ÇOCUK HAKLARI
Prof. Dr. Yasemin Karaman Kepenekci
“ “ Çocukluk” ne zaman başlar? Çocukluk” ne zaman başlar?
Türk Medenî Kanunu’na göre;
Madde 28. Kişilik, çocuğun sağ olarak tamamıyla doğduğu anda başlar ve ölümle sona erer.
Çocuk hak ehliyetini, sağ doğmak koşuluyla,
ana rahmine düştüğü andan başlayarak elde
eder.
Medeni Kanun’a göre,
• Tam doğum, çocuğun ana bedeninden tümüyle ayrılmış olması anlamına gelir.
• Sağ doğum ise, çocuğun ana bedeninden yaşayarak ayrılmasıdır.
Ana bedeninden ayrıldıktan birkaç dakika sonra ölmüş olsa bile yaşadığı süre boyunca çocuk kişilik kazanmış sayılır.
Sağ doğmanın hukuksal önemi, yaşadığı birkaç dakika içinde çocuğun bazı hakları (örneğin, miras hakkı) kazanmış olmasıdır.
Çocukluk kişinin fikirsel olgunluğa ulaşması ile sona erer.
Bu olgunluğun yaşını yani erginliği kanun koyucular belirler.
Erginlik (Rüşt) : belirli bir yaşın doldurulmasıyla ya da bu yaşın doldurulmasından önce, evlenme veya hâkim
kararıyla kazanılan olgunluktur.
Türk Medeni Kanunu’na göre rüşt 18 yaşın doldurulmasıyla kazanılır.
Ancak Medeni Kanun bazı durumlarda 18 yaşın tamamlanmasından önce de reşit olunabileceğini (erken rüşt) belirtmiştir.
Bunlar;
“evlenmeyle” kazanılan rüşt
“hakim kararıyla” kazanılan rüşt
Normal Erginlik: Medeni kanun tarafından saptanmış bulunan yaş sınırına erginlik yaşı denir.
Türk Medeni Kanunu’nda erginlik yaşı 18 yaş olarak belirlenmiştir.
Evlenmeyle Kazanılan Erginlik: Medeni Kanun, kişinin evlenmeyle ergin (reşit) olacağını açıkça belirtmiştir.
Evlenmeyle kazanılan erginlik kesindir.
Evlilik daha sonra boşanma, ölüm ya da gaiplik (kayıp, yitik) kararıyla sona erse bile erginlik devam eder.
Yargı Kararıyla Kazanılan Erginlik: Bazı koşulların gerçekleşmesi durumunda çocuk normal erginlik yaşını doldurmadan hâkim kararıyla ergin kılınabilir. Bunun için;
15 yaşını bitirmiş olması
Erginliğine karar verilmesi isteminde bulunması Velisinin izni
Çocuk vesayet altında ise vesayet makamının (sulh mahkemesi) izni
Denetim makamının onayı gerekir.
