarında toplanmıştır.
• Gombrowicz eserlerini oluştururken, hiçbir felsefeden, ideolojiden ya da herhangi bir dinsel fikirden
yararlanmadığını ve eserlerinde politik ve ya toplumsal
içerikli herhangi bir mesaj yollamadığını açıkça belirtmiştir.
Kendisinin oluşturduğu felsefede ise, okuyucunun
karşısına en belirgin olarak çıplaklık, olgunlaşmamışlık, gençlik ve maskeler kavramları çıkacaktır.
• Zengin bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiş olan Gombrowicz, ilk önce kendi soyluluğunu gösteren kıyafetlerinden tiksinmeye başlamıştır.
Herkesin çıplak olduğunda, insanların yargılarının sadece fikirlere göre belirlenebileceğini düşünür.
Bu temel üzerine kurulu olan düşünce yapısında, elbiseler gelişerek maskelere dönüşmektedir.
• Yazarın bu çarpıcı düşüncelerini öncelikle romanlarında görmek mümkündür.
Kaynaklar
• Gombrowicz, Witold. Günlük 1953-1958. I.Cilt.
Çev: Neşe Taluy Yüce. İstanbul: YKY, 2015.
