( L i e g e ) S u s e r g i s i
On sene çalışılmış iki mhyar frank sarfedilmiş, 122 ki-lometre uzunluğunda muazzam bir kanal vücude getirilmiş ve Belçika dehasının bu güzide eserinin küşad resmini par-lak bir surette icra etmek maksadıyla ağaçlar, çiçekler, ha-vuzlar, fiskeler arasında, şehircilik, mimarlık ve sosyoloji noktalarından pek büyük ehemmiyeti haiz Enternasyonal bir sergi tertip edilmiştir.
Bütün bunlar bani hükümdar tesmiye olunmağa müs-tehak bulunan müteveffa Kral Albert'in basiretkâr irade-sinin cemerisini teşkil ve faal, müteşebbis bir halkın cesa-ret ve metanetini temsil ederler.
Bundan on sene evvel kral Albert bugün kendi ismini taşımakta olan muazzam kanalın ilk şantiyesini açtığı va-kit Belçika pek şiddetli iktisadi buhranlar içinde kıvranı-yordu. Böyle vahim bir devrede böyle cesim bir işi teşeb-büs edelmek için ancak millete emniyet olunabilirdi Fil-vaki Belçika milleti bu işi başarmak için pek çok zahmet çekti, pek çok fedakârlıklarda bulundu ve nihayet bütün bu zahmetler, bütün bu fedakârlıklar büyük bir muvaffa-kiyetle tetevvüç eylediler.
Böyle muazzam bir muvaffakiyeti muhteşem tezahürat-la tebcil etmek ve bu tefehurata dost ve komşu milletleri davet, eylemek pek münasip olsa gerekti.
Sergi için intihap edilmiş olan şu mevzuun üniversel bir mahiyeti haizdir. Şu güzel. sanatlara olduğu gibi alelâde sanatlara, ticareti, endüstriyi, nakliyata ilham verir. Susuz hiç bir şey olmaz. Susuz hayat olmaz, susuz terakki mede-niyet olmaz.
İptidaî insan kümelerinin olduğu gibi modern insan cemiyetlerinin de suya şiddetli ve daimi ihtiyacı var. Bü-tün eski medeniyetler su kenarlarında teessüs etmiştirler. Şimdiki medeniyet dahi sudan pek çok müstefit oluyor, onu tedarik etmek için bir çok fedakârlıklara katlanıyor.
Bu sebepten dolayı su sergisi üniversel bir sergidir. Bu sergide suya mütedair bilcümle malûmatlar, suyun teknik-te, gemicilikteknik-te, balıkçılıkta, ziraatta, sıhhat ve kı nf orda güzel sanatlarda, turizmde, sporlarda oynadığı roller teş-hir edilmiştir.
Serginin merkezi Mense mmtakasıdır ve 30 hektar su etrafında yayılan 80 hektarlık bir sahayı işgal etmektedir. Bu saha bundan evvel hali ve metrûk bir yer idi. Bu kerre ise her taraf tesviye ve tanzim edilmiş, modern bir ma-halle vücude gelmiştir. Her tarafta muhteşem binalar, bah-çeler, havuzlar, müheykel medhaller yapılmıştır. Sergide
tü-Umumi plân
feylî, faydasız bir şey görünmez.
Vakıa serginin sahası 1937 senesi Paris sergisinin sa-hasından çok ufaktır ve ancak onun yirmide bir kısmını teşkil etmekte ise de estetik noktasından hakikaten bir şa-heser addolunabilir.
Sergiyi tertip edenler en ziyade şehircilik prensipini na-zarı dikkata almışlar, meseleyi ahlâki, içtimaî, teknik, iktisadî ve estetik bir mesele olmak üzere telâkki etmişler, tertibatı o veçhile yapmıştırlar.
Liej şehri Belçika endüstrisinin merkezidir. Bu kerre enternasyonal su sergisi şehri ayı'ioa bir güzellik, bir zerafet vermiştir. Sergiyi muntazam süreçte tertip etmek, ona muhteşem bir manzara vermek için (Mense) nehrinin bir kolunun iki kilometre kadar doldurmak, çukur yerleri yükseltmek için yedi yüz bin metre mikâp toprak naklet-mek, sergiyi tahsis edilmiş olan (60) hektar araziyi tes-viye eylemek, 70.000 metre murabba yerde saraylar ve pa-viyonlar meydana getirmek, 16 hektarlık yerde cad-de ve meydanlar açmak, 14 hektar bahçeler, parklar yapmak, üç bin ağaç dikmek, 35 kilometre elektrik kab-losu uzatmak, sair kanalizasyonlar icra etmek ve köprüler inşa eylemek icabetmiştir. Bu suretle bugün Liej sergisi bil-hassa teknik cihetlerden büyük bir muvaffakiyet teşkil eder ve genç mimarinin parlak bir nümunesidir.
Her halde yeni mimarinin bütün meziyetleri enternas-yonal sergisinde bilcümle teferruatı içinde tamamıyla teza-hür etmektedir. İnşaat uzun düşüncelerden sonra tanzim e-dilmiş olan plânlar mucibince yapılmış ve inşaata müteal-lik iktisat kanunları aynen ve harfiyen tatbik edilmiştir. Su sergisinin muvaffakiyeti inşaata intizam ve inzibatın za-ferini teşkil eder.
-* ırff 'İff^^S^H^^
j g g -ta
^PAd
noktasından yalnız Belçika için değil bütün medeni mem-leketler için de umumi bir model - şehir olacaktır.
Uluslararası su sergisinin mimarisi.
Enternasyonal su sergisinin mevzuu mahdutur ve su fikrile onun güzellikleri faydaları ve zenginlikleri esasına müstenittir. Bu sebepten dolayı hemen tamamiyle teknik bir mahiyeti haizdir ve (Mense) nehri etrafında şehircilik, arşitektür ve sıhhat noktalardan bir model teşkil etmek-tedir. Sergi kendi hududu dahilinde bir kül, bir nevi şe-hirdir ve bütün kısımları tam bir nizam ve intizam dahi-linde birbirine bağlıdırlar. Serginin tertibatında hiç bir şey fanteziye bırakılmamışdır ve her tarafta umumi bir ahenk hükmetmektedir.
Alelumum faydalı bir teşebbüsün güzelliği bilhassa onun tertibatmdaki tenasüpten ibarettir, asıl estetik keyfiyeti ikin-ci derecede ehemmiyeti haizdir. Bu gibi teşebbüslerde çiz-giler, renkler, profiller o surette tertip edilmelidir ki bir-biri de imtizaç etsinler, tam bir tenasüp içinde ahenkli bir küll teşkil eylesinler.
Uluslararası su sergisinde şehircilik prensibi kanun it-tihaz edilmiş, bütün yollar bütün binalar o surette tertip edilmiştir ki mimarî itibarile tam bir tecanüs, tam bir vah-det teşkil eder. Bu hususta bilhassa halkın psikolojisi na-zarı dikkata alınmıştır. Her halde halkı, sıkmaksızın, idare emek icabeder, bunun için, her hangi bir surette onun arzu-ları tatmin edilmelidir. Halk asgari yorgunlukla her şeyi kolayca görmelidir.
Sergide en ziyade yollar meselesi teknisyenleri işgal et-miştir. Altı ay zarfında milyonlarca kişi sergiyi ziyaret, her tarafı temaşa edecektir. Halbuki serginin sahası, her ne-de olsa binlerce kişiye nisbeten dardır. Bu sebepten dolayı sergi sahasında öyle tertibat yapmak icrtbediyordu ki yol-lar mümkün mertebe geniş olsun. Hakikaten de bugün serginin bütün yolları oldukça geniş bir şehirde tertip e-dilmiş ve bina kütleleri yeşilliklerle ihata olunmuştur. Bu veçhile ziyaretçiler asgeri yorgunlukla serginin her tarafım kolayca gezebilecekler, hem eğlenecekler, hem öğrencekler
Serginin mihverini bizzat (Mense) nehri teşkil eyliyor. Zaten serginin en cazibeli kısmı bu nehirdir. (Mense) neh-rinin sergiden geçtiği yer 180 metre genişliktedir ve bu genişliği içinde hususî bir ihtişamı haizdir.
Serginin işgal ettiği yer yüzden fazla hektar ittisaırıaa-dır. Nehrin iki sahilinde ise sedler yapılmış, yerin eski man-zarası değiştirilmiş, büsbütün yeni bir şehir meydana
ge-tirilmiştir. Sahillerin karşısında başlıca binalar çimenler arasında tertip edilmiş bu suretle mükemmel bir ahenk ha-sıl olmuştur.
Sol sahilde bilhassa yirmi hektarlık bir saha çimen-liklere hasredilmiş, böylece muazzam umumî bir fark ter-tip olunmuş ve bu fark dahilinde yerli malların teşhirine mahsus muhteşem bir saray i1 e çocuklar için nümunelik
bir oyun yeri de vücude getirilmiştir.
Serginin medhalleri de gayet itine ile yapılmış, çerçe-veye uygun bir tarzda inşa edilmiştir.
Tramvaylarla, otoların vs otobüslerin sererleri için lâ-zımgelen tertibat dahi ikmâl edilmemiş, bunlar için durak-lar tesbit olunmuştur. Bun'ardan başka muvakkat paviyon-lar da yapılmış ve bu suretle nehrin sol sahilindeki terti-bat ikmâl edilmiştir.
Sağ sahilinde dinamizme merkezi ihdas olunmuştur. Su mevzuuna taallûk eden bütün büyük s?.raylar burada top-lanmıştır.
Bütün bu saraylar nehrin kenarına kadar tevessü eden bir saha üzerinde inşa edilmiştirler. Bu saha üç hektar it-tisarındadır ve bütün büyük şenlikler, eğlenceler burada tertip edilecektir.
Diğer taraftan, binalar 600 metre uzunlukla ve 80 met-re genişlikte bir su caddesinin veya daha ziyade bir su bah-çesinin boyunca inşa edilmiştir. Sahanın içerisinden bil kanal geçiyor ve bu kanalın muhtelif yerlerinde yeşillikler ve çiçeklerle ihata edilmiş bir hayli su motifleri tertip olun-muştur. Bu sahada inşaattan hiç bir eser yoktur ve her taraf istirahata hasredilmiştir.
Nehrin iki sahilindeki toprak kazılmak ve gerek dol-durmak suretile tamamen tesviye edilmiş olup burada in-şaat yapmak keyfiyeti gayet nazik bir mesele teşkil edi-yordu. Az masrafla ve bir an evvel inşaatı başarabilmek için bir tedbir bulmak icabediyordu.
Nihayet; rutubetli mmtakalarcja tatbiki tecrübe edil-miş olan usul intihap olundu. Bu usul en eski ve en maruf olan kazık çakmak usulüdür.
En evvel bu inşaat metodunun plânını hazırlamak icab ediyordu ve bu da bir an evvel ve az masrafla yapılmalı-dır. Teknisyenler derhal «Standard, prensipini tatbiki ko-yuldular, çünkü ancak bu prensip her iki meziyeti de haiz-dir.
Sikletinin hafif olması dolayısıyle, inşaat için çelik ka-bul edildi ve montaj keyfiyeti için de gayet müsait bir ted-bir bulundu.
tiler ha-ıen^ ter-ane elik •çe- lâ- ak- on- rti-Su op-ien it-ıda et- ıh-biı :1er ın-ıer lol- in- di-ıek lil-ruf :ab ili- m- iz- :a- :d-ün ek
grup halinde gerek ayrı ayıı olarak çalışıyorlardı ve işte bu esnada idi ki, kabul olunan model hakkındaki program mimarlara verildi. İnşaatı bu programa uydurmak icab edi-yordu. Mamafih bu hususta müşkülât çekilmedi, çünkü program inşaatın teferruatına müdahale etmiyor ancak u-mumi bir model gösteriyordu.
Her halde enternasyonal su sergisi, sergi tertibi husu-sunda henüz lâyıkı veçhile tarif edilemeyen bir takım pren-sipleri tasrih edecek ve bundan mimarî teknisyenleri ge-reği gibi müstefit olacaklardır.
Su sergisindeki Belçika ve ecnebi paviyonlar. 1939 senesi sergisinin mükemmeliyeti 1930 senesi ser-gisinin kusurlarım unutuyor. Filvaki 1930 senesi serser-gisinin, gerek teşkilât gerek tecaııüs cihetlerinden, bir çok kusurları vardı.
1939 senesi sergisi hakkıyla gençlik sergisi tâbir olunu-yor ve muhtelif meziyetleri haizdir. Tamamıyla ve mün-hasıran genç mimarların eseri olaıı bu sergi metanet inti-zam, iktisat, tecaııüs, sarahat, ve teknik olgunluğu gibi mo-dern mimariyi temsil eden bütün kıymetlerle muttasıftır.
Serginin tertibine tahsis edilmiş olan iki nehir sahil-lerini dolaşalım ve modern mimari esersahil-lerini teşkil eden Belçika ve ecnebi paviyonlaria, çimenlikleri ve havuzlarla fiskeleri tetkik edelim.
Bütün yerli ve ecnebi paviyonların başında bulunan Al-man paviyonundaki büyük beyaz hol'ürı döşemesi kırmızı mermerle döşenmiş ve ortasında bronzdan dört tane yatmış aslan tarafından yüksek tutulmuş siyah mermerden muaz-zam bir havuz tertip edilmişdir. Alman paviyonu sakil gö-rünmesine rağmen vasi, vâkur ve ahenktardır. Modern bir zihniyet mahsulü olduğu âşikârdır. Mimarı itibarile tekniki mükemmel olduğu gibi kullanılan malzeme de pek nefistir. Binaen plânı muntazam, umumî tertibatı sarih ve teşhir edilen mallar itina ve intizamla tasnif edilmiş kıymetlen-dirilmiştir.
Felemenk paviyonu serginin ehemmiyet ve mefhumıyla mütenasip bir tarzda tertip olunmuştur. Mimarisi sade fa-kat vakur bir mahiyeti haizdir. Binanın iki cephesinde Fe-lemenk müstemlekelerinin planlarıyla bunları ana memle-kete bağlayan sefer hatları gösterilmiştir. Zemin katındaki holdrt Fe^meııgin haritası bütün teferruatıyle kabartma tarzında tertip olunmuştur.
Nehrin sağ tarafında bulunan Fransa ile Paris şehrinin paviyonları gayer sevimli bir küll teşkil ediyorlar. Bütün du-varlar zarif resimlerle süsletiimiş her tarafta Fransanın su tekniki, bütüıı teferruatıyle ve ana memleket ile Afri-ka, Asya ve adalardaki bütün limanlar, bilcümle tafsilâtıyle beraber teşkil olunmuştur.
Lüksenburg paviyonu dalıi şirindir. Bu paviyonda bil-hassa suyun umumiyet itibariyle haiz bulunduğu bil-hassalar enteresan remizlerle teşhir edilmiştir.
Belçika muhtelif safhalardan sergiye iştirak etmiş Bel-çika paviyonunda belediyelere, turisme, çalışmağa, mekteb-lere, sanaiye, millî müdafaa ve denize müteallik sınaî eser-ler teşhir edilmiştir. Binanın mimarisi sade ve ölçülü ol-duğu gibi umumi heyetile mahalle uygun bir uslubu haiz-dir. Portiki dört köşe kolonatlarla süsletiimiş ve yan tara-fında kabartmalı bir arma tertip olunmuştur.
İş sarayı yüksek beyaz bir kule ile temayüz etmekte-dir. Bu kule alçak ve ufkî bir bina üzerinden yükselmek-tedir, önünde dahi zarif bir teras tertip olunmuştur.
Belçika Kongosuna ait paviyon bilhassa, keskin renk-lerile nazarları,' celbetmektedir. Bu paviyonun muhteşem porsini süsleyen sütunlar yerli üslûpta yontılmış ve boya-tılmış olmakla peristilin koyu kırmızı zemiııile tam bir te-zat teşkil etmektedirler.
Beş milyon kadar tahmin edilmekte olan ziyaretçilerin sergiyi gezdikleri zaman suyun kullanışlarına dair bir çok yeni malûmat edindikleri aşikârdır.
Su sergisi plânlarının ihzariyle serginin inşaat, tertibat ve tezyinatı için 200 milyon Belçika frankı sarfedildiği na-zarı dikkata alınırsa bu serginin Belçika hükümetine pek de çoğa mal olmadığı anlaşılabilir.
Alelhusus ki Belçika frankının fiyatı çok düşkün olmak-la 200 milyonluk bir masraf fahiş addolunamaz. Şunu na-zarı dikkata almak icabeder ki Almanya hükümeti bu ser-giye iştirâk etmek için 55 milyon Belçika frangı sarf et-miştir.
Serginin bahçeleri ve çiçek tarlaları
Suyun en sevimli arkadaşı çiçektir. Her nerede su fış-kırırsa orada çiçek biter. Çiçek sudan doğar ve doğduğu ye-ri şenlendiye-rir.
Bu sebepten dolayı su vergisinin çiçeklerle süsletilmesi (Mense) nehrinin teşkil ettiği vâsi sahada tabiî unsurlarla mimari unsurları arasında bir âhenk husule getirilmesi icab ederdi.
Su sergisinde bu âhenk tamamıyle vücude gelmiştir ve ziyaretçiler sergiyi dolaştıkları zaman her halde gerek şe-hircilik ve gerek semfoni dersi aldılar.
Tam bir intizam dahilinde tertip edilmiş olan sergi bahçeleri fanteziden ziyade muhteşem bir vahdet iradesine delâlet ederler.
Bahçe mimarisi mimarî kadar mühimdir.
süslendiler. Sergi etrafında 100,000 lâle, 20,000 gül fidanı ve 3000 genç ağaç dikilmiştir.
Serginin büyük methali mütenevvi çiçekler ve sularla süslenmiştir. (Mense) nehrine amudi bir istikamette uza-nan büyük yolun iki kenarı ortanca tarlaları ve fiskeli ha-vuzlarla çerçevelenmiştir. Sergiyi ihata eden mesireler İtal-yanın kavak ağaçlan ve Pelemengin İhlamur ağaçlarıyle gölgelenmiştir.
Böylece serginin etrafında uzak mesafelere kadar yayı-lan çimenler, ağaçlıklar, çiçek tarlası ve su fışkırtıyayı-lan muh-teşem bir manzara iraye etmekte, sergiye hususî bir güzel-lik vermektedirler.
Su mimarisi
Su sergisinde her şey mimaridir ve ya mimariye müsait bir mahiyeti haizdir, yani her şey ölçülüdür. Ağaçlar, fi-danlar gibi su dahi insanların vaz etmiş olduklan intizam ve ölçü kanunlanna tevfikan güzelliğe hizmet etmeğe mecbur edilmiştir.
Su, ilk defa şarkta ,süs motifi olmak üzere kullanılmıştır. Havuzlar, fiskeler şark muhayyelesinin mahsulüdürlar. Ver-saym havuzlan, fiskeleri şarktan ilhanı olunmuşturlar. İd-rolikin estetiki şarkta doğmuş ve oradan dünyanın her ta-rafına yayılmıştır. Su sergisinin de su estetikine ehemmiyet vermesi icab ederdi. Filvaki de serginin etrafında bir çok zarif havuzlar, sevimli fiskeler tertip edilmiş, bütün sergi güzide bir şiir çerçevesile ihata olunmuştur.
Aydınlatma
Geceleri bütün sergi hatsız ve hesapsız ve çeşit ışık için-de kamaştıncı bir ziya ile parlamaktadır.
Bütün sergi binaları havalisile beraber vâsi bir ışık pa-noraması halinde aydınlatılmıştır.
Bütün çimenler, ağaçlıklar, çiçek tarlaları, havuzlar fis-kiyeler birer ışık kütlesi halinde idi.
Yüksek sütunlar üzerinde tertip edilmiş olan fenerler gecenin karanlığı içinde birer nur noktaları gibi görülüyor-lar.
Daimî sergi sarayı
Su sergisinin tertibi münasebetile bir de daimî bir sergi inşası tasavvur edilmiş ve en son sistemde muazzam bir bina inşa olunmuştur.
Bu binanın inşası genç mimarlardan (Jeaıı Montschen'e) havale edilmiş ve bu mimar original bir bina meydana ge-tirmiştir.
Bu daimî sarayda her sene ticaret panayırı tertip edil-diği gibi teknik sergiler, büyük konserler edebî ve artistik içtimalar da yapılmaktadır.
Saray, (Mense) nehrile Coronmense meydanı arasında inşa edilmiştir ve 7500 metre murabbahk bir sahayı işgal ediyor. 90 metre uzunlukta, 40 metre genişlikte ve 20 metre yükseklikte bir holdan ibarettir, ve 70.000 metre mikâplık muazzam bir hacmi var. Önünde 600 metre murabbalık bir peristil tertip olunmuştur.
Büyük hol surette ışıklanmıştır. Bütün damı Reickam sisteminde yapılmıştır ve bütün ışığına 3600 metre murabba ittisaında bulunan bu damdan alır. Beton armeden yapılmış ve 781 kişi istiap eden 42 metre bir tribünü vardır. Döşe-mesi müteharrik olduğu gibi sahnesi de raylar üzerinde ka-yar ve bu surette geniş salanın sahası, icabına göre, iste-nilen ebada getirilebilir.
Bütün hol eternitten yapılmış hususî cihazlar ve fibro-ciment'dan yapılmış kuvvetli menfizler vasıtasıyle hava ile ısıtılır.
Binanın müteaddit kabul salonlarda konferanslar ve meclis içtimalarına mahsus iki küçük salonu ve büroları vardır. Bu bürolar o surette tertip edilmiştirler ki konfe-rans verildiği veya panayır açıldığı zamaıı onlardan İstifade edilebilir.
Binanın dış tarafı pişmiş toprak plâkalarla kaplan-mıştır ve bu plâkaların boyası binanın zemininden tepesine kadar gittikçe değişir, yani mor renginden başlar ve yavaş yavaş açık kırmızıya varır.
Bütün alt kısımlar, peronlar ve eşikler için granit taşı kullanılmıştır. Oluklar okside bakırdandırlar. Binanın ön ve arka cephelerinde oyulmuş taştan kabartmalar tertip edil-miştir.
Bu bina gerek inşa tarza ve gerek kullanılan malzeme noktasından sergiyi teşkil eden binaların en ehemmiyetli-sidir, ve bilhassa mimarî cihetinden büyük bir kıymeti haiz-dir. Yalnız görünüşü biraz serttir.
Lido
Lido, sergi baş mimarının cüretkâr haritasının emsalsiz mahsulüdür. 90 metre kutrunda ve 6000 metre murabba büyüklüğünde yuvarlak bir su plânı manzarasını gösterir ve ortasında cisim bir havuz yapılmıştır. Bu su plânın teşkil ettiği dairenin etrafında muazzam y a r yuvarlak bir bina bu dairenin üç rubunu işgal etmektedir. Binanın amfiteatr şeklindeki teraçalan ahaliye tahsis edilmiştir ve bina kendi umumi heyeti dahilinde tam istirahat ve eğlence yeri teş-kil eylemektedir.
Havuz maden ile fibro simandan yapılmıştır. Dibi ha-fifçe maildir ve gittikçe altı metreye kadar varır.
Binanın elektro mekanik tertibatının bir harikası olan kombine edilmiş ışık ihtizazları ve projeksiyonlara havuzun sulan üzerinde çeşit çeşit renkler içinde parıldarlar.
Havuzun etrafında bir mesire yapılmış ve bu mesire havuzu tahdit eder ve onu seyrüseferde salih olan diğer bir havuzdan ayırır. Bu son havuzda pnömatik motörlü ufak sandallar gezerler. Bu ana binamn etrafında diğer muhtelif binalar da yapılmıştır. Bunlardan beşi lokantadır ve bun-ların sıhhî vazîyetile her türlü istirahat vasıtalan temin olunmuştur.
Model oyun sahası r
Büyük su mevsimi münasebetile yapılan kat'i işlerden biri de oyun sahasının tertibidir. Bu saha serbest oyunlar için olmayıp mâhaza spor içindir ve ayni zamanda üç yüz çocuğu istiap edebilir. Bütün açık havadaki binalar bu sa-haya dahildirler, yani bütün oyun yerleri bu tarafta bulun-maktadırlar.
Saha ikiye aynlmış ve biri altı yaşından aşağı olan ço-cuklar diğeri de altıdan on dört yaşına kadar olan çoço-cuklara tahsis edilmiştir.
fibro-r& ile ar ve roları onfe-;ifade plas-esine ravaş taşı in ve
edil-TELEFEKİK - HAVADAN BAKIŞ Teleferik kulesi - Kuş bakışı
Enternasyonal su sergisinin pek bayiik muvaffakiyetle-rinden biri de teleferik kulesidir. Bu kulenin tepesinden et-rafa bakıldığı zaman serginin bütün havalisi, paviyonları, bahçeleri, koruları panorama halinde görülür.
Teleferik kulesi yüz metre yüksekliktedir ve 1300 metre nzunlukta bir kablo vasıtasıvle yerden tepesine varılır. Muh-telif noktalarda- istasyonlar ihdas edilmiştir ve bu istasyon-lardan hususî surette tertip edilmiş arabalar kablo üzerin-ien kayarak kulenin tepesine varırlar.
Teleferik kulesi arşitektürün bir şaheseri addolunmağa
şayandır. Son maden yapılmıştır ve tepesinde ziyaretçilere mahsus yuvarlak bir plâtform tertip edilmiştir.
Kulenin inşasında bir hayli noktalar nazarı dikkata alınmış hususî hesaplar yapılmıştır. Bilhassa binanın 360 ton sıkletile rüzgârların husule getirdiği sarsıntılar ve kab-lolarla arabaların intaç ettiği tansyonlar bütün teferruat-larıyle hesap edilmiştir.
Teleferik kulesi yüksekliğine nisbeten gayet hafif olmak-la beraber pek sağolmak-lam yapılmıştır. Bütün vücudü kafes şek-lindedir ve dört kısma ayrılmıştır. Bu dört kısım üst üste piramit şeklinde yükselmiş ve ziyaretçilere mahsus geniş bir plâtform ile nihayetlenmiştir.
