ÇOCUK HAKLARI
Prof. Dr. Yasemin Karaman Kepenekci
Çocuk hakları nedir?
İdeal hukuk
açısından çocuk
hakları çocuğun hem insan olmasından
hem de bakıma, yetiştirilmeye ve korunmaya muhtaç olmasından dolayı sahip olması
gereken haklardır.
Pozitif hukuk
açısından çocuk hakları,
anayasada,
kanunlarda ve uluslararası
sözleşmelerde ayrıntıları ile düzenlenen
çocukların sahip
olduğu haklardır.
ÇOCUK HAKLARI
Çocuğun
bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal ve ahlaki bakımlardan
özgürlük ve saygınlık içinde, sağlıklı ve normal biçimde
gelişebilmesi için hukuk kuralları ile korunan
yararlarıdır.
Çocuk Haklarının Tarihsel Gelişimi
Çocuk haklarının tarihçesi, en genel şekliyle, çocuğun, eski Roma ve Cermen hukukunda
üzerinde serbestçe tasarruf edilebilen, terk edilebilen,
hatta öldürülebilen
bir nesne olmaktan çıkarılarak,
“haklara sahip bir özneye” dönüştürülmesinin
tarihçesi olarak özetlenebilir.
Çocukluk ve çocuğun insan olarak bir değere
sahip olmadığı
anlayışının hâkim olduğu bir dönemden,
hukuksal, toplumsal ve eğitsel kurumlar
çerçevesinde korunan bir çocukluk ve
çocuk hakları anlayışına
geçiş yüzyıllarca
sürmüştür.
Dünya’da çocuk
hakları fikrinin ortaya
çıkışında genel olarak
neler etkili olmuştur?
• Çocuğun da bir insan olarak korunması gerektiği anlayışı,
(Aydınlanma çağı filozoflarının etkisiyle insanın insan olarak en yüksek değeri taşıdığı anlayışının sonucu)
• Ailenin yapısının ve rolünün değişmesi,
• Ekonominin tarımdan sanayiye kayması,
• Orta sınıfın gelişmesi,
• Birinci ve İkinci Dünya Savaşları
• Sosyal devlet anlayışı…
etkili olmuştur.
18. yüzyılın sonlarında İsviçreli eğitimci Pestalozzi,
çocukların aileleri tarafından,
ana-babası olmayan çocukların da koruyucu aileler tarafından
eğitilmelerinin önemine değinmiştir.
Bunlar hukuksal ilkelerden çok eğitim ilkeleri niteliğindedir.
.
Pestalozzi
