1964—1965
NEW YORK DÜNYA FUARINDA
İNŞA EDİLECEK TÜRKİYE PAVİYONU PROJE YARIŞMASI
1. M Ü K Â F A T M i m a r l a r ı :
R U Ş E N D O R A Ü N A L D E M İ R A S L A N
4 N U M A R A L I P R O J E :
Bu proje arsamızın köşe başında olmasın-dan ve insanların kestirme gitmek şevki ta-biîsinden faydalanarak diyagonal bir yol tertiplenmiş ve bu yolu bizden bir yol ve meydancık haline getirmek suretiyle ziyaret-çiyi teşhir sahamız içine çekmek ve kestir-me geçeceklere dahi sergimizi gösterkestir-mek ve ilgilerini tahrik etmek imkânını sağlamış-tır. Böylece programlarına göre birbirinden ayrılabilen yapı ünitelerinin özel bir sokak üzerinde yerleştirilmesinden m e y d a n a gelen ölçülü ve başarılı bir vaziyet plânı vardır.
F a k a t büyük seyirci topladığı tecrübelerle bilinen folklor gösterilerine ayırdığı köşe küçük ve sapadır. Hâtıra eşyası satış stand-l a r ı n m meydanı işgastand-l etmiş durumstand-ları da iyi değildir.
Bir görünüş
Yan cephesi Bir arkeolojik bahçe ile iyi münasebetli
muvakkat sergi salonunun, büyük teşhir sa-lonu ile sinema sasa-lonunun ve iç meydancı-ğa bakan kahve ile lokantanın ve nihayet idare binası ile servislerin yerleştirilişi ölçü-lü ve iyidir.
Bıı projenin dış mimarisi tatbik esnasın-da ifrata kaçmanın esas fikri alelâdelik dere-cesinde başarısızlığa sevkedebileceği endi-şelerine rağmen ve mimarlık sanatının bir eseri olmak gereken sergi binası görünmez ve hissedilmez bir d u r u m d a n kurtarılarak, konstrüktif ve fonksiyonel bir anlayışla ifa-delendirildiği takdirde, mimarlıktan başka plâstik ve grafik sanatımızın bugünkü sevi-yesini göstermeye en çok imkân veren ve böylece sergimizin önünden geçenleri dahi hem bu alanda ve hem de sergide takdim et-tiğimiz temalar hakkında fikir verebilecek, ilgilerini çekecek bir üstün değer taşımak-tadır.
Büyük teşhir salonunun köşeye rastlayan dörtgen kısmının çatısının diğer kısımlar-dan olan yükseklik farkının biraz daha te-barüz ettirilmesi, binanın dış plâstiğinin da-ha çok mânalanmasını sağlayacaktır. Plân tertibi, seyirciyi yormadan ve bıktırmadan çeşitli büyüklük ve şekillerde hacimlerden
(Devamı 106. Sahifede)
Cepheler
V ı * j Ş ^ İ ' ,
M - ... w
2. M Ü K Â F A T Mimarları : H A L Û K BAYSAL MELİH BİRSEL K A Y A TECİM 26 N U M A R A L I P R O J E :
N e w York'un çok sıcak geçen yaz mev-siminde bilhassa kıymet kazanacak gölgeli satıhları azamî hadde tutması ve davetkâr tertip sureti ile vaziyet plânı ve sahayı de-ğerlendirişi iyi bulundu.
Sinema, folklor sahası, satış standları, lo-kanta ve kahvenin zemin seviyesindeki terti-bi oldukça ferah ve âhenkli terti-bir çözüm adde-dildi.
Teşhir mahallelerinin üst kata alınması ve dışa açılan f o r m dolayısı ile binanın ser-giden başka bir maksada hizmet ettiği inti-baını vermesi mahzurlu addedilmekle be-raber. üst katın tertibi de sergi imkânları ve taşıyıcı ayakların plâstiği ile zenginleşen iç mahal bakımından m u v a f f a k addedildi.
Statik b a k ı m d a n cesareti ve muğlak gö-rünüşüne rağmen basit'e irca edilerek ka-bili inşadır. Üzerinde çalışılması gereklidir. Statik sistemin mevcut zemine uygunluğu münakaşa götürür.
Bu proje oy çokluğu ile i k i n c i
(Baştarafı 103. Salıifede)
geçirerek teşhir salonunun gezdirici ve pro-jeksiyon salonunu da ihtiyarî bir duraklama-ya imkân vericidir. Muvakkat sergi salonu-nun tecrit edilmiş hali de ihtiyaca ve işlet-meye uygundur.
Seçilen inşaa sistemi mevcut araziye uy-gun, ekseri tek katlı ve kolayca inşa edilebi-len açıklıklardan seçilmiştir. H e r ne kadar projeye eklenen statik raporda etraflı bir incelemeye tesadüf edilmemişse de plân ve kesitler başarılı bir inşaa sisteminin seçildi-ğini göstermektedir. Ancak betonarme ola-rak gösterilen iki katlı kısımların da çelik konstrüksiyon olması şayanı tavsiyedir.
Bıı proje oy çokluğu ile b i r i n c i se-çilmiştir.
Bu projenin kabili tatbik olduğuna, rapo-r u m u z d a tenkid edilen hususlarapo-rın düzeltil-mesi, şimdi artık yeşil saha olduğu anlaşılan cihetteki cephenin b u n a göre yeniden ele alınması ve dış mimaride konstrüktif ele-manlarla dekoratif elemanların daha vazıh bir şekilde ayrılması, dış plâstik tesirin
sevi-yesini muhafaza için değerleri sanat çevrele-rince teslim edilmiş sanatkârlarımızla mima-rın işbirliği yapması şartiyle k a r a r
verilmiş-tir.
U.VZBY G-&UOHÖS 3. M Ü K Â F A T Mimarları : E R G U N ERSÖZ BİLGE KIRAY EROL T Ü R K G E N Ç TEVFİK ATİL 3 N U M A R A L I P R O J E :
Verilen arsa inşaat hudutları içinde faz-la yer kapfaz-layan, programın tatbiki endişesi ile bütün müsaadeli sahayı kullanmak gay-retini duyan bir teklif olarak görüldü. Bu endişe ve kabul, müellifi bir iç avlu etrafın-da pavivcnlar tanzimi yerine bir birine yakı-nen bağlı, irtibatlı ve kendi aralarında içe dönük paviyonlar tanzimine sevketmiştir.
Esas itibariyle tertip, zemin ve birinci kat-lar olmak üzere iki nivoda düşünülmüş, ze-min kat lokanta, kahve, folklor oyunları pla-to ve servisleri ile satış pavyonuna tahsis edilerek, bütün esas teşhir salonları dışardan giriş ve çıkış için iki büyük r a m p a ve iki adet talî merdivenle erişilen üst kata alın-mıştır.
Esas teşhir mahallerinin üst katta bulunu-şu fikri, ziyaretçileri cezbetme bakımından jürimizce endişe ile karşılanmış, kalabalık bir ziyaretçi kütlesinin bir kısmının hemen erişilemeyen mahalleri ziyaretten imtina edecekleri kanaati kuvvetle belirtilmiştir. Ayrıca teşhir mahallerinin birbirine benzer büyüklükte ve birbirinden ayrılmış hacimler şeklinde olması, teşhir tanzimine gerekli fi-leksibiliteyi haiz olmadığı kanısını vermiştir. Ziyaretçi sirkülasyonu, bu hacimler arasın-da boğuntulu noktalarla irtibatlandırılmış.
uzun ve yorucu bir sonuç vermiştir. Sinema mahalli de u m u m î tanzim içinde tecrit edil-miş tarzda bir kenara alınmış ve ziyaretçi-lerin ayak üstü dahi kolaylıkla dökümanter filmler görmesi murad edilen bu mahal, klâ-sik bir sinema salonu olarak tanzim ve tek-lif edilmiştir. Teşhir salonlarının, iki katta-ki orta havuzların birbirleri ile ve kahvenin lokanta ile olan eş tanzimleri bir f o r m
tek-rarı olarak m o n o t o n görülmüştür.
Bu mahzurlarına ve plâstiğinin evvelce denenmiş olmasına rağmen, heyeti umumi-yesi muvazeneli ve sade bir kompozisyon, inşaat sistemi etüdlü, makûl ve iç, dış cephe elemanları ile açık, kapalı hacim tanzimle-ri olgun ve programı yetanzimle-rine getitanzimle-rir buluna-rak oy çokluğu ile ü ç ü n c ü m ü k â f a t ı lâyık görülmüştür
