Beta
YARGITAY KARARLARI IŞIĞINDA MİLLETLERARASI MİRAS HUKUKU
Prof. Dr. Nuray EKŞİ
Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı
Yayın No : 2875 Hukuk Dizisi : 1415
1. Baskı – Nisan – 2013 - İSTANBUL
ISBN 978 - 605 - 377 - 899 - 8
Cop yright© Bu ki ta b›n bu ba s› s› n›n Tür ki ye’de ki ya y›n hak la r› BE TA Ba s›m Ya y›m Da €› t›m A.fi.’ye ait tir. Her hak k› sak l› d›r. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra f› k›s men ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fo to ko pi, fak si mi le ve ya bafl ka her han gi bir fle kil de ço €al t› la maz, da €› t› la maz. Nor mal öl çü yü aflan ik ti bas lar ya p› la maz. Nor mal ve ka nu nî ik ti bas lar da kay nak gös te ril me si zo run lu dur.
Dizgi : Beta Bas›m A.fi.
Baskı - Cilt : Yazın Basın Yayın Matbaacılık Trz.Tic.Ltd.fiti. (Sertifika No: 12028) Çiftehavuzlar Cd. Maltepe Mh. Prestij ‹fl Merkezi No: 27/806 K:9 Zeytinburnu/‹STANBUL
0212 565 01 22 - 0212 565 02 55 Kapak Tasarım : Gökhan Ayrancı
Beta BASIM YAYIM DAĞITIM A.Ş.
Narlıbahçe Sokak Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL
Tel : (0-212) 511 54 32 - 519 01 77 Fax: (0-212) 511 36 50
www.betayayincilik.com
Değerli Hocam Prof. Dr. İlhan Ulusan’a
saygılarımla...
ÖNSÖZ
Bu kitap, “Avrupa’da Sınıraşan Davalar Çalıştayları Dizisi” [Series of Workshops: Cross-Border Litigation in Europe Workshop No 3] Proje- si kapsamında Aberdeen Üniversitesi Milletlerarası Özel Hukuk Mer- kezi tarafından düzenlenen ve 1 Şubat 2013 tarihinde gerçekleştirilen
“Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Katılım Sürecinde AB Milletlerarası Özel Hukukuna Bakış Açısı ve Katılım Açısından Sonuçları” [Turkish Pers- pectives on EU Private International Law in Preparation for Turkish Ac- cession to the EU and Implications for the Accession] konulu çalıştayda sunulan “MÖHUK’un Mirasa İlişkin Hükümlerinin Avrupa Birliği Miras Tüzüğü ile Karşılaştırılması” [Comparison of the Provisions of the Turkish PILA in Relation to Succession with the EU Succession Regulation] adlı tebliğimizin hazırlanması vesilesiyle yayın hayatına kazandırılmıştır.
Tashihlerde yardımcı olan değerli meslektaşlarım İstanbul Üniver- sitesi Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı öğretim görevlileri Ar. Gör. Dr.
Enver Arıkoğlu ve Ar. Gör. Elif Başkaracaoğlu’na; Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul İcra ve İflas Anabilim Dalı öğretim üye- si Yrd. Doç. Dr. Efe Dırenisa’ya; kaynak temininde katkılarından dola- yı Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kütüphanesi Uzmanı Serpil Yıldırım’a ve Atılım Üniversitesi Kütüphanesi Uzmanı Merve Nalbant’a içten teşekkür ederim.
Kitabın basısının kısa sürede gerçekleşmesini sağlayan Beta Yayıne- vinin değerli yöneticisi Sayın Seyhan Satar’a; dizgisini özenle yerine geti- ren Sayın Veysel Coşkun ve Gülgonca Çarpık’a; kapak tasarımını yapan Gökhan Ayrancı’ya teşekkür ederim. Kitabın, faydalı olmasını temenni ederim.
Prof. Dr. Nuray EKŞİ Mart 2013, Çekmeköy
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ ... V KISALTMALAR ...XVII
GİRİŞ ...1 I. MİRAS DAVALARININ MİLLETLERARASI NİTELİĞİNİN
TAYİNİ VE BU DAVALARIN HUKUKÎ REJİMİ ...1 II. TÜRK MİLLETLERARASI MİRAS HUKUKUNUN TARİHÇESİ ...4 III. TÜRKİYE’DE VEFAT EDEN YABANCILARA İLİŞKİN
İŞLEMLER VE CENAZE NAKİLLERİ ...8 A. Türkiye’nin Taraf Olduğu Antlaşmalara Göre Türkiye’de
Vefat Eden Yabancılarla İlgili İşlemler ...8 B. Nüfus Hizmetleri Kanunu ve Bu Kanuna İlişkin
Yönetmelik Hükümlerine Göre Türkiye’de Vefat Eden
Yabancılarla İlgili İşlemler ...11 C. Yabancıların Ölüm Olaylarının Bildirilmesi ve Ölen
Yabancıların Terekelerine Uygulanacak Esaslara İlişkin
Adalet Bakanlığı’nın 71/1 Nolu Genelgesi ...13 Birinci Bölüm
YABANCILIK UNSURU TAŞIYAN MİRAS DAVALARINDA TÜRK MAHKEMELERİNİN MİLLETLERARASI YETKİSİ I. İÇ HUKUKTA MİRASA İLİŞKİN YETKİ KURALLARI ...19
A. Türk Medenî Kanunu ve HMK’daki Yetki Kuralları ...19 B. İç Hukuktaki Mirasa İlişkin Yetki Kurallarının
Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisini Tayinde
Ne Ölçüde Kullanılacağı Sorunu ...22
VIII
II. İKİ TARAFLI KONSOLOSLUK ANTLAŞMALARINDA
YERALAN MİLLETLERARASI YETKİ KURALLARI ...24 III. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK VE USUL HUKUKU
HAKKINDA KANUN’UN 43. MADDESİ ...27 İkinci Bölüm
YABANCILIK UNSURU TAŞIYAN MİRAS DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK
I. MÖHUK’UN 20. MADDESİ UYARINCA MİRASIN ESASINA UYGULANACAK HUKUKUN TAYİNİ ...31 A. MÖHUK’un 20. Maddesinde Yer Alan Kanunlar İhtilâfı Kuralı ...33 B. MÖHUK’un 20. Maddesinin Gösterdiği Hukukun
Uygulama Alanı ...39 1. Genel Olarak ...39 2. Tapu Kanunu’nun 35. Maddesi ...40 C. MÖHUK’un 20. Maddesinin Gösterdiği Hukukun
Uygulama Alanı Dışında Kalan Konular ...40 1. Miras Davalarında Önsorun Olarak Ortaya
Çıkan Şahsın Hukuku ve Aile Hukukuna İlişkin Meselelerin MÖHUK’un 20(1). Maddesinin
Uygulama Alanı Dışında Kalması ...40 2. Mirasın Açılmasının, İktisabının ve Taksiminin
MÖHUK’un 20(1). Maddesinin Uygulama Alanı
Dışında Kalması ...42 3. Ölüme Bağlı Tasarruf Yapma Ehliyetine ve Ölüme
Bağlı Tasarrufların Şekline Uygulanacak Hukuk ...47 a. Ölüme Bağlı Tasarruf Yapma Ehliyetine
Uygulanacak Hukuk ...47 b. Ölüme Bağlı Tasarrufların Şekline Uygulanacak
Hukuk ...49 aa. Ölüme Bağlı Tasarrufların Şeklî Geçerliliği
ile Esası Yönünden Geçerliliğinin
Birbirinden Ayrılması ...49 bb. MÖHUK’un 20(4). Maddesine Göre Ölüme Bağlı
Tasarrufların Şekline Uygulanacak Hukuk ...50 cc. Türkiye’nin Taraf Olduğu Antlaşmalara
Göre Ölüme Bağlı Tasarrufların Şekline
Uygulanacak Hukuk ...54
IX aaa. İki taraflı Konsolosluk Antlaşmalarında
Ölüme Bağlı Tasarrufların Şekline
Uygulanacak Hukuk ...54 bbb. Vasiyet Tasarruflarının Şekline
Uygulanacak Hukuk Hakkında Lahey
Konvansiyonu ...55 c. Ortak Vasiyetnamelerden Doğan Kanunlar
İhtilâfı Sorunları ...59 d. Ölüme Bağlı Tasarruflarda Kullanılan
Kavramların Yorumlanmasına Uygulanacak Hukuk ....64 4. Mirasta Usule İlişkin Konulara ve İhtiyati Tedbirlere
Lex Fori’nin Uygulanması ...65 II. MÖHUK’UN 20. MADDESİNİN GÖSTERDİĞİ ÜLKE
HUKUKUNUN UYGULANMASINI ENGELLEYEN HALLER ...66 A. Kamu Düzeni ...66 B. Müdahaleci Normlar ...73 C. Türkiye’nin Taraf Olduğu Mirasa İlişkin Milletlerarası
Antlaşmalar ...75 1. Vasiyetnamelerin Tescili Konusunda Bir Usul
Kurulmasına Dair Avrupa Sözleşmesi ...76 2. Vasiyet Tasarruflarının Şekline Uygulanacak Hukuk
Hakkında Lahey Konvansiyonu ...78 3. Konsolosluk Antlaşmaları ...80 III. MİRAS HUKUKU ALANINDA ATIF TEORİSİNİN
UYGULANMAMASI ...82 IV. MİRASÇISIZ TEREKENİN TÜRK DEVLETİNE KALMASI ...85
Üçüncü Bölüm
MİRASA İLİŞKİN YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİ
I. MİRASA İLİŞKİN YABANCI MAHKEME KARARLARININ
“TANIMASI” VE “TENFİZİ” ARASINDAKİ FARKLAR ...91 II. MİRASA İLİŞKİN YABANCI MAHKEME KARARLARININ
TANINMASI VE TENFİZİNİN HUKUKÎ DAYANAKLARI ...94 III. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK VE USUL HUKUKU
HAKKINDA KANUNA GÖRE TANIMA VE TENFİZ ...97
X
A. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında
Kanuna Göre Tanıma ve Tenfiz Usulü ...97 1. Tanıma ve Tenfiz Davalarında Görevli Mahkeme ...97 2. Tanıma ve Tenfiz Davalarında Yetkili Mahkeme ...98 3. Tenfiz Davası Müstakil Dava Olmasına Rağmen
Tanıma Davasının Müstakil Olarak veya Mevcut
Dava İçinde Açılabilmesi ...98 4. Tanıma ve Tenfiz Davalarının Hukukî Yararı
Bulunan Herkes Tarafından Açılması...99 a. Genel Kural...99 b. Yabancı Mahkemece Karar Bağlanan Davaya
Taraf Olmayan Mirasçılar Tarafından Tanıma
veya Tenfiz Davasının Açılması ...99 5. Tanıma ve Tenfizde Dava Dilekçesinin İçeriği ve
Dilekçeye Eklenecek Belgeler ...104 6. Tanıma ve Tenfiz Davasında Davacının Yabancı
Olması Halinde Teminat Yatırması ...105 7. Tanıma ve Tenfiz Davalarının Basit Yargılama
Usulüne Tabi Olması ...106 B. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında
Kanuna Göre Tanımanın ve Tenfizin Şartları ...106 1. Tanımanın ve Tenfizin Önşartları ...106 a. Kararın Yabancı “Mahkeme” Tarafından Verilmesi...106
b. Yabancı Mahkeme Tarafından Verilmekle Beraber
“İlam” Niteliğinde Olmayan Kararlar ...106 c. Yabancı Mahkeme Kararının Özel Hukuka İlişkin
Olması ...107 d. Yabancı Mahkeme Kararının Kesinleşmiş Olması ...107 2. Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanıması ve
Tenfizinin Esasa İlişkin Şartları ...107 C. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında
Kanuna Göre Tanıma ve Tenfiz Kararı ...108 IV. YABANCI VERASET İLAMLARININ TANIMASI VE
TENFİZİNDE TAPU KANUNU’NUN 37. MADDESİNİN ROLÜ ....109 V. YARGITAY KARARLARINDA MİRASA İLİŞKİN YABANCI
MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNİ
ENGELLEYEN HALLER ...111
XI A. Yabancı Ülkelerde Belediye veya Noterlerde Düzenlenen
Veraset Belgeleri ...111 1. Yabancı Belediye veya Noterler Tarafından
Düzenlenen Veraset Belgelerinin Tanıma ve Tenfize
Konu Teşkil Etmemesi ...111 2. 2011 Yılında Türk Medenî Kanunu ve Noterlik
Kanunu’nda Yapılan Değişiklikten Sonra Yabancı Noterler Tarafından Düzenlenen Mirasçılık
Belgelerinin Türkiye’deki Sonuçları ...113 a. 2011 Yılında Türk Medenî Kanunu’nda Yapılan
Değişiklikten Sonra Yabancı Noterler Tarafından Düzenlenen Mirasçılık Belgelerinin Türkiye’deki
Sonuçları ...113 b. 2011 Yılında Noterlik Kanunu’nda Yapılan
Değişiklikten Sonra Yabancı Noterler Tarafından Düzenlenen Mirasçılık Belgelerinin Türkiye’deki
Sonuçları ...116 B. Veraset İlamlarının Kesinleşmemiş Olması Sebebiyle
Tanımaya Elverişli Olmadıkları ...122 1. Yabancı İlamın Kesinleşip Kesinleşmediğinin Kararı
Veren Mahkemenin Hukukuna Göre Belirlenmesi ...122 2. Yabancı Veraset İlamları Açısından Kesinleşmenin
İncelenmesi ...124 3. Türk Mahkemesinde Tanıma veya Tenfize Konu
Olan İlama Karşı Verildiği Ülkede Kanun Yoluna
Başvurulmasının Tanıma veya Tenfiz Üzerindeki Etkisi ....133 C. Münhasır Yetki Sebebiyle Türkiye’deki Taşınmazlarla
İlgili Yabancı Veraset İlamlarının Tanınmaması ...137 D. Yabancı Mahkeme Tarafından Verilen Mirasın Açılmasına
İlişkin Kararın Tanınıp Tanınmayacağı Meselesi ...145 VI. YABANCI ÜLKELERDE DÜZENLENEN
VASİYETNAMELERİN TENFİZİ TALEPLERİNİN
GERÇEK ANLAMDA TENFİZ TEŞKİL ETMEMESİ ...147 A. 743 Sayılı Türk Medenî Kanunu Açısından
“Vasiyetnamenin Tenfizi” Kavramı ...147 B. 1982 Yılına Kadar Olan Süreçte Yabancı Ülkelerde
Düzenlenen Vasiyetnamelerin Yerine Getirilmesine
İlişkin Yargıtay Uygulaması ...148
XII
C. 1982 Yılında 2675 Sayılı MÖHUK’un Yürürlüğe Girmesinden Sonra Yabancı Ülkelerde Düzenlenen
Vasiyetnamelerin Yerine Getirilmesi ...149 1. Yabancı Ülkede Düzenlenen Vasiyetnamenin
Doğrudan Türk Mahkemesine İbrazı ve Yerine
Getirilmesinin Talep Edilmesi ...149 2. Yabancı Ülkede Düzenlenen ve Yabacı Mahkemece
Tasdikine veya Açılmasına Karar Verilen Vasiyetnameler .... 150 D. Yabancı Ülkede Düzenlenen Vasiyetnamelere İstinaden
Yabancı Mahkemelerce Düzenlenen Veraset Belgelerinin
Tanınması ...154 VII. YABANCI MAHKEMECE ATANAN TEREKEYİ İDARE
GÖREVLİSİNİN TÜRKİYE’DEKİ TEREKE ÜZERİNDE
YETKİLERİNİ KULLANMASININ ŞARTLARI ...154 Dördüncü Bölüm
TAPU KANUNU’NUN 35. MADDESİNE GÖRE YABANCILARIN MİRAS YOLUYLA TAŞINMAZ İKTİSABI I. YABANCILARIN MİRAS YOLUYLA TAŞINMAZ
İKTİSABININ TARİHÇESİ ...157 II. TAPU KANUNU’NUN 35. VE 36. MADDELERİNİ
DEĞİŞTİREN TAPU KANUNU VE KADASTRO KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN
6302 SAYILI KANUN’UN HAZIRLIK SÜRECİ ...163 A. Tapu Kanunu ve Kadastro Kanununda Değişiklik
Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı ...163 1. Tasarıya Göre Yabancı Gerçek Kişilerin Miras
Yoluyla Taşınmaz Mal İktisabı ...164 2. Tasarıya Göre Tapu Müdürlüklerinin Veraset Belgesi
Düzenleme Yetkisi ...164 a. Tasarıya Göre Tapu Müdürlüklerinin Veraset
Belgesi Düzenlemesine İlişkin Şartlar ...164 b. Tasarıya Göre Tapu Müdürlüklerinin Veraset
Belgesi Düzenleme Yetkisinin Bulunmadığı Haller ...165 c. Tasarıya Göre Tapu Müdürlükleri Tarafından
Düzenlenen Veraset Belgelerine İtiraz ve İtirazın
Sonuçları ...166
XIII d. Tapu Müdürlüklerinin Veraset Belgesi
Düzenleme Yetkisinin Tasarıdan Çıkarılması ...166 B. TBMM’deki Görüşmeler Sonucunda Tapu ve Kadastro
Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun
Tasarısında Yapılan Değişiklikler ...167 C. Tapu ve Kadastro Kanununda Değişiklik Yapılmasına
İlişkin 6302 Sayılı Kanun’un Kabulü ve Getirdiği Başlıca
Yenilikler ...167 III. TAPU KANUNU’NUN 6302 SAYILI VE 3.5.2012 TARİHLİ
KANUN İLE YENİDEN DÜZENLENEN 35. MADDESİNE GÖRE YABANCI GERÇEK KİŞİLERİN MİRAS YOLUYLA
TAŞINMAZ MAL İKTİSABI ...169 A. Tapu Kanunu’nun 6302 Sayılı ve 3.5.2012 Tarihli Kanun
ile Yeniden Düzenlenen 35. Maddesine Göre Yabancı Gerçek Kişilerin Miras Yoluyla Taşınmaz Mal İktisabına
İlişkin Esaslar ...169 B. Tapu Kanunu’nun 35. Maddesindeki Esasların Kapsamı
Dışında Tutulan ve Türk Vatandaşlarıyla Aynı Şartlarla
Miras Yoluyla Taşınmaz Mal Edinecek Yabancılar ...174 1. Türk Vatandaşlığını Doğumla Kazanan ve Çıkma
İzni ile Türk Vatandaşlığından Ayrılanlar (Mavi Kart Sahipleri) ...174 2. KKTC Vatandaşları ...178 III. YARGITAY KARARLARINDA MÖHUK’UN 20(1). MADDESİ
İLE TAPU KANUNU’NUN 35. MADDESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ ...179 A. Türkiye’deki Taşınmaz Mallarla İlgili Veraset Belgesi
Düzenlenirken Yabancıların Taşınmaz Edinmesine İlişkin Hükümlerin Dikkate Alınmasına İlişkin Yargıtay
Kararlarının İstikrar Kazanması ...179 B. Yargıtay Kararlarında MÖHUK’un 20(1). Maddesi
ile Tapu Kanunu’nun 35. Maddesinin Birlikte
Uygulanmasına İlişkin Esaslar ...181 1. Tapu Kanunu’nun Murisin Ölüm Tarihinde
Yürürlükte Olan 35. Maddesinin Uygulanması ...181 2. Yargıtay’a Göre MÖHUK’un 20(1). Maddesi ile
Birlikte Sadece Tapu Kanunu’nun 35. Maddesinin
Değil Milletlerarası Antlaşmaların da Uygulanması ...191
XIV
Beşinci Bölüm
MİRASA İLİŞKİN MİLLETLERARASI
ANTLAŞMALAR VE AVRUPA BİRLİĞİ MİRAS TÜZÜĞÜ I. MİRASA İLİŞKİN MİLLETLERARASI ANTLAŞMALAR ...197
A. Türkiye’nin Taraf Olmadığı Antlaşmalar ...198 1. Murisin Terekesinin Milletlerarası İdaresi Hakkında
1973 Konvansiyonu ...198 2. Murisin Terekesinin İntikaline Uygulanacak Hukuka
İlişkin 1989 Konvansiyonu ...199 3. Milletlerarası Vasiyetnamelerin Şeklî İçin Ortak Bir
Hukukun Tesisine İlişkin 1973 Konvansiyonu ...200 B. Türkiye’nin Taraf Olduğu Antlaşmalar ...202
1. Vasiyet Tasarruflarının Şekline Uygulanacak
Hukuk Hakkında 1961 Lahey Konvansiyonu ...202 2. Vasiyetnamelerin Tescili Konusunda Bir Usul
Kurulmasına Dair 1972 Avrupa Konvansiyonu ...203 II. AVRUPA BİRLİĞİ MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUNDA
MİRASLA İLGİLİ GELİŞMELER VE AVRUPA BİRLİĞİ
MİRAS TÜZÜĞÜ ...203 A. Avrupa Birliği Miras Tüzüğü’nün Hazırlık Süreci ...207 B. Avrupa Birliği Miras Tüzüğü’nün Kapsamı ve Uygulama
Alanı Dışında Kalan Konular ...211 C. Avrupa Birliği Miras Tüzüğü’nde Milletlerarası Yetkiye,
Kanunlar İhtilafına, Tanıma Tenfize ve Avrupa Birliği
Miras Belgesine İlişkin Hükümler ...212 1. Avrupa Birliği Miras Tüzüğü Uyarınca Üye Devlet
Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi ...212 2. Avrupa Birliği Miras Tüzüğüne Göre Uygulanacak
Hukuk ...214 a. Mirasın Esasına Uygulanacak Hukuk ...214 b. Ölüme Bağlı Tasarrufların Şekline Uygulanacak
Hukuk ...215 3. Avrupa Birliği Miras Tüzüğü’ne Göre Mirasa İlişkin
Kararların, Resmî Belgelerin ve Mahkeme İçi
Sulhlerin Üye Devletler Arasında Tanınması ve Tenfizi....216 a. Mirasa İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfizi ...216 aa. Mirasa İlişkin Kararların Tanınması ...216 bb. Mirasa İlişkin Kararların Tenfizi ...217
XV c. Mirasa İlişkin Resmî Belgelerin Kabulü ve Tenfizi ...218 d. Mirasa İlişkin Mahkeme İçi Sulhlerin Tenfizi ...218
4. Avrupa Birliği Miras Tüzüğü’ne Göre Avrupa Miras Belgesi ve Bir Üye Devlette Düzenlenen Avrupa Miras Belgesi’nin Diğer Üye Devletlerde Doğuracağı
Sonuçlar ...219 SONUÇ ...221 YARARLANILAN KAYNAKLAR ...229
KISALTMALAR
AB : Avrupa Birliği
AÜHFD : Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi AYBGBHK : Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu Bkz. (bkz.) : Bakınız
E. : Esas
EC : European Communities
ECS : European Certificate of Succession ERPL : European Review of Private Law ETS : European Treaty Series
EU : European Union
Duke J. Comp. &
Int’l L. : Duke Journal of Comparative & Internatıonal Law GNI : German Notary Institute
GÜHFD : Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
HD : Hukuk Dairesi
HeimG : Heimgesetz
HGK : Hukuk Genel Kurulu
HMK : Hukuk Muhakemeleri Kanunu
HUMK : Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu İBD : İstanbul Barosu Dergisi
İKÜHFD : İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi İnönüÜHFD : İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
İTİCUSBD : İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
XVIII
İÜHFM : İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası JPIL : Journal of Private International Law
K. : Karar
Law & Contemp.
Probs. : Law and Contemporary Problems Maastricht J.
Eur. & Comp. L. : Maastricht Journal of European & Comparative Law McGill L.J. : McGill Law Journal
md. : Madde
MHAD : Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi
MHB : Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bül- teni
MÖHUK : Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun
OJ : Official Journal of the European Union pdf : Portable Document Format
RabelsZ : Rabels Zeitschrift fuer auslaendisches und internatio- nales Privatrecht
RG : Resmî Gazete
R.L.R : Ritsumeikan Law Review
s. : Sayfa
Sing. J.L.S. : Singapore Journal of Legal Studies
T. : Tarih
TMK : Türk Medenî Kanunu
Trinity C.L. Rev. : Trinity College Law Review
uhdigm : Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dışilişkiler Genel Müdürlüğü
UNIDROIT : Institut International pour L’unification du Droit Privé UYAP : Ulusal Yargı Ağı Projesi
vd. : Ve devamı
XIX
www : World Wide Web
YASA : Yasa Hukuk Dergisi YKD : Yargıtay Kararları Dergisi
YPIL : Yearbook of Private International Law
