• Sonuç bulunamadı

A Y L İK M İ M A R L I K. Ş E H İ R C İ L İK V E S Ü S L E ME S A N A T L A RI D E R G İ Sİ

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "A Y L İK M İ M A R L I K. Ş E H İ R C İ L İK V E S Ü S L E ME S A N A T L A RI D E R G İ Sİ"

Copied!
70
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

A Y L İ K M İ M A R L I K . Ş E H İ R C İ L İ K V E S Ü S L E M E S A N A T L A R I D E R G İ S İ

Güzel Sanatlar Akademisinin yanışı ınünasebetile. Y. Wiır.£v Zeki Sriyâr —- Gelibolu Orduevi. Y. Mimar Fethi Argını — Müstakil Ressamlar Sergisi. Küçüksu İskelesi. Proj2. Omcr Akbaş —• İsviçreuc okul binaları. Yeni sistem ilkokul binala- rı. «Teksas» da öğrenci apartmanı. Garajlar. S. Behlül Toy- gar — Kırıkkale Şt'hri. Y. Mimar Nezihe ve Pertev Taner — Mimar ve Mühendis dâvası. Halûk Togay — Meslekdaşlarla buluşmalar. Prof Oclsnev — İstenbuî, Zilimi Feı-an — Ber- gama. Eplıesos ve Friene Tiyatroları. Turhan Doyran — Yapı ve Yollar Talimatnamesi — Haberler — Bibliogrsfya.

J

X V I I i n cl Y ı l . 1 9 4 8 İ s t a n b u l . F l a t ı 2 5 0 k u r u ş

(2)

L ' A R C H I T E C T E :

R E V U E MENSUELLE D'A RC H1 T E C T U R E D ' U R B A N I S M E et de D E C O R A T I O N PublHe par: Abidin Mor taş et Zeki Sayâr, Architectes

S O M M A I R E No. 3-4 — i»48

— A propos de î'incendie de l'Academie des Beaux -

Arts, d'lstanlml 53 Arch. Zeki Sayar

— La Maison de L'Armee â Gelibolu 55 Arch. Fethi Argını G. S. A.

— L' Exposition des peintres independants 59

— Les Maisons de l'mgenieur Mukbil Aykut 6] Archs. Saniiıi! Aktay ve Deıııirtaş Kamçil G. S. A

— Le Debarcadere de Küçüksu 64 Projet: Ömer Akbaş Dccorateur G. S. A

— Les Bâtiments d'Ecoles en Suisse 66 de (Das Werk)

— Le Nouveau systeme des bâtiments d'scoles pri-

maires «Arch;1ectual Forum» 68

— Les Garages 70 traduir par Bchliil Toygar

— Le plan d'am«:p:.gment de la ville de «Kırıkkale» . . . 72 Arch. Nezihe et Pertev Taner

— Le Probleme de la collaboration eııtre le.- architectes

et les ingenieurs 76 traduir par Arch. H. Togay

— Entrevue aver les collegues 79 Prof. G. Öelsner

Traduit par. Adnan Kolalan

— La Vil!.e d' istanbul (conference donııte par 39 Prof. lienri Prost

Traduit par. Zühtü Feran

— Les Th^atras Ephesos. Priene ct Bergamos 8S Turhan Doyran

— Le Reglement öe construciion de la municipalite d'Is- tanbul, d'apres les 9 me et 4 me articles de la loi bâ-

timents et chausses 80 ;

— Nouvellcs, Bibliographies 93 I

— Liste des pri": de materiaux de construction

T H E A R C H I T E C 1 :

MtONTHLY PUBLICATION ON ARCHITECTURE, C I T Y P L A N N I N G A N D D E C O R A T I O N Published by Abidin Mortaş and Zeki Sayâr, Aroh.

C O N T E N T S No. 3-4 — 1948

— About the fire of the Academy of Fine Arts 53 By Zeki Sayâr, arch.

— Army house at Gelibolu 55 By Fethi Argun, arch.

— Exhibi'tion of tbe independent painters 59

— Ktftıses 'by Mukbil Aykut 61 By Samım Oktay and Demirtaş Kamçil arch.

— Landiııg stage Küçüksu S4 By Ömer Akbaş

— School buildings in Switzerland 66

«Das Werk»

— New lype of priroary school buildıngs GS

«Architectural Forum»

— Garages ÎO Trans. by Behlül Toygar

— City planning of Kırıkkale 72 By Nezihe and Pertev Taner

—- Cooperafion pnd duties of arehiteets and engineers 76 Trans. by II. Togay. arch.

— Meetings wifh \vell known collegues 79- By Prof. Oeisner, arclı.

— The Tovvon of istanbul 82 By Prof. Henı-i Prost. arch.

— Tbeateiî of Bergama, Ephesos and Priene 86 By Turban Doyran

— A regulation by the Municipality of İstanbul 90

— Ncws, books, prices ete. 91

EN İYİ KAHVE, KAKAO ve SALEP

KURUKAHVECI MEHMET EFENDİ MAHDUMLARI

ISTANBUL

(3)

DUVAR VE DÖŞEME KAPLAMALARINIZIN GARANTİSİ İÇİN

M A R K A L I EN Y Ü K S E K K A L İ T E ÇİNİLERİ K U L L A N I N I Z .

Uzun bir çalışma sonunda H O B Fabrikasının hususî çarklara tavsiye ettiği dört kenar ölçülerinde mili- metrenin onda biri kadar hata bulunmıyan

« K A L İ B R E » evsafta fayansları, bilhassa meraklı inşaat sahipleriyle Mimar ve Mühendislerimizin

dikkatine ehemmiyetle arzederiz.

BİNDİRME ve F U G A L I T A R Z için İDEALDİR.

Katalog- ve niimunelerimizi isteyiniz:

N. Z A L O N İ S T e l e f o n : 49331 Galata, Aslan Han, 4 / 7 Telgraf: Zalonis

AYDINLIK ELEKTRİK EVİ

HALİL İBRAHİM EftK

Elektrik Tesisat Müteahhidi

HER NEVİ ELEKTRİK, ELEKTRİK PROJE ve MALZEMESİ HESABATI TANZİMİ

Beyazıt Üniversite Cad. No. 15.

İstanbul.

Telgr: Aydınlık - İstanbul. Telei: 21125

Y E N İ S İ S T E M AĞIRLIKSIZ, İPSİZ O L A R A K

kullanılan

P E N C E R E M A K A R A L A R I

A V R U P A M A M U L Â T I K A P İ ve P E N C E R E TAKIMLARI GELMİŞTİR

K. MALHAS

HIRDAVAT MAĞAZASI

TERSANE CADDESİ No. 19

Telefon : 41404

K Â ^ G İ B İ

K A R renkli «SNOWCRETE» markalı İngiliz beyaz çimentosu tedricî surette donmakta olup, mozaik, cephe v e sıva işlerinde tercih edilmektedir. Her renkte ve açık tonlarda sıva yapmağa imkân verir.

Buna ilâveten mukavemeti çok yüksek olup supersiman ayarındadır.

N. Z A L O N İ S Telefon : 49331 Galata, Aslan Han, 4 / 7 Telgraf: Zalonis

(4)

K O Ç

T İ C A R E T T Ü R K ANONİM Ş T I .

S I H H İ T E S İ S A T V E K A L O R İ F E R T E S İ S A T I M A L Z E M E L E R İ V E H E R N E V İ İ N Ş A A T M A L Z E M E L E R İ

T İ C A R E T H A N E S İ

A N K A R A : Ulus Meydanı

Telgraf: K.OÇ-ANKARA Telefon .• 3450

P. K.: 41 İ S T A N B U L : Fermeneciler 90

Telgraf: KOÇORTAK-tSTANBUL Telefon : 447o2

E S K İ Ş E H İ R : P. K.: 41

Telgraf: KOÇ-ESK.IŞEHİR Telefon : 370

S E R A T T A R

$

l l u u l h

Soğuğa, Sıcağa ve Sese Karşı Tecrid Levhaları

A M E RI Cfl H U E U L I I I [ 0 .

Nikel, Krom v. s. kaplamal Levha ve Çemberlikler

I t h a l â t - i h r a c a t T ü r k A n o n i m Ş i r k e t i T e l e f o n : 2 1 7 1 9

Telgraf A d r e s i S E R A T T A R - İ s t a n b u l Merkezi: Sirkeci Kayseri Han, 5 - 6 - 7

İ S T A N B U L

İnşaatta ve Sanayide Kullanılan Her Nevi D e m i r v e S a ç

Koyun, Kuzu, Keti, Oğlak v. s. Deri İhracatı

Satış Mağazası:

Galata. Mnmhane Caddesi No. I00

Telefon: 42699

mmmm ward a to.

Buz Dolabları Radyolar

Elektrik SüpUrgelerl Elektrik Ütüleri Çamâşır Makinaları Dikiş Makinaları v. s.

(5)

r

ANKARA

S İ G O R T A Ş İ R K E T İ

Sermaye, ve ihtiyatı : 1.240.500 T. L.

M a l l a r ı n ı z ı her iiirlti a f e t l e r e k a r ş ı en yeni k o m b i n e z o n l a r v e e n e h v e n ş a r t l a r l a k o r u y a c a k milli bir m ü e s s e s e d i r .

Y A N G I N N A K L İ Y E H A Y A T K A Z A

İNFİLAK, YILDIRIM, ZELZELE ve sair âfetleri EMTİA, TEKNE, âdı ve harp vesair sigortları, HER TÜRLÜ KOMBİNEZONLAR

OTOMOBİL, IŞ K A Z A L A R I , M A L I MES'ULlYET vesaire.

istanbul, Yeni Postahane karşısı Erzurum Han.

Telefon : j Servisler : 2 0 5 4 1 Müdüriyet : 2 3 8 8 3

Buhar türbinleri

Komple Elektrik santralları Gaz türbinleri

Şehir için büyük takatda su tulumbaları

Kimya sanayii için tulumbalar Hava kompresörleri

Gaz kompresörleri Vanalar v. s. v. s.

Türkiye Mümessili:

HİLMİ NAİLİ BARLO İ S T A N B U L Sirkeci Nur Han 33 - 35

Telefon; 21234 Telgr. Adr: NAİLİ

Üstünlüğü dünyaca tanınmış makina fabrikası

S O C I E T E R A T E A U - P A R I S

Bilhassa şu tesisatda mütehassısdır:

(6)

ÇELİK - BOYA T. A. §.

SormayBsi: Tamamen ödenmiş 600.000 T. L.

GİBA BALE

Mensucat sanayiinde kullanılan lıas boyalar ve yardımcı maddeler.

ı Sentelik îndigo t Plastik maddeler

ÇELIK-BOYA T.A.Ş.

İstiklâl caddesi 471 Carda Apart. 4 cü kat

İSTANBUL

Türkiye Mümessilleri J. EGOLF

Büyük Kardıcalı han 21/22

İ Z M İ R

T e l e f o n : 4 3 3 3 8 Telefon : 2 2 4 4

ELEKTROMEKANİK

ALİ NAKİ ERENY0L ESHAMLI KOMANDİT ORTAKLIĞI

Her Türlü Elektrik Makine ve Malzemesi ithâli ve Satışı, Komisyon ve Taahhllt işleri,

Elektrikle Alâkalı Sanayi Tesisatı

Şehir ve Kasabaların Santral ve Şebeke Tesisatı Fenni Projeler Tazmini, Elektrik

Sahasına ait Fenni istişare

Merkezi :

Istanbııl, Galata Karaköy Palas, Kat 4 No. 1

Telgraf: HTOMER Telefon: 42780 Sicil ; 34455

r ~ ^

H A K İ K İ

T E C R İ D M A L Z E M E S İ

£ Vagon, çatıları, piloıılar, vesaireyi güneşin kesin ışınlarına, dış hava tesirlerine karşı iyi bir koruyucudur.

£ Bina cephelerini, yağmurlara ve rütubetten ileri gelen infiltrasyonlara karşı tecrit eder.

Q Deniz suyuna karşı, dayanıklı ve (mücerrit) yalıtkandır.

£ Beton ve madenleri, su ve toprak içinde, ve dış hava etkilerine (tesir) karşı korur.

Q Ondüle saçtan yapılmış çatıları en şiddetli iklimlerde bile koruyucudur,

Saüş yeri: ASFALT EVİ — İstanbul.

Galata Mahmudiye Caddesi No. 77

Telefon: 41988. Telg.: ASFALTEVİ

V J

E M Ü L Z E R - E : Tecrit ve elâstikî döşemeler için spesyal bilüm emülsyonıı.

E M Ü L Z E R - F : Sıva ilâcı. Çimento ve kireç harcına katılıp su ve rutubetin geçmesine kat'iyyen mâni olur.

E M Ü L Z E R - S : Anî sertleşme ilâcı. Çimento haremi 4 dakikada dondurur ve seılleştirir.

E M Ü L Z E R - C : Elyafh bitümlü izolasyon maddesi.

Tecrübeli ve emniyetli bir malzeme- dir.

E M Ü L Z E R - M : Haricî sıvaların muhafazası için renksiz mücerrit.

Nlutahassıs Işcl ekiplerimiı vardır. Deruhte ettiğimiz işçilikler garanti edilir.

S a t ı ş y e r l e r i :

İstanbul Ankara A s f a l t E v i Nadir Nail Keçili

Galata, Mahmudiye C. 77 Kınacı Han No. 12 Telf. 3243 Tel.: 4 1 9 8 8 — Talg. Asfaltevi. Telg s Nadir

(7)

B İ N A L A R I N I Z I G Ü Z E L L E Ş T İ R M E K İ Ç İ N m e ş h u r L İ O N m a r k a

B E Y A Z ve R E N K L İ Ç İ M E N T O L A R I N I K U L L A N I N I Z Bilumum karosiman ve mozaik çini inulathanelerinde satılır

Telefon : 43429

" E M Ü L Z E R , , L ak B o y a l a r ı

W — Reçinesi?- olduğundan elâstikiyetini kaybetmez;

Güneş ve yağmur tesirile çatlamaz, rengini aç- maz ve parlaklığı bozulmaz.

O — Ayni zamanda tazyikli sulara karşı mücerrit olarak kullanılabilir. Üç atmosfere müteham- mildir.

f| — Asit ve alkalilere mukavimdir,

O — Her nevi satha (beton, çinko, demir, ve tahta- ya yapışır.

p) — Asfaltlı, ziftli ve kontralı satıh'arı dahi her ren- ge boyar.

ASFALT EVİ: Galata Mahmudiye caddesi No. 17 Tel.: 41988 Telg. ASFALTEVİ

Y a p ı m a l z e m e s i v e m a d e n i y e t t i c a r e t h a n e s i

Yapılarınız için malzeme almadan bir kere mağazamıza uğramanız

menfaatiniz iktizasındandır.

ADRESE DİKKAT: MAHMUDİYE CADDESİ No. 15 KÜREKÇILER „ No. 14

TELEFON : 49407 TELGRAF : LUKEÇ

EMSALSİZ RENKLERILE EVİNİZİ W 4 | |

KADİFE GÜZELLİĞİNDE TEZYİN EDER Gaiâta Fermeneciler 48.

YAĞLI BOYADAN ÜSTÜN. BADANADAN KOLAY VE UCUZDUR. -

' Bir kilosu, bir Odayı boyamaya kafidir.

(8)

,, B İ R T E K

A N K A R A P U R O S U

Günün bütün yorgunluğunu giderir

TEKEL

/ / / / : '

YfJĞMURflv* RUTUBETTE KfiRS»

TECRİT MüSTflHZfiRHTİ İNCİLİ %

8 İ R I ^ L D _ İ M P E R M 0 h a t m ^ k M C S

â S R Î 5 !

H e r N e v i M o z a y i k Ç i n i İ m a I â t h a n e s i

Ş. E R Z İ A N - M . K A R İ B Y A N GALATA Kalafatyeri No. 12, Tel : 40916

AHMET YAPICI

Banyo, Lavabo, Soba, Musluk, Tulumba

Her renkte seramik ve Fayans

TUtıol caddesi 53 ve Yenicatni caddesi 66 G a l a t a Telefon: 40139.

«İMPERMO» tecrit tozu patenti, yüksek neticeli ve ekonomik evsafına binaen İngiliz Birleşik Çimento Fabrikaları tarafından satın alınmış olup, uluslar-

arası piyasalara hazır bir vaziyette satılan

«WATER-PROOFING CEMENT» ' e katılmaktadırlar.

RESMİ T A H L İ L R A P O R L A R I M I Z I ve REFERANS'larımızı isteyiniz.

N. Z A L O N İ S Telefon : 49331 Galata, Aslan Han, 4 / 7 Telgraf: Zalonis

(9)

E L İ K

Mİkf

A M E R İ K A N

DÜZ, OLUKLU, PLASTİKLİ ÇELİK DAM ve YAN LEVHALARI, HUSUSÎ ÇELİK SAÇ, PLASTİK MADDE İLE KAPLI, ÜZERİ MİKA İLE ÖRTÜLÜ OLUP, BÜTÜN

HAVA ŞARTLARINA DAYANIKLIDIR,

H A L İ T R Ü Ş T Ü

Satış yeri : Adahan Ha. 17 • Galata Telefon : 40303. T e l g r a f : ENGİN

Dekovil rayları, vagonetleri, makas, devvar tab- loları ve biitün malzemesi depodan verilir ve sipa-

rişler sür'atle teslim edilir.

r

AD. MiSCHLER MÜESSESESİ

FRETİGNEY Franca.

SON SİSTEM

PANJUR - KEPENK -STOR

T A H T A D A N VE M A D E N İ M Ü T E H A R R İ K VE O T O M A T İ K

TAFSİLÂT ALMAK İÇİN : TÜRKİYE AGENTAMIZ :

ULTRAMAR - J. BARKİ,

M. BENARDUTve ŞKİ.

müracaat ediniz.

ADRES : Ce manya han No. '3 İstanbul Telefon : 22516 KISA ADRES : ULTRAMAR

r

. j

Yeni kontr - Plâk Ltd. Şirketi

F a b r i k a s ı

Çarpılma, çatlama, kabarma ve saire gibi hiçbir arıza göstermez.

Kontr plâklar bu gibi arızalara karşı garanti ile satılır.

KELEBEK marka

K U R U S İ S T E M

* x * o r f r ö / >

A LÎSJ5E *

K I Z I L , K A Y I N , K A R A A Ğ A Ç ' d a n m a m u l

Kontr-plâklar stok olarak her zaman mevcuddur.

Uınumî satış yeri: İstanbul, Sirkeci, Mühürdarzade Han No. 2 8 YE İN İ K.ONTR-FLÂK Ltd. Şirketi. Tel. 2 2 4 0 1

(10)

r

İLLER BANKASI

Kapital : 1 0 0 . 0 0 0 . 0 0 0 . - T . L.

İd are Merkezi: Ankara

1 — B A N K A İŞLEMLERİ : Banka ö z e l kanununun yetki verdiği bankcaılık iş- lemlerini yapar.

Resmî dairelere kıymet mukabili te- minat mektubu verir.

2 _ H A R İ T A , P L A N ve E T Ü D L E R : K ö y , Kasaba ve şehirlerin imarları için ge- reken harita, plân, proje, keşif ve etüdleri yapar.

3 _ Y A P I İŞLERİ: Özel idarelerle,' Belediye v e K ö y idarelerinin ve bu idare- lerin kuracakları birliklerin v e kurumların tesis ve yapılarını yapar.

4 _ FENNİ N E Z A R E T v e D E N E T - L E M E : Bankadan alınan kredilerle girişi- len işlerin fennî nezaret ve denetlemesini üzerine alır.

5 _ M A K İ N E ve A L E T L E R T E M İ N İ Yukarıda yazılı İdare ve Kurumlarca maki- ne, âletler v e edevat, gereç ve eşyadan te- min edebildiklerini satar veya kiralar.

6 — A R A Ç v e O R T A K L I K : Y u k a - rıda yazılı işlere ait gerekli tesisleri d o ğ r u - dan doğruya veya ortaklık suretiyle vücude getirir.

7 — S İ G O R T A İŞLERİ : Bu idare va Kurumların menkul v e gayri menkul mal- larını sigorta ettirir.

J

(11)

G Ü Z E L S A N A T L A R A K A D E M İ S İ N İ N Y A N I Ş I M Ü N A S E B E T İ Y L E

Yazan : Zeki SAYÂR

r ^

i H Î I i n M 1 M A R L I K -

Ş E H İ R C İ L İ K V E S Ü S L E M E S A N A T L A R I D E R G İ S İ İMTİYAZ SAHİBİ s ZEKİ SAYAR U. NEŞRİYAT MÜDÜRÜ. ABİDİN MORTAŞ A D R E S : A N A D O L U H A N N O : 33 E M İ N Ö N Ü İ S T A N B U L T E L : 2 1 3 0 7

S A Y I : 1 9 5 - 1 9 6 • S E R İ : IV. • Y I L : 1948

V J

M e s l e k P o l i t i k a s ı :

1. Nisan. 1948 gecesi Fındıklı'da, eski meb'usan mec- lisi binasındaki Güzel San'atlar Akademisi yandı.

Bu müessif yangın 64 yıllık Güzel Sanatlar ocağının, faaliyetini 'belki muvakkat biı- zaman için, haleldar edecek- tir.

Türlü münkaşalara, türlü tefsirlere yo! açan bu yan- gından maddî, manevî zararımız büyüktür.

Bir daha yerine konamıyacak bazı sanat dokümalarmı kaybettik. Bunların başında 15 yıldan beri, toplanmakta o - lan milli mimari röJöveleri gelmektedir. İçinde sivil mima- rîmizin artık mevcut olmayan bazı örnekleri de vardı.

Prof. Sedat Kldem 1000 - 1500 kadar olduğu tahmin edilen bu çalışmaları çok bilgili bir şekilde talebelerine toplattırmakta bu suretle sivil mimarî arşivinin ikmaline çalışmaktaydı. Bu kıymetli çalışmaların böyle 'bir akibsts uğrayarak, hemen hemen tamamen mahvolması büyük bir ziyandır.

Bu hususta bir mesuliyet varsa, bunu Akademi idare- cilerinden ziyade Millî Eğitim Bakanlığına atfetmek doğru olur. Akademinin kâığirleştirilmesi için senelerdenberi Ba- kanlığa müteaddit müracaatlar yapıldığını hepimiz biliriz.

Bakanlık, Teknik Öğretim Müsteşarlığına milyonlar tahsis ederken, bir kaç yüz bin lira ile yapılabilecek bu işe, bir türlü ödenek tahsis etmemişti

Keza, sivil mimaıî dokümanlarından bir kısmını «Türk evi» adı ile Mimarlık Kolu Şefliği Bakanlığa gönderdiği halde m-etm yazısının Türkçesi iyi olmadığı bahanesiyl?

bir türlü basılmamış, eser Şeflikle Bakanlık arasmda bir kaç defa gidip gelmişti.

Bundan dört, bsş yıl önce Birliğimiz mimarlığımızın inkişafı için sivil mimarî çalışmalarının basılmasını Bakan-

lıktan ehemmiyetle rica etmiş, her nedense bu istek müsait karşılanmamıştı (*)

Bakanlığın ilgisizliğine rağmen Akademi Müdürünün, bilhassa Yüksek Mimarlık Kolu öğretmenlerinin hiç ol- mazsa, kütüphane ile sivil mimarlık arkivini binanın müş- temilâtından olan, Ta.= mektebe veya heykel atölyesine na- kil etmemeleri bir basiretsizliktir. Bu hususta manen sorum- ludurlar. Her iki meselede eğer iyi hal edilmiş olsaydı yan- gından bu derecede muztarip olmıyacaktık.

Akademi, eski ismiyle Sanayii Nefise Mektebi .Alisi enderundan sonra, memleket mimarlığının beşiğidir. 64 yılık bir geçmişe sahib olup yurda G50 mimar yetiştirdik- ten maada bugünde, SOO e yakm mimar öğrencisi vardır.

Cumhuriyetle 'beraber, kalkman bu ocak, itiraf etme- liki, son yıllarda bakanlığın alâkasızlığı ve idarecilerinin birbirlerila anladı azlığı yüzünden buhran içindeydi.

Son senelerde bizleri bir hayli ilgilendiren ve üzen bu durum, bir tüllü düzelemiyor, meslekten olmayan Gü- zel San'atlar Umum Müdürleri, bu müessese ile gerektiği gibi meşgul olmuyorlardı.

Çoğalan öğrencileri, iyi bir şekilde yetiştirmek için, öğretmen ve asistan kadroları yetmediği gibi, tedris vası- talarda ödeneksizlik yüzünden temin edilemiyordu.

Bilhassa son yıllar içinde Akademiye gayesile müte- nasip olmıyan «Arts appliques» mahiyetindeki bazı şubelerin

katılması, Akademinin seviyesini düşürmekten başka bil- işe yaramamıştır. Eski yazı, tszhip, minyatür, moda, afiş üâh... gibi şubelerin Akademinin içinde değil, belki civa- rında ayrı bir okul halinde bulunması gerekirken, bazı

(*) T. Y. Mimarlar Birliği muhaberat dosyası 193 Sayı:

(12)

ilgililer bunları bir kazanç gibi telâkkî ederek Akademi kadrosu içine sokmuşlardı.

Bu kofiarm mevcudiyetinden Mimarlık, Resim ve Hey- kel kolları, hiç bir şey (kazanmadığı halde, onları eskisi gibi yürüten kuvvetin ancak kendi varlıkları olduğunu, son yıl- larda pek hatırlayan yoktu.

Bu hava içinde 7 - 8 yıldanberi Akademinin durumunu endişe ile takip etmektsydik, Akademinin son yıllardaki anarşiden kurtulması fikrinde daima toplanmaktaydık.

Bu fikir mimarlık kolunun bağımsız veya İstanbul Üni- versitesine bağlı bir fakülte haline gelmesini temenniye ka- dar ileri gitmiştir. Akademinin durumu bizi, başka memle- ketlerdeki mimarlık öğretim sistemlerini incelemeğe sevk

etti. Cermen sisteminden ziyade, Anglo - Sakson memle- ketlerindeki sistemleri şayanı dikkat bulduk.

Bu sırada, son yıllarda Teknik Öğretim Müsteşarlığı- na bağlanan Yüksek Mühendis Okulu Mimarî Kolu maddî her türli; imkânlara sahip olarak sür'atle geliş- mekteydi, Teknik Üniversitenin kuruluşundan sonra mimarlık fakültesi memleketin iftihar edeceği bir seviyeye erişmek için maddi imkânlar gibi manevî imkânları da temin etmekte, hoca kadrosunu kuvvetlendirmektedir.

Müessif yangın bu mes'elenin ortaya atılmasına bir vesile olmuştur. Bazılarımızın zihinlerindeki istifham çözülmeli, her şey açıklanmalıdır,

iki ayctanberi mimarlar, Akademi için toplantılar yap- tılar, tartıştılar. Akademide Y. Mimarlık Kolu kalmalı mı?

yoksa Teknik Üniversiteye mi nakledilmelidir? gibi mü- talâalar yürüttüler.

•Şimdi, çarpışan bu iki fikirdir. Bakanlığın fikrini henüz bileniyoruz. Fakat, devletin, kararını mimarların fikrini al- dıktan sonra vermesini temenni ederiz.

Yüksek Mimarlık Kolunun Akademide eskisi gibi kal- masını isteyenlere hak veriyoruz. Bir yangın vesilesile 64 yıllık geleneği oian bir ocağın sönmesine, mimarlık kolu- nun henüz yeni teşekkül etmekte olan Teknik Üniversite- ye geçmesine acınmamak kabil değildir.

Öğrencisi, öğretmen kadrosu bütçede ödeneği olan, yal- nız binasını kaybeden, bu müessese için Bakanlık el- bette ya eski binayı yaptıracak veya başka bir bina gös- terecektir. Mesele yalnız bu değildir. Dâva, Akademinin yeni binasına geçerken, son yıllarda kaybettiği hakikî hüviyetini yeniden kazanarak kurulmasıdır.

Şüphesizki Akademide Yüksek Mimarlık. Kolu kalma- lıdır. Tenik Üniversite Mimarlık Fakültesine temin edilen bütün maddî ve manevî imkânlar Akademi Mimarlık ko- luna da verilmek şartile bu müessese hakikî bir inkişafa mazhar kılınmalıdır.

Bu hususta yetkili meslekdaşların fikirlerini burada sı- ralamak fdded-en hali değildir. Sedat Eldem son on yıl- danberi çekmiş olduğu idarî müşkilât itibariyle, şayet mi- marlık kolu eski şekliyle kurulursa hiç bir semere vermiyeceğt kanaaüni taşımaktadır. Diğer mimarî öğret- menlerinin fikri, - belki bir kaçı müstesna - bu merkez- dedir.

S. Eldem, Y. Mimarlık eğitiminin ancak İst, Üniversite- sine bir fakülte halinde bağlandığı takdirde inkişafa maz- har olacağı kanaatindedir.

Yakinen bildiğimize göre, son senelerde Yüksek Mimar-

lık kolunun inkişafı için Akademi Müdürlüğünden ayrıl- ması zaruret halini almıştı.

Millî Eğitim Bakanlığına, bu kolun İstanbul Üniversi- tesine bir fakülte halinde bağlanmasındaki faidelar bir rapor halinde belirtilerek verilmişti.

Akademi için, Birliğimizin yaptığı toplantıda, Teknik Üniversite Mimarlık Fakültesi Dekanı Emin Onat'a tevcih ettiğimiz bir suale, şu cevabı almıştık;

— Biz, Teknik Üniversitede; Mimarlık Fakültes-ini ku- rarken mimarlığın teknikle olan sıkı alâkasmı düşünmüş, tıpkı Cermen memleketlerinde olduğu gibi, bu yolu seç- miştik. Fakat son yıllarda, mimarlığın daha ziyade sosyal ilimlerle olan sıkı münasebeti daha iyi anlaşıldığından, mimarlık tahsilinin üniversitelerde yapılması fikri bugün hâkimdir.

Ankara'da Prof. P. Bonatz ile yaptığım görüşmede, onunda bu hususdaki kanaatini Öğrenmiş bulunmaktayım.

Prof, Bonatz aynen şunları söyledi:

— Mimarlık Kclu Akademi'nin belkemiğidir. Onsuz Akademi alelâde bir san'at okulu seviyesine düşer. Diğer taraftan Akademide Yüksek mimarlık tahsilinin mevcudi- yeti Teknik Üniversite ile yapacağı meslekî yarışmalarda memleket san'atınm gelişmesi ve yükselmesi için şarttır.

Bu üç kıymetli fikir ve görüşe hak vermemek kabil değildir. Sedat Eldem'in Akademi için ne kadar uğraş- tığını onu lâyık olduğu itibar ve seviyeye ulaştırmak için sarfettiğı gayretleri biliyoruz. Dâvasını anlatmamak hususun- daki talihsizliğine inanmaktayım. Emin Onat'ın sualime, bir öğretim uzmanı =ıfatiyle, başka türlü cevap vermesine ce- vaz yoktu. Mimarlık öğretimi hakkında günümüzün tema- yüllerini bilmemesi imkânsızdı. Bonatz'm fikrine, Akade- mide esen san'ai atmosferini takdir edemiyenlerden ol- madığınız için iştirak ederim. Ancak, Profesörün iki mü- essese arasında, tahayyül ettiği güzel yarışma, her şeyde olduğu gibi eşit şartlarla yapılabüir.

Otonomisini kazanmış bir üniversite karşısında, lakayt bir Güzel San'atlar Umum Müdürlüğüne, dolayısiyle Aka- demiye idareten bağlı, Yüksek Mimarlık Kolunun maddî imkansızlıklar içinde gelişmesi kabil değildir.

15 yıllık tecrübe bunu göstermiş, mimarlık Akademide moda, minyatür, seramik ve ilâh... giui ana san'at olmayan kolların arasında Bakanlık tarafından gereken ilgiyi görme- miştir.

Bütün bunları gözden geçirdikten sonra, mimarlık eği- timinin umumî durumunu açıklamış oluyoruz. Memleketi- mizde mimarlık eğitimi, 64 yıllık geleneğe sahip Akademi ile, henüz şahsiyet kazanmaya başlayan beş yaşındaki İs- tanbul Teknik Üniversitesinde yapılmaktadır.

Birincisi, yıllardan beri ihmal edilmesine, türlü idarî entirikalara sahne olmasına mukabil, sırf yarım yüz yıldan fazla geçmişinden ve san'at atmosferinden aldığı, kuvvet ve ilhamla, menhus yangına kadar dayanabilmiştir. İkincisi, bugün dekanının da, mimarhk eğitimi hakkında değişik bir mütalâada bulunmasına rağmen san'at ve sosyal ilim- ler muhitinden uzak, yalnız teknik, ve dinamik bir âlemde gelişmek gayretindedir.

— Devamı 58 nci sahifede —

(13)

imıiFniii

G E L İ B O L U O R D U E V İ

Y . Mimar Fethi A R G U N

O r d u mensuplarının toplanmalarını, istirahat v e eğlencelerini tek bir çatı altında temin etmek üzere yapılan bu bina geniş bir programla ele alınmıştı.

Gelibolu Orduevi, bir taraftan şehrin hâkim te- pesi; Cumhuriyet meydanı, diğer taraftan boğazın karşı yamaçlarına kadar uzanan güzelliklerle dolu, dik bir sahil kenarına inşa edilmiştir. Esas y o l v e meydan tarafından iki katlı gözüken bina; deniz cephesinde dört kat yüksekliğindedir.

inşaat sahasının hususiyetine v e programın ih- tiva ettiği piyeslere göre tanzim edilen katlarda şunlar vardır:

Z e m i n katta, antre v e kabul holü, y e m e k sa- lonu, açık teıas, o k u m a salonu v e sair servisler, b u - lunmaktadır. Katlan dahileri iki ayrı merdiven bir- birine bağlamaktadır,

Birinci katta; geniş bir hol ile merasim salonu, ayrıca bir apartman dairesi, otel odaları banyoları, yatak odaları ofis ve diğer servis mahalleri mevcut- tur. M e y d a n tarafındaki esas y o l seviyesinden ön bahçeye iki ayrı yan merdiven yapılmış v e buralar- dan asma kat ile b o d r u m kata servis v e sinema m e d - halleri temin edilmiştir.

A s m a katta; seyirciler için balkon, fuayye, ar- tist odaları, spor salonu, büyük mutfak v e depolar bulunmaktadır.

B o d r u m katında; sinema parteri, sahnesi v e iuayyesi, dershaneler, çamaşırhane v e ütü dairesi, kalorifer, elektrik v e havalandırma dairesi, k ö m ü r - lük v e h a d e m e odaları bulunmaktadır.

Orduevi binası; zeminin muhtelif gerilmeler ar-

(14)

Gelibolu Orduevinin denizden iki görünüşü.

(15)
(16)

zeden tfılyik şekillerine karşı oldukça müşkül bir Muhtelif inşaat kısımlarında, detay v e tesisler;

temel sistemi üzerine b e t o n a r m e karkas olarak in- mevcut imkânlardan azamî d e r e c e d e istifade edile- şa edilmiştir rek yapılmıştır.

Başyazıdan devam

Mimarlık eğitimi için, en iyi muhitin Akademi olduğu iddiasmda olanlar vardır. Eğer bu hakikat ise, o halde 64 yıllık bir müessese dururken, niçin Teknik Üniversitede bir fakülte kurulmuştur? Akademi, ıslah ve icap eden imkânlar bahşedilerek esaslı bir reforma mazhar edilemez miy- di? Teknik Üniversitede Mimarlık Fakültesinin ku- rulmasına ait, statü Talim Terbiye Hey'etin rj e, tam bir yıl elden ele dolaşmış bu hey'ette bu işlerde mü- tehassıs üye olmadığı için, teklif bir kerrede Akademiye sorulmadan, hatta halberdar edilmeden uygun görülmüş Akademiciler ancak bu teklifin Büyük Millet Meclisinde kanuniyet kesbedeceği sırada, Bakanlığa baş vurmuşlar ve bir defada bizi dinleyin demişlersede - aklınız neredeydi!

bu proje tam bir yıl Talim ve Terbiye hey'etinda elden ele dolaşt! denmiş, fakat Toprak ile Eldem, - bize Jıaıber verdiniz midi? bile diyemeden dönmüşlerdi. (Bu suretle, Oııat'm toplatıdaki beyanatının aksine olarak, Teknik Üni- versite Mimarlık Fakültesi emri vaki olarak kurulmuştu.

Fakat, bugün çok iyi çaltşoıakta olan bu fakülte mem- leket için bir kazanç olmuştur, Maalesef memleketimizde

çok rastlanan ocakçılık ve zümrecilik zihniyetinden uzak, sırf memleket menfaatlerini düşünerek, her nerede olursa olsun, yurda iyi mimar yetiştirecek müesseselere ihtiyaç olduğunu düşünmeliyiz. Yabancı memleketlerin mimralık eğitimini incelersek orada da çeşitli öğretim sistemlerine rastlanmaktadır. İngiltere'de mimarlık, kolejlerde, üniver- sitelerde, akademilerde yapılmaktadır. Tedris usullerinde ve programlarında bazı değişiklikler bulunmasının ehem- miyeti yoktur.

Birer yüksek Öğretim müessesesi olan bu teşekküllerin kıymetleri ve yekdiğerlerine rüçbanları, öğretim ailelerinin kuvvet ve kudretinde aranır. Üniversite veya Akademilere şöhreti, profesörleri yaparlar ve yarattıkları mimarî ekol etrafında zümreieşirler ve aralarındaki yarışma bu suretle memleket san'atı için faideli olur.

Akademi için T.Y.Mimarlar Birliğinin, eski Millî Eğitim Bakanına yaptığı müracaatta sıcak ve vaitkâr bir cevap el- de edilemediğinden, mimarlar, Dolmabalıçe'de Cumhur- başkanını ziyaret ettiler. Her memleket dâvasmda oldu- ğu gibi, Sayın inönü'nün Akademiye, dolayısile memleket san'atma gösterdikleri yakın alâkadan cesaret alarak, dâ- valarını bir kerre de kendilerine arzettiler.

Zeki SAYÂR

(17)

Boıımcr.ti'de kar manzarası E r c ü m e n t K A L M U K

M Ü S T A K İ L R E S S A M L A R S E R G İ S İ

Bu Ilkbahaı Isianbul zengin resim sergilerine sahne oldu. Kısa fasılalarla resim dernekleri v e mü- teaddit ressamlar sergiler açtılar.

Z e k i Faik izer, Eren v e Bedri Rahmi Eyuboğlu, A . Safi v e Naci kalmukoğlu gibi sanatkârlar muhte- lif lokallerde sergilerini açtıkları gibi, beş altı yıldan- beri faaliyet göstermeyen müstakil ressamlar v e hey- keltraşlar derneği d e nihayet taksimde Fransız K o n - solosluğundaki salonda 2 6 ncı sergisini açtı.

Zeki K o c a m e m i ' n i n kuvvetli bir karakter ifade eden kadın portresi, çiçek natürmortu sergideki güzel eserlerindendir. Zeki, bilhassa konstrüksiyona ehem-

miyet veren bir sanatkârdır. Kemal Zeren'in ( M u - ratpaşa camii) ile bambaşka bir zihniyetle araştırıl-

mış ( H a m u r açan k a d ı n ) ı, Ercüment Kalmık'ın ç o - cuk portresi v e ( B o m o n t i d e kar) peyzajı bu sanat- kârların kudretlerini göstermektedir. Fuat İzer canlı renklerle yaptığı peyzajlarda şahsiyetini göstermek- tedir. îlhami Demirci, Ankara peyzajında v e balıklar

natürmortunda siyah ve sarı tonların ahengini ç o k güzel «aksetmiştir. Z i y a Keseroğlu ahenkli v e yumu- şak peyzajlarında İstanbulu hissederek duyurmak- tadır. Bilhassa B o m o n t i v e Bostan manzaraları ç o k güzeldir. Şemsi Arel'in H a r b Okulu, Sabiha Bozca- adalı'nnı Fransa sahillerinden sulu b o y a bir peyzajı

ile Eren'in sulu b o y a natürmortu gözü çeken güzel eserlerdir.

Müstakillerin yeni sergilerini bekler v e sanat- kârlara yeni başarılar dileriz.

(18)

Absiraksiyon Hamur açan kadın K e m a l Z E R E N

Natürmort balıklar

İ l h a m i D E M İ R C İ Bostandan bir manzara

Z i y a K E S E R O G L U

(19)

r

Bir menazır

Y . M Ü H E N D İ S M U K B İ L A * Y K U T E V L E R Y.M. Saminı O K ' i A Y v e Demirtaş K A M Ç I L G . S . A .

Bu evler Y e ş i l k ö y ' d e Mukbil A y k u t ' a ait arst.

için düşünülmüş b i - avan projedir. Arsa Y e ş i l k ö y ' d e çamlık önünde v e y o l zemininden takriben 2 m, yük- sektedir.

Evle in inşaat malzemesi Bakırköy taşı, tuğla betondur. Yazlık oluşları dolayısile c a m satıhları ge- niş tutulmuştur. Oturma odası ayni z a m a n d a y e m e k ve misafir kabul odasıdır. Evin diğer kısımlarında d a asgarî eb'at aranmıştır. A tipi müstesna, diğer tipler- de yatak odaları a y n c a tepeden havalandıtılabilmek- tedir.

(20)
(21)
(22)

K Ü Ç Ü K S U İ S K E L E S İ

Proje : Ömer AKBAŞ Yüksek - Dekoratör G. S. A

D. Deniz Yolları Boğaziçi seferlerini Şirketi H a y r i y e ' d e n devir aldıktan sonra, iskelelerde geniş bir onarma v e yenileme hareketine başlamıştır. Dört beş yıldaııberi Boğaz d a bir ç o k iskeleler tamir edil- diği gibi. bir ç o k küçük v e güzel yeni iskelenin yapıl- dığına şahit olduk. Bilhassa A n a d o l u sahilinde, V a n i - köy, Kandilli v e Kücüksu iskeleleri bu köylerin kü- çüklüğü ile mütenasip ahşap v e zarif birer istasyon teşkil ediyorlar. Bu sayıda Deniz Yolları fen heyetin-

den Ö m e r A k b a ş ' ı n projesini tanzim ettiği Küçüksu plâj iskelesini sahifalarımıza geçiriyoruz.

A h ş a p kazıklarla kurulmuş olan iskelenin üzeri-

(23)

Yeni Küçüksu plâjı iskelesi

ne, yine ahşaptan bilet memuru odası, bir b e k l e m e salonu v e çıkış sundurmasından ibaret olarak, gayet ölçülü nisbetlerle asgarî ihtiyaca göre tertiplenmiş o -

lan bu iskele, bulunduğu yeri süsleyen ve büyük bir m a d d î külfete sebeb olmayan mâkul bir eser olmuş- tur.

(24)

Zürich' de küçük 'bir okul binası Mimar : Fritz METZGER B. S. A.

İ S V İ Ç R E ' D E . O K U L B İ N A L A R I

s D as W e r k » den

Son yıllarda İsviçre okul binalarını yenileştir- mekle meşguldur. Okulların şehir v e kasabalarda şe- hircilik bakımından yerleri incelendiği gibi, yapıları da, p e d a g o j i k cihetlerden ıslah edilmektedir.

Bu mesele ile İsviçre'nin her tarafından uğraşıl- maktadır. Bilhassa < G e n e v e » d e bir k o m i s y o n etüd- ler ile meşguldür. Bu sahifalarda, okuyucularımıza

« Z ü r i c h » te yapılmış küçük iki okul tipini vermekte- yiz. 4er sınıflı olan bu okulların ayrıca birer açık te- neffüshaııesi vardıı Plân v e mimarî itibarile, bu ya- pılar güzel v e ileri birer örnek teşkil etmektedir.

Vaziyet ve kat plânları oocıonoüa craonot»

•ansa' -j Gaussa

(25)
(26)

Birleşik Amerika'da :

Okulun plân ve kesiti

Kuzey Amerikanın batı kıyılarında mutedil bir iklimde yapılmış olan v e halen tevsi edilmekte b u - lunan bu yeni okul bol ışıklı sınıflar esasına dayan- maktadır. Okulun ana unSıru sınıftır.

Öğretmen v e öğrenciler sabahleyin d o ğ r u d a n doğruya antresiz, holsüz v e koridorsuz sınıfa girerler.

Yanlardan v e üstten b o l ışık alan bu geniş sınıfta b e - raberce okullar, oynarlar, resim yaparlar. İyi hava- larda b a h ç e y e çıkıp ders ve oyunlarına burada d e - v a m ederîeı.

İnşa sistemi v e k o n f o r u itibarile memleketimiz- deki ölçülere göre yüksek bir maliyeti olmakla bera- ber bu okullar konsepsiyon itibarile son d e r e c e d e iktisadîdh. Hiçbir lüzumsuz piyesi yoktur. Bizde yan pılan ilk okul binalarında, holler, koridorlar, kışlık

Aıchitectural Forum'dan.

/•v'v-'V

(27)

« T E K S A S » D A Ö Ğ R E N C İ A P A R T M A N I

Mimarları : Southerland a Page

«Ai'clıiteCtııral Record'un» şubat 1948 sayısından

Birleşik A m o r i k a d a , Teksas şehrinde üniversite öğrencileri için yapılan bu apartman iki kişilik birer o d a d a n ibaret daireleri havidir. Her dairenin birer ofisi ile helası vardır, İklimin müsait olmasından, bu

dairelerin girişleri açık bir koridor üzerindedir. İki katlı olan bu apartmanın zemin katının bir kısmı öğ- rencilerinin otomobilleri için garaj ~larak yapılmış- tır.

teneffüs yevleri, muhtelif idare odaları, konferans sa- lonları g:b", büyük kısımlar sınıfların iki, hattâ üç mis- li yer işgel etmekte okul inşaatını muazzam bir kül- fet haline getirmektedir. Okul binalarımızda yeni v e

ileri bir zihniyetle sistem değişikliği yapmamız gerek- mektedir. Memleketimizin bir ç o k yerleri b u yeni sis- teme ç o k müsaittir.

(28)

M i m a r İ ı k N a z a r i y a t ı !

G A R A J L A R

Tiirkçeye çeviren : S. Behllil TOYGAR

Ev plânlarında garaj tertibatına da yer veril- melidir. Hattâ orta gelirli halk tabakası arasında bi- le o t o m o b i l veya motosiklet kullananların sayısı gittikçe artmakta v e bunun neticesi olarak, halka ait evlerin civarında v e kolaylıkla faydalanabilecekleri kapalı yerlere ihtiyaç, duymaktadırlar. Motörsiklet- ler; hususiyle sepetsiz olanlar; bir mesele teşkil et- mezler.

Şskül: 1 en büyük tipte salon otoları müstes- na, her lip otomobili istiab edebilecek e b ' a d ı ver- mektedir. 1 6 ayak dahilî uzunluk, v e en aşağı 8 ayak genişlik vermek elverişlidir. Bu ölçü banklara yer vermediği gibi, ancak mahdut miktarda orta b o y bir insanın başı üstüne gelecek rafları ihtiva edebi- lir. Garaja girerken çarpmamak için zemine rapte- dilmiş bir takoz faydalıdır. Bir pencere yapılması da tavsiyeye şayandır. Pencerenin mevkii, civarın- daki binaların yakınlığına tâbi olup, garajın kapı- dan m a a d a kısmına ışık verebilecek bir yerde olma- sı lâzımdır. Elektrik kullanılması kabil olduğu tak- dirde, ampıı' takriben şekilde gösterilen yere aşıl- malı v e ayrıca fiş d c bulunmalıdır.

Dışar. doğru açılan kapıların iki kanatlı yerine, dört kanatlı olması daha elverişlidir; çünkü açık iken daha az yer tutarlar. İçeriye doğru açılan kapı- ların kanatları, zarurî olarak, dar olmalıdır. Zemini düz olan garajların ö n ü ; su toplanmasına manî ol- mak için meyilli olmalıdır.

Büyük e v l e r d e ; fasadın imkân verdiği haller- d e ; garaj, evle birlikte yapılmış olabilir. Bu takdir- d e : garaj e v d e n ayrı bir yapı, evin bir kısmını teş- kil e d e c e k şekilde ve yahut eve bitişik olarak ya- pılabilir. Ş o f ö r kullanılıyorsa; hususiyle garajın üs- tünden istifade edildiği hallerde; garajın e v d e n ayrı bir yerde b u l u n m a n ; fakat orta gelirli tabakada umumiyetle rastlandığı gibi, otomobili sahibi idare

(The Architeets Handbook'clan)

(

s**

U PL Oft 0 \ / '

f i tı r I

(

s**

U PL Oft 0 \ / '

(

s**

U PL Oft 0 \ / '

ı-i ( PJnlU H Ut»

8. 5 « l ' t H

T

(

s**

U PL Oft 0 \ / ' 7

^ I N

h" r

T

ö

>

<c

£ ^ I

h" r N

T

ö

0

f t 0 Jl K fl 4 T T t N _ T

ö 1

T

\

a l f t d n f l r ı v t

Poin >0 M S FnK

pLA N -...on »i

Özel bir garaıj tipi

ediyorsa, garajın eve ç o k yakın v e tercihan antre ci- varında bulunması tavsiye edilir. Binaya bitişik ola- rak yapılan garajkıida, ihtiyaç halinde, garajın üs- tünü çıkmak suretiyle fazla yatak odası için yer te- min edilmiş olur.

Bununla beraber, bu hallerde, ateşe mukavim bir d ö ş e m e v e eğer mümkünse, benzin dumanına dayanıklı malzeme kullanmak lâzımdır. Şayet garaj, evin duvarları içinde yapılmış ise, bir ç o k mahallerde d o ğ r u d a n d o ğ r u y a g e ç i d e müsaade edilmemektedir;

fakat asıl ev ile garaj arasında vantilâsyona tâbi tu- tulmuş bir aralık bırakmak mümkündür. Her halde benzin deposundan çıkacak yangma karşı k o y a c a k tedbirler aljnmalıd?ı. Evden ayrı olarak, fakat bina- ya yakın yapılan garajların damları yangının yayıl-

(29)

masını geciktirecek şekilde yapılmalıdır. A ğ ı r b e n - zin v e d u m a n kokusunu dışarı atmak için y ü k s e k seviyedeki v a n t i l â s y o n d a n m a a d a aşağı s e v i y e d e v a n - tilâsyon d a bulunmalıdır.

Şekil: 2 evlerle birlikte garajların tipik m e v - kilerini göstermektedir. Şekilden d e anlaşılacağı gi- bi, eğer e v v e garaj, fasadın bütün genişliğini işgal e d i y o r ; v e garaj e v l e ayni fasat üzerinde bulunu- yorsa arka kapıya geçit yoktur. Bu s e b e p l e ev, garaj ve y o l u n müşterek genişliklerine müsavi bir fasat ıemin e t m e k icab eder. Noktalarla gösterilen alter- nativler, arka b a h ç e y e evin içinden v e y a g a r a j d a n başka geçit bulunmadığı hallerde, garajı arka b a h - çenin gerisine a l m a k ; v e y a kapı arka d u v a r d a o l d u - ğu takdirde, arka kapıya kâfi d e r e c e d e geçit v e r e - bilmek için garajı arka duvarın gerisine a l m a k m a k - fiadile yapılır.

Garajların, u m u m i y e t l e ö n ü n d e , biı y ı k a m a yeri bulunması zarurîdir; fakat y e r müsait v e kapı- lar kâfi ise, y ı k a m a yeri garajın arkasında v e g ö z ö - n ü n d e n uzakça bir m e v k i d e bulunabilir. B e t o n d ö - şenmiş y ı k a m a yeri en az 8 X 1 6 a y a k ö l ç ü s ü n d e b u - lunmalıdır. A r a b a n ı n altını y ı k a y a b i l m e k için b e t o n döşeli sahanın ortası yine b e t o n bir çukuru ihtiva etmelidir. Su tesisatının s o ğ u k h a v a d a d o n m a m a s ı için garajın içinde bulunması v e bir lâstik b o r u kul- lanılması kolaylık temin eder. G a r a j a giriş y o l u n u n genişliği 7.5 ayaktan aşağı düşmemelidir.

O r t a büyüklükte bir o t o m o b i l i n , giriş y o l u n a ııazaıan, d ö n ü ş nısıf kutru 2 0 ayak o l d u ğ u n d a n dar m a h a l l e r d e d ü z pasajlar şarttır. M ü t e m a d i tamirin ö n ü n e g e ç e b i l m e k için garaja g i d e n pasajın iyi y a - pılmış olması su akıntısını temin e d e n kanallara ih- titmam edilmiş olması lâzımdır.

B • G A P. A G E i OH INTER.NAL PL0T5

K ü ç ü k evler ve hususiyle cepheleri dar olan binalar için garajlar; evlerin u m u m î plânlariyle ilgili o l a r a k ; yer yer, gurup halinde inşa edilmiş olabilirler.

Bu suretle o t o m o b i l l e r , sahiplerinin evlerinden uzak o l m a y a n bir y e r d e , garaja çekilmiş olacakları gibi;

garajların evlerle irtibatı da temin edilmiş olur.

Şekil: 3 gıırup hâlindeki garajların iki m u h - telif tipini göstermektedir. « A » diyagramı bunları

a - E s o t d o s u .

F ' PUNT 110 DİL

G< &,\!UGES

...J

! ^ L T t u u r

; t | o o THÖ I ı

t

l]

»ı - t . - t

1

— f

Sakil 3

Şekil : 2

c a d d e üzerine almış; « B » diyagramı ise c a d d e y e kendi hususî ghiş v e çıkış pasajları bulunan bir iç sahaya çekmiştir. Bu garajların e b ' a d ı Şekil: 1 deki gibi oimalı fakat y ı k a m a yeri, garaja k o l a y c a giriş v e çıkış imkânı v e r m e k için, 18 ayaktan aşağı düşmemelidir. Beş v e altıdan fazla garaj bir sırada b u l u n d u ğ u takdirde giriş y o l u c e p h e d e d e d e v a m et- meli v e her iki k ö ş e d e genişlik 10 ayak olmalıdır.

« B » d i y a g r a m ı n d a gösterildiği gibi garajların a d e d i çoksa, giriş v e çıkış için muhtelif yollar bulunması faydalıdır. Giriş y o l u 10 ayaktan aşağı d ü ş m e m e l i - dir: fakat o t o m o b i l l e r garaj blokuııa girmek v e çık- m a k için ayni y o l u kullanıyorsa b u genişlik en az 1 6 ayak olmalıdır. Bu y o l u n uzunluğu ana c a d d e d e n 1 0 0 ayak içerde, ise yine 1 6 ayak genişlik b ı r a k m a k lâzımdır.

G a r a j l a r ; iç sahanın her iki tarafına dizilmiş ise giriş y o l u n u n genişliği 2 0 ayaktan aşağı d ü ş m e m e l i - dir. « B •> lipi u m u m i y e t l e c a d d e l e r e karşı kapalı bu- l u n d u ğ u n d a n bir üstünlük göstermektedir. Su ihti- yacı için kolaylıklar bulunması, Ön sahanın d ö ş e n m i ş olması v e akıntısına gereken ihtimamın gösterilme- si d e ayrıca arzu edilir.

( D e v a m edecek)

(30)

Ş e h i r c i İ l k i

K I R I K K A L E Ş E H R İ

Y. Mimar NEZİHE ve Pertev TANER

Kesin inıar plânı izah notu Şehrin coğrafi vaziyeti:

A n k a r a vilâyetine bağlı Kırıkkale kazası 4 4 , 2 2 6 arz v e 3 7 , 2 1 0 tul dereceleri arasında bulunmaktadır.

Kasabanın kuzey, güney v e d o ğ u tarafları 8 0 0 ilâ 1200 metre yüksekliğindeki tepelerle çevrilmiştir.

Kasaba Kızılırmak nehrine 4 Km. mesafede kurul- muş ve şehrin civarında Ö z d e r e ismi ile bir dere akmaktadır. Kasaba Ankara-Sivas demiryolu üzerin- d e bulunmakta v e şose ile A n k a r a ' y a v e Keskine bağlanmaktadır.

Şehrin nüfus v e mesaha vaziyeti:

Şehirdeki nüfus artışı, senelere göre aşağıdaki vaziyettedir-

1935 4 , 5 9 9 1940 1 1 , 8 0 4 1945 1 4 , 4 2 3

Şehıin halihazırdaki meskûn kısmı 63 hektardır.

Nüfusun artmasına fabrikaların kurulması âmil ol- muştur. Kuskkalede nüfusun senelere göre bu derece sür'atle arlişı normalin fevkindedir v e Türkiyenin di- ğer şehirlerindeki nüfus artışı ile kabili kıyas değildir.

İstikbalde kasabanın nüfusunun artışı d o ğ r u d a n d o ğ - ruya yeni kurulacak fabrikalara tabi şehrin 50 sene soraki nüfusunu mürekkep faizle sarih olarak tahmin etmek bir az güç olacağından şimdilik imar plânında halihazırın iki misli olan i 33 hektarlık bir inkişaf sa-

hası ilâv<i etmekteyiz. Bu suretle imar plânı hali ha- zır saha ile beraber 196 hektar tutmaktadır.

Şehrin ana yolları:

Kırıkkale şehri üç ana yolla harice bağlanmıştır.

a — Kayseriye giden y o l ; b — Ankaraya giden y o l ; c — Keskin'e giden y o l ;

Bu yollardan Ankara - Kayseri şosesi şehrin merkezinden geçmektedir. Bu yolun istikbaldeki tra- fik önemi nazarı itibare alınarak şehir dahilindeki kıs- mı imar plânında 14,5 metre olarak gösterilmiştir.

Bu yolun hükümet ve demiryolu istasyonunun önün- den geçmesi de yola ayrıca bir ö n e m vermektedir.

Keskin kasabası tarafından gelen yol, belediye meydanı civarında ikiye ayrılarak Ankara - Kayseri şoseleri ile birleştirilmiştir. İmâr plânında bu üç yol birinci derece olarak alınmıştır.

ikinci derece yollar:

Fabrika amelelerinin fabrikalara gidiş geliş y o l - ları şehir dahilinde özel bir hususiyet taşımakta v e aynı z a m a n d a birinci d e r e c e d e yolların yükünü ha- fifletmekledir. Bu bakımdan plânda görüldüğü v e ç - hile bu yollar ikinci derece yol olarak belirtilmiştir.

Üçüncü derece yollar:

Bu yollar inkişaf sahasında adalar arasındaki yollardır. Bunlar açılırlarken her kartiyenin önemi

(31)

Kırıkkalenin umumî görünüşü.

güneş v e rüzgâr vaziyeti ve arazinin meyli nazarı iti- bare alınmıştır.

Bu yollardan beşka kasabada yeşil yollar da dü- şünülmüştür.

Şehrin meydanları:

Şehirde iki önemli m e y d a n vardır:

a — Cumhuriyet m e y d a n ı ; b — Belediye m e y d a n ı ; Cıımhuıiyet m e y d a n ı :

Hükümet binası inşa edilirken resmî günlerde yapılacak merasimler için binanın önünde bir m e y - dan düşünülmemiştir. Bu d e f a yapılan imar plânında bu eksiklik nazarı itibare alınarak, resmî toplantılara en uygun ver mevcut ilk v e orta okulların önündeki boş saha cumhuriyet meydanı olarak tanzim edilmiş- tir. Bu meydanın ihatası için batı tarafa bir resmî bi- na yapılırsa m e y d e n , okullar, hükümet v e postane binaları v e bu yeni yapılacak resmî bina ile ihata e- dilmiş olacaktır. Merasimlerde sükûnetin ihlâl edil- memesi içııı meydanın yollara gelen ciheti ağaçlandı-

rılmıştlr. Zemini parke taşla döşenirse bu m e y d a n millî bayramlarımızda mühim bîr ihtiyacı karşılamış olacaktıi'.

Belediye m e y d a n ı :

Bugünkü b e l e d i y e binasının karşısında haftalık emtia pazatmın kurulduğu meydandır. Meydanın dört tarafı kapalı olduğundan tamamen bir mekân teşkil etmektedir. Kasabanın haftalık pazarı burada kurulduğundan zeminin parke taş ile döşenmesi dü- şünülmüştür. A n a yollar bu m e y d a n d a n geçtiğinden burasını şehrin nüvesi olarak kabul etmek lâzımdır.

Onun için belediye binası, hâl v e cami bu meydanın etrafına konulmuştur.

Bölgeler:

Bu günkü mevcut ikamet bölgesini iki kısma a- yırabiliriz. Bunlardaı, birincisi, fabrikalar kurulduğu zaman fabrika müstahdemleri için plânla inşa edilmiş ikamet bölgesidir ki, bu kısım yeni imar plânında ay- nen muhabıza edilmiş v e hiç bir onarmaya tabi tutul- mamıştır.

tîasabanm idare binalarının görünüşü

(32)
(33)

ikinci kısım ikamet bölgesi şehrin nüvesini teşkil eden kısımdır. Kırıkkale'nin müstakbel inkişafı göz önünde tutularak burada icap eden onarmalar yapıl- mıştır. imar plânı 50 sene için yapıldığından burada- ki onarmalar zamanla tamamlanacaktır.

Yeni ikamet ve inkişaf sahası şehrin doğusuna, batısına ve kuzeydeki tatlı meyilli sırtlara alınmış- tır. Arazinin meylinden istifade edilerek açılan bu yeni yollara 1 :1 0 0 0 mikyaslı plânlarda bina kütlele- ri de konu'muştur.

Çarşı b ö i g c ' i birinci v e ikinci derece yollar üze- rinde tevsi edilmiş ayrıca yeni inkişaf sahalarının merkezi kısımlarında müteaddit dükkân yerleri göste- rilmiştir.

Resmî binalar:

Kırıkkale'de halen mevcut hükümet binası ve bunun yanında yeni inşa edilmekte olan P . T . T . bina- sı vardır. Bunlar esaslı şekilde inşa edildiğinden, ol- dukları yerde bırakılmış v e bunların yanında inhisar- lar, Banka v e diğer resmî binalar için yer ayrılmıştır.

Okullar:

Kıııkkale'de bir ilk v c bir d e orta okul olmak üzere iki okul vardır. Bu binalar okul olarak inşa e- diklerinden imar plânında aynen muhafaza edil- miş, fakat bu okul bu günkü durumda bile şehrin ihtiyaçlarım karşılayamadıklarından yeni imar plâ- nında her 8 0 0 ilâ 1000 metrede bir okul yeri ayrıl- mıştır.

Küçük sanayi:

a — Dahilde küçük sanayi: Ateşle meşgul ol- mayan sanat erbabı için ayrılmış olan mıntakadır.

Burada ayakkabıcılar, terziler, marangozlar, v.s. gi- bi küçük san'at erbabı yer almaktadır. Bunlar imar plânında ça»şı kısmında oldukları y e r d e bırakılmıştır.

b — Haricî küçük sanayi: Bu mıntakada ateş- 'e çalışan sanat erbabı bulunur. Demirciler, bakırcı- lar, nalbantlar, kalaycılar ateşle çalıştıklarından şeh- rin h a v a s ı n b o z m a k t a ve zaman zaman yangın çık- masına sebep olmaktadırlar. Bu düşüncelere binaen, imar plânında şehrin güneyinde bunlar için bir yer ayrılmıştır.

Hanlar:

Kırıkkale en fazla harice A n k a r a ve Keskin şo- seleri ile bağlıdır. Onun için bu yolların şehre giriş noktalarına birer han yeri ayrılmış ve bunların karşı- sına da semerciler, eğerciler, tuzcular v.s. için bir kaç dükkânla birer çeşme meydanı gösterilmiştir.

Pazarlar:

Hayvan, odıın-kömür ve zahire pazarları için şehrin d o ğ u kısmında yer ayrılmış, haftalık emtia pa- zarı için de belediye meydanının tanziroi düşünül- müştür.

Park ve yeşillikler:

Tren istasyonu karşısındaki mevcut park yerin- de bırakılmış, bundan başka şehirdeki selyatakları v e civarı ağaçlandırılarak yeşillik olarak istifade et- mek için plânda görüldüğü veçhile tanzim edilmiştir.

Ç o c u k bahçeleri:

Halen kasabada maksada uygun bir şekilde tanzim edilmiş çocuk bahçesi mevcut değildir. Yeni imar plânında uygun yerlere ç o c u k bahçeleri konul- muştur.

Spor alanı:

Kırıkkale'de fabrika tesislerine ait bir spor ala- nı mevcuttur, bununla beraber halk v e okullar için ayrıca bir spor alanı tanzim edilmiştir.

(34)

M İ M A R V E M Ü H E N D İ S D Â V A S I İ Ş B İ R L İ Ğ İ V E V A Z İ F E L E R İ

Yazan : Aııdre BOLL Tereüme eden : Y, Mimar

Halûk TOGAY

Biııa mevzuunda, büyük sanayiden tamamiy- 1c sarfı ııazar edersek, bu vazifeyi kimin deruhte edeceği suali varit olmaktadır. Sadece bina işlerinde çalışan an'anevî topluluk mu?

Bu tahakkuku imkânsız bir düşüncedir...

A n ' a n e v î inşaat mesleği topluluğu senelik me- saî v e normal vazifeler esası üzerine teşkilatlandırıl- mıştır. O n senelik çalışma buhranı, bu topluluğu ta- katten düşürmüş, mevcudiyetlerin telefine sebep ol- muştur.

Bugün, tesadüfün otoriteye tevdi ettiği p r o g r a m hudutsuz v c beklenilmeyen bir vüs'attedir. Bina in- şa mesleği topluluğu yalnız başına, bu hacimdeki ça- lışmaları ssğlıyacak durumda değildir. Bu suretle yardımcı bir verim kudretinden, hattâ büyük sanayi- den faydalanmak zarureti husûle gelmektedir.

Bir taraftan mimarların meslekî toplulukları b ö y l e bir sergüzeşte hazırlanmamışken, diğer taraf- tan kendi çerçevele]'! içinde büyük sanayi d e b ö y l e bir problemin vaz edileceğinden bihaberdir.

Biiyiik sanayide bu p r o b l e m vaz edildiği andan itibaren bir hamlede, mucitler zuhur edecek, müna- sebetler kurulacak, ilk nümuneler yaratılacak, tashih v e tecrübe edilecek v e seri halinde imâline karar ve- rilecektir.

Mimarinin inş?. edilen programlardaki imtizaç- sızlık, kır v e şehir nizamlarında hüküm süren inti- zamsızlık ile uyuşmuş olduğu sırada, muhakkak su- rette yaratıcı kuvvetlerden faydalanması m e v z u b a - histir.

Zaten bu saha mimarlar için yabancı değildir.

Uzun zamandanbeıi seri halinde hazırlanan inşaat un- surları, normlaştırılmış tuğla v e karolar, kapı, pence- r e . . . v.s. binaları tertiplemek için kullanmaktadırlar.

Bununla beraber bugünün ihtiyaçlarına azçok uygun bir şekilde gerek plân teknisyenleri v e gerekse inşa- atçılar müşterek bir nizam (statü) la hareket etme- mişlerdir. Bugünkü durum inşaatçıları, vazifelerini

gerçekleştirebilmek için zarurî bir esas olarak, yeni bir müşterek nizam hazırlamayı icbar ettirmektedir.

Bu müşterek nizam (statü) ne olabilir?

Bu st?.tü başlıca iki esas taksimata uğramakta- dır :

a ) P'ân teknisyenleri: şehircilik, mimarlar, mü- hendisler. metrörler...

b ) Fiilî inşaatçılar: müteahhitler, ustalar, ame- leler. ..

Bütün inşa edilen bina, h e m insan şuurunun bir aksi ve hem de malzemenin mukavemet v e muvazene- tinin bir ifadesidir; bütün inşa mevzuları namütenahi değişik münasebetlerle insanı tanıma bilgisi ile mal- z e m e bilgisi - mimar v e mühendis - yardımından fay- dalanır. Bu iki fiil, insanların, çalışmalarının, müesse- selerinin ve fikirlerinin barmaklariyle fazla olarak ta münasebetlerini tetnin eden, seyrüseferle alâkalıdır.

Yani, beşerî faaliyetlerin büyük bir kısmı bağlı oldu-

(35)

ğu inşaat hey'eti umumiyesi üzerinde tesir icra etmek- tedir.

Fikir barınakları: mabet, kütüphane, tiyatro, müze, konser salonu v . s . . . .

Müessese barınakları: Belediye, vilâyet, sendi- ka v e mesıekî teşkilât merkezleri, hükümet makamla- rı v . s . . , .

İnsan barınakları: İkametgâhlar, okullar, ii- nıversıtele1. V.s

Çalışma barınakları: Bürolar, atölyeler, fabri- kalar, imalâthaneler v.s

Seyrüsefer: Kara, deniz ve hava yollarıdır.

Zarurî ihtiyaçların doğurduğu bu geniş p r o g r a m artık tek bir zihin hâkimiyetinden sıyrılır. Bu muhte- lif kısımların herbirinde, san'at v e teknik vahdet için- de birbirinden ayrılmaz bir şekilde birleşmiştir. Fa- kat bu iki kıymetin miktarı mütehavvildir. Bazan ta- mamiyle icat ve san'atten bazan da topyekûn hesap- tan faydalanabilir.

Zekâların ve kabiliyetlerin yapılışı namütenahî değişiktir, bazıları plâstiğin v e ahenk nizamının en âsil menselerine ehemmiyet verirken, diğerleri mal- z e m e bünyesinin değişik inceliklerine ehemmiyet ve- rir. Hisleri v e zekâları mevzubahis olan esere göre, istifade edebilme imkânları nisbetinde ahenkleştire- rek seferber etmeli v e b ö y l e c e başarılacak vazifenin tahakkuku sırasında kabiliyetlerin tayini ifa edilmeli- dir.

Böylece inşaatçının takip edeceği y o l bütün vüs ati v e vahdetiyle, sırf mimar ile sırf mühendis faaliyeti arasında tertiplenir, bu iki h a d nokta zaten fikir spekülâsyonları dahilinde birleşirler.

Antikiteden yakın zamanlara kadar, tatbikî he- sabın makina v e verimlerinde birdenbire kullanılma- lından ö n c e inşaatçı ancak şahıs olabilirdi. Bunun çoğunluğun kendisini ezmediği, zarar vermediği m e - selelere hâkim olması mümkündü. Hey'eti umumiye- yi basit tekniklerle idare edebiliyordu. Bu suretle b a - zı büyük zekâlar, kabiliyet v e yaratma kudretlerini ç o k yükseklere çıkartmışlardır. Bunlar bütün m e s u - liyeti deruhte edebilirlerdi.

Fakat makina medeniyeti her.şeyi değiştirmemiş midir?

Yapı san'atı tarihindeki bu yeni durum karşı- sında. mimar ve mühendis sahaları tespit edilmelidiı- ki, vazifelerin adilâne taksimi ile mes'uliyet, kaybo- lan gerçeklieini ve elzem kudretini tekrar bulabilsin.

Bir insan ancak vâkıf olduğu bir husus üzerinde mes'uliyetli mevkiye düşebilir. Mes'uliyetlerin taksi- mi ancak tek bir şahsiyetin himayesinde tatbik edile- bilir. Bu şahıs b u n d a n b ö y l e eserin sahibidir.

Eğer yukarda zikredilen prensip doğru olarak kabul edilirse, yani bütün inşaatlar namütenahî deği- şik münasebetlerle, insanı tanıma bilgisi v e m a l z e m e

bilgisinden faydalanırsa, işin icrası tatbik sahasına çı- karmada iştiraki olar: bütün unsurları sürükliyecektir.

Bütün inşaatlar; ikametgâh, müessese... v.s. sa- halarından, bir d e r e c e y e kadar ehemmiyetli olan bunların teçhiz edilmesi v e binaları birbirine bağlı- yan yollara kadar çeşitli kollara ayrlur.

Bu inşaatlarda, h e m maddeleri çıkaran amele- lerden, çalışma guruplarının en ince eşyalarını imâl eden zanaatkarlardan, eserin hey'eti umumiyesini gü- zelliğin ifadesi irakânlariyle nasiplendirecek olan ar- tist* e (ressam v e heykeltraş) kadar şualanan bir fa- aliyet mevzubahistir. Bu gerçekleştirici vazifeye mü- teahhit, atölye v e imalâthane personeli, ustalar karı- şacaktır.

Müteahhit iyi inşa, mühlet, fiyat ucuzluğu ci- hetlerini gözeterek plânların inşa ile gerçekleştirme mes'uliyetını taşıyandır. Şantiye, atölye v e imalâtha- ne personeli ,ustabaşı, usta, amele gibi bir meratip sil- silesi takip eden ekiplerdir. Kontrolörler; şantiye sürveyanlan v e tetkik memurlarıdır. Ustalar umumi- yetle yapının icrasın; üzerlerine alaıı, ve inşaatta bazı kısımların idıaklerine terk edilen kimselerdir. Bunlar bazan biitün icra imkânlarım kullandıktan el emeği kadar makinalarda d a çalıştıktan sonra, gerçekleştir- meyi sağlarlar.

Dernek inşa san'atı, meslekleri meratip sırasına göre dizilen birçok tatbikatçı ile işbirliği eder.

Bu suretle karakterlerin, istiapların, enerjilerin, kabiliyetlerin, mizaçların hey'eti umumiyesinden fay- dalanmak kabil gibi görünmektedir.

Bu seçme ameliyesi nasıl v ü c û d e getirilecektir?

Henüz gençken, reşit olup şahsî düşüncelerin başladığı, istidadın tebeyyün ettiği yaşta, birbirini ta- kip eden hamleler halinde, imkânlarının idrakini ele alarak kendini yetiştirmeğe başlamalıdır.

Bu yaştan itibaren malzeme ağırlık, nesiç ve kendisine has hususiyetiyle genç ustaların ellerine tev- di edilecektir. Bazıları hemen harekete doğru, kuv- vetlerin verimine, dinamiğe temayül edeceklerdir:

Makinacılnr, diğerleri insanın daha yakın ihtiyaçlarına c e v a p v e r m e k üzere, inşa edilene, bağlıyana, kurula- na temayül edeceklerdir. Bir kerre cihetleri tebeyyün ettikten sonra malzemenin menşeine göre vasıtalarını derinleştireceklerdiı. Burada d a guruplar teşekkül edecektir. Ağır v e kudretli şeyleri kullanmayı seven- ler, elâstik v e narın şeyleri tercih edenler; bir taraf- ta dülgerler, diğer tarafta ahşap v e demir işçileri.

Başka bîr gurup daha husule gelecektir. Teşki- lâtlandırmayı sevenler, işleri kül haline getirenler, in- şa etmeği arzulıyanlar. inşaatçılar gurubu. Fakat b u - rada bile zevkler ayrılır; malzeme kuvvetlerine has- sas olanlar: Mühendisler: v e beşerî hassasiyetin aksi- ni bulduğu, inşaatlarda beşerî zevkin incelik v e müte-

(36)

nevviliğini v.s, kaydettirdiler, vaziyetleri okumasını, düzenlemeyi, şekillendirmeyi, kararlaştırmayı, ku- manda etmeyi bilen mimarlar. Bundan başka mimar- ların hususi kabiliyetleri vardır. Plâstik hâdiseleri id- rak etme, lirizm v e şiir duygusu, mülâhaza doğrulu- ğu, nizam zevki, hakikî bir güzellik düşkünlüğü, mu- vazene ve ahenk nizamının yorulmak bilmez takibine sevk eden endişe, ıstırap ve ruh zenginliği.

Bu gurupun içinde dahi birçok farklar husule gelir. En akîî plândan en lirik plâna kadar değişen hassasiyet v e kabiliyetler.

D a v a diğer bir plân üzerinden de tetkik edile- bilir. Bu inşa edilecek mevzulara göre tetkiktir. Bu dâvanın Oltasında insan barınakları, bir yanda mü- essese v e fikir barınakları, diğer yanda çalışma barı- nağı ile seyrüsefer rabıtaları bulunur.

İnşaatın m o d e r n iktisadiyatı, eskisiyle mukaye- se edilemez. Daha yakın bir mazide, mimar veya in- şaatçı mesleği aynı istidadın içinde karışıyordu. B ö y - le bir vahdet bundan b ö y l e imkânsızdır, İnsan zekâ- sı ç o k sayıdaki teknikler içinde hudutlarına rast gel- mektedir. Artık ihtisasın ö n ü n d e b o y u n eğmek gerek- mekledir.

Bu lıusus hesap sahasında (mühendislik) nor- mal olarak sınıflandığı halde, mimarî sahasında ka- rışıklıklara maruz kalmaktadır.

Mimar tek başına, m o d e r n bir binada birleşmiş olan muhtelif tekniklere hâkim olamaz. Eğer tercih ve karar mimara verilirse, ancak hakem olarak ara- daki anlaşmazlıkları halleder, bu şekilde mimar e- serin sahibidir.

Diğerleri kimlerdir?

Bunlar mütehassıslardır, fonksiyon, bünye v e teşkilât mütehassısları.

Bu mütehassıslar kimlerdir? ( M u k a v e m e t he- sapçıları, ses, hava, ışık, emniyet, hıfzıssıhha v . s . , , . teknisyenleri). Bu mütehassıslar ekseriya teahhüt fir- malarına bağlıdır. Bugünkü teamül böyledir ve ç o k kötüdür. S a d e c e ihtilâf d o ğ u r d u ğ u n d a n dolayı değil fakat israf yolu açtığından da.

D e m e k mimarın mes'ul olduğu vazifelerin şefi olabilmesi için, mütehassıslar hey'eti -mühendisler hey'eti- nden faydalanması gerekmektedir. Mes'uli- yetleriıı bu şekilde tevzii teahhüt edilmiş binada sa- d e c e bir emniyet getirmiyecek, fakat mimar istidadı-

nı da ihtısaslaştıracak v e kabiliyetlerin mütenevvili- ğiyle tam bir ahenk kuracaktır:

— İkâmetgâh v e alâkalı binalarla (okul, spor binaları v.s ) meşgul olacaklar..

— Çalışma mahallerini, atölyeler, müesseseler, imalâthaneler inşa edecekler.

— Seyrüseferin lüzumlu, gar, istasyon, hava garı, yolcu salonu binalarına nezaret edecekler.

— Köprüleri v e o t o m o b i l yollarının bütün tertip- lerini yapacaklar.

— Kıs:» ikâmet binalarını, deniz v e kara otelleri- ni (şehir seyyahları veya turizm seyyahları), has^ahaneleri yapacaklar.

— Hususî veya umumî idareler için bürolar yapa- caklar.

— Mağazalar yapacaklar.

— Müze, tiyatro, konser salonu v e sinema inşa edecekler.

— Klist, âbide v.s v.s bina edecekler.

M o d t * n hayatın zarurî mütehassıslarını, inşaat- çılarını ki*n yetiştirecek? Kim tayin edecektir?

Bugün kadar an'anevî okullar dâvanın an- cak bir kısmına temas ediyorlardı, bu şekilde mimar inşaatın ır.u:.lak sefi yani eserine hâkim şahıs olarak d e v a m ede gelmekte olan eski bir kaideden ilham alınıyordu. Bugün kifayetsiz olan bu okullar, in- şaatçıların mukadderatım tehlikeye düşürmektedir.

Diğer taraftan, mühendis okulları, bazan bi- hakkın ihtisasa dalarak inşa san" atı tarafından vaz e- dilmiş ehemmiyetli dâvaları bir k ö ş e d e bırakmakta- dırlar. Bugün sadece teknikle meşgul olan bu okul- lar da inşaatçıların mukadderatını tehlikeye dü- şürmektedir.

Plân teknisyenleri (şehirci, mimar, mühendis v.s ) , plân icraatkârlaıı (müteahhit, usta, işçi, ma- kinacı), okullarda öğretmen, şantiye v e atölyelerde usta topluluğu, büyük inşaatçı işbirliğini teşkil eder.

İşbirliği bir tanedir, v e Fransa'nın inşa sahasına müdahelesînde ki vazifesi vahdet v e ahengi hâkim kıldırmaktır.

Bu makale 1 9 4 2 yılında D u n o d Kitabevi tarafın- dan neşredilen v e A n d r e Boll'ın yazmış olduğu « H a - bitation M o d e r n e et. Urbanisme» adlı eserin 8 3 - 9 0 in- ci sahifeleı inden tercüme edilmiştir.

Referanslar

Benzer Belgeler

Öğrencilerimiz yaşadıkları aile ve akraba çevresinden yapacakları araştırma sonucunda öğrenecekleri Şarkışla ilçesine özgü yemeklerle ilgili çalışmaları okul

maddesi’ne Türkiye Denetim Standartları (TDS)’na ve diğer düzenleyici Kurul ve Kurumların düzenlemelerine uygunluğun sağlanması hususundaki gözden geçirmelerin

[r]

Özel anıtlarımızı ve bize tarih- ten mal olan mimarlık ve diğer sa- nat eserlerini daha bilimli ve daha esaslı koruyabilmek için; bir çok kollarda çalışan ayrı ayrı

Boru ve Boru Elemanlarının Alın Kaynağı Protokol Föyü Yerin üstünde Yerin altında.

Bu raporlar alıcısına göre günlük mail ya da belge şeklinde, haftalık ve aylıklarda ise dergi halinde hazırlanıp, belediyeye, yapı denetim firmasına ve proje müdürlüğü

İlgili mevzuatta öngörülen süre ya da işlendikleri amaç için gerekli olan saklama süresinin sonunda kişisel veriler, Şirket tarafından re’sen veya ilgili kişinin

Yetenek sınavı le öğrenc alan okullara kes n kaydı yapılan adaylar LGS terc h dönem terc h yapamayacaktır. Ancak yetenek sınavı sonucuna göre kayıt yaptırdığı okuldak