ÇOCUK HAKLARI
Prof. Dr. Yasemin Karaman Kepenekci
1.Çocuğun Yüksek Yararına Uygun Olması: Çocuğun Yüksek Yararının korunması çocuk hukukunun tümünde olduğu gibi evlat edinme hukukunun da temel ilke olarak benimsenmiştir. Bir çocuk her bakımdan güvenliği
sağlanmış ise evlat edinilebilir. Evlat edinilecek kişiler, çocukla aralarında soybağı kurulmasının onun yararına uygun olacağı beklentisini gerçekleştirecek özelliklere sahip olmalıdır. Evlat edinmek isteyen kişiler çocuğun yararının korunması için gerekli koşullara yeterli
biçimde sahip değillerse bu koşullara sahip başka kişiler aranır. Evlat edinmek isteyen kişi, çocuğa tam anlamıyla uygun bir eğitim vermeye yetenekli ve istekli olmalıdır.
Zihinsel ve duygusal gelişimin yanında evlat edinmenin, kişisel özen ve bakımı ile çocuğun bedensel gelişimini de koruyabilecek koşullara sahip olması gerekir.
2.Çocuğa Bakılmış ve Eğitilmiş Olması: Yeni Türk Medeni Kanunu bakım ve özen ilişkisini evlat edinmenin kesin koşulu kabul etmiştir. Kanunun 305.
Maddesine göre, bir küçüğün evlat edinilmesi, evlat edinilen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması koşuluna bağlıdır. Bu koşulun
gerçekleşmesinde koruyucu aile sisteminin sağladığı olanaklardan
yararlanılabilir. “Bakım ilişkisi” evlat edinmenin, çocuğun yararına uygun olup olmadığının değerlendirilmesine yardımcı olabilecek önemli bir ölçüttür.
Bakım süresi içerisinde evlat edinilecek kişinin çocuğun eğitimine ehil olup olmadığı, evlat edinecek eşler, varsa ailedeki diğer çocuklar ve evlatlık
arasında uyumlu ilişkilerin kurulup kurulmadığı anlaşılabilir. Bu nedenle bakım ilişkisi evlat edinme ile ilgili makamlar ve kişiler için bir “deneme ve düşünme süresi” olarak çok önemlidir.
3.Diğer Çocukların Yararlarının Zedelenmemesi: Türk
Medeni Kanunu altsoyu bulunan kişiler de bir ya da birden fazla çocuğu evlat edinme olanağı tanımaktadır. Çocuk sahibi kişilerin bir çocuğu evlat edinmesi, onun mevcut çocuklarının maddi ve manevi yararlarını kısmen zedeleyebilir. Ancak bu zedelenme hakkaniyete aykırı olmamalıdır. Aile yeni bir çocuğun gelmesi ile öz çocukların yeterli beslenmeleri tehlikeye düşecekse veya
çocuklar arasında çıkabilecek ciddi çatışmalar dolayısıyla evlatlığın olduğu kadar, öz çocukların ruhsal ve duygusal
güvenlikleri de zarar görebilecekse evlat edinmeye izin vermez.
1.Eşlerin Birlikte Evlat Edinmesinde: Evlat edinmede Yeni Medeni Kanun evli kişiler açısından kural olarak, birlikte evlat edinme zorunluluğunu benimsemiştir. Böylece
eşlerin birinin bazı istisnai koşulların dışında tek başına evlat edinmesi yasaklanmıştır.
Çocuğun yararının en ideal biçimde korunup gerçekleştirilmesi ana-babanın çocuğu birlikte benimsemeleri ve onun eğitimine birlikte yön vermeleri ile mümkündür. Böyle ideal bir eğitim ortamı ise, eşlerin her ikisinin de birlikte evlat edinmeleri ile
mümkündür.
Eşlerin birlikte evlat edinebilmeleri için seçenekli iki koşul aranmaktadır. Bu iki koşuldan birinin bulunması yeterlidir.
a. Beş yıldan beri evli olma b. Otuz yaşını doldurmuş olma
Medeni Kanun eşlerin evlat edinme gerekliliğine iki istisna getirmiştir.
a.Birlikte Evlat Edinmenin Mümkün Olmaması: Otuz yaşını doldurmuş eş, diğer eşin ayrıt etme gücünden sürekli olarak yoksunluğu veya iki yılı aşkın süredir nerede olduğunun
bilinmemesi veya mahkeme kararıyla iki yılı aşkın bir süredir eşinden ayrı yaşamakta olması yüzünden birlikte evlat
edinmesinin mümkün olmadığını kanıtlarsa tek başına evlat edinebilir.
b.Diğer Eşin Çocuğunu Evlat Edinmesi: Eşlerden biri, en az iki yıldan beri evli olmaları ve ya kendisinin otuz yaşını doldurmuş bulunması koşuluyla diğerlerinin çocuğunu evlat edinebilir.
2.Tek Başına Evlat Edinmede: Evli olmayan kişilerin evlat edinebilmeleri için diğer koşulların yanında otuz yaşını doldurmuş olmaları da zorunludur.
TEŞEKKÜRLER
