S e r g i l e r :
1 9 3 9 N e v v - Y o r k
s e r g
N e w Y o r k S e r g i s i n i n i d a r e H e y e t i geçen s e r g i l e r d e y a p ı l -m ı ş olan h a t a l a r ı n t e k e r r ü r e t -m e -m e s i için icab e d e n b i l c ü -m l e t e d b i r l e r e t e v e s s ü l e d e r e k e v v e l a o t u r u l a c a k y e r m e s e l e s i n i h a l e t m i ş v e b i r çok i s t i r a h a t y e r l e r i t e s b i t v e a ğ a ç l ı k l a r v e ç i m e n l i k l e r i h d a s e y l e m i ş bir m i l y o n a h a l i n i n b i r g ü n d e sergiyi z i y a r e t e d e b i l m e s i v e h i ç b i r v e ç h i l e u m u m î a h e n g i n b o -z u l m a m a s ı için lâ-zım g e l e n t e ş e b b ü s l e r d e b u l u n m u ş t u r . B i l h a s s a s e r g i n i n m e d h a l l e r i m ü m k ü n m e r t e b e b i r b i r i n d e n u z a k b u l u n d u r u l m u ş t u r . S e r g i m i m a r ı n o k t a s ı n d a n çok e n t e r e s a n d ı r , b i r h a y l i m u h t e ş e m b i n a l a r ı h a v i d i r . U m u m î a h e n g i n m u h a f a z a s ı için r e s m i sergi b i n a l a r ı o l d u k ç a sade v e y e k n a s e k b i r t a r z d a t e r t i b edilmiş, e n z i y a d e s a n a y i v e e c n e b i p a v i y o n l a r a e h e m u s e b e b t e n d o l a y ı b u iki k ı s ı m d a k i b i n a icab e d e r k i N e w Y o r k Sergisi m i m a r ı i t i b a r i l e m ü h i m y e n i likler g ö s t e r m e k l e b e r a b e r t a m a m ı l a y e n i bir d e v i r b a ş l a m ı -yor. S e r g i n i n y a l n ı z s a n a i k ı s m m d a d ı r ki b ü s b ü t ü n y e n i b i r d e v i r i n e s e r l e r i g ö r ü l ü y o r v e a n c a k b u h u s u s d a n d o l a y i NevvY o r k sergisi b ü y ü k s e r g i t e s m i y e o l u n m a ğ a m ü s t a h a k b u l u n u y o r . B u sergi u m u m i y e t itibarıla g ü d ü z l e r i n e k a d a r g ü -zel ise, g e c e l e r i d e o k a d a r s a h h a r d ı r . A k s i f i k i r d e b u l u n a n h e r h a n g i bir k i m s e , k e n d i k a r ş ı s ı n d a sergiyi d o l a ş m ı ş v e h a y r a n k a l m ı ş altı m i l y o n kişi b u l a c a k t ı r . S e r g i n i n ş e m a s ı s a d e d i r . B ü t ü n s e r g i y i z i y a r e t e d e n l e r e v v e l a d ü n y a n i n en u z u n bir a s a n s ö r ü n e b i n e r l e r v e m ü t e h a r r i k bir p l a t f o r m a v a r ı r l a r , o r a d a m a k û s i s t i k a m e t t e d e v -r e d e n b u p l a t f o -r m a g e ç e -r l e -r v e m u a z z a m k ü -r -r e n i n i ç i nde dolaşıb h e r t a r a f ı s e y r e t t i k t e n s o n r a h e l e z o n î m a i l b i r s a t h a v a r ı r l a r v e o r a d a n r a h a t ç a y e r e i n e r l e r . , F e d e r a l P a v i y o n u A n a m i h v e r i n b a ş ı n d a b u l u n a n F e d e r a l P a v i y o n u som beyaz r e n g i l e r e s m i m a h i y e t i h a i z b u l u n d u ğ u n u gösterir. B u b i n a n i n k a r ş ı s ı n d a y ü k s e k s u l k h D i v a n ı n a m a h s u s b i n a m u -a z z -a m e n d -a m ı l -a g ö r ü l ü y o r v e b u n u n h e r iki t -a r -a f ı n d -a d-a e c n e b i m i l l e t l e r e m a h s u s p a v i y o n l a r sıra t e ş k i l e d i y o r l a r . İstikbal Paviyonu
M a m a f i h büUın bu paviyonlar arasında bilhassa arşi-tektür n o k t a s ı n d a n h e m e n en ziyade nazarı dikkati celbeden
«Yarının telâki» Unvanını haiz olan paviyondur. B u bina gerek arşitektürü ve gerek m u h t e v i y a t ı y l a istikbali gösteriyor.
T a y y a r e P a v i y o n u
Tayyareciliğe tahsis edilmiş olan paviyon dahi arşitek-tür c i h e t i n d e n oldukça enteresandır. B u paviyon üç kısım-d a n ibarettir : Methal, lokanta ve tayyarelere m a h s u s han-gar. M e t h a l ile lok an ta kısmı nısıf kubbe ve h a n g a r kısmı ise t a m kubbe seki indedirler.
H a n g a r a a z a m i derecede tabiî ışık v-j h a v a vermek için b u n u n l a m e t h a l ve lok an ta kısmı arasında oldukça bir açık-lık bırakılmıştır.
Elektrikle teçhiz edilmiş çiftlik.
Sergiyi teşkil eden muhtelif m u h t e ş e m binalar arasın-da m o d e r n arşitektür n o k t a s ı n d a n eıı ziyade göze çarpan çiftlik binalarıdır. B u çiftlik binaları, çıltlik h a y a t ı n a uygun olmak suretile büsbütün yeni sistemde yapılmış evlerdirler ve her halde bütün çiftlik sahipleri için model teşkil ede-bilirler.
Heykeltraşhk Paviyonu
Sergide heykeltraşhk eserleri de m ü h i m bir mevki tu-tuyorlar ve bilhassa çeşme, i n s a n resmi ve saire gibi şekil-leri haiz bulunuyorlar. Ancak heykeltra şiarın büyük kısmı h e n ü z klâsik mitoloji l e j a n d l a r ı n d a n ayrılmamıştırlar ve yaptıkları heykeller mitolojiye aittirler. B u n l a r d a n e n mü-himleri «Prometlıens, «Vucan», «Merc'.ım ve sairedirler.
Sütçülük Paviyonu
B u paviyonda tabii ışığa çok e h e m m i y e t verilmiş ve ona göre menfezler yapılmıştır.
Her halde bu paviyon, bütün terti batiyi a pek cnteresaıı-tır ve inşaatını deruhte e t m i ş olan m i m a r ı n hakikaten ide-alist bir kimse olduğunu gösteriyor.
...Ecnebi milletlere m a h s u s sergiler
Altmış milletin New York sergisine iştirak etmesi m ü -h i m bir -hâdise teşkil eder. B u milletlerden -her birine ait paviyon i h t i ş a n ı n intizam ve zerafeti miikemmeliyetile fev-kalâde enteresandır.
Fin landa Püviyoııu
F ü ı l a n d a paviyonu mustatil şekilde inşa edilmiş sade, çıplak bir bina olmakla beraber kendine m a h s u s cazibesi var. İçi gayet m u n t a z a m surette tertip edilmiştir ve m ü -kellef bir lokantası da var. B u lokantana yemek yiyenleri eğlendirmek için m ü k e m m e l bir sinema da var. B i n a n ı n içi ve dışı t a m a m ı yle ahşaptır.
İsveç Paviyonu
İsveç paviyonu modern argitektürüıı m ü k e m m e l bir modelini teşkil eder. Bina geniş bir m e r m e r h a v l ı n ı n etrafında tertip edilmiştir. Ayrı ayrı bölmelerden mürekkep o -laıı bu paviyontla iki lokanta, bir kahve, ofisler, sergi
dai-resi, dükkân ve bir de s i n e m a var. Sergi dairesinin büyük kısmının her tarafı açıktır ve ancak çatısı vardır.
İsveç paviyonu, ziyaretçilerin i t i l a f ı veçhile .serginin e n hoş, e n eğlenceli kısımlarından biridir,
İngiliz Paviyonu
İngiltere, Kendine m a h s u s ciddiyet ve vakarla, en m u azzam binalardan birinde her nevi m a m u i â t m ı teşhir e t m e k -tedir. Bina m e t h a l i n iki tarafında mağrurane bir tavurla durmakta olan g ü m ü ş t e n yapılmış iki m u h t e ş e m arslan s a n -ki ziyaretçileri selâmlıyorlar.
Avustralya Paviyonu
İngiliz paviyonunun yanında bulunan ve nisbeten çok küçük olan Avustralya paviyonu teşhir ettiği ufak mikyastaki mahsusatıyle, bilhassa fotoğraflara istinaden, sanki kendi
tarihini hikâye etmektedir.
Brazilya Paviyonu
Brazilya paviyonu oldukça cisimdir ve büyük bir kala-balık istiap edebilir. B u paviyon teşhir ettiği m a h s u s a t la serginin en ziyade enteresan kısmını teşkil eder. Brazilya S a n Françisko sergisinde olduğu gibi bu sergide dahi gerek k a h v e ve sair mahsusatıyle gerek y e m ak, içmek ve dans e t -mek gibi muhtelif eğlencelerle temayüz eyle-mektedir.
C a m c ı l ı k p a v i y o n u v e p l â n l
A r j a n t i n P a v i y o n u
B u paviy ona a teşhir e d i l m i ş o l a n e ş y a l a r ı n ç o ğ u ve bil-h a s s a büyük bil-h o l ü n t a v a n m d a k i yuvarlak bacalar v e c a m l ı kapılar S a n F r a n c i s k o s e r g i s i n d e de görülmüştür. K e z a bu p a v i y o n d a diğer e c n e b i p a v i y o n l a r d a n ç o ğ u d a o l d u ğ u gibi, tiyatro, l o k a n t a ve bar d a vardır.
Sili ve Veııczııt la P a v i y o n J a n
Ş i l i ile V e n a z u e l a pav i y o n l a r ı n ı n plânları A m e r i k a l ı m i m a r l a r t a r a f ı n d a n h a z ı r l a n m ı ş t ı r Hur iki p a v i y o n d a m o d e r n bir şekli haiz olmadıkları gibi k e n d i l e r i n e m a h s u s ü s -l û p t a n da ayrıdır-lar. Şi-li paviy o n u orta c e s a m e t t e ve iki katlı o l u p bilhassa m e t h a l i g a y e t cazibelidir ve ikinci k a t ı n m e r d i v e n i n e kadar h e r iki t a r a f t a n çiçeklerle süsletilmiştir.
A r g e n t i t ı p a v i y o n u
F e l e m e n k P a v i y o n u
B u p a v i y o n u n m e t h a l i bilhassa geceıeri h a d s i z hesaps:z ışıkların k a m a ş t ı r ı c ı a y d ı n l ı ğ ı a l t ı n d a pek cazip bîr m a n -zara gösterir. B ü t ü n kolonlar f l ü o r e s c e n t borularla teçlıip e d i l m i ş v e c a m l a d a k a p l a n m ı ş olmaklr. geceleri s o m bir ışık kütlesi teşkil ederler. N e f s i F e l e m e n k ile m ü s t e m l e k e l e r i n i n b ü t ü n n a m û l â t ve m ü s t a h s a l â t ı bu sergide m u n -t a z a m sure-t-te -teşhir edilmiş-tir.
İsviçre P a v i y o n u
İsviçre p a v i y o n u N o r v e ç p a v i y o n u gibi m o d e r n arşitektür i/e a n a n e v i aşrı t ek t ü r ü n bir k o m b i n e z o n u n u temsil etmek-tedir, B i n a daire şekilde i n ş a edilmiştir ve o r t a s ı n d a üstü açık bir l o k a n t a tertip o l u n m u ş t u r . İsviçre p a v ı y o n u n ü n en z i y a d e cazibeli o l a n kısmı bu l o k a n t a d ı r , en ziyade e n t e r e s a n k ı s ı m d a s a a t l e r dairesidir. B u dairede tâ eski z a m a n -l a r d a n ş i m d i y e kadar ima-l e d i -l m i ş h e r e r a t s a a t teşhir edi-l- edil-ir, iş ve bu s u r e t l e s a a t ç ı i ı ğ m n e d e v i r l e r g e ç i r m i ş olduğu, bi-d a y e t t e s a a t l e r i n n e şekilbi-de yapılbi-dığı v e n e ştKillerbi-den ge-çerek b u g ü n k ü şeklini a l m ı ş b u l u n d u ğ u birer birer göste-rilmiş, adet?, saatçiliğin t a r i n ç e s i yapılmıştır.
a a m a f i h İsvırre p a v t y o n u n ı m dış m a n z a r a s ı m u h t e i ' i -y a t ı n d a n d a h a a;-yaöe e n t e r e s a n d ı r .
B e l ç i k a P a v i y o n u
Belçika p a v i y o n u g a y e t zariftir ve bir k ı s m ı kırmızı k i remit diğer k ı s m ı d a k a r a t a ş l a ö r t ü l m ü ş t ü r . D ı ş t a r a f ı ş i -rin, iç t a r a f ı ise m u h t e ş e m d i r . V a k u r bir t a r z d a y ü k s e l e n
F r a n s a P a v i y o n u
F r a n s ı z P a v i y o n u m u a z z a m bir b i n a d ı r ve h e r t a r a f ı h a k i m bir m a n z a r a y ı haizdir. C a m l ı l o k a n t a s ı pek m u h t e -eşmdir. B ü t ü n p a v i y o n 47 b ö l m e y e t a h s i n o l u n m u ş ve h e r b ö l m e d e ayrı ayrı eşyalar t e ş h i r edilmiştir.
Norveç P a v i y o n u
J a p o n P a v i y o n u
Eski bir u s i u p t a tertip e d i l m i ş o l a n J a p o n p a v i y o n u m u -a z z -a m bir b i n -a teşkil eder ise d e içinde t e ş h i r e d i l m i ş o l -a n J a p o n m ü s t a h s a l â t ı n ı n a n c a k pek a z bir m i k d a r ı e n t e r e s a n -dır. E u p a v i y o n u n e n cazibeli k ı s m ı duvarları t a m a m ı y l e f o t o ğ r a f l a r l a s ü s l e t i l m i ş o l a n ve m ü k e m m e l s u r e t t e t e f r i ş e -d î l m i ş b u l u n a n J a p o n o-dası-dır. i t a l y a p a v i y o n u İ t a l y a n P a v i y o n u
İ t a l y a n p a v i y o n u klâsik arşitektürü:.1 dikk«cı c a l i p t
t a h a v v ü l ü n d e n ibarettir. P a v i y o n u n i ç t a r a f ı n d a d a ortaı m u a z z a m bir h o l i h d a s e d i l m i ş t i r v e b u h o l d a h u s u s î sı r e t t e y a p ı l m ı ş bir h a y l i hücreliler içinde İ t a l y a n müstal s a l â t ı t e ş h i r o l u n m u ş t u r . P a v i y o n u n üst k a t ı n d a d a h i lokaı t a ile b a r t e r t i p edilmiştir.
U. R. s . S. paviyonu
P o l o n y a P a v i y o ı ı u n d a n iki g ö r ü n ü ş
S o v y e t P a v i y o n u
S o v y e t p a v i y o n u m u a z z a m bir a r ş i t e k t ü ı eserini teşkil ve a d e t a bir m ü z e m a n z a r a s ı n ı iraye e t m e k t e d i r . H e m e n s o n m e r m e r ve g r a n i t t e n yapılmıştır. İç t a r a f ı t a m a m ı y l e s i m e t -rik bir tarzda tertip e d i l m i ş o l m a k l a oldukça bir kalabalık ı s t i a b edabilir. B u k a l a b a l ı ğ ı n fazlası İçin de dışarda açık h a v a d a s i n e m a tertip edilmiştir. P a v i y o ı ı a a y r ı c a bir revn a k v e r m e k m a k s a d ı y l e h u s u s i s u r e t t e a y revn a l a r l a s ü s l e t i l m i ş bir yer altı ş i m e n d i f e r i s t a s y o n u d a yapılmıştır. B u p a v i y o n k e n d i n e m a h s u s bir m e z i y e t o l m a k üzere, R u s k ı z lar i s t i h d a m e t m e k t e ve b u n l a r ziyaretçilere p a v i v o n u n m u h -t e v i y a -t ı n a dair i z a h a -t vermek-tedirler. L e h P a v i y o n u S e r g i n i n arşitektür c i h e t i n d e n e n e n t e r e s a n p a v i y o n u L e h p a v i y o n u d n r . B ü t ü n p a v i y o n u n iskeleti m a d e n i d i r v e ü z e r i n e yaldızlı p l â k a l a r k a p l a t ı l m ı ş t ı r . B i n a n ı n iç t a r a -f ı n d a b ü t ü n eski ve y e n i usluplar birbirine karıştırılmış ise de bu karışık üsluplar h e r y e r d e m u v a f f a k i y e t g ö s t e r m e m i ş tirler, m a m a f i h h a v m i n psikolojisini c a n l ı bir s u r e t t e t e ş -h i r ediyorlar.
isveç p a v i y o n u
F i n l a l a n d l y a p a v i y o n u
İrlanda Paviyonu
İrlanda paviyonu oldukça zariftii' ve her t a r a f t a n c a m -larla i h a t a olunmuştur. B e t o n l a takviye edilmiş helezoni bir merdiven yukarı k a t a kadar yükselir. Diğer t a r a f t a n pa-viyon dahilinde i z d i h a m m e y d a n v e r m e m e k için icabeden bilcümle tedbirlere tevessül edilmiştir.
