1 inci mükâfat
T R A B Z O N D A S E R G İ E V İ P R O J E M Ü S A B A K A S I J Ü R İ R A P O R U
1 İNCİ MÜKÂFAT:
Y. Mimar HARBİ HOTAN ve İLHAN AĞAN G. S. A.
Trabzon şehrinde yeniden yapılacak Sergievi binası için açılan proje müsabakası süresi sona er-miş ve müsabakaya katılarak jüriye teslim edilen
(19) proje: 11/10/1946 günü Ankarada Bayındırlık Bakanlığı Yapı ve îmar İşleri Reisliği binasının alt katındaki salonda toplanan, isim ve imzalan aşağı-da yazılı heyetimiz tarafınaşağı-dan, projelerin teslim sıra numraları üzerinden incelenmelerine başlan-mıştır,
1 — 91864 Rumuzlu proje:
Arazi meyli az gösterilmiş, bodrum ve sergi idare kısmı iyi hal edilmemiş, plân sade inşaî mi-marî ifade ve proporsiyorilar olgun, sergi girişi, hol, salon ve gazino çok iyi.
Bu proje elemelerden geçerek 1 inci seçildi. 2 — 16398 Rumuzlu proje:
Sergi girişi (ayni zamanda çıkış) dar, galeri
merdiveni u^ak, gazino, tâli ve ifadesiz, dış görü-nüş kısmen isabetli, gazino kısmı umumî tesiri boz-muş.
Bu proje ikinci elemede terkedildi. 3 — 03396 Rumuzlu proje:
Gazinoya lüzumundan fazla ehemmiyet ve eb'at verilmiş, arazi meyli tam alınmamış, mimarî konsepsiyon, hacim kompozisyonu ve görünüş nis-betleri kuvvetli.
Bu proje son elemede terkedildi. 4 — 33287 Rümuzlu proje:
Sergi kısmı iyi, idare ve gazino iyi halledil-memiş, binanın arsaya oturuşu, tabiata irtibatı, e-sas hacimlerin kademelenişi ve görünüş nispetleri kuvvetli.
Kat plânı
Projenin heyeti umumiyesi tıkız, servisler asgarî eb'atta, mimarî nisbetler tatminkâr değil.
Bu proje birinci elemede terkedildi. 6 — 17317 Rümuzlu proje:
Arsaya oturuş, görüş zaviyesi bakımından mahzurlu sergi salonu yanlarının cam oluşu teş-hir imkânım azaltmış, gazinonun kapalı kısmı yok, servisler kifayetsiz, mimarî zevk, kompozisyon ol-gunluğu ve proporsiyon hissi kuvvetli.
Bu proje elemelerden geçerek mansiyona lâ-yık görüldü.
7 — 45832 Rümuzlu proje:
Kademelendirme sert, lüzumsuz piyesler, mi-marî mevzua göre ağır.
Bu proje ikinci elemede terkedildi. 8 — 53777 Rümuzlu proje:
Projenin arsaya oturuşu ters, servisler mü-nasebetli değil, mimarî orta.
Bu proje ilk elemede terkedildi. 9 — 01459 Rümuzlu proje:
Arsaya oturuş kuru, gazino kullanışsız, sergi giriş holü basık, mimarî ifade kuvvetsiz.
Bu proje ikinci elemede terkedildi. 10 — 75042 Rümuzlu proje:
Sergiye giriş ters ve zayıf, gazinonun servisi yok. Hacim kompozisyonu dağınık ve nisbetsiz.
Bu proje ilk elemede terkedildi. 11 — 35094 Rümuzlu proje:
Sergi kısmı müsait, gazinonun, müstakil kul-lanışı düşünülmemiş, sergi giriş holü büyük mer-diven maksaaiyle mütenasip değil. Mimarî husu-siyetsiz, tatminkâr değil.
On görünüş
2 NCİ MÜKÂFAT:
Y. Mühendis NİYAZİ DUMAN
Bu proje ikinci elemede terkedildi. 12 — 13; 25 Rümuzlu proje:
Plân tekniği ve mimarî zayıf.
Bu proje birinci elemede terkedildi: 13 — 10191 Rümuzlu proje :
Arazi meyli nazarı itibara alınmamış, gazino yeri ve sergi salonu müsait servisler dar ve noksan olmakla beraber plân umumiyetle iyi. Pergolanın bir kısmı lüzumsuz, meyil, tatbik edilince mimarî tesirin ayni kalacağı şüpheli.
Bu proje elemelerden geçerek üçüncü seçildi. 14 — 12855 Rümuzlu proje:
Esas giriş kısımları basık, gazino giriş dar, plânda düşünüş iyi değil. Dış mimarî ifade isabet-li değildir.
15 — 32323 Rumuzlu proje:
Sergi giriş kuru, gazino küçük, fikir iyi. Mi-marî zayıf.
Bu proje birinci elemede terkedildi. 16 — 01491 Rümuzlu proje:
3 ÜNCÜ MÜKÂFAT:
Y. Mimar, Muallim SEYFİ ARKAN G. S. A.
18 — 10203 Rümuzlu proje:
Arsaya oturuş iyi, giriş şehirle irtibat bakı-mından ters, gazino servisleri etüdsüz kademelen-dirilmiş, mübalâğalı. Prensipler ve sanat duyuşu kuvvetli.
Bu proje elemelerden geçerek mansiyona lâ-yık görüldü. ( Soııu 95 inci sayfada ) Bu proje son elemede terkedildi.
17 — 32211 Rümuzlu proje:
Sergi salonu küçük, lüzumsuz kapılar yüzün-den teşhir imkânı azalmış, cenup girişi lüzumsuz, mimarî tesir de mevzu ile telif edilemiyecek kadar hafif malzeme ile inşa olunmuş hissi var.
lunan Bergama'da âdeta hiç duymamışlardır. Bildirilen h a -sarlar belki de zaten vardı da farkına varılmamıştı.
Profesör Calvi bunu hendek saha içindeki dağların dep-remin kuvvetini yok etmesi ile izah ediyor. Eğer deprecn öte-ki cihetten gelse idi neticeleri daha ağır olurdu.
Masa arkadaşlarından birisinin nezrinde bana Erzinoanm Jeoloji haritasını gösterdi. Kaya tabakaları hendek saha ke-narında yarılmış ve hizalarını kaybetmişlerdi. Bunu renkler-le göstermişrenkler-lerdi. Bu harita renkrenkler-leriyrenkler-le âdeta haykırıyor gi-biydi. Birkaç hafta sonra tüyler ürpertici Erzincan; Tokat vesaire felâkteleri oldu. Burada kurbanların sayısının bu de-rece çok olmasının sebebi kerpiçten yapılmış binaların san-ki insan kapanları gibi içindesan-kileri ezip gömmelerinden ileri gelmiştir. Bilhassa ağır çatılar duvarları itip içeri çökmüşler-dir. istiraplı haftalarda teknik esaslar Bakanlığın yüksek İnşaat dairesi reisi Muammer Çavuşoğlu tarafından yorulmak bilmez bir çalışma neticesinde aydınlatılmış ve yeni inşa ni-zamları vazolunmuştur.
Bunlardan bizler, şehir inşacılığı sahasındaki plânlayış-larımızda neler öğrenip alacağız? Kayalık zemin üzerine iti-nalı surette inşa edilen evler az zarar görmüşler veya hiç za-rara uğram?rnışlardır .Fakat kayanın yekpare ve toprağa sap-lı kaya olması icabeder
Sürüklenip gelmiş kaya parçalarından mürekkep bir ze-min yapı altı olmağa elverişli değildir. Bina yapmak caiz de-ğildir. Bilhassa oluğun kenarı tehlikelidir.
Buraya mutlaka bazı münferit binalar yapmak icap eder-se bu takdirde beton armeden çerçeve lâzımdır. Her nevi bi-nalarda kafes yapı denilen Golombağe tarzının her türlüsü tercih edilir. Çünkü ufkî kuvvetlerin karşılanması lâzımdır. Şakulî kuvvetlerin hesabatta ehemmiyet kazanması ancak minare, baca vesair gibi yüksek yapılarda başlar. Normal y a -pılarda muntazam bir emniyet gözetmek kâfidir.
Konut olarak, yani mesken olarak kullanılacak binaların hafif olması da lâzımdır. Birçok deprem tecrübeleri geçirmiş olan eski -Japonya bu esas dairesinde inşaat yapmıştı: Sonra-ları ise modern yardımcı konstruksiyonlara baş vurmuştur. (Betonarme ve betondan kafesli inşa colombage).
Katların sayısı son deıece tahdit edilmelidir. Yani bina-lar kaide olprak bir katlı yapılmalıdır, iki kattan fazlası
an-cak müstesna olarak yapılır ve o zaman da betonarme çerçe-ve tarzında mşa olunmak lâzım gelir. Müteaddit katlı bina-ların pencere ve kapı boşlukbina-larını alt alta, yani bir hizada yapılmalıdır. Bunların mümkün mertebe küçük olması icap eder. Duvarların da plânda bir hizaya getirilmesi lâzımdır.
Temelin demirli ve beteri lu tarzda olması mutlaka arzu-ya şaarzu-yandır. Ve bir çok yerlerde mecburî olmalıdır. Bunlardan başka binaların köşelerini yuvarlaklaştırmak gibi bir t a -kım teferruat ta vardır. Birbirine bitişik (sıra evler) tarzı münferit binalar tarzına tercih edilmelidir. Demek oluyor ki, tehlikeli bölgelerde şehit plânlar; yapanların şu esasları göz cnünde tutmaları lâzım gelir.
1 — Şehirler mümkün mertebe küçük tutulmalıdır. 2 — Konut binaları, yani ikametgâh olarak kullanıla-cak evler hendek sahada değil yamacın yukarısında yapılma-lıdır. Sonra bir üçüncü nokta daha var. Ben bu noktayı Di-kili kasabasının plânında neticeye uygun gslooek suıette göz önünde tuttum. Alçakta bulunan arazide sürekli bahçelerden mürekkep bütün bir şehir geliştirdim. Bu kısımda ev yapıl-mıyacaktır.
Fakat on - yirmi sene sonra edvarın refahı artınca ve kontrüksiyon etüdleri iyileşince depreme dayanıklı küçük ev-lerin yapılmasına başlamak düşünülebilir. O zaman şehri.-: esas plânında ehemmiyetli hiçbir değişiklik yapmağa lüzıım olmıyacaktır.
Bu tarz plânlayışı ben sonra Adapazarmda daha genişlet-tim.
(Daimî bahçe) lere koyduğum küçük (5 metre kare) ev-cikler icabında birer sığınak mahiyetindedir. En çok ehemmi-yet verdiğim şey ahalinin ruhunu korkudan kurtarmaktır.
(Eğer bir deprem daha olursa sığınıp canımızı kurtaracak bir yerimiz var!) desinler.
Deprem sahalarından etraflıca bahsettim. Sizler ileride bir gün bu vazife ve meselelerin halledilmesinde burada bir-likte çalışmak vazifesiyle karşılaşacaksınız. Asıl mesleğimiz
olan şehir inşaatçılığı akıllı plânlayışlarla kat'î yardımlarda bulunabilir. Fakat, Eski şehir tesisleri âfete uğrayıp da inle-diği zaman büyük ödevimiz bütün kuvvet ve kudretimizi ve meslekî kabiliyetlerimizi ortaya koyarak çabucak çareler bu-lup felâketi hafifletmeye koşmaktır.
( Ba?ı 6 9 uncıı s a y f a d a ) 19 — 88053 Rümuzlu proje:
Arsa hududu aşılmış, plân dağınık, mimarî tatminkâr değil.
Bu proje birinci elemede terkedildi.
14/10/1946 günü varılan sonuca göre de hü-viyet zarfları açılarak birinci mükâfatı kazanan 91864 rümuzlu projenin Y. Mimar Harbi Hotan, ve Y. Mimar İlhan Ağan'a, ikinci mükâfatı kazanan
(33287) rümuzlu projenin Y. Mühendis Niyazi Du-ıran'a Üçüncü mükâfatı kazanan (10191) rümuzlu projenin Y. Mimar Seyfi Arkan'a ait oldukları ve mansiyona lâyık görülen iki projeden (17317)
rü-muzlunun Y. Mimar Şemsa Demiren ve Y. Mimar Affan Kırımlıya ve (10203) rümuzlunun da Y. Mi-mar Ekrem Olguner ve Y. MiMi-mar Mustafa Pehli-vana ait oldukları anlaşılmış olduğuna dair bu ra-porumuz müt.tefikan tanzim edilerek imza edildi.
14/10/1946
Aza Raportör Üçüncü Genel Müfet. Bayındırlık Bakanlığından
Bedi Enüstün Mahmut Yonat Bayındırlık Ba.
Azâ Âza Türk Y. Mi. Birliğinden Türk Y. Müh. Birliğinden:
