TÜRKİYE CUMHURİYETİ YENİ - DELHİ BÜYÜKELÇİLİK BİNASI MİMARÎ PROJE MÜSABAKASI

TÜRKİYE CUMHURİYETİ YENİ - DELHİ BÜYÜKELÇİLİK BİNASI

MİMARÎ PROJE MÜSABAKASI

Jüri raporu ö z e t i :

2 Kasım 1962 cuma günü çalışmalara başlayan jürimiz, yapmış olduğu muhtelif toplantılarda proje şartnamesi, ihtiyaç prog-ramı ve arsanın özelliklerini nazara alan müellifler içinde aşağıdaki fikirleri projele-rine aksettirmiş ve bu hususları gerçekleş-tirmiş olanları takdir ederek bu esasların, projelerin değerlendirilmesinde önemli nok-talar olduğu hususunda fikir birliğine var-mıştır.

1 — Shanti Patlı yolu Türkiye Büyükel-çiliği arsasına kadar gelen önemli bir akstır. Bu yol üzerinde ve arsanın köşesindeki yu-varlak trafik röfüzünün civarı Büyükelçilik evi ile Kançılarya binasının tertiplenmesi için uygun bir yerdir. Bu tertipte kuzeyden gelişe nazaran bu iki kütle birbirlerini ka-patmıyacak tarzda olmalıdır.

2 — A. B ve C tipi ikametgâhları Kan-çılarya ve Büyükelçilikevinin teşkil ettiği kompozisyon dışında bir rezidans hüviyetin-de elmalı, bilhassa müsteşar ve ataşelerin ikametgâhlarına da ecnebi misafirlerin çok geleceği göz önünde tutulmalıdır.

3 — Yerli işçiler için yapılacak evlerin, şartnamede de belirtildiği üzere, işçilerin yaşayış ve inançları, bu evlerin diğer bö-lümlerden görünüş ve kullanış yönlerinden ayrılmasını gerektirdiği cihetle, bu grubun kendi içine dönük, müstakil, âdeta diğer bi-nalardan tecrit edilmiş bir durumda olma-sına önem verilmelidir.

4 — Büyükelçilikevinin kabul salon-ları bazan küçük bazan büyük toplantılara elverişli olmalı Hindistanın sıcak iklimi do-layısiyle toplantıların pek çoğunda misa-firler, rahatsız olmıyacakları bir bahçeye çıkabilmelidir.

Elçilikevinde kabul salonlarının duru-mu, evin diğer hususlarından bağımsız ve çok resmî bir atmosfer yaratacağı yerde, Türk misafirperverliğine yakışır tarzda ve memleketimiz temsilcisinin, misafirlerini kendi evinde ağırladığı his ve düşüncesini verecek şekilde olmalıdır.

9 sıra No.lu proje :

Temsilcilik görevinin esasını teşkil eden Büyükelçi ve Kançılaryanın tek bir yapı clarak kompozisyonun ağırlık merkezi hali-ne getirilmesi ve lojmanların 2 nci derece-deki kompozisyon elemanları halinde ele alınışı bu projenin belirli ve ayırıcı karak-teridir. Çevresine uyabilmesi çabası için-de ele alınan konu kuvvetli ışık - gölge oyun-ları ile canlı (müellifinin iddiasının aksine) fazla şatafatlıdır.

Elçilik ve Kançılarya ve lojmanlar üs-tündeki silindirik kabukların meydana getir-diği örtülerin fonksiyonel ve sembolik de-ğerleri çok tartışılmıştır.

Yarışmanın en cesur ve değişik proje-sini ortaya koyan müelliflerin plânlarda maalesef basit ve beğenilmeyen çözümlerde kalması hayretle karşılanmıştır. Ana plân kuruluş şemaları doğru ve fakat bütün de-taylarda aksayan ve m â n a bulamıyan çö-zümler ilk fikrin kuvvetini tüketmiş çok tartışılan birçok mimarî değerlerine rağ-men proje daha fazla ümit vermemiştir.

Bıı proje 4 üncü Mansiyona lâyık bu-lunmuştur.

8 sıra No.lu proje :

Tek bir girişten dağılan yol şeması üzerinde ön plâna kançılarya ile Büyükelçi-evinin alınması ile tertip edilen kompozis-yon cazip hareketli, zengin biçimleri, gruplanış ve dağılışları ile iyi bulunmuştur. H a -reketli ve birbiri üstüne binen çatı eleman-ları ne konstrüktif ne de mimarî yönden gerçek değerini kazanamamıştır. Büyükelçi evinin giriş salon ve yatak kısımları iç bahçe ve merdivenleri ile devam eden p a n o duvarları her ne kadar cazip mimarî tesir-ler veriyorsa da fonksiyonun gerektirdiği düzene aykırı tavırları müelliflerin biçim-den öze gibiçim-den yolda tam başarı elde ede-mediklerini göstermektedir. Yemek salonu-nun kabul salosalonu-nundan iyice kopuşu üst kattaki elçi kısmına rahat bir servisin ya-pılamıyacağı, avluyu, salonu, koridoru ve bahçeyi kesen bir merdiven şeridinin yapıyı ikiye ayırması hoş karşılanmamıştır. Kan-çılarya hareketli ve değişik kotlardaki bü-ro tertipleri ile daha caziptir. Serbest ve ge-niş aksı taşıyıcı kolonların böyle kademeli bir inşaatta kcnstrüksiyonu zorladığı mey-dandadır. L o j m a n l a r ölçülü ve değerli çalış-malardır. Cepheler daha henüz yaklaşmak istediği ifadede yetersizdir. Bu proje de 4 - 1 ekseriyetle 3. cü M ü k â f a t a lâyık görülmüş-tür.

5 sıra No.lıı proje :

Kompozisyonun en önemli iki elemanı clarak ele alınan Büyükelçievi ile Kançı-laryanın değişik bir giriş yolu üstündeki birbirine nazaran konumları dengeli cazip bir mimarî tesir meydana getirmektedir. Lojmanların hareketli, çok katlı tek bir küt-lede tcjjlanması hatası bir yana kompozis-yonun kenarında kalması nâhoş bir sürpriz tesiri vermekte, sitenin sanat düzenini boz-maktadır. İşçi lojmanlarının yeri ve tertibi çok güzeldir. Büyükelçievinin hareketli, de-ğişik içiçe geniş salonları konkurun en

ba-şarılı çözümüdür. Fakat zemin katta ter-tiplenen ve ısrarla aranan yatak odalarındaki hareketlilik, yani ufak avlular e t r a f ı n -da tertiplenen yatak üniteleri arzu edilen değeri bulmamış, merasim salonlarının hiz-met binaları, yani tâli elemanlar hüviyetine ve iki kare kütlenin kompozisyonuna ya-bancı bir mimarî unsur gibi kalmışlardır. Kançılaryada zengin iç hacımları ile entere-san çözüm getirmektedir. Lojman plânları arzuya uygun bir mimarî değerdedir. Cep-heler bu kompleksin temsili görevine yakışa-cak bir ifade taşımakta, ışık ve gölge oyun-ları ile zengin mimarî tesirler ortaya koy-maktadır. Bu proje 4 - 1 ekseriyetle 2. mü-kâfata lâyık görülmüştür.

10 sıra No.lu proje :

Çevre ve program verilerinin özellikleri c n e m l s göz önünde tutularak bu kompleksin temsilcilik görevi şatafatlı olmıyan fakat ürkek düzenden de kaçan ölçülü olgun bir kompozisyonla ifade edilmiştir. Büyükelçi-likevi ile kançılaryanın bir giriş avlusu etra-fındaki tertip tarzı ve biçimleri, ve girişleri, yükseklikleri, bahçe ile ilgileri çok iyi dü-zenlenmiştir. Lojmanların arsanın kuzey bölümünde yerleştirilmeleri, parçalanmaları ve kendilerine has bir bahçe etrafında beş parça halinde gruplandırılışları güzeldir. İş-çi lojmanları arka yol servisinde tertip ede-rek bahçeden hiç görünmeyecek şekilde bir mimarî düzende ele alınışları ve böylece geniş yeşil sahaların kalışı bu projenin ya-rışmanın en iyi projesi olarak kabul edil-mesinde ana unsurlar olmuştur. Giriş holü ve bahçe ile irtibatı sayesinde kabul salon-ları muhtelif büyüklükteki toplantılara hiz-met edebilirse de kabul salonlarının biraz büyütülmesi ve zenginleştirilmesi tavsiye edilmektedir .A tipi lojmanların ikişer katlı müstakil binalar olması çok uygunsa da B ve C tiplerinin iki katlı daireler yerine kançı-larya ve elçilik binalarında daha yüksek ol-mıyan kütleler temin edebilmek gayesiyle tek katlı daireler yapılması daha doğru bu-lunmuştur. A tipi ikametgâhlarda oturma salonunda W. C kapılarının görülmemesi için tedbir alınması, üst kata çıkan merdi-venin daha ferah olarak halledilmesi ve yemek odası servisinin salondan geçmeden yapılmasının temini jürimizce tavsiyeye şa-yan bulunmuştur. Bu küçük ve telâfisi ko-laylıkla kabil olan hususlar yanında yukarı-da belirtildiği gibi kompozisyonyukarı-daki sara-hat ve plânlardaki olgunluk dolayısiyle bu proje 4 - 1 ekseriyetle I. m ü k â f a t a lâyık bu-lunmuş ve kabili tatbik olduğu k a r a r m a va-rılmıştır.

Mimarlar :

Doğan T E K E L İ Sami SİSA Metin H E P G Ü L E R

I. T. U. M İ M A R İ İ Z A H R A P O R U yollar v.s.) konuya ait veriler (fonksiyonel » Yarışmaya sunulan projeyi mahallî ve- ~>eseleler, temsil özelliği) şekillendirilmis'ir-» rilerle (iklim özellikleri, arsa çevre, komşu Verilen programın arsa içinde üç ayrı

42.42,

o ELCİ EVİ l K^ KANÇILARYA 3 Kî

1 : 500

166

=r

M â i m a a :

TIS

E E j i

İ l k ?

-grupta toplanması uygun bulunmuştur. j — Büyükelçievi ve kançılarya ve ilgili servisleri.

2 — A, B, C tipi ve Büyükelçilik me-murlarının oturacağı evler.

3 — Yerli işçilerin oturacağı evler. Temsil görevleri bakımından Büyük-elçievi ve kançılarya yakın nitelikte olduğu için bir araya konulmuş ve girişte düzenle-nen bir alanın çevresine yerleştirilmişlerdir.

Bu alanın çekici, sakin aynı zamanda konunun gerektirdiği ölçüde resmiyeti olması istenmiştir.

Arsanın önündeki yuvarlak meydan kuvvetle girişi belirteceği ve trafik bakımın-dan da uygun olduğu için esas girişe başka bir ysr aranmamıştır.

nr

Ö F

j L J

S

_d

•

_{m \}

"hr

-D ELCİ EVİ 1 KAT PLANI VATAK KATI 3 7 0 M

KANOLARVA 1 KAT PLANI BUYTJK ELCİLİK t ît M®

KANÇILARYA 1 KAT PLANI ATESELİKLER 1 4 J D

Servis girişi arka yoldan olacaktır. Bü-yükelçiliğimizin servisten gayrı bütün yaya ve vasıta girişi ön meydandan olması dü-şünülmüştür. Bahçe içinde vasıtaların hiz-met edecekleri binaların çok yakınına ka-dar gidebilmesi istenmiş, bunun için de va-sıta yollarının bahçeyi parçalamayan ve park yolu karakterinde olması aranmıştır.

Bütün binaların yazın sıcak ayların-daki hâkim güney batı rüzgârına açık olma-sına ve rüzgârın cereyanına dikkat edil-miştir.

Yapıların güney ve güney doğu, güney batı cepheleri geniş portikler, saçaklar ve-sair tedbirlerle korunmuş, çatı plâkları çift kat ve arası boşluklu betonarme döşeme yapılarak sıcaktan tecridine çalışılmıştır.

Büyükelçi evinin kütlesi, mimarisi ve kompozisyonunda kapladığı yer olarak tem-sil görevine lâyık olmasına çalışılmıştır.

2. Ö D Ü L Mimarları : Yılmaz S A N L I İ. T. Ü. Yılmaz T U N C E R G ü n e r A C A R » M İ M A R Î A Ç I K L A M A R A P O R U I. Vaziyet plânı a) Y o l l a r :

Arsanın bütünlüğünü bozmamak için bir trafik yolu alınarak muhtelif fonksiyon-lardaki binalar bu yoldan beslenmiştir. Bu aynı zamanda kontrol kolaylığını sağlamak-tadır.

b) Binalar :

Temsilî hüviyeti haiz Büyükelçi evi ve iş sahipleri ile teması fazla olan Kançılarya binası meydana karşı ve girişe yakın ola-rak tertiplenmiştir.

Diğer tâli elemanlar kullanılış maksa-dına uygun olarak iki ayrı bölümde tertip-lenmiştir.

Arsanın en düşük kotuna yerli işçi ev-leri konulmuştur.

Vaziyet plânı c) İklim durumu : narak birbirine gölge veren sık binalar rüz-Bu muhtelif binaların tertibinde yağ- gâra açık avlular yağmura ve güneşe karşı m ur, rüzgâr ve güneş durumu ön plâna ah- da çift tavanlar yapılmıştır.

3. O D U L Mimarları : Birsen D O R U K İ. T. Ü. T e o m a n D O R U K » Erol K U L A K S I Z O Ğ L U » M İ M A R Î A Ç I K L A M A R A P O R U

T. C. Yeni Delhi Büyükelçiliğinin plân-lamasında, Belçika Elçilik arsası önündeki en yüksek kotlu çevre yolu, giriş yolu ola-rak tercih edilerek ilgili tesisler elçilik fonk-siyonlarının öncelik derecelerine göre yer-leştirilmiştir:

Giriş, tek kontrollü ve aynı yerden ayrı ayrı oto ve yaya girişi olarak tercih edilmiştir. Dışa hitap bakımlarından «Bü-rolar» ile «Büyükelçilik evi» ön plâna yer-leştirilmiştir. Büyükelçilik evinin ön plân-daki temsili fonksiyonu bu yerleştirme ile ifadelendirilirken aynı evin diğer A ve B-C tipi elçilik lojmanları ile bir ikametgâh gru-bu teşkil etmesi ve gru-bu bütünün kendi içinde de yaşayabilmesi arzu edilmiştir. Bu ika-metgâh grubu arsaya hizmet eden bir iç yolun t a m a m e n bir tarafında olarak yer ala-caktır. Halk girişi ile yakın ilgili olarak yer-leştirilen bürolar ile servisler ve D tipi loj-manlar grubu aynı yolun bir diğer yanında düşünülmüştür. D tipi lojmanlarına hiz-met bakımından yakın ilgileri dolayısiyle servis kütlesine birleşik karakterde olarak arsanın diğer tesisleri rahatsız etmiyecek bir köşesine yerleştirmek uygun görülmüştür.

PUH1 l'S99 -' Vaziyet plânı