Fen Lisesi (haftalık 3, yıllık toplam 111 ders saati)

(1)

KİMYA Fen Lisesi (haftalık 3, yıllık toplam 111 ders saati)

GİRİŞ

Kimya maddenin yapısını ve maddede meydana gelen değişmleri inceleyen fen bilimidir. Kimya bilimi diğer bilimlerle, özellikle fizik, matematik ve biyoloji ile sıkı bir bağlılık içindedir. Çağdaş yaşamın bir parçası olup günlük yaşam ve toplumsal ile ekonomik gelişmede önemli rol oynamaktadır. Birçok endüstriler (gıda endüstrisi, enerji endüstrisi, ilaç endüstrisi, kozmetik preparatlar endüstrisi) kimyasız düşünülemez. Her yanlı gelişmeyi sağladığı gibi eleştirel düşünmeyi, yaratmayı, gözlemeyi, problem çözmeyi de sağlar. Sürekli gelişen bir bilim olarak Kimya, bilimin ortaya koyduğu bilgileri öğretim programlarına alarak öğrencilerin bu bilgileri benimsemelerini ve bu bilgilerden yararlanmalarını sağlar.

UZAK HEDEFLER

q Inorganik kimya, teknik endüstri ve gènlük yaşamda ayrı önem taşıyan metal ve çeşitli malzemeler hakkındaki bilgileri genişletebilme.

q Doğal ve yapay elementler, inorganic bileşikler hakkındaki bilgileri geliştirebilme.

q Öğrencilerde kişiliği geliştirebilme, pratik çalışmalarda bağımsız çalışma alışkanlığını kazandırabilme, kimya laboratuvarınd a bulunan araç ve gereçleri kullanabilme, çevreyi koruyabilme.

q Yerel ekonomiye ve toplumsal gelişmeye katkıda bulunabilmek için bilgi ve becerileri geliştirebilme.

(2)

GENEL VE ÖZEL HEDEFLER

Bilgi Açısından:

· Element ve bileşikleri, onların bulunuş, elde ediliş ve kullanışlarını kavrayabilme;

· Metal ve alaşımların elde edilişinde kullanılan maden filizlerini kavrayabilme;

· Günlük yaşamda önemli rol oynayan metal ve malzemeleri (Kireç, alçı, çimento, seramik) kavrayabilme.

Anlama Açısından:

· Metal, metaloid ve ametallerin elde ediliş yöntemlerini anlayabilme;

· Inşaat malzemesi ve diğer malzemelerin elde edilişini anlayabilme;

· Kimyasal ve nükleer enerjiyi anlayabilme.

Uygulama Açısından:

· Uluslararası Yaf ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC) Sistemine göre inorganik bileşikleri adlandırabilme;

· Basit kimyasal bileşikleri (oksitler, asitler, bazlar, tuzlar) adlandırabilme;

· Kompleks bileşikleri adlandırabilme.

Analiz Açısından:

· Atomun elektron yapısını yapısını (s, p, d, f altyörüngeleri) inceleyebilme;

· Elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerin inceleyebilme;

· Elementlerin bulunuşunu, elde edilişini, bileşiklerini ve kullanılışını inceleyebilme.

Sentez Açısından:

· Inorganik bileşikleri (oksitler, asitler, bazlar, tuzlar) kavrayabilme;

· Kompleks bileşikleri (kompleks tuzlar) kavrayabilme.

Değerlendirme Açısından:

· Metal, alaşım, inşaat malzemesi ve ekonomik değeri büyük olan ürünleri ayrıca yaşam standardını yükselten ürünleri değerlendirebilme;

· Çevreyi kirleten metal, tuz ve diğer bileşikleri değerlendirebilme;

· Insanlığın değişik dönemlerinde kullanılan metal, ametal ve metaloidlerin önemini değerlendirebilme.

(3)

PROGRAM İÇERİĞİ

Kategoriler Alt Kategoriler Ders Saati Yüzdelik

%

I. Kimyasal Elementler ve Bileşikleri

1. Elementlerin Periyodik sistemi 4 3.60 2. s – Grubu elementler 15 13.51 3. p – Grubu elementler 49 44.14 4. d ve f – Grubu elementler 10 9.01 5. çekirdek (Nükleer) Reaksiyonları 5 4.50

II. Metaller ve Günlük Yaşamda Ayrı önem Taşıyan

Malzemeler

1. Metal ve alaşımların Teknikteki önemi

17 15.32

2. Inşaat, Endüstri ve Günlük

Yaşamda Kullanılan Malzemeler

11 9.91

Toplam

111 100

(4)

Kategoriler Alt Kategoriler

Program Içeriği Kazanımlar Dersler Arası İlişki

I. Kimyasal Elementler ve

Bileşikleri

I. 1.

Elementlerin Periyodik Sistemi

I. 1. 1. Periyodik Sisteminin Tarihçesi

(Mendeleyev’in Priyodik sistemi;

Periyodik Sistemin çağdaş cetveli)

I. 1. 2. Periyodik sistemin yapısı ve elementlerin periyodik özellikleri

(Elementlerin fiziksel ve kimyasal özellikleri ve periyodik yasa)

Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci:

1. Dobereiner, Newlends, Mendeleev, Lotar Mayer ve Moseley, tarafından yapılan kimyasal elementlerin sıralamasını karşılatırır.

2. Elementlerin periyodik yasaya göre periyodik sisteminde grup ve periyotlara yerleştirir.

3. Elementleri (metal, ametal, metaloid) özelliklerine göre sınıflandırır.

4. Elementlerin Elektron yapılarına göre sınıflandırır (s, p, d, f elementleri)

5. Periyodik özelliklerin (iyonlaşma enerjisi, atom ışınları, elektron eğilimi,

elektronegativite) atomların elektron yapısıyla bağlılığını açıklar.

§ Fizik

(Elementlere ait özelliklerin tespiti)

§ Bioloji

(Biyoelementle rin yaşam için önemi)

§ Enformatik (Periyodik sisteme ait bilgilerin internetten alınması.)

(5)

Kategoriler Alt Kategoriler

Program Içeriği Kazanımlar Dersler Arası İlişki

I. Kimyasal Elementler ve

Bileşikleri

I. 2. s – Grubu elementler

I. 2. 1. Hidrojen (Bulunuşu, özellikleri, elde edilişi, bileşikleri, kullanılışı)

I. 2. 2. Alkali Metaller (Ia grubu elementleri)

(Alkali metallerin özellikleri, elektron yapıları ve

oksidasyon sayıları)

I. 2. 3. Sodyum (Bulunuşu, özellikleri, elde edilişi, bileşikleri ve kullanılışı)

I. 2. 4. Potasyum (Bulunuşu, özellikleri, elde edilişi, bileşikleri ve kullanılışı)

I. 2. 5. Diğer Alkali Metaller

(özellikleri Li, Rb, Fr ve Cs Elementlerinin en önemli bileşikleri)

Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci : 1. s – grubu elementlerini belirler.

2. Hidrojenin bulunuşunu, fiziksel ve kimyasal özelliklerini, elde ediliş ve kullanışını açıklar.

3. Hidrojenin izotoplarını, onların özellik ve yapılarını karşılaştırır.

4. Hidrojenin metal ve ametallerle yaptığı reaksiyonları laboratuvarda deneysel olarak gösterir.

5. Hidrojenin en önemli bileşiklerini (su, amonyak, metal hidrürler, hidrojen peroksit, hodroklorik asit) ayırt eder.

6. Alkali metallerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini, electron yapıları ve oksidasyon sayılarını analiz eder.

7. Sodyumun bulunuşunu, fiziksel ve kimyasal özelliklerini, elde ediliş ve kullanışını açıklar.

8. Sodyumun oksijen ve su ile yaptığı reaksiyonları laboratuvarda deneysel o larak gösterir.

9. Sodyumun bileşiklerinin elde ediliş ve kullanılışlarını açıklar.

10. Potasyumun bulunuşunu, fiziksel ve kimyasal özelliklerini, elde ediliş ve kullanılışını açıklar.

11. Potasyumun oksijen ve su ile reaksiyonunun laboratuvarda deneysel olarak gösterir.

12. Potasyum bileşiklerinin elde ediliş ve kullanılışlarını açıklar.

§ Fizik (s – grubu elementlerinin özelliklerini )

§ Biyoloji (Biyoelement lerin yaşamı için öneminin değerlendiril mesi)

§ Enformatik (s – grubu elementlerine ait bilgilerin internetten alınması)

§ Hekimlik ( Sodyum tuzlarının vücut sıvılarının elektroliti olarak

kullanılması)

§ Tarım (Potasyum tuzlarının yapay gübre olarak

kullanılması)

(6)

I. 2. 6. Toprak Alkali Metaller (IIa grubu elementleri)

(özellikleri, electron yapıları ve oksidasyon sayıları)

I. 2. 7. Magnezyum (Bulunuşu, özellikleri, elde edilişi, bileşikleri)

I. 2. 8. Kalsiyum (Bulunuşu, özellikleri, elde edilişi, bileşikleri)

I. 2. 9. Diğer toprak alkali metaller

(Fiziksel ve kimyasal özellikleri; Be,Ba, Sr, ve Ra elementlerinin en önemli bileşikleri)

13. Li, Rb, Cs, Fr, elementlerinin özelliklerini, kullanılış ve bileşiklerini analiz eder.

14. Toprak alkali metallerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini, elde ediliş ve kullanışlarını açıklar.

15. Magnezyumun bulunuşunu, fiziksel ve kimyasal özelliklerini, elde ediliş ve kullanılışını açıklar.

16. Magnezyumun oksijen, magnezyum oksidin su ve asitler ile reaksiyonunu laboratuvarda deneysel olarak gösterir.

17. Magnezyum bileşiklerini ve onların kullanılışını açıklar.

18. Kalsiyumun bulunuşunu, fiziksel ve kimyasal özelliklerini, elde ediliş ve kullanılışını açıklar.

19. Kalsiyum oksidin su ve asitlerle verdiği reaksiyonları laboratuvarda deneysel olarak gösterir.

20. Kalsiyum bileşiklerini ve onların kullanılışını açıklar.

21. Kalsiyum ve magnezyum tuzlarının sulara sertlik kazandırdığını açıklar.

22. Sodyum, potasyum, kalsiyum ve magnezyumun canlılar için önemini açıklar.

23. Kalsiyum ve magnezyum bileşiklerinin inşaat malzemelerinin yapısında bulunduğunu açıklar.

24. Be,Sr,Ba, Ra, elementlerinin özelliklerini, bileşik ve kullanılışlarını açıklar.

(7)

Kategoriler Alt Kategoriler

Program Içeriği Kazanımlar Dersler Arası İlişki

I. Kimyasal Elementler ve

Bileşikleri

I. 3. p

- Grubu

Elementleri I. 3. 1 Halojen Elementler ( VIIa grubu elementleri)

(özellikleri, elektron yapıları ve oksidasyon sayıları)

I. 3. 2. Fluor

(Bulunuşu, özellikleri, elde edilişi, bileşikleri ve kullanılışı)

I. 3. 3. Klor

(Bulunuşu, özellikleri, elde edilişi, bileşikleri ve kullanılışı)

I. 3. 4. Brom

(özellikleri, elde edilişi, bileşikleri ve kullanılışı)

I. 3. 5. Iyot

(özellikleri, elde edilişi, bileşikleri ve kullanılışı)

I. 3. 6.Halojen elementler (VIa grubun elementleri)

I. 3. 7. Oksijen

(Bulunuşu, özellikleri, elde edilişi, kullanılışı, oksitleri ve onların sınıflandırılması)

1. Periyodik Cetvelde p – grubu elementleri belirler.

2. Halojen elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini, elektron yapıları ve oksidasyon sayılarını açıklar.

3. Fluorün bulunuşunu, özelliklerini, elde ediliş ve kullanılışını açıklar.

4. Fluorün hidrojen, oksijen, sodyum ve kalsiyum ile oluşturduğu bileşikleri ve bu bileşiklerin özellik ile

kullanılışlarını açıklar.

5. Klorün bulunuşunu, özelliklerini, elde ediliş ve kullanılışını açıklar.

6. Klorün hidrojen, oksijen, sodyum ve potasyum ile oluşturduğu bileşiklerive bu bileşiklerin elde ediliş, özellik ve kullanılışlarını açıklar.

7. Bromun bulunuşunu, özelliklerini, elde ediliş ve kullanılışını açıklar.

8. Bromun hidrojen ve oksijen ile oluşturduğu bileşikleri ve bu

bileşiklerin özellik ve kullanılışlarını açıklar.

9. Iyodun bulunuşunu, özelliklerini, elde ediliş ve kullanılışını açıklar.

10. Iyodun hidrojen ve oksijen ile

oluşturduğu bileşikleri, onların özellik ve kullanılışlarını açıklar.

11. Halojen elementlerini özelliklerini (fiziksel hali, çözünürlük, aktiflik ve renk) laboratuvarda deneysel olarak gösterir.

§ Fizik

(Elementlere ait ézelliklerin tespiti)

· Biyoloji (Biyoelementle rin yaşam için önemi)

· Inşaat (Inşaat malzemelerinin bileşimi)

· Tarım (Azot ve fosfor gübreleri)

· Hekimlik (p – grubu elementlerin hastalıkların teşhisinde ve ilaç üretimindeki kullanılışı.

§ Enformatik (p – grubu elementlerine ait bilgilerin

internetten alınması)

(8)

I. 3. 8. Ozon ve Kullanılışı (Yapısı, özellikleri, elde ediliş ve kullanılışı)

I. 3. 9. Su

(Doğada bulunuşu, kullanılışı, yapı ve özellikleri)

I. 3. 10. Kirli sular

(kirli suların sınıflandırılması ve temizlenmesi)

I. 3. 11. Kükürt

(Bulunuşu, özellikleri, bileşikleri, elde ediliş ve kullanılışı)

I. 3. 12. Sülfürik Asit (özellikleri, elde edilişi, kullanılışı ve tuzları)

I. 3. 13. Via grubunun Diğer elementleri

(Se,Te ve Po elementlerinin yapısı, özellik ve bileşikleri)

I. 3. 14. Va Grubu Elementleri (özellikleri, elektron yapıları ve oksidasyon sayıları)

I. 3. 15. Azot

(Bulunuşu, özellikleri, elde ediliş, bileşikleri ve

kullanılışı)

12. Halijen elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini, elektron yapılarını ve oksidasyon sayılarını açıklar.

13. Oksijenin bulunuşunu, özelliklerini, elde ediliş ve kullanılışını açıklar.

14. Oksijenin allotropik şekillerini ve bileşiklerini (oksit ve peroksitleri) açıklar.

15. Ozonun bulunuşunu, özelliklerini, elde ediliş ve kullanılışını açıklar.

16. Doğal suların sınıflandırılmasını, bulunuşunu, özelliklerini, doğadaki döngüsünü ve kullanılışını açıklar.

17. Suları kirlilik derecesine göre sınıflandırır ve temizleme yöntemlerini açıklar.

18. Kükürdün bulunuşunu, özelliklerini, elde ediliş ve kullanılışını açıklar.

19. Kükürdün allotropik şekillerini ve bileşiklerini (oksitler ve sülfürik asit) açıklar.

20. Sülfürik asidin elde ediliş

yöntemlerini ve edndüstrinin değişik alanlarında kullanılışını açıklar.

21. Se, Te ve Po, elementlerinin özelliklerini, bileşiklerini ve bileşiklerin kullanılışını açıklar.

22. VIa grubu elementleri ve bileşiklerinin özelliklerini laboratuvarda deneysel olarak gösterir.

23. Va grubu elementlerinin fiziksel ve kimyasal özelliklerini, elektron yapılarını ve oksidasyon sayılarını açıklar.

(9)

I. 3. 16. Nitrik Asit

(özellikleri, elde ediliş ve kullanılışı)

I. 3. 17. Amonyak ve Azot Gübreleri

(özellikleri, elde edilişi; azot gübreleri – elde edilişi ve kullanılışı)

I. 3. 18. Fosfor

(Bulunuşu, özellikleri, bileşikleri ve kullanılışı)

I. 3. 19. Fosfor Gübreleri (elde edilişi, sınıflandırılması, kullanılışı ve önemi)

I. 3. 20. Va Grubunun Diğer Elementleri

(As, Sb, Bi, elementlerinin elektron yapıları, özellikleri ve bileşikleri)

I. 3. 21. IVa Grubu Elementleri

I. 3. 22. Karbon ve Inorganik Bileşikleri

(Bulunuşu, özellikleri, inorganik bileşikleri ve bu bileşiklerin kullanılışı)

I. 3. 23. Silisyum ve Silikatlar (Bulunuşu, özellikleri, kullanılışı, silikatlar ve kullanılışı)

24. Azotun bulunuşunu, özelliklerini, elde ediliş ve kullanılışını açıklar.

25. Azotun oksijen ve hidrojen ile oluşturduğu bileşikleri adlandırır ve bu bileşiklerin özellik ve

kullanılışlarını açıklar.

26. Amonyağın meydana gelmesini formüllerle gösterir ve nitric asit ile azot gübrelerinin elde edilişini açıklar.

27. Fosforun bulunuşunu, özelliklerini, elde ediliş ve kullanışını açıklar.

28. Fosforun allotropik şekillerini ve bileşiklerini ayırt eder.

29. Fosforik asidin elde edilişini formüllerle gösterir ve fosfor gübrelerini açıklar.

30. As, Sb ve Bi elementlerinin özelliklerini, bileşiklerini ve kullanılışlarını açıklar.

31. Va grupu elementlerinin ve bileşiklerinin özelliklerini, laboratuvarda deneysel olarak gösterir.

32. IVa grubu elementlerinin fiziksel ve kimyasal özelliklerini, elektron yapılarını ve oksidasyon sayılarını açıklar.

33. Karbonun bulunuşunu, allotropik şekillerini, özellik ve kullanılışını açıklar.

34. Karbon bileşiklerini (inorganik ve organik) yapı ve özelliklerine göre ayırt eder.

35. Silisyumun bulunuşunu, allotropik şekillerini, özellik ve kullanılışını açıklar.

36. Silisyumun hidrojen, oksijen, karbon ve halojen elementlerle oluşturduğu bileşiklerin özellik ve kullanılışlarını

(10)

I. 3. 24. IVa Grubun Diğer elementleri

(Ge,Sn ve Pb elementlerinin elektron yapısı, özellikleri, bileşikleri ve kullanılışı)

I. 3. 24. IIIa Grubu elementleri (Bulunuşu, fiziksel ve kimyasal özellikleri, elektron yapısı )

I. 3. 25. Bor

(Fiziksel ve kimyasal özellikleri, bileşikleri ve kullanılışı)

I. 3. 26. Alüminyum (Bulunuşu, fiziksel ve kimyasal özellikleri, kullanılışı, bileşikleri ve onların amfoter özellikleri ve kullanılışı)

I. 3. 27. IIIa Grubunun Diğer elementleri

( Ga, In ve Tl, elementlerinin elektron yapısı, özellikleri, bileşikleri ve kullanılışı )

I. 3. 28. Soy Gazlar (VIIIa Grubu Elementleri)

(Elektron yapıları, özellikleri ve kullanılışı)

açıklar.

37. Inşaat malzemesi olarak silikatların önemini değerlendirir.

38. Ge,Sn ve Pb elementlerinin ve bileşiklerinin özellik ve kullanışlarını açıklar.

39. IVa grubu elementleri ve bileşiklerinin laboratuvarda

özelliklerini deneysel olarak gösterir.

40. IIIa grupu elementlerinin fiziksel ve kimyasal özelliklerini, elektron yapı ve oksidasyon sayılarını açıklar.

41. Bor’un bulunuşunu, elde ediliş ve özelliklerini, bileşiklerini ve onların kullanılışlarını açıklar.

42. Alüminyumun bulunuşunu, elde ediliş ve özelliklerini, alaşımlarını ve

onların kullanılışını açıklar.

43. Alüminiyum bileşiklerini sınıflandırır ve kullanılışlarını açıklar.

44. IIIa grubu elementleri ve bileşiklerinin özelliklerini laboratuvarda deneysel olarak gösterir.

45. Ga, In ve Tl elementleri ve

bileşiklerinin özellik ve kullanılışını açıklar.

46. VIIIa grup elementlerinin elektron yapılarını, bileşik ve kullanılışını açıklar.

(11)

Kategoriler Alt Kategoriler

Program Içeriği Kazanımlar Dersler Arası İlişki

I. Kimyasal Elementler ve

Bileşikleri

I. 4. d ve f Grubu Elementleri

I. 4. 1. Geçici elementler (Bulunuşu, özellikleri, elktron yapıları ve oksidasyon sayıları)

I. 4. 2. Nikel

(Bulunuşu, özellikleri bileşikleri ve kullanılışı)

I. 4. 3. Krom

(Bulunuşu, özellikleri, bileşikleri ve kullanılışı)

I. 4. 4. Mangan

(Bulunuşu özellikleri, bileşikleri ve kullanılışı)

I. 4. 5. Kompleks Bileşikler (Yapıları, adlandırılmaları, özellikleri ve kullanılışları)

I. 4. 6. f- Grubu Elementler (Lantanitler ve Aktinitler;

özellikleri, bileşikleri ve kullnılışları)

1. Peryodik Cetvelde d – grubu elementleri belirler

2. Geçici elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini, elektron yapılarını,

oksidasyon sayılarını açıklar.

3. Nikelin bulunuşunu, elde ediliş ve özelliklerini, bileşik ve kullanılışını açıklar.

4. Kromun bulunuşunu, elde ediliş ve özelliklerini, bileşik ve kullanılışını açıklar.

5. Manganın bulunuşunu, elde ediliş ve özelliklerini, bileşik ve kullanılışını açıklar.

6. Krom, mangan, demir ve nikelin

kompleks bileşiklerinin yapısını inceler.

7. Uluslararası Saf ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC) sistemine göre kompleks bileşikleri adlandırır.

8. Kompleks bileşiklerin günlük hayatta ve pratikteki (hekimlik, eczacılık, biyoloji) önemi değerlendirir.

9. Geçici elementlerin ve bileşiklerinin özelliklerini laboratuvarda deneysel olarak gösterir.

10. f – Grubu elemetlerinin (lantanit ve aktinitler) özelliklerini, elektron yapıları ve karanlıklarını açıklar.

§ Fizik (Geçici elementlerin özelliklerini belirler)

§ Biyoloji (Geçici elementlerin canlılar için önemi)

§ Enformatik (Geçici metallere ait bilgilerin internetten alınması)

§ Eczacılık (Kompleks bileşiklerin ilaç

üretiminde kullanılması)

· Tarım (Geçici metallerin tarım için önemi)

(12)

Kategoriler Alt Kategoriler

Program Içeriği Kazanımlar Dersler Arası İlişki I. Kimyasal

Elementler ve Bileşikleri

I. 5. Nükleer

Reaksiyonlar

I. 5. 1. Radyoaktivite (çekirdekteki değişmeler, radyoaktif elementlerin özellikleri, radyasyon çeşitleri, uranyumun parçalanması)

I. 5. 2. Nükleer, Fisyon ve Fuzyon

(Fisyon ve Fuzyonun anlatımı, aralarındaki farklar)

I. 5. 3. Nükleer

Reaksiyonların Uygulanması (Teşhis ve teknikte

radyoaktif elementler, radyo aktivitenin çevreye etkisi)

Bu konuları başarıyla tamamlayan her öğrenci:

1. Nükleer reaksiyonlar sırasındaki değişmeleri açıklar.

2. Nükleer reaksiyonları kimyasal reaksiyonlardan ayırt eder.

3. Fisyonu fusyondan ayırt eder.

4. Nükleer reaksiyonlar sırasında çevreye yayılan alfa, beta ve gama ışınları inceler.

5. Radyoaktivitenin çevreye zararlarını değerlendirir.

6. Radyoaktif elementlerin teşhislerdeki önemini değerlendirir.

§ Fizik (Kimyasal elementlerin özelliklerinin belirlenmesi)

· Biyoloji

( Radyasyonun canlılara etkisi)

· Hekimlik (Radyoaktif elementlerin

teşhislerde kullanılışı)

§ Enerjetik (Ekonomide nükleer enerjinin elde edilişi)

§ Enformatik (Radyoaktivite ve radyoaktif elementlere ait bilgilerin

internetten alınması)

(13)

Kategoriler Alt

Kategoriler

Program Içeriği Kazanımlar Dersler Arası

İlişki

II. Günlük yaşamda ayrı önem Taşıyan Metal ve Malzemeler

II. 1.

Teknikte kullanılan Metal ve Alaşımlar

II. 1. 1. Metaller

(özellikleri, bulunuşu, önemi ve kullanılışı)

II. 1. 2. Metallerin Kristal Yapısı (Metallerin yapısı ve yapının fiziksel özellikleri ve bağlılığı) II. 1. 3. Alaşımlar (legürler)

(Elde edilişi, özellikleri ve kullanılışı)

II. 1. 4. Demir

(Bulunuşu, filizleri, elde edilişi, çeşitleri ve kullanılışı)

II. 1. 5. Çelik

(özellikleri, elde ediliş yöntemleri ve kullanılışı)

II. 1. 6. Bakır

(Bulunuşu, filizleri, filizlerin saflaştırılması ve kullanılışı) II. 1. 7. Kurşun

(Bulunuşu, filizleri, filizlerin saflaştırılması, elde edilişi ve kullanılışı)

II. 1. 8. çinko

(Bulunuşu, filizleri, elde edilişi ve kullanılışı)

II. 1. 9. Saf Metaller

(özellikleri, bulunuşu, alaşımları ve kullanılışı)

II. 1. 10. çevre kirliliği

(Ağır metallerin çevreyi kirletmesi, kirliliği önlemesi ve kirli suların temizlenmesi)

1. Metallerin özelliklerini ve kullanılışını açıklar.

2. Metallerin kristal şebeke çeşitlerini ayırt eder.

3. Teknik ve günlük yaşamda kullanılan en önemli metal ve alaşımları

karşılaştırır.

4. Demir alaşımlarını, demirin

özelliklerini, elde edilişini, özellik ve kullanılışını açıklar.

5. Ham demirin elde edilişini inceler ve yüksek fırınlardaki olayları açıklar.

6. Çeliğin elde ediliş yöntemlerini, özellik ve kullanılışını açıklar.

7. Paslanmanın (korozyon) endüstri ve ekonomideki zararlarını açıklar.

8. Bakırın bulunuşunu, elde edilişini, özelliklerini , kullanılışını, bileşik ve alaşımlarını açıklar.

9. Kurşunun bulunuşunu, elde edilişini, özelliklerini, kullanılışını, bileşik ve alaşımlarını açıklar.

10. Çinkonun bulunuşunu, elde edilişini, özelliklerini, kullanılışını, bileşik ve alaşımlarını açıklar.

11. Soy metallarein (altın, gümüş, platin) özelliklerini, elde ediliş ve

alaşımlarını açıklar.

12. Ağır metallerin sağlığa etkisini ve çevreyi ne derecede kirlettiklerini açıklar.

§ Fizik (Metal özelliklerinin belirlenmesi)

§ Biyoloji (Metallerin günlük

yaşamdaki önemi ve ağır

metallerin etkisi)

· Enformatik (Metallere ait bilgilerin internetten alınması

· Jeoloji (Metal filiz ve

minerallerinin doğada

bulunuşu)

· Madencilik (Filizlerin zenginleştirilmes i ve işlenmesi)

· Metalurji (Metallerin elde ediliş

yöntemleri)

(14)

Kategoriler Alt Kategoriler

Program Içeriği Kazanımlar Dersler Arası İlişki

II. Metaller ve Günlük Yaşamda Ayrı önem Taşıyan Malzemeler

II. 2. Inşaat, Endüstri ve Günlük Yaşamda Kullanılan malzemeler

II. 2. 1. Bağlayıcı malzemeler (Hidraulik olanlar ve hidraulik olmayanlar)

II. 2. 2. Kireç

II. 2. 3. Alçı

II. 2. 4. Çimento

(Ilkel maddesi, elde edilişi ve türleri)

II. 2. 5. Seramik

(Ilkel maddesi, elde edilişi, özellikleri, türleri ve kullanılışı)

II. 2. 6. Cam

(Ilkel maddesi, elde edilişi, özellikleri, türleri ve kullanılışı)

1. Inşaat ve günlük yaşamda kullanılan malzemeleri (kireç, alçı, çimento, seramik ve cam) birbirinden ayırt eder.

2. Hidraulik olan malzemeleri hidraulik olmayanlardan ayırt eder.

3. Kirecin ilkel maddesini, elde ediliş ve kullanılışını açıklar.

4. Alçının ilkel maddesini, özelliklerini, elde ediliş ve kullanılışını açıklar.

5. Çimentonun ilkel maddesini,

özelliklerini elde ediliş ve kullanılışını açıklar.

6. Camın ilkel maddesini, türlerini, elde edilişini, özelliklerini, işleniş ve kullanışını açıklar.

7. Seramiğin ilkel maddesini, elde edilişini, özelliklerini, türlerini ve kullanılışını açıklar.

8. Seramik ve camın inşaatçılık, evcilik, ambalajlama ve laboratuvardaki önemini değerlendirir.

§ Fizik (Inşaat malzemelerin in önemi)

§ Enformatik (Inşaat malzemeleri ne ait bilgilerin internetten alınması)

· Inşaatçılık (Inşaat malzemesi nin kullanılışı)

· Jeoloji (ilkel maddelerin bulunuşu)

· Mineraloji (minerallerin bulunuşu, kullanılışı)

(15)

METODOLOJİK YÖNERGELER

Kimya dersi plan ve programının gerçekleştirilebilmesi için çalışmalarda değişik yöntem ve tekniklerin (bilgi edinme, tekrarlama, pekiştirme, alıştırma, ödev yapma, proje yapma, pratik çalışma, ayrıca çizim, diyagram, model, grafik, laboratuvar araçları, ölçme araçları gibi teknik araç ve gereçleri kullanma, internet kullanma) uygulanması gerekir.

Kimya derslerinde uygulanacak olan yöntem ve teknikler öğretmenin seçimine bırakılmıştır. Yöntem ve teknik seçerken öğrencilerin istem ve ihtiyaçları, konuların içeriği, didaktik kurallar, öğrencilerin bilgi seviyesi v.b. göz önünde bulundurulmalıdır.

Öğrencilerle çalışmada uygulanabilecek yöntem ve teknikler öğrenim çeşitleri kadar çoktur. Öğretim yöntem ve tekniklerin program içeriklerinin kolay öğrenilmesini sağlayabileceği gibi bilgi ve alışkanlıkların, yetenek, tutum ve değerlerin, özellikle günlük

problemlerin çözümü için gereken bilgilerin de uygulanmasını sağlamalıdır. Öğretimde uygulanabilecek bazı yöntem ve teknikler aşağıda verilmiştir:

· Doğrudan öğretim (anlatma, açıklama, alıştırma, örnek verme);

· Dolaylı öğretim (inceleme, keşfetme, problem çözme);

· Sorularla öğretim (öğrencilere soru sorma);

· Tartışma ve işbirliğiyle öğretim (küçük ve büyük gruplarla, bütün sınıfta çalışma);

· Düşünme ile öğretim (eleştirel düşünme, yapıcı düşünme, problemleri bilgisayar aracılığı ile çözme);

· Proje yapmakla öğretim;

· Gösteri ve deney yapmakla öğretim;

· Multimedial araçlarla, özellikle bilgisayar aracılığı ile öğretim;

· Bağımsız inceleme ile öğretim;

· Doğa ve endüstri objelerinde öğretim.

Sözü geçen yöntem ve tekniklerin uygun didaktik araç ve gereçlerle birlikte uygulanması gerekir, aksi taktirde beklenen sonuçlara ulaşılamaz.

(16)

Değerlendirme

Bireylere verilen eğitim sonunda, istenen yönde bazı davranışların oluşması beklenir. Bu davranışların oluşup oluşmadığını, oluştu ise ne derecede oluştuğunu saptamak için değerlendirmeye; değerlendirmenin yapılabilmesi için de ölçüye ihtiyaç vardır. Öğretimde uygulanan değerlendirmenin birkaç türü vardır:

· Yapıcı değerlendirme;

· Tehşis edici değerlendirme;

· Toplam değerlendirme;

· Teşvik edici değerlendirme.

Değişik konuların işlenmesinden sonra yapılan her değerlendirme iyi sonuçlar vermektedir. Bu tür değerlendirmeler gerek öğrencilerde gözlenen davranışlar, gerekse eğitim sistemi hakkında önemli bilgiler verir. Son değerlendirme öğrencilerin tüm aktivitelerini (sözlü cevaplar, projeler, seminerler, gruptaki davranışlar, deneyler sırasında edinilen yetiler, ev ödevleri, test sonuçları, sınavlar v.b.) içine almaktadır.

Öğretim sürecinde öğrencilere kazandırılacak olan davranışlar üç alanda toplanabilir:

· Bilişsel alan;

· Duyuşsal alan;

· Devinimsel alan.

Öğretmen, program içeriklerini değerlendirirken çeşitli araç ve teknikler uygular. Program içerikleri (bir konu, bir bölüm, bir sömestre ya da yarıyıl ve ders yılı sonu) gerçekleştirildikten sonra öğrenciler notlarla değerlendirilir.

Değerlendirme sonuçları öğrenci , veli ve eğitim yöneticileri için açık olmalıdır.

Değerlendirme sonuçları değişik amaçların gerçekleştirilmesinde yararlı olur. Örneğin:

1. Öğrenci başarılarının saptanması;

2. Öğrencilere derslerle ilgili bilgilerin saptanması;

3. Öğrencilerin teşvik edilmesi;

4. Öğrenci gelişmelerinin sağlanması;

5. Güncel becerilerinin saptanması;

6. Öğrenci becerilerinin saptanması;

7. Kendini ve diğerlerini değerlendirme esnasında öğretim kalitesinin düzeltilmesi.

(17)

Kaynakça ve Ders Araç ile Gereçleri

Kimya dersi öğretim plan ve programın gerçekleştirilebilmesi için öğretmen ve öğrenciler aşağıdaki kaynakça ve ders araç ile gereçlerinden yararlanabilir:

Türkçe Kaynakça:

1. H. Çağırgan , M. Ay: Fen Bilgisi 8, MEB – Ankara, 1999.

2. C. Yetkin, I Gülbay: Kimya, lise1, MEB – Ankara, 2001.

3. G. Kızıldağ, I. Gülbay: Kimya, lise2, MEB – Ankara, 2001.

4. Y. Koroliya: Kimya 7, Priştine, 1996 5. Y. Koroliya: Kimya 8, Priştine, 1996.

Ders Araç ve Gereçleri

1) Kimya laboratuvarı ya da mobil laboratuvar;

2) Kimya kitapları, elkitapları, praktikumlar, iz defterleri;

3) Mesleki ve bilimsel dergiler, sözlükler, ansiklopediler;

4) Elementlerin periyodik cetveli, fotograflar, modeler, şemalar, diyagramlar, maketler, mineraller koleksiyonu;

5) Multimedyal araçlar (bilgisayar programları, internet, CD);

6) Videorekorderli TV araç, grafoskop, fotoslaydlar, videokasetler;

Kaynak ve ders araç ile gereçlerin seçimini Kimya öğretmeni, okuldaki koşulları ve kimya dersi genel ve özel amaçlarını gözönünde bulundurarak yapar.

Aynı imkanlar öğrencilere de tanınmalıdır.