İ k a m e t l e r d e F r i g o r i f i k t e s i s a t
( Rassegna di Architettura ) dan Birçok daireli apartımanlarda, merkezî teshin gibi,
mer-kezî soğutma tesisatı yapılmaktadır. Her dairenin mutbahla-rmda duvara iyice gömülmüş olan bu soğuk dolaplar, hari-cen-tıpkı diğer dolaplar gibi güzel ve mükemmel bir surette imal edilmektedirler. Yalnız kapağını ihtiva eden cephesi açıkta olup diğer cidarları ve bütün tesisatı gömülmüş va-ziyettedir. Dolapların her biri takriben 150 litre hacminde ve 0,60 metre murabbaı sathmdadır. Dolaplar, duvar içine tes-bit edilmiş ve merkezî tesisata merbut olduğundan nakilleri kabil olmadığı için binanın demirbaş teşkilâtından sayılırlar. Yiyecekleri soğutmağa mahsus çekme beyaz renkte kap-lanmış emaye çelik plâklardan ibarettir. Meyva ve saire koy-mağa mahsus raflar, kalaylanmış madenden imal edilmiştir.
Dolapların içinde bulunan soğutucu cihaz her vakit 4 - 6 santigrad derecede bulunur. Kendisi kalaylı ve gümüş kay-naklı bakırdan imal edilmiş ve matlup soğukluğun tedarikine mahsus (frigorigen) mayii tanzim eden flotörlü bir (Walf) ile bir servis Walf'ı ve günde küp şeklinde takriben iki kilo-gram buz istihsal eden ıskaralı iki çekmeceyi havidir.
Soğutma cihazından sızan suları toplamağa mahsus leğen (Monel) madeninden yapılmıştır.
Herhangi bir binanın bodrumunda tesis edilecek soğut-ma tertibatı grupu tek bir yatak üzerine tesbit olunmuş iki silindirli alternatif bir kompresör ile 1,5 beygir kuvvetinde üç safhalı bir motör ve su cereyanı vasıtasile soğutulan bir Kondansörden mürekkeptir. Motör ile kompresör arasındaki transmisyon keyfiyeti gerginliği ayarlanabilen bir kayış vası-tasile yapılır.
Bundan başka frigorifik grupunda suyun akmasını tan-zim eden bir süpab ile su kalmadığı veya anormal surette fazla tazyik olduğu takdirde grupun hareketini durdurmağa mahsus bir enterrüptör de mevcuttur. Grup motörü bir kon-düktör vasıtasile enterrüptör içerisinden elektrik şebekesine bağlanmıştır.
Soğutma tesisatı tamamen otomatik bir surette işler ve dolapların soğutulması için emme suretile husule gelen fazla tazyik enterrüptörü kapatır. Maamafih bu grup el ile de iş-letilebilir.
Soğutma tesisatının işleme tarzı yakın bir yerde tesbit edilen bir mermer levha üzerinde tetkik edilebilir. Bu levha-da biri yüksek tazyika ve diğeri alçak tazyika mahsus iki manometre ile bir amperometre ve bir de Voltometre tertip edilmiştir. Biri havayı emmeğe, diğeri mayie ait iki boru var-dır.
em-meğe ve gerek mayie mahsus olan her iki boru da, icabında teknik tetkiklerde bulunulmak için tekmil bir süpab batarya-sile mücehhezdirler.
Son katta bulunan dolap ile frigorifik grupu arasındaki mesafe âzamî 45 m. olur. Havayı emmeğe mahsus borular ile mayie mahsus borulardan gerek amudîler ve gerek ufkîler ka-laylı ve kaynaksızdırlar ve müstakim hat üzerinde segmonlara taksim edilmiş demir borular içinde tertip edilmişlerdir. Bu borular mahfaza vazifesini görürler ve duvarlara tesbit edil-miş olup istikamet inhinalarda değiştiği takdirde uygun gel-mek üzere galvanizli çelikten yapılmış borulara raptedilirler. Bir dolabın frigorifik cihazına mahsus boruları, biri ha-vayı emmeğe, diğeri mayie ait ihraç supabını havi ve daire-nin dış tarafına tesbit edilmiş bir kutudan geçerler. Bu su-pablar kendilerine mahsus kilitlerle kapandıkları takdirde dolap dahi kapanır.
Dolaplarda, işaret ve tenvirat tertibatı dahi vardır. Tenvirat tertibatı 5 Woltluk bir lâmbadan ibarettir. Ve dolabın kapısı açıldığı zaman otomatik surete yanar. İşaret tertibatı ise, her' dolap için yukarıdaki lâmbaya müvazi ikin-ci bir lâmbadan ibarettir ki, ancak kapıcı odasında hususî bir levha üzerinde yanar. Apartımandaki muhtelif dairelerin
lâm-balarını hamil olan bu levha bir dolabın kapısı ne kadar va-kit açık bırakılmış olduğunu kapıcıya bildirir. O zaman ka-pıcı dahi daire haricindeki tevzi kutusundan icap eden terti-batı yapar ve soğuk grubun beyhude enerji sarfetmesine mey-dan vermemek için dolabı kapar. Aynı zamanda kapıcının oda-sında bulunan işaret levhası üzerindeki lâmba da frigorifik grupunun işlemekte olup olmadığını gösterir. Bu suretle ka-pıcı frigorifik tesisatın, fazla cereyan, tazyik, su fıkdanına ve saire karşı sigorta vazifesini gören tertibattan birinin gevşe-miş olması yüzünden kapalı kalmış olup olmadığını anlar ve derhal cihazı el ile işletir.
Eğer tesisatta husule gelmiş olan bozukluk bu suretle zail olursa frigorifik grup işlemeğe başlar.
Tesisatı yapan İtalyan müessesesinin fikrine göre 45 müs-takil dolap yerine üç Mültipl tesisat tercih edilebilir. Müşte-rek tesisat aynı veçhile emin bir suretle işlediği gibi tesisat ve sarfiyat masrafları da daha azdır.
Merkezi Kompresör vasıtasile işleyen anidrid sülfürölü frijider cihazının işleme tarzı Kompresör, B işaretli boru içerisinden, (P3 işaretli supap vasıtasile) A işaretli soğutma cihazının üst kısmında tabah-hur tarikile teşekkül eden anidrid sülfüro buharlarını emer ve bu buharlar su ile soğutmağa mahsus çift cidarlı bir serpantin borusuna girip orada birkaç defa dolaştıktan sonra ikinci bir serpantin borusuna girerler ve şiddetli tazyik altında soğu-yup mayi haline gelmelerini müteakib borunun ucundan dam-la damdam-la H işaretli hazneye akardam-lar ve oradan dahi L işaretli boru vasıtasile soğutma cihazına sevkolunurlar.
Mayinin soğutma cihazına duhulü K işaretli supap va-sıtasile kontrol edilir ve cihaz dahilindeki seviyesi muayyen bir huduttan aşağı indiği takdirde aynı supap vasıtasile ci-haza başka bir mayi girer. Emme borusunda, depresyon evvel-ce tesbit edilmiş olan bir dereevvel-ceden daha aşağı düşerse C işa-retli diğer otomatik bir supap kompresörler grupunu hare-kete getirir (soğutma cihazından sıcaklık emmek suretile ma-yide daimî surette buhar hasıl olmasından dolayı).
Silindiri yağlamağa mahsus olan yağ anidrid sülfüronin tesirile emülzyon haline gelir ve onunla beraber borulara sevkedilerek, hafif olması hasebile, gerek soğutma cihazında gerek H işaretli haznede mayiin üstünde durur ve bilâhare tek-rar buharlardan emilerek yeniden cevelâna koyulur.
