unun HHHHİİ^HkPİ^^H

HHHHİİ^HkPİ^^H

u n u n

A Y L I K Y A P I S A N A T I , Ş E H İ R C İ L İ K V E D E K O R A T İ F S A N ' A T L A R D E R G İ S İ Bir Kira evi, Kadıköy. Y. Mimar Zeki Sayftr • Bir kira evi, Teşvikiye. Y. Mimar Nazif Asal • Polis kolleji proje müsabakası. Y. Mimar Adlî Yener H Polis kolleji müsabakası devam. ŞekOre Niltuna ve L ûtfi Niltuna • Minya- tür Dirilen İnce bir sanatımız. Yazan A. Süheyl Ünver B Betonarme ve bir kaç söz • Hastahane organizmasın- da ameliyathane gurupları | Belediye reisinin müşkülleri • Belediye istimlak keruru £ Biblioğrafi • Haberler

• Aylık piyasa cetveli.

10 uncu Y ı l 1 9 4 O İ s t a n b u l . F i a t ı 1 5 0 K u r u ş

A H Î I L Ü I S A Y I : 119-120

Y A P I S A N A T I , Ş E H İ R C İ L İ K ve D E K O R A T İ F S A N A T L A R DERGİSİ NE ŞR EDENLER: Y. MİMAR A B İ D İ N M O R T A Ş ve Y. MİMAR Z E K İ S A Y Â R İ D A R E Y E R İ : A N A D O L U HAN No. 32 İSTANBUL. TELEFON: 21307

L ' A R C H I T E C T E : R E V U E M E N S U E L L E D ' A R C H I T E C T U R E , D ' U R B A N ı S M E ET DE D E C O R A T ı O N

T H E A R C H İ T E C T : MONTHLY P U B Ü C A T İ O N O N A R C H I T E C T U R E , C ı T Y P L A N N I N G A N D D E C O R A T ı O N

D E R A R C H I T E K T : M O N A T S H E F T FÜR BAUKUNST, S T A E D T E B A U U. D E K O R A T I O N

Ein Miethaus in Kadıköy Arch. Zeki Sayâr 241 Ein Miethaus in Teşvikiye » Nazif Asaf 245 Wettbe\verbseı twurf für eine Polizeischule in Ankara Adlı Yener 24?

Şekûre Niltuna Lütfi Niltuna 250 Tiirkische Maniaturkunst Prof. A. Süheyl ü n v e r 252 Über Eisenbeton • İng. Turgan Sabis 259 Operationssale im Krankenhausbau Aus der (Architettura) 2ö2 Stadtpröfekte und Stadrprobleme Aus der (American City) 271

Bücherbesprechung 278 Grundbau

Nömographîe Baustatik

Naçhrichteıı 279 Materialpreıse 280

Une Maison de Rapport â Kadıköy Arch. Zeki Sayâr

„ i Teşvikiye » Nazif Asal Le concours du collĞge dts agents de polices (süite » • Adlı Yener

Şekûre Niltuna, Lütfi Niltuna La resurrection de l'arı de Miniature Tutque Prof. A. Süheyl ü ı ver A propos de Beton arm£_ » İng. Turgan Sabis Les groupes des salles d'operation dar s les hopiıaııs "Traduit par (Aıchitettura) Les maîres et ses obligations » » (Ameıican City) La loi d'expropriation municipal

Bibliographie Les nouvelles

La liste des prix des matetiaux de c

m u m

A Y L I K Y A R I S A N A T I , Ş E H İ R C İ L İ K V E D E K O R A T İ F S A N ' A T L A R D E R G İ S İ

N E Ş R E D E N L E R Y. MİMAR ABİDIN MORTAŞ Y, MİMAR Z E K İ S A Y Â R

1 9 4 0

Y a z ı v e r e s i m l e r

(1 - 2) Sahile |jo.

Demirağ Kira Evi (Maçka) Y. Mimar Zeki Sayâr 1 Göksün Kira Evi Y. Mimar Asım Mutlu C Köy Evi Tipleri Y. Mimar Abidin Mortaş 8 Küçük Kasaba Evi Projesi Y. Mimar Abidin Mortaş 10 Zelzele mıııtakası için düşünülmüş mukavim; Standart

Ev Projeleri. Prof. Dr. İng. Martin Wagner 12 Sincan Köyü Plânı Y. Mimar Behçet Ünsal 15 Bir «Çiftev» Projesi Etüdü Y. Mimar Eyüp A. KSmürcüoglu 19

Açık hava tiyatrosu Projesi y M,m a r A d l l Y en e r 23

İnhisarlar İdaresi Binası İlk Projesi

Sinan'a ait yeni bir vesika Yazan: Zarif Orgun 25

Tuğla fırınları ve İktisadî istihsâl ^{3 0}

Hava Bombardımanlarına karşı müdafaa usulleri (Casa Bella) dan 35

Pasif Korunma Talimatnamesi ^{3 9}

Haberler ^{4 6}

Türk Yüksek Mimar Odaları Teşkiline Doğru ^{4 7}

Piyasa Cetveli ^{4 8}

( 3 - 4 )

Cihan Oteli (Ankara) Y. Mimar Samih Akkaynak 49 Bir Kira Evi (Ankara) Y. Mimar Bekir İhsan Ünal 53 Güzel San'atlar Akademisi Yüksek Mimarî Şubesi

Diploma Projeleri ^{5 5}

Yerli Mimariye Doğru Y. Mimar Mual. Sedat Eklem 69 Zelzele sahalarının yeniden imarı hakkında düşüııcc'er Y. Mimar W. Schuttc 75

Güzel San atlar Akademisi Mimarî Şubesi talimatnamesi 88 İnşaatta Zebteleye karşı mukavemetin temini Prof. Y. Mühendis İhsan İnan 90

(5 - 6)

Suadiyede Bir Villâ Y. Mimar Mual. Seyfi Arkan 101 Maliye Şubesi (İstanbul) Y. Mimar Faruk Çeçen 105 Başka Memleketlerde Mimari

İsveçte Hastahane İnşaatında Yeni Cereyanlar: Çeviren: Adnan Kolatan 121 Muhtelif San'atlann Teşekkül ve Menşe leri Y. Mimar Naci Meltem 127 Sığmak İnşası Usulleri Y. Mimar Zeki Sayâr 129 Mimarlık Düşünceleri Y. Mimar Behçet Ünsal 133 Meslek Dertleri (Architectural, Record) dan 135

Nafıa Vekâleti tarafından kabul edilen Ölçme T a m 139

Başka Memleketlerde İnşaat Faaliyeti ^{1 4 1}

Haberler , ;..'... ^{1 4}3

( 7 - 8 )

D«gu Apartmanı (Taksim) Y. Mimar Rebii Garbon ve Mustafa Can .s. . . 145

Atlı Spor Binası (İzmir) Y. Mimar Halit Femir 148 Polis Kolleji Proje Müsabakası:

Birinci Mimar Kemal Ahmet Aı-u 150 İkinci Y. Mimar Behçet ünsal 152

Sahile No.

Üçüncü

Müstakil Ressam ve Heykeltraşların Resim Sergisi Küçük Halkevleri Tip Projeleri

1509 (Hicri £-15) Senesinde îstanbulu baştanbaşa h a r a p eden zelzelede şehri tamir için alınan tedbirler Modern H a s t a h a n e İnşaatı

Terasların İzolasyonu Seri ve Basit İnşaat Şehirci - Mimar Sir Raymond Unvvin

Köy Enstitüleri Mezunlarının çalışacakları Köylerde yaptırılacak okul binalarının plânlarına ait müsabaka şartnamesi

Haberler ve Biblioğrafi:

Piyasa cetveli

Y. Mimar Orhan Sefa, A. Kuruyazıcı 154 Y. Mimar Behçet Ünsal 156 Y. Mimar Sabri O r a n 1§9

Yazan: Zarif Orgun 164 (D. B. Z.) den çeviren Adnan Kolatan 168

(Der Baumeister) den çeviren Adnan Kolatan 177

Y. Mimar Zeki Sayâr 182 185

187 Komün bilgisi Tersimi muvazeııet ve mukavemet 189 İtalyan zelzele mıntakasında yapı talimatnamesi 192

Valide Hanı (İstanbul) Telefon Santralı Binası (Şişli) Konya Halkevi Binası Projesi Polis Kolleji Proje Müsabakası (devam) Türk Mimarîsinde Teshin Usulleri Büyük Şehirlerin İnkişaf Meseleleri Güzellik

Terasların İzolâsyonu (devam) Mimarlık Hakkında Düşünceler Th. Pischer ve Proporsiyonları Theodor Fischer

Başka Memleketlerde Mimarî Faaliyet Yeni T ü r k Tuğla Normları I Bibliografî:

Biblioğrafi: Soğukta beton inşaat Ksilolit P a u l Bonatz Haberler ve Muradiye Camii

Vakıflar Fen Heyeti Nafıa Pen Heyeti Y. Mimar Sabrı Oran Y. Mimar Abidin Mortaş Yazan Y. Mimar Mual Saim Ülgen Y. Mimar Mual Schutte Y. Mimar Naci Meltem

(Der Baumeister) den çeviren: A. Kolalan . Y. Mimar Behçet Ünsal

Y. Mimar Mual. W Schütte Tercüme eden: Adnan Kolatan

Bir kira evi (Kadıköy) Bir kira evi (Teşvikiye) Polis Kolleji proje müsabakası Polis Kolleji proje müsabakası Minyatür

Beton arme ve bir kaç söz

Hastahane organizmasında ameliyathane gurupları Belediye reisinin müşkülleri

Belediye istimlâk k a n u n u

Biblioğrafi: Bina inşaatı muvazeneti. Nomografi Haberler

Fiyasa cetveli

Y. Mimar Zeki Sayâr 241

Y. M i m a r Nazif Asal ^{2 4}5

Y. Mimar Adli Yener ^{2 4 7}

Y. M i m a r Şekûre Niltuna ve Lûtfi Niltuna

Prof. A. Süheyl Ünver ^{2 5 2}

Müh. Muallim T u r ğ a n Sâbis 259

/3UP

AHÎUH

A Y L I K Y A P I S A N A T I , Ş E H İ R C İ L İ K V E D E K O R A T İ F S A N A T L A R O E R S I S t

N E Ş R E D E N L E R Y. MİMAR ABİDİN MORTAŞ Y. MİMAR Z E K İ S A Y Â R

1 9 4 0

i s t a n b u l .

1

B i r K i r a E v i ( K a d ı k ö y ) Y. M i m a r Zeki S a y â r

Bu kira evi, K a d ı k ö y ü n d e M ü h ü r d a r ile M o d a caddelarini b a ğ l ı y a n b i r k ö ş e b a ş m a inşa edilmiştir.

Ü ç kat ile bir d e g e r i çekilmiş çatı k a t ı o l a n b i n a y a 12 metrelik İleri c a d e s i n d e n g i r i l m e k t e d i r . Ö n ü n d e m ü h ü r d a r g a z i n o s u n u n b a h ç e s i v a r d ı r . G e n i ş c e p - he bu b a h ç e y e v e d o l a y ı s i y l e d e n i z e n a z ı r d ı r .

H e r k a t bir d a i r e y e tahsis edilmiş o l u p s a h a - sı t a k r i b e n 2 3 0 m e t r e m u r a b b a ı d ı r . D a i r e y e girildiği z a m a n b i r h o l ü z e r i n d e , s a l o n l a r v e ç a l ı ş m a o d a s ı v a r d ı r . Bir k o r i d o r l a i k a m e t kısmı h o l e bağlıdır. Di- ğer t a r a f t a n ofis v e m i s a f i r helası d a b i r e r k a p ı ile h o l e i r t i b a t ettirilmiştir.

İkamet kısmında üç yatak odası bir b a n y o ve ayrıca bir hizmetçi odası vardır. M u t f a k binanın or- tasında bırakılan geniş aydınlık mahalline nazır ol duğu gibi oryantasyon iıibariyle az güneş almakta ve nisbeten serin bir vaziyette bulunmaktadır. Bina- nın geniş cephesi üzerine balkonlar konulmuş ve b u n • lar Marmarayı ve u f k u gören arka cephenin tulünce imtidat ettirilmiştir.

A r s a n ı n sokaklarla ve yanındaki arsa ile ola:

münasebeti yatak odalarının cenubu garbiye konul- masına sebebiyet vermiştir. Bu cihet arsanın ark . cephesini teşkil etmekte ve sokağın gürültüsünden masun bulunmaktadır. Çatı katı belediye talimatna- mesine göre sokak cephelerinden üçer m e t r e geri a

lınmış ve ön tarafları teras yapılmıştır. Bu kat iki yatak odası, birer yemek, o t u r m a salonları ve diğer müştemilâttan ibarettir. Ö n ü n d e bulunan geniş teras bu daireye Çamlıcadan, adalara k a d a r geniş v e vas bir manzarayı ihata imkânını vermektedir. Son katta odaları fazla güneşten m u h a f a z a için geniş saçak lar yapılmıştır.

Binanın iskeleti b e t o n a r m e olup duvarlar tuğ-

la dolgudur. Haricî sıva renkli mermer kırığı ile mo- zayık sıvanmış ve taraklanmıştır. Binanın antresi

r kaplanmıştır.

Dairelerin sahası geniş o d a a d e d i fazla bulun-

d u ğ u n d a n binanın maliyetine nazaran rantabilitesi düşüktür. Ayni saha üzerine her katta çift daire ol- m a k üzere sekiz a p a r t ı m a n inşa edilmiş olsaydı b u irad nisbetinin arttırılması kabildi.

B i r K i r a E v i ( T e ş v i k i y e ) Y. M i m a r Nazif Asal

Bu kira evi T e ş v i k i y e d e n M a ç k a y a g i d e n t r a m - vay c a d d e s i ü z e r i n d e b i r a r s a y a inşa edilmiştir. Bir b o d r u m v e d ö r t k a t t a n i b a r e t t i r . C e p h e s i n i n geniş- liği on d ö r t m e t r e o l a n a p a r t ı m a n ı n h e r k a t ı n d a iki daire vardır. D a i r e l e r tulânî m i h v e r ü z e r i n d e m ü t e - nazırdır. O d a l a r a v e s a l o n l a r a v e r i l e c e k k â f i e b ' a d için cephe d a r o l d u ğ u n d a n m i m a r ı n p l â n ı h a z ı r l a r -

k e n b i r t a k ı m h u s u s i y e t l e r b u l m a ğ a g a y r e t ettiği a n - l a ş ı l m a k t a d ı r . A p a r t ı m a n a n t r e s i n i n çift olması v e a s a n s ö r y u v a s ı n ı n o r t a y a sıkıştırılması b u h u s u s i y e t - leri g ö s t e r i y o r .

A p a r t m a n ı n p l â n teşkilâtı, İ s t a n b u l d a m ü - t e a m i l o l a n diğerleri gibidir. Y a l n ı z servislerin t o p - l a n d ı ğ ı o r t a d a k i a y d ı n l ı k m a h a l l i o l d u k ç a geniş tu-

1

tumuş, b u r a d a n ayrı bir servis merdiveni yapılmış ve birer balkonla bunlar mutfaklarla irtibat ettiril- miştir. Bu sureti hal binanın kullanışı itibariyle mu- v a f f a k olmuştur. Ön c e p h e d e iki salon vardır. A - partıman antresinden o r t a d a bir hole girilmektedir.

Hol bir koridorla yatak kısmına bağlanmıştır. Bu ko- ridorun üzerinde ayni z a m a n d a servis kısmı vardır.

A r k a c e p h e d e üç yatak odası bir b a n y o ve küçük bir hol vardır. A r k a cephenin ö n ü n e geniş balkonlar konulmuştur.

M i m a r binanın cephesini şakulî hatlarla (plas- tre) b ö l m ü ş ve bu suretle mimarî tesir v e r m e k iste- miştir. A n c a k cephe boyunca imtidad e d e n sık sık konulmuş pencereler şakulî hâkimiyete imkân ver- memektedir. Binanın cephesinin, d a i m a tesa- düf ettiğimiz kira evleri çehrelerinden ayrı bir ka- rakteri vardır.

Jt

İZ™ hh H4542S*

P o l i s K o l l e j i p r o j e M ü s a b a k a s ı

Y. M i m a r Adlî Yener

G e ç e n s a y ı m ı z d a , 9 4 0 senesi i ç i n d e y a p ı l a n b u m ü s a b a k a y a ait b a z ı p r o j e l e r i n e ş r e t m i ş l i k . Bu sayı- m ı z d a d a , Y . M i m a r A d l i Y e n e r ile Y . M i m a r Şe- k û r e N i l t u n a v e L û t f i Niltuna'ııııı p r o j e l e r i n i t e d a r i k e d e r e k n e ş r e d i y o r u z . Bu m ü s a b a k a y a ait p r o j e l e r i ayni z a m a n d a e l d e e d e r e k n e ş r e d e m e d i ğ i m i z d e n dolayı ö z ü r dileriz.

P o I i K o I I e j i M ü s a b a k a s ı (devam)

S e k û r e Niltuna ve Lûtfi Niltuna

M i m a r . Ş e k u r e N i l t u n a ile L û t f i N i l t u n a ' n ı n m ü ş t e r e k e n y a p t ı k l a r ı p r o j e n i n p l â n ı t e r t i p v e d ü - ş ü n ü ş i t i b a r i l e d i ğ e r l e r i n d e n f a r k l ı d ı r . B u p r o j e d e a n t r e a r s a n ı n sol t a r a f ı n a k o n u l m u ş t u r . B i n a n ı n şekli U h a r f i n e b e n z e m e k t e d i r . B u s u r e t l e , b i n a n ı n ş e h r e b a k a n t a r a f ı n d a b ü y ü k b i r a v l u b ı r a k ı l m ı ş t ı r . B i n a - nın b ü y ü k k ü t l e s i n i teşkil e d e n v e b i r i n c i k a t t a j i m n a s t i k h a n e v e d u ş l a r ı , h e l a l a r ı d i ğ e r k^{a t}l a r d : a , s ı n ı f l a r ı i h t i v a e d e n k ı s ı m a r k a y a k o n u l m u ş t u r . A r s a n ı n e n d ü z k ı s m ı b u r a s ı o l d u ğ u için i n ş a a t b a k ı - m ı n d a n s u r e t i h a l i k t i s a d î ise d e , ö n c e p h e ü z e r i n d e b i n a n ı n sol k o l u n u teşkil e d e n t a r a f t a b i r çıkıntı h a - l i n d e b u l u n a n k o n f e r a n s s a l o n u k o n u l m a s ı b i n a . n ı n s a h a s ı n ı b ü y ü l t m ü ş t ü r .

Binanın o r t a s ı n d a k i a v l u n u n önü üstü kapalı, kolonlu bir geçitle çerçevelenmiştir.

P l â n d a y a t a k h a n e l e r tahsis edildiği y a t a k a d e d i itibarile b ü y ü k tutulmuştur. A y n i k a t t a b u l u n a n ya- takhane ile, jimnastik salonu helâ ve duşları ayni yerde t o p l a n m ı y a r a k ayrı ayrı g u r u p l a r h a l i n d e yapılmıştır.

M i n y a t ü r

D i r i l e n i n c e b i r s a n a t i m i z Y a z a n : A. S ü h e y l Ü n v e r

Güzel Sanatlar Akademisi profesörlerinden

E s k i T ü r k M i n y a t ü r c ü l ü ğ ü T ü r k i y e d e C u m h u r i y e t d e v r i h e r ş e y d e o l d u ğ u gibi G ü z e l S a n a t l a r ı n i n k i ş a f ı n o k t a s ı n d a n d a ç o k m e s ut b i r d e v r e n i n b a ş l a n g ı c ı o l m u ş t u r . B i r ç o k es- ki v e i n c e s a n ' a t l a r ı m ı z v e ş a r k t e z y i n i s a n ' a t l a r ı d a b u m e y a n d a m ü h i m b i r i l e r l e m e h a m l e s i g ö s t e r m i ş - tir. O s m a n l ı i m p a r a t o r l u ğ u n u n s o n a s r ı n d a yazılı e - s e r l e r d e g ö r ü l e n ş a r k t e z y i n i s a n ' a t ı a n c a k m a h d u d e l l e r d e p e k m ü ş k ü l a n l a r g e ç i r m i ş t i r . Bu a s ı r d a g a r p r e s i m u s u l ü m e m l e k e t i m i z e g i r d i ğ i c i h e t l e e s k i ş a r k r e s m i t a m a m e n ö l m ü ş t ü r . B u n u n e n g ü z e l n ü - m u n e l e r i n i s a k l a y a n k ü t ü p h a n e v e m ü z e l e r i m i z t a - r a n m a d ı ğ ı için r e s i m s a n ' a t ı t a r i h i m i z i n k a r a n l ı k n o k t a l a r ı a y d ı n l a t ı l a m a d ı . A v r u p a d a ş a r k d a n g a r b e i n t i k a l e d e n s a n ' a t e s e r l e r i n d e n A c e m m i n y a t ü r ü d i y e b a h s e t t i l e r . H a t t â ş a r k a d a i r s a n ' a t e s e r l e r i y a - z a n m e r a k l ı z e v a t t a n b a z ı l a r ı b i l e T ü r k l e r d e r e s s a m o l m a d ı ğ ı n d a n d e m v u r d u l a r ( 1 ) .

M u h t e l i f v a k ı f l a r ı n b a z ı eski v a k ı f m ü e s s e s e - l e r d e açtığı H ü s n ü h a t tedrisi c i h e t l e r i v a k ı f ş a r t l a r ı - n a r i a y e t o l u n m a m a s ı h a s e b i l e i h m a l o l u n m u ş v e ni- h a y e t b u n l a r ı n v a r i d a t ı b i r a r a y a g e t i r i l e r e k g e ç e n U m u m î H a r b i n b i d a y e t i n d e M e d r e s e - t ü l - H a t t a t i n a - çılmıştır. B u r a d a Ş a r k t e z y i n i s a n ' a t l a r ı v e m ü t e n e v - v i ' eski y a z ı l a r e n m u k t e d i r ü s t a d l a r t a r a f ı n d a n g ö s - terilmiştir. Z i r a o z a m a n l a r d a b i l e m i n y a t ü r ü n y a l n ı z b u g ü n k ü İranlı m a n a s ı n a a l ı n a n v e A r a b ı n g a y r ı m i l l e t m a n a s ı n a g e l e n b i r i f a d e ile A c e m l e r e h a s o l d u ğ u s ö y l e n m i ş v e y a z ı l m ı ş t ı r .

Biz d e b u m e k t e b i n m ü d a v i m l e r i n d e n o l d u k . Y e n i k ö y l ü Nuri, H a t t a t H a k k ı v e I r a n î T a h i r z a d e H ü s e y i n b e y l e r d e n t e z h i b ö ğ r e n d i k . B u k a d a r m e r a - k ı m ı z a r a ğ m e n M i n y a t ü r ü g ö s t e r e n o l m a d ı , y a l n ı z h o c a m ı z T a h i r z a d e n i n y a p t ı k l a r ı n ı g ö r ü r d ü k . O b i - z e b u n u n p e k z o r o l d u ğ u n u s ö y l e d i .

(1) A. Thalasso - L'art ottoman. Les Peintres de Turquie Paris. (Mukaddimeden) Depuis la fondation de l'Empire ot- tcıman, Jusqu'en 1874; il n'a pas existe de peinture et de pe- intre turcs. Mes recherches en ce sens n'ont abouti q'uâ la decouverte de deux seul noms d'artistes. Sous Mourad III: le poete Negari fit quelques tableaux qui ne valaient guere mieux, parat il que ses vers... Kara - Djafer.. C'est tout.

1 — Nuriye Agar: Eski portrelerin kopyelerinde çok muvaf- fak olmaktadır. Şimdiye kadar yaptığı 21 Minyatür arasın- da çok iyi olanları vardır. Derslere tâ bidayettenberi devam etmiş ve minyatür pratiğini ilerletmiştir. Çalışmakta devam ederse bu sahada tamamen yetişmiş sayılabilir. (Şekil: 1).

V a k t a k i m e z k û r m e d r e s e y e d e v a m e d e r k e n s e r b e s t ç e girip t e t k i k l e r d e b u l u n d u ğ u m u z o z a m a n k i e v k a f ( h a l e n i s l â m v e T ü r k e s e r l e r i ) m ü z e s i n d e k i k ı y m e t l i e s e r l e r n a z a r ı d i k k a t i m i z i c e l b e t t i . Bir m ü d - d e t d e o z a m a n Y ı l d ı z S a r a y ı K ü t ü p h a n e s i n d e ( H a - l e n Ü n i v e r s i t e K ü t ü p h a n e s i n i n e n m ü h i m k ı s m ı ) ç a - lıştık. O z a m a n b u k ü t ü p h a n e n i n f a z i l e t k â r v e â l i m m ü d ü r ü S a b r i b e y d e l â l e t i y l e e n m ü h i m m i n y a t ü r h a z i n e l e r i n i s e r b e s t ç e t e t k i k e k o y u l d u k . î ş t e o r a d a m ü s a d i f o l d u ğ u m u z b i t m e m i ş b a z ı m i n y a t ü r l e r i n ü - z e r i n d e ç a l ı ş a r a k m i n y a t ü r ü n h a n g i t e k n i k l e y a p ı l - d ı ğ ı n ı a n l ı y a b i l d i k . O z a m a n h a z ı r l a n a n n ü m u n e l e r e l y e v m m a h f u z u m u z d u r . B i t t a b i b u e s a s ü z e r i n d e y ü r ü d ü k , v e 1 9 3 0 s e n e s i n d e P a r i s ' t e y a n ı n d a çalış- t ı ğ ı m h o c a m P r o f e s ö r M a r c e l L a b b e ' n i n m a d a m ı ; i ç i n d e m i n y a t ü r l e r d e n b i r ç o k ö r n e k l e r i h a v i illüstras- y o n m e c m u a s ı n ı n N o e l n ü s h a s ı n ı y o l l a d ı . O r a d a n d a b a z ı ö r n e k l e r a l d ı k .

K e n d i s i n e m a h s u s h a s b i r t e k n i ğ i o l a n m i n y a - t ü r ü n e s a s l a r ı a n l a ş ı l m ı ş t ı , T ü r k i y e m i z d e millî m ü - c a d e l e y i m ü t e a k i p d i ğ e r f a y d a l ı i n k i l â p l a r gibi m e m - l e k e t t a r i h v e s a n ' a t ı ü z e r i n e d e i n k i l â b l a r o l d u . G ü - z e l S a n ' a t l a r A k a d e m i s i n e b ü t ü n ş a r k t e z y i n i s a n ' a -

İarını s o k d u l a r , h e r ş u b e a y r ı b i r a t ö l y e y e v e y ü k s e k bir ü s t a d a k a v u ş t u , b u m e y a n d a y ü k s e k ü s t a d h a t - tat v e m ü z e h h i b İ s m a i l H a k k ı A l t u n b e z e r ' i n g ö s t e r - diği l ü z u m ü z e r i n e M a a r i f V e k â l e t i 1 9 3 6 s e n e s i n d e T ü r k m i n y a t ü r ü a t ö l y e s i n i d e a k a d e m i d e k u r d u . Bu eski T ü r k r e s m i n i i h y a e d e n C ü m h u r i y e t d e v r i m i z o l m u ş t u r .

O s m a n l ı i m p a r a t o r l u ğ u n u n s o n d e v i r l e r i n d e g ö - rülen s a n ' a t a k a r ş ı a l â k a s ı z l ı k C ü m h u r i y e t d e v r i n d e k a l k m ı ş t ı r . T ü r k ü n n e f i s s a n ' a t l a r d a i l e r l e m e s i n i n m e m l e k e t r u h v e h i s l e r i n d e y a p t ı ğ ı v e y a p a c a ğ ı t e - sirleri C ü m h u r i y e t d e v r i m i z b i z e i d r a k e t t i r m i ş t i r . C ü m h u r i y e t h ü k ü m e t i m i z s o n s a n ' a t k â r l a r ı b i r a r a y a t o p l a y a r a k k e n d i l e r i n e b e n z i y e c e k y ü k s e k r u h l u v e ince s a n ' a t k â r l a r y e t i ş t i r m e l e r i ş a r t i l e e s k i n e f i s san'- a t l a r a k a r ş ı m e m l e k e t i m i z d e r a ğ b e t i a r t t ı r m ı ş t ı r .

G ü z e l S a n ' a t l a r A k a d e m i s i n d e ş a r k t e z y i n i s a n ' a t l a r ı a t ö l y e l e r i n i i d a r e e d e n l e r i n b e ş s e n e d e b a - ş a r d ı k l a r ı p r o ğ r a m ı n m u v a f f a k o l m u ş s a f h a l a r ı n ı b i l - d i r m e l e r i n i o n l a r d a n b e k l i y e l i m . Biz b u r a d a A k a d e - m i d e tesis e d i l e n T ü r k m i n y a t ü r ü a t ö l y e s i n i n tesi- s i n d e n b e r i g e ç e n 5 s e n e d e nasıl b i r p r o ğ r a m l a çalış- tığını v e ç a l ı ş m a l a r ı n ı n v e r i m i n i a n l a t a l ı m :

A t ö l y e m e s a i m i z e o r a d a ö ğ r e t i l m e s i l â z ı m o l a n t e k n i k esasları t a m a m e n g ö s t e r d i k t e n s o n r a T ü r k ü n ş a h e s e r l e r i n i m a h a l l e r i n d e t e s b i t için m u a y y e n za • m a n l a r d a İ s t a n b u l M ü z e v e k ü t ü p h a n e l e r i n i m ü d ; v i m o l a n l a r l a g e z m e k te d a h i l d i . Bu m e y a n d a 1 9 3 7 - 1 9 3 8 - 1 9 3 9 s e n e l e r i n d e Ü n i v e r s i t e , M i l l e t , A y a s o f - y a , T o p k a p ı s a r a y ı n d a h a z i n e , T ü r k i y a t , t ı b t a r i h i E n s t i t ü s ü k ü l ü p h a n e l e r i l e T o p k a p ı s a r a y ı , i s l â m v e T ü r k e s e r l e r i m ü z e l e r i , a s a r ı a t i k a m ü z e s i İ s l â m î kıs- m ı n d a m a h f u z o l a n eşlerler d i k k a t l e t a r a n m ı ş v e o - r a d a t e s b i t o l u n a n er.erlerin f o t o ğ r a f l a r ı a l ı n a r a k ü z e r l e r i n d e çalışılmıştır. V e b u z i y a r e t l e r t e k e r r ü r e t - miştir. E v v e l â a y d a b i r g ü n b u r a l a r ı d o l a ş ı l m ı ş v e T ü r k m i n y a t ü r ü t a l e b e s i İ s t a n b u l h a z i n e l e r i n i y e r l e - r i n d e t a n ı m ı ş l a r v e g ö r g ü l e r i n i a r t t ı r m ı ş l a r d ı r ki b u s a n ' a t t a i n k i ş a f l a r ı n a ç o k m ü e s s i r o l m u ş t u r .

A y n i z a m a n d a ş a r k t e z y i n î s a n ' a t l a r ı n ı n t a r i h î seyri h a k k ı n d a n a z a r î v e a m e l î m a l û m a t e d i n m i ş l e r - dir, v e eski r e s i m t e k n i ğ i n d e k i t e n e v v ü ü y a k i n e n g ö r m ü ş l e r v e b u a r a d a e n z i y a d e T ü r k ü n r e s i m k u d - reti h a k k ı n d a k i fikirleri e s a s l a n m ı ş t ı r .

Bu a r a d a a t ö l y e m i z e m ü d a v i m t a l e b e a y d a b i r gün d e T o p k a p ı s a r a y ı h a z i n e k ü t ü p h a n e s i n d e b i r g ü n ü d o l d u r a c a k m e s a i d e b u l u n m u ş l a r v e o r a d a b i r - ç o k m ü s t e s n a ş a h e s e r l e r i k o p y e e t m i ş v e b ü t ü n h a - zine m i n y a t ü r l e r i n i d i k k a t l e g ö z d e n g e ç i r m i ş l e r v e b u suretle b ü t ü n T ü r k m i n y a t ü r l e r i n i n e v s a f ı n ı iyi t a - nımışlardır. B i l h a s s a b u m e s a i m i z e k a r ş ı b ü y ü k b i r a l â k a v e m ü z a h a r e t g ö s t e r e n T o p k a p ı s a r a y ı M ü z e s i M ü d ü r ü B a y T a h s i n Ö z ' ü n h i m a y e s i y l e p e k k o l a y - laşmıştır. M e s a i m i z i n a r z u e t t i ğ i m i z b i r p r o ğ r a m l a d e v a m ı n a ç o k m ü s a i t d a v r a n a n G ü z e l S a n ' a t l a r A k a - demisi M ü d ü r ü B. T o p r a k ' m a l â k a s ı n d a n d a b u r a d a m e m n u n i y e t l e b a h s e t m e k l â z ı m d ı r .

A k a d e m i n i n v e T o p k a p ı s a r a y ı m ü z e s i m ü d ü -

2 — Ferit Apa: 1937 senesinde devam etmiştir, minyatür tekniğine tiyi vukufu vardır. "T;<b tarihimize ait şayanı dikkat bir minyatür yap- mıştır. Tıb tarihi enstitüsü müzesine hediye

etmiştir. (Şekil: 2).

3 — Melâhat Cerc Mütenevvi mevzu- larda çalışmıştır. Ta bidayettenbeı-i derslere devam edeı. 21 minyatür yapmıştır. İçinde muvaffak olanları çoktur. Minyatür pratiğini ilerletmiştir.

Eğer böyle muttarid çalışmakta devam ederse inkişafını ilerletebilir.

(Şekil: 3).

4 — Mübeccel Duygu: Minyatür der- sine devam ettiği müddetçe muvaffak olmuş kopy eleri vardır. Bu tekniği öğ-

renmiştir. 6 minyatür yapmıştır.

(Şekil: 4)

5 — Neriman Epiker: Mnyatür dersi- ne son iki senedir devam ediyor.

Şimdiye kadar 6 minyatür yapmıştır.

Çok dikkatli çatışmaktadır. Kopyeler- de çok muvaffak oluyor. Eğer bu me- saiye devam edecek olursa Türk min- yatürcülerimiziıı en iyilerinden olma-

ğa namzettir. (Şekil: 5).

r ü n ü n b u h i m a y e l e r i n d e n c e s a r e t a l a r a k a t ö l y e m e - s a i m i z h a f t a d a b i r g ü n T o p k a p ı s a r a y ı n d a b i z e t a h - sis o l u n a n r e s i m m ü z e s i y a n ı n d a k i d a i r e d e h a l â d e - v a m e t m e k t e b u l u n m a k t a d ı r . T a t i l l e r d e b i l e 1 9 3 9 , 1 9 4 0 v e 1 9 4 1 s e n e l e r i n d e 3 s e n e m ü d d e t l e d e v a m e d e n b u h a f t a l ı k m e s a i ç o k v e r i m l i o l m u ş t u r . H a f t a - d a b i r g ü n d e A k a d e m i d e k i a t ö l y e m i z d e i h z a r i m a - h i y e t t e m e s a i d e v a m e t m i ş v e o r a d a s a n ' a t t e k n i ğ i ü - z e r i n e m ü s a m e r e l e r y a p ı l m ı ş t ı r .

B ü t ü n b u m ü m a r e s e l e r v e t a r i f l e r h i ç b i r tal. ' b e n i n eseri ü z e r i n d e y a p ı l m a m ı ş b i l h a s s a s u r e t i m a h - s u s a d a i h z a r e t t i r i l e n d e f t e r l e r i n e çizilmiştir. Ş i m d i h e r h a n g i b i r t a l e b e d e iş ü z e r i n d e ç a l ı ş ı r k e n d ü ç a r o l d u ğ u m ü ş k ü l â t ı n hallini d a i m a d e f t e r l e r i n d e b u - l u r l a r . T ü r k ü n eski r e s i m v e r e s i m t e z y i n a t ı t e k n i ğ i e s a s l a r ı b u d e f t e r d e i c a p e t t i k ç e g ö s t e r i l m i ş t i r .

T a l e b e m i z b u s u r e t l e m e t o d i k b i r s u r e t t e çalış- m a ğ a alıştırılmış v e eski e s e r l e r i n k o p y e l e r i n d e ç o k h a s s a s d a v r a n m ı ş l a r v e h i ç b i r i h m a l e m ü s a a d e o l u n - m a m ı ş t ı r . E s k i t e k n i k d e n h i ç a y r ı l m a m ı ş l a r . M u r a k - k a ' l a r m a v e e s k i d e n k u l l a n d ı k l a r ı k â ğ ı t l a r ı n r e n k l e - rine k a d a r i h t i m a m v e t a k l i t t e n g e r i k a l m a m ı ş l a r d ı r . B u y a l n ı z e s k i m i ş o l a n m i n y a t ü r l e r i n eskilikleri t a k - lid e t t i r i l m e m i ş t i r , v e y a p ı l a n m i n y a t ü r l e r eskittiril-

Ş i m d i h a n g i m e v z u l a r ü z e r i n d e t a l e b e n i n çalış- tığını t e b a r ü z e t t i r i r k e n eski T ü r k r e s i m t a r i h i n e kısa- c a b i r n a z a r a t f e d e l i m .

a — O r t a A s y a r e s i m m e k t e b i . B u g ü n b u m e k - t e b i n e s e r l e r i n i t a n ı y o r u z . K a r a k t e r l e r i t a r a f ı m ı z d a n t a l e b e m i z ile b e r a b e r t e s b i t e d i l m i ş t i r . B u m e k t e b i n g ü z e l p a r ç a l a r ı n d a n b a z ı l a r ı T o p k a p ı s a r a y ı n d a m a h f u z d u r . E s e r l e r i n i n Ç i n e m ü e s s i r v e Ç i n d e n m ü t e e s s i r t a r a f l a r ı v a r d ı r . L â k i n b u a r a d a s a ğ l a m b i r T ü r k k ü l t ü r ü e s a s l a r ı n ı a y ı r m a k h e r z a m a n m ü m - k ü n d ü r . Bu m e k t e b i n e l i m i z d e p e k a z p a r ç a s ı k a l - m ı ş t ı r . H ü k m ü m ü z ü b u v a d i d e m e v c u t b ü t ü n e s e r l e r i t e t k i k e d e m e m i ş b u l u n m a m ı z v e r d i r m e k t e d i r . L â k i n o r t a A s y a y a m a h s u s eski T ü r k k a r a k t e r l e r i , b u gibi e s e r l e r i n İ r a n a v e İ s l â m â l e m i n e n ü f u z e t m i ş ele- m a n l a r ı iyi t o p l a n a c a k o l u r s a b u gibi n ü m u n e l e r n e - r e d e g ö r ü l ü r s e t a n ı n a b i l i r . İ ş t e b u m e k t e b i n n u m u n e - leri b u n o k t a d a n t e t k i k o l u n u r k e n t a l e b e d e t e n e v - v ü r e t m i ş v e b u n l a r ı n e r e d e g ö r ü r s e t a n ı m a k t a b u - l u n m u ş t u r .

Ş i m d i o r t a A s y a d a g ö r d ü ğ ü m ü z b u r e s i m t a r - z ı n d a ö y l e t e n e v v ü ' v a r d ı r ki h a t ı r v e h a y a l e g e l m i - y e n m e v z u v e k a r a k t e r l e r d e çalışmışlardır. B u k a - d a r v e l u d v e b u k a d a r t e n e v v ü e k ı y m e t v e r e n eski T ü r k m i l l e t i n i n z e v k l e r i n e h a y r a n o l m a m a k k a b i l d e - ğildir. E n b ü y ü k s e r m a y e l e r i t a b i a t i n c a n l ı v e c a n s ı z ö r n e k l e r i d i r . B u n l a r ı h e r s u r e t l e g e r e k t a b i i v e g e - r e k ü s l û b l a n m ı ş t a r z d a ç i z m i ş l e r d i r .

b — S e l ç u k l a r d a r e s i m . T a m a m e n O r t a A s y a - d a n İ r a n s a h a s ı n a v e M e z o p o t a m y a y a y a y ı l a n r e s i m ( a r z ı d ı r . B u m e k t e p t e n m ü t e e s s i r o l a r a k y a p ı l a n m u - asır A r a p e s e r l e r i d o l a y ı s i y l e b u n l a r ı n h e p s i A r a p r e s m i n e m a l e d i l m i ş t i r . F a k a t e l i m i z d e S e l ç u k l a r a

bağlılığı i n k â r o l u n m ı y a c a k d e r e c e d e k u v v e t l i v e ö - rijinal m o d e l l e r v a r d ı r . Bu m e k t e b i n d e g ü z e l e s e r - lerine y i n e T o p k a p ı s a r a y ı n d a t e s a d ü f e d i l m i ş t i . B u n l a r ı t a n ı m a k g ü ç t ü r . F a k a t tarihlileri v e S e l ç u k - larla a l â k a l a r ı t e s b i t o l u n a b i l e n l e r e l d e g ü z e l bir m i - y a r o l m a k d a d ı r . S e l ç u k t e z y i n a t ı b u a r a d a t a m a - m e n t o p l a n m ı ş t ı r . B u n l a r e l i m i z d e ç o k k u v v e t l i m a l z e m e d i r . B u m a l z e m e d e t a l e b e ile b e r a b e r t e t k i k e d i l d i ğ i c i h e t l e o n l a r d a b u k ı s ı m d a b i r ç o k esasları ö ğ r e n m i ş b u l u n m a k t a d ı r l a r .

c — O s m a n l ı l a r d a r e s i m v e t e z y i n a t ç o k ş a y a n ı d i k k a t t i r . T e z y i n a t b i d a y e t t e S e l ç u k t a r z ı n d a d ı r . O s - m a n l ı r e s m i a y r ı c a haizi d i k k a t t i r . B i l h a s s a İ s t a n b u - lun T ü r k l e r t a r a f ı n d a n z a p t ı n ı m ü t e a k i b h u s u l e g e - len t e z y i n a t m e k t e b i S e l ç u k m e k t e b i n i n t e m a d i s i d i r . A v r u p a r e s m i b i z d e p e k a z tesir y a p m ı ş t ı r . L â k i n İ s t a n b u l u n f e t h i n d e n s o n r a b i z i m k u v v e t l i b i r r e s i m m e k t e b i m i z t e e s s ü s e t m i ş t i r . B u n u n k e z a e n iyi ö r - n e k l e r i T o p k a p ı s a r a y ı n d a b u l u n m a k t a d ı r . N i g â r î , H ü n e r n a m e c i O s m a n v e b i l â h a r a L e v n i n i n m i n y a - türleri T ü r k m i n y a t ü r ü n o k t a s ı n d a n b i r e r ş a h e s e r d i r - ler. B u n l a r ı n e n g ü z e l ö r n e k l e r i t a l e b e ile b e r a b e r y a p ı l m ı ş v e b u r e s s a m l a r ı n s a n ' a t h u s u s i y e t l e r i n i k o p - y e e t t i k l e r i b u e s e r l e r d e n ö ğ r e n m i ş l e r d i r .

İ s t a n b u l u n f e t h i n d e n s o n r a a y r ı b i r vasıf a l a n t e z h i b v e t e z y i n a t ü z e r i n d e d e ç a l ı ş a n t a l e b e h e m b u d e v r i iyi t a n ı m ı ş l a r h e m d e m ü t e a k i p a s ı r l a r ı n k l a s i k t e z y i n a t ı h u s u s u n d a m ü t a l â a v e m ü m a r e s e s a h i b i o l - m u ş l a r d ı r . N i t e k i m m i n y a t ü r t a l e b e s i A c e m v e T ü r k m i n y a t ü r ü f a r k l a r ı n ı v e t e z y i n a t t a k i f a r k l a r ı v e m u h - telif m i l l e t l e r e m e n s u p s a n ' a t k â r l a r ı n z e v k f a r k l a - rını p e k iyi b i l m e k t e r ü s u h s a h i b i o l m u ş l a r v e b u n - ları h e p iş ü z e r i n d e ö ğ r e n m i ş l e r d i r . O s m a n l ı T ü r k - l e r i n i n h e r s a h a d a k i r e s i m n ü m u n e l e r i ü z e r i n d e d e z a m a n z a m a n ç a l ı ş m ı ş l a r d ı r .

d — T ü r k i y e C ü m h u r i y e t i z a m a n ı n d a eski T ü r k r e s m i v e t e z y i n a t ı : T a l e b e y e şu t e l k i n e d i l m i ş - tir ki y a l n ı z eski e s e r l e r i n t a k l i d i m a k s a d ' a k â f i d e - ğ i l d i r . E v v e l â b u l â z ı m d ı r : Esaslı k o p y e l e r y a p ı l - m a l ı d ı r . V e y a p ı l m a k t a d e v a m o l u n a c a k v e b u h u - s u s t a ç o k d e r i n b i r h a s s a s i y e t m u h a f a z a e d i l e c e k - tir. Zirfa, b u d a b a ş l ı b a ş ı n a b i r iştir, v e b u n d a b i h a k - kın m u v a f f a k o l m a l ı d ı r . B u n l a r y a p ı l ı r k e n m u h t e l i f d e v i r v e t a r z l a r ı n y a p ı l ı ş t e k n i k l e r i a r a s ı n d a f a r k l a r a n l a ş ı l a c a k t ı r . İşte b u t e k n i ğ i n e s a s l a r ı b o z u l m ı y a - r a k y e n i n ü m u n e l e r o r t a y a k o n a c a k t ı r . B u n l a r ı n t e z - y i n a t ı eski e s e r l e r d e n d e v i r l e r i v e t a v ı r l a r ı a y r ı l a - r a k t ° p l a n a n m a l z e m e d e n p e k y e n i b i r t a r z m e y d a - n a ç ı k a c a k t ı r . Ö y l e b i r t a r z ki eski ü s l û b v e t e k n i k y a ş ı y a c a k t ı r , v e t a l e b e y e b u n u n e s a s l a r ı d a g ö s t e r i l - m i ş v e o n l a r a y e n i m e v z u l a r d a e s k i t e k n i k v e üs- l û b d a m i n y a t ü r v e t e z y i n a t v a z i f e l e r i v e r i l m i ş t i r . E s e r l e r i n d e h i ç b i r u y d u r m a t a v ı r b u l u n m ı y a c a k t ı r . T ü r k i y e C ü m h u r i y e t i n i n t ü r k t a r i h i v e T ü r k s a n ' a t ı s a h a s ı n d a r e h b e r l i ğ i y l e h u s u l e g e l e n y e n i v e m i l l î z e v k l e r i k a r ş ı l a y a c a k v a s ı t a l a r h a z ı r l a n m ı ş t ı r . B u s u r e t l e e l i m i z d e t a k d i m e t t i ğ i m v e b u y o l d a ç a l ı ş a c a k y e n i s a n ' a t l a r ı m ı z v a r d ı r . G a r p t e z y i n a t ı n ı n esası

G — Günseli Gökay: Minyatür şubesine pek az devam etmiş ve yaptığı 6 kop- yada muvaffak olmuştur. Eğer bu şu- bede ıtıümaresesini arttırmakta devam

edebilirse inkişafını tnmamlıyabilir.

Sekil: 6).

7 _ piraye İz: Muntazaman 3 senedir minyatür şubesine devam etmektedir.

Dikkatli çalışmaktadır. 9 minyatür yapmıştır; ve kopyalarda muvaffak ol- maktadır. Tekniği iyi öğrenmiştir. Yal- nız mümaresesini arttırmak ile iyi bir

inkişafa namzettir. (Şekil: 7).

8 — Nazmiye Moralıoğlu: Bidayette 2 sene minyatür derslerine devam et- miş ve 10 minyatür yapmıştır. Çalış- makta devam ederse iyi minyatür yap- mağa namzet talebedendir. Muvaffak

oldıığıı kopyeleri vardır. (Şekil: 8).

9 — Zclda Saiıbalıar: 93Y ve 938 de iki sene kadaı- minyatür şubesine devam etmiş ve 18 minyatür yapmıştır. Eski resim tekniği çok kuvvetlenmiştir. Min- yatür şubesinde miimaresesini arttırırsa çok muvaffak olacaktır. Muvaffak olmuş

eserleri vardır. (Şekil: 9).

m e m l e k e t i m i z e g i r m i ş t i r . F a k a t m e m l e k e t i m i z i n millî v a s ı f l a r d a p e k ç o k t e z y i n a t ı v a r d ı r . B u n l a r d a s ö y l e d i ğ i m i z gibi e s a s l a r d a h i l i n d e k u l l a n ı l ı r s a a s r î v e millî y e n i b i r t a v ı r h u s u l e g e l e c e k t i r ki b u d a T ü r k i y e C ü m h u r i y e t d e v r . ' m i z e y a k ı ş a c a k b i r ç a l ı ş m a o l a c a k t ı r .

N i t e k i m t a l e b e d e n m i n y a t ü r v e ş a r k t e z y i n i san'ıatlar k ı s m ı n d a i l e r l i y e n l e r m e y a n ı n d a seçilen ü ç kişiye ( M i h r i b a n , M e l â h a t , N u r i y e ) eski T ü r k m i t o - l o j i k m a s a l l a r ı n d a n 3 m e v z u ' s e ç i l e r e k v e r i l m i ş t i r . Bu e f s a n e l e r i e s k i t e k n i k ü z e r i n e y a p a c a k l a r ı m e v - z u l a r l a c a n l a n d ı r a c a k l a r d ı r . A k a d e m i d e b u d e r s y u - k a r ı d a e s b a b ı , m u c i b e s i n i i z a h e t t i ğ i m i z v e ç h i l e a k a - d e m i d e , k ü t ü p h a n e v e m ü z e l e r d e v e r i l m i ş t i r . Bir d e - f a m ü z e v e k ü t ü p h a n e l e r d e k i e s e r l e r i n k o l a y l ı k l a h a r i c e ç ı k a r ı l m a m a s ı o r a d a ç a l ı ş m a l a r ı m ı z a b ü y ü k b i r saik o l m u ş t u r . S o n r a ç a l ı ş ı l a n y e r l e r i n p i t o r e s k v e m i l l î r u h u m u z u o k ş a r d e k o r l a r ı r u h l a r ı n ı i n c e l t e - r e k ç a l ı ş a c a k o l a n l a r ü z e r i n e ç o k h o ş tesirler b ı r a k - m ı ş t ı r . Ç ü n k ü eski r e s i m t e k n i ğ i n i n e s a s l a r ı n ı y a p ı l - d ı k l a r ı y e r l e r v e d e k o r l a r d a h a ç o k c a n l a n d ı r m a k - t a d ı r . T a l e b e b u s u r e t l e b i n a l a r d a n d a i l h a m a l a r a k b e d i î z e v k l e r i n i tatır.in e t m i ş l e r d i r .

N i h a y e t b u d o l a ş m a l a r ı m ı z ş a r k t e z y i n i k ı s m ı n - d a ç a l ı ş a n l a r ı n n e r e d e v e n e g i b i e s a r l e r i m i z o l d u - ğ u n u ö ğ r e n m e s i n e b a d i ° l m u ş v e h a z i n e l e r i m i z i t a - n ı m ı ş l a r d ı r . B u s u r e t l e h e m s a n ' a t t a r i h i m i z e y a r a r b i l g i l e r e v a k ı f o l m u ş l a r .ve h e m d e h a z i n e l e r i m i z i n m u h t e v i y a t ı n ı ö ğ r e n m i ş l e r d i r . Ö y l e h a z i n e l e r ki y a l - nız m i l l î s a n ' a t ı m ı z t a r i h i n o k t a s ı n d a n d e ğ i l ş a r k m i l - letleri s a n ' a t l a r ı n o k t a s ı n d a n e m s a l s i z v e s i k a l a r a m a - lik o l m a l a r ı c i h e t i y l e k ı y m e t l i d i r . İ s t a n b u l h a z i n e l e - r i n e g i r i l m e k l e i n s a n v u k u f u n u a r t t ı r m ı ş v e h e m d e ş a r k v e g a r b ı n s a n ' a t t e l â k k i l e r i n i t e n v i r e y a r d ı m e t m i ş o l u r .

T ü r k m i n y a t ü r ü d e r s i n e ş i m d i y e k a d a r şu t a - l e b e m u h t e l i f z a m a n l a r d a d e v a m e t m i ş l e r d i r .

M i h r i b a n S ö z e r , M e l â h a t Ç e n , N i m e t T a y l a r , N i h a t T a y l a r , Z e l d a S a n b a h a r , N a z m i y e M o r a l ı o ğ l u , A d i l e G ü l ç ü r , Ş ü k r a n , M ü r e c c e l D u y g u , N u r i y e A - g a r , E m i n , S a i d , G ü n s e l i G ö k a y , N e z i h e Y a ğ c ı , F e - rid A p a , C a i d e A k s e l , S e m i h a , L û t f i y e B a y s a l , M e m - n u n e Y a l k ı l d a y , M u z a f f e r T u n a , H a y r ü n n i s a , S e l i m T u r a n , R a u f E r g e l m i ş , A d a l e t T o l b a s , A t ı f , P i r a y e İz, N e r i m a n E p i k e r , S e m i h a T e v f i k , S e d a t E r i m , J a n e t v e N i y a z i . B u n l a r ı n a r a s ı n d a b i r k a ç a y d a n b i r - k a ç s e n e v e b u g ü n e k a d a r ç a l ı ş a n l a r v a r d ı r . B e ş i n c i s e n e d e b u n l a r a r a s ı n d a â t i d e k i t a l e b e m e s a i m i z e m u n t a z a m a n d e v a m e t m e k t e b u l u n m u ş l a r d ı r :

M i h r i b a n S ö z e r , M e l â h a t C e n , N e r i m a n E p i k e r , N u r i y e A g a r , P i r a y e iz. B u s e n e m ü d a v i m l e r i n d e n S e m i h a T e v f i k , S e d a t E r i m , J a n e t v e N i y a z i .

G e r e k d e v a m e d e n v e g e r e k k e n d i l e r i n c e m a - l û m s e b e p l e r l e d e v a m e d e m i y e n l e r T ü r k m i n y a t ü r ü h a k k ı n d a esaslı m a \ û m a t e d i n m i ş l e r d i r , v e d e v a m e t m i y e n l e r P r a t i k l e r i n i a r t t ı r a m a m a k l a b e r a b e r m i n y a t ü r ü n y a p ı l ı ş u s u l l e r i n i ö ğ r e n m i ş l e r d i r . D e v a m e t m i y e n l e r a r a s ı n d a b u işi ç o k iyi ö ğ r e n e n l e r v e y a p -

tıkları e s e r l e r d e m u v a f f a k ' o l a n l a r ¹ v a r d ı r . " M e s e l â G ü n s e l i G ö k a y , Ş ü k r a n , E m i n , S a i d , F e r i d A p a , N i h a d T a y l a r v e N i m e t T a y l a r , S e l i m T u r a n , M ü - reccel D u y g u , N a z m i y e M o r a l ı o ğ l u , Z e l d a S a n b a - h a r ' ı s a y a b i l i r i z . B u n l a r ı n a r a s ı n d a n G ü n s e l i ' n i n b i r e s e r i n e i m z a m ı z d a k o n m u ş t u r .

B u g ü n b e ş i n c i s e n e d i r b e n i m l e ç a l ı ş a n l a r d a n M i h r i b a n S ö z e r , M e l â h a t C e n , N u r i y e A g a r v e s o n s e n e l e r d e b i z e i l t i h a k e d e n N e r i m a n E p i k e r v e P i - r a y a İz v a r d ı r ki b u n l a r ç o k ş a y a n ı t a k d i r b i r s u r e t - te y e t i ş m i ş l e r d i r . E s k i T ü r k m i n y a t ü r ü n ü n m e ş ' a l e - sini e l l e r i n d e t u t t u k l a r ı m ü d d e t ç e s ö n d ü r m i y e c e k l e - rine k a n i b u l u n u y o r u m . M i h r i b a n S ö z e r , N u r i y e A»

g a r v e N e r i m a n E p i k e r e s e r l e r i n d e n p e k i y i l e r i n e t a k d i r m a k a m ı n d a i m z a m ı z d a a t ı l m ı ş t ı r .

H a l e n g e r e k d e v a m e t s i n v e g e r e k d e v a m e'.- m e s i n h e p s i i l e r i d e ç a l ı ş a c a k l a r v e b u y o l u b ı r a k - m ı y a c a k o l u r l a r s a ¹ T ü r k i y ö C ü m h u r i y e t i n d e e s k i T ü r k r e s i m v e t e z y n a t s a n ' a t ı n ı n a l e m d a r ı o l a - bilirler. M e k t e p l e r i n d e o n l a r a b u s a n ' a t ı n t e k n i k e- sasları v e k ü t ü p h a n e v e m ü z e l e r d e n e s u r e t l e çalı- ş a b i l e c e k l e r i g ö s t e r i l m i ş t i . Y a l n ı z ç a l ı ş ı l m a d ı ğ ı m ü d - d e t ç e b u k a d a r m a l û m a t s a n ' a t m i l e r l e m e s i n e k â f i d e ğ i l d i r . S e n e l e r c e b u y o l d a ç a l ı ş m a l a r ı l â z ı m d ı r . A y n i z a m a n d a k e n d i l e r i n e h a y a l t a ç a l ı ş m a l a r ı v e m u v a f f a k o l m a l a r ı y o l l a r ı d a ö ğ r e t i l m i ş t i r . B u s a n ' a t ı a r t ı k i d e a l l e r i n i s b e t i n d e i l e r l e t i p i l e r l e t m e m e l e r i v e

10 Mihriban Sözer: 5 senedir minyatür şubesine devam etmektedir. Türk minyatürü tezyinatı ve tarihi sahasın- da ihtisasını ikmâl etmiştir. 38 min- yatür yapmıştır. Hepsi muvaffak ol- muş est-r ve kopyalardır. Bugiin bizde yetişmiş ilk Türk minyatüristi müte- hassıslarıınızdandır. Minyatür saha - sıııda çok dikkatli ve ince bir zevki

ve deriıı bir hassasiyeti vardır.

(Şekil: 10-11).

11 — Nimet Taylar: Bidayette iki sene minyatür şubesine devam etmiştir. İyi kopyaları vardır. Minyatür sahasında çalışacak olursa çok inkişaf edecek- tir. Halen renkli hurdebini müstah- zarların büyiitülıuesinde ve aynen y a - pılmasında bize yetişmiş yegâne mii-

tehassıslarımızdandır.

T ü r k inceliğinin ilânihaye timsali olup b u zevki her- kese d u y u r u p d u y u r m a m a l a r ı k e n d i l e r i n e m u h a v v e l b u l u n m a k t a d ı r . İçlerinde b u y o l d a sebat e d e n l e r şüphesiz m u v a f f a k olacaklardır. Yalnız bunların e- saslarını bilmeleri v e biraz d a eserlerin kopyelerini

benzetebiimeleri t a m san'at ideali n o k t a s ı n d a n k â f i değildir. Çalışırlarsa m u h a k k a k m u v a f f a k olacaklar v e b u san'atı tanıtacaklardır. Bunu y a p m a k kendile- rine b u k a d a r masraf e d e n milletimize karşı bir va- 'tan b o r c u d u r .

B e t o n a r m e v e b i r k a ç s ö z

M e m l e k e t i m i z d e d a h i k a b u l e t t i ğ i m i z 1 9 3 2 A l - m a n b e t o n a r m e n i z a m n a m e s i n i n m u k a d d i m e s i :

« B e t o n a r m e imalât p r o j e s i n i n t a n z i m i v e inşası b u tarz inşanın esaslı surette bilinmesini i c a p ettirir. Bi- n a e n a l e y h i n ş a a t s a h i b i a n c a k b u m a l û m a t ı h a i z v e m u t e n a b i r t a r z d a i n ş a e t m e y i t e k e f f ü l e d e n b i r m ü - t e a h h i d e i t i m a d e t m e l i d i r . » C ü m l e s i y l e b a ş l a r . B e - t o n a r m e i m a l â t ı n i n ş a s ı n d a n s a r f ı n a z a r , d a h a p r o j e - lerin t a n z i m i n d e v e h e s a p l a r ı n y a p ı l m a s ı n d a ö y l e e - saslı h a t a l a r y a p ı l m a k t a d ı r ki,., b u n l a r ı n ilk n a z a r d a g ö z e ç a r p a n l a r ı n ı b i r e r b i r e r y a z m a ğ ı f a i d e d e n h â l i g ö r m ü y o r u z .

Bir h u k u k ç u için c e z a k a n u n u , m e d e n î k a n u n v e diğerleri n e ise b i r k o n s t r ü k t ö r için d e b e t o n a r m e n i z a m n a m e s i o d u r . B u n i z a m n a m e ş i m d i y e k a d a r b e t o n a r m e d e e l d e e d i l m i ş o l a n b ü t ü n n a z a r î v e inşaî neticeleri b i r a r a y a t o p l a r v e b u n l a r ı h e r b e t o n a r m e p r o j e s i t a n z i m e d e n v e y a b e t o n a r m e i n ş a a t y ? p a n m i m a r v e y a m ü h e n d i s i n k a t ' î b i r s u r e t t e u y m a s ı l â - z ı m g e l e n k a i d e l e r , k a n u n l a r h a l i n e s o k a r . Şu h a l d e h e r h a n g i bir b e t o n a r m e m e s e l e s i n i n d o ğ r u o l u p ol- m a d ı ğ ı n ı a n l a m a k içirt ilk y a p ı l a c a k iş b u n u n n i z a m - n a m e y e u y g u n o l u p o l m a d ı ğ ı n ı t e t k i k e t m e k o l a c a k - tır. E ğ e r b ö y l e b i r n i z a m n a m e m e c v u t o l m a s a idi, her k o n s t r ü k ö r k a r ş ı l a ş t ı ğ ı m e s e l e l e r i k e n d i ş a h s î k a n a a t i n e ( e ğ e r v a r i s e ) g ö r e h a l e d e r v e b u s u r e t l e d e b ü t ü n işler k a r m a k a r ı ş ı k o l u r d u .

Biz d e b u g ü n d e n i t i b a r e n sıra ile i n c e l e y e c e ğ - iniz meseleleri u m u m i y e t l e h i ç b i r ş a h s î k a n a a t zik- r e t m e d e n d o ğ r u d a n d o ğ r u y a n i z a m n a m e y e g ö r e h a l v e kullanılan u s u l l e r i t e n k i d e d e c e ğ i z . Bu s u r e t l e şahsî k a n a a t t a n m ü t e v e l l i d i h t i l â f l a r m e v c u t olmıyr cak v e ç ı k a n n e ' i c e l e r d e k a t ' î b i r m a h i y e t i h a i z o l a - B e t o n a r m e d e n i l e n m a l z e m e n i n g e r e k ç a l ı ş m a

Dergimizde, Güzel San'atlar Akademisi Y ü k - sek Mimarî Şubesi mukavemet ve betpnarme Profesörü Yüksek Mühendis Tuı-gan Sâbis'in dilimize çevirdiği (Tersimi Muvazenet ve Mu- kavemet) ve Bina inşaatı Muvazeneti) adlı iki kitabından biblioğrafî sayfalarımızda bah- setmiştik. Mühendis Turgan Sâbis'in bundan böyle mukavemet ve betonarme mevzuları üzerine derigimize muntazaman yazılar yaza- cağını okuyucularımıza tebşir ederiz. Kıy- metli arkadaşımızın Türk mimarlığına ve mühendisliğine neşriyat sahasında yapmak is- tediği yardım ve çalışma şayanı takdirdir.

v e g e r e k s e i m a l tarzı d i ğ e r i n ş a a t m a l z e m e s i n d e n b ü s b ü t ü n b a ş k a d ı r . B u n u n için 19 u n c u a s r ı n s o n l a r ı n a d o ğ r u ilk d e f a t a t b i k e d i l e n b u m a l z e m e n i n h e s a p v e i m a l şekli d e y a v a ş y a v a ş inkişaf e t m i ş v e n i h a y e t b i r ç o k d e ğ i ş i k l i k l e r d e n s o n r a b u g ü n k ü h a l i n i a l m ı ş - tır. B u i n k i ş a f ı n m u h t e l i f s a f h a l a r ı m u h t e l i f n i z a m n a - m e l e r l e t e s b i t o l u n m u ş t u : M e s e l â A l m a n y a d a 1 9 0 7 s e n e s i n e k a d a r e l d e e d i l e n n a z a r î v e i n ş a î n e t i c e l e - rin k a i d e l e r h a l i n d e t o p l a n m a s ı 1 9 0 7 n i z a m n a m e s i - ni m e y d a n a g e t i r m i ş t i r . F a k a t b u n d a n s o n r a y a p ı l a n y e n i t e c r ü b e l e r v e h e s a p l a r , e s k i l e r i n d e n b i r ç o ğ u n u n y a n l ı ş o l d u ğ u n u m e y d a n a k o y d u ğ u n d a n , a r t ı k 1 9 0 7 n i z a m n a m e s i n i n b i r ç o k k a i d e l e r i k u l l a n ı l m a z b i r h a - le g e l m i ş v e b u s u r e t l e b u 1 9 0 7 n i z a m n a m e s i ilga o l u n a r a k y e r i n e 1 9 1 6 n i z a m n a m e s i t a n z i m o l u n - m u ş t u r . Y e n i b i r m a l z e m e o l a n b e t o n a r m e n i n in- k i ş a f ı d e v a m e t t i ğ i n d e n , b i r m ü d d e t s o n r a 1 9 1 6 ni- z a m n a m e s i d e e s k i m i ş v e o d a ilga o l u n a r a k y e r i - n e 1 9 2 5 n i z a m n a m e s i k o n m u ş t u r . E n s o n r a d a b e - t o n a r m e n i n b u g ü n k ü inkişaf v a z i y e t i n e u y g u n o l a - r a k 1 9 3 2 n i z a m n a m e s i t a n z i m o l u n m u ş t u r v e b u ni- z a m n a m e n i n m e r ' i y e t m e v k i i n e g i r m e s i y l e k e n d i n - d e n e v v e l c a r i o l a n 1 9 2 5 n i z a m n a m e s i o r t a d a n k a l k - m ı ş t ı r . Şu h a l d e b u g ü n b i r b e t o n a r m e m e s e l e s i t e t k i k o l u n u r k e n y a l n ı z v e y a l n ı z 1 9 3 2 n i z a m n a m e s i n a z a r ı d i k k a t e a l ı n a r a k h ü k ü m verilir. 1941 s e n e s i n - d e b i r b e t o n a r m e p r o j e s i n i 1 9 2 5 senesi n i z a m n a m e - sine g ö r e t a n z i m e t m e k , m e s e l â h u k u k t a b i r b o ş a n - m a d a v a s ı n ı m e d e n î k a n u n y e r i n e eski ş e r ' i y e r n s h - k e m e l e - . i n e g ö r e n i y e t e l m e ğ e b e . ı ^ e r . M e r ' i y y e t t e n k a l k m ı ş o l a n e s k i n i z a m n a m e l e r l e , c a r i o l a n y e n i ni- z a m n a m e a r a s ı n d a b i r ç o k m ü ş t e r e k n o k t a l a r m e v - c u t t u r ^ f a k a t b i r ç o k d a m ü h i m f a r k l a r v a r d ı r . T ı p k ı ş e r ' i y e m a h k e m e l e r i " k a n u n l a r ı ile m e d e n î k a n u n a-

»•asında birçok müşterek noktalarla beraber pek mü- him farkların dahi bulunması gibi.

Aşağıda verilen misallerde görüleceği üzere 1932 nizamnamesi mukavemet hesaplarının bazen hissedilir derecede kolaylaşmasını d a temin etmiş- tir.

Bugün memleketimizde yapılan mukavemet hesaplarının % 90 ı ne nizamnameye ve ne de umumi statik kaidelerine uygundur. Yani bu projeler millî hudutlarımızın haricinde, inşaat zabıtası bulu- nan hiç bir memlekette kabul ve tasdik edilmez. Çün kü bugün her memlekette cari olan nizamnameler hemen hemen yekdiğerinin aynıdır. Meselâ Fransız b e t o n a r m e nizamnamesinin son 1934 şeklile 1932 A l m a n b e t o n a r m e nizamnamesi arasındaki farklar yok denecek kadar azdır. Bizde de umumî kaidelere ve nizamnamelere uygun mukavemet hesapları ve betonarme projeleri yapılması zamanı gelmiş ve hat.

tâ geçmiştir.

I. Haçvari teçhiz olunan döşemeler: Daller 1932 nizamnamesinin 2 3 üncü maddesinin 3 üncü kısmında: «Mütesaviyen tahmil edilen haçvari teçhiz olunmuş mustatili hurdilerin kirişlere veya kâıgire intikal eden aksi tesirlerinin mütesaviyen münteşir kabul edilmesine cevaz vardır.» denilmek- tedir. Buna rağmen bizde yapılan hemen bütün mu- kavemet hesaplarında hâlâ eski nizamnameden ka- lan şu usul kullanılmaktadır:

Şekil: 1

Döşemenin bir metre murabbaına gelen müte- saviyen münteşir yüke q denirse, A D kirişine gelen yükün m e c m u u :

V, = «1. Fy

ve A B kirişine gelen yükün m e c m u u :

V

x

= q. Fx

olarak alınmakta ve sonra bu yükler şekil 2 de gö- rüldüğü tarzda müselles ve şibihmünharif şeklindeki tahmil satıhları vasıtasiyle kirişlere tatbik edilmiş farzolunmaktadır. Burada Fx, A B E müsellesinin ve Fy de E B C F şibihmünharifinin mesa'hai sathiyesini gösterir.

Bu usulün ilk kısmı yanlıştır. Çünkü aksi tesir- lerin bu tarzda hesabında döşemenin kenarlarının istinadlandırma tarzları (Dört kenarın serbest veya mütedahil, iki kenarın serbest, diğer ikisinin müte- dahil olması gibi) nazarı itibara alınamazlar. Yani döşemenin istinadlandırma tarzı nasıl olursa olsun hep ayni aksi tesir kuvvetleri bulunur ki, bunun b ö y - le olamıyacağı ve olmaması lâzım olduğu âşikârdır.

Buna mukabil yeni nizamname mucibince

«q t/m²» yükünün lx ve ly istikametlerindeki kısım- ları «qx» ve «qy» in lx : 2 ve ly : 2 ile zarpları ile AB ve A D kirişlerinin beher metresine gelen aksi tesirler bulunurlar ve bu suretle döşemenin istinad- landırma tarzı da, qx ve qy in hesabında nazarı iti- bara alınmış olduğundan, bu aksi tesirlerin bulunma- sında hesaba katılmış olur. (Şekil 2 ) .

.pmüııııij,,

Eski usulün ikinci kısmını teşkil eden müselles ve şibımünharif şeklindeki tahmil satıhları alınması d a yanlışdır. Hakikatta bir haçvari mücehhez döşe- menin aksi tesir kuvvetleri mesnedlere parabolik bir tarzda intişar ederler. Yeni nizamname aksi tesir kuvvetlerinden mütevellid tahmil satıhlarının para- bol şeklinde alınmayıp mustatil tarzında alınmasına

«cevaz vardır» demektedir. Şu halde bu kolaylıkdan istifade etmeyip yanlış olan müselles ve şibimünharif şeklindeki tahmil satıhları ile çalışmağa d e v a m et- mek en az saflıkdır. Döşemenin üzerlerine oturduğu kirişlerdeki anların hesabı bakımından yüklerin mü- tesaviyen münteşir alınmasının, hesabı ne kadar ko- laylaştıracağı âşikârdır. Fakat bilhassa bu suretle hesaplanan anlar daha küçük olacaklarından bu ki- ı işler için daha az demir ve daha az beton sarfolu- nacaktır ki, bu da inşaatın ^c/c 2 5 nisbetinde daha u- cuz mal olmasını intaç eder.

Misal 1:

Bir m u r a b b a şeklinde dört kenarında serbest oturan d ö ş e m e :

Şekil: 3

1 y : /* = 1 , «:, = «ly = 0,500 . (1 A B kirişindeki azamî a n :

/v L² <1 m :ı x M = 0 , 5 . q . - 2 - . — ^ = ~ ~ ~ /y3

2 8 32 1925 ııizamnemesiııe g ö r e yapılırsa:

i l /

m a x . M =

Bu suretle eski n i z a m n a m e y e göre h e s a p l a n a n an yenisine göre h e s a p l a n a n d a n % 2 5 n ı i k d a r ı n d a fazladır.

Misal 2 :

Şekil: 4

Dİ, AB, A F ve E F k e n a r l a r ı n d a serbest v e B E kenarında m ü t e d a h i l d i r . Şu h a l d e :

q* = O , 621 . q , qy = O , 379 . q dır. B E kirişinin bir m e t r e uzunluğuna gelen y ü k :

— . 6 . 0 , 6 2 1 . q + — . 6 . 0 , 6 2 1 . q = 3 , 7 2 6 . q 2 2 A B kirişinin bir m e t r e u z u n l u ğ u n a gelen y ü k :

~ . 5 , 4 . O , 3 7 9 . q = 1,023 . q B E kirişindeki a z a m î a n :

m a x . M = - y . 3 , 7 2 5 . q . 5 , 4 ² = 1 3 , 5 . q

q = 0 , 6 0 0 l / m² ise, m a x M. = 1 3 , 5 . 0 , 6 0 0 = 8 , 1 0 t.m o l u r . A B C kirişi iki m ü s a v i açıklıklı bir m ü t e m a d i kiriştir.

Eğer

g = 0.400 t/nı ², p = 0.200 t / m², q = 0.600 t / m² alınırsa: b u kirişteki a n l a r :

m a x . M ı = ( 0 , 0 7 0 . 1 , 0 2 3 . g + 0 , 0 9 6 . 1 , 0 2 3 q ) 6 ²

= ( 0 070 1,023 0 , 1 0 0 4 - 0 , 0 9 6 . 1 , 0 2 3 . 0 , 2 0 0 ) 6²= I , 7 3 5 1 i n . m i » M u = - 0,125.1,023 0,600.6²•= — 2,75 t m . olur.

Şimdi istinad kuvvetleri eski n i z a m n a m e y e ç; - re h e s a p edilirşe:

F * = - y .5,4 2 , 7 = 7 , 2 5 m > Kr = 4 " - (⁶+ ° >⁶) 8,9 »i®

Vx = 7,25.q , Vy = 8 , 9 q BE kirişindeki a n :

m;ı x. M = 2 . 7 , 2 5 . q . 5 , 4 = I 3 . 0 , 6 0 0 = 7 , 8 t m . 6

A B C kirişi: (Ş. 4 ) :

T a h m i l satıhları şibimünharif olarak alınırsa eğilme anları, meselâ b e t o n k a l e n d e r d e k i cetveller vasıtasiyle, y u k a r ı d a k i gibi kolaylıkla h e s a p l a n a m a z . Bunları b u l m a k için d o ğ r u d a n d o ğ r u y a C l a p e y r o n muadelelerinin yazılması lâzımgelir. Buraya yalnız b u suretle b u l u n a n ' neticeyi y a z m a k l a iktifa ediyo-

m i n WB = .2,7 0 , 6 0 0 . 6³. 0 , J 7 1 5 = — 4.9 t m .

Yeni n i z a m n a m e y e göre h e s a p edildiği z a m a n A B C kirişi 2 , 7 5 tmlik bir ana m a r u z o l d u ğ u h a l d e , eski n i z a m n a m e y e göre, d a h a y o r u c u bir h e s a p t a n sonra aynı kirişin 4,9 t m gibi çok d a h a b ü y ü k bir a n a d a y a n a c a k bir t a r z d a inşa edilmesi lâzımgel- m e k t e d i r . Bu d a yeni n i z a m n a m e y e g ö r e hesabın ne k a d a r iktisadî o l d u ğ u n u p e k açık bir t a r z d a göster- m e k t e d i r .

H a s t a h a n e o r g a n i z m a s ı n d a a m e l i y a t h a n e

A m e l i y a t h a n e l e r d e g ö r ü l e n işler o p e r a t ö r , asis- t a n l a r v e h a s t a b a k ı c ı l a r t a r a f ı n d a n y a p ı l a n işlerin m e c m u u n d a n i b a r e t t i r . B u işler h a s t a n ı n o p e r a s y o n ş u b e s i n e g i r m e s i l e b a ş l a r v e d ı ş a r ı ç ı k m a s i l e b i t e r .

B u n d a n d a a n l a ş ı l ı r ki, b u işler, o p e r a t ö r ü n m a h a r e t i n d e n m a a d a , b u b i n a kısmı, o p e r a s y o n u n m u v a f f a k i y e t l e y a p ı l ı p y a p ı l m a m a s ı h u s u s u n d a b ü - y ü k r o l o y n a r -

B u s e b e p l e b i r a m e l i y a t s a f s a s ı k e n d i m ü t e - hassısı t a r a f ı n d a n m u n t a z a m s u r e t t e t e r t i p e d i l m i ş b i r m u h i t d a h i l i n d e y a p ı l m a l ı d ı r .

i k i n c i k e y f i y e t h a s t a h a n e t e ş k i l â t ı n d a o p e r a s . y o n a t a h s i s o l u n a n d a i r e n i n t e r t i b a t ı n d a m i m a r î t e k - niği m e s e l e s i n i n s o n d e r e c e m a h a r e t v e s ı h h a t l a h a l e d i l m i ş o l m a s ı n a b a ğ l ı d ı r .

B u d a a ş a ğ ı d a k i k e y f i y e t l e r i t a z a m m u n e d e r : 1. H a s t a h a n e t e ş k i l â t ı n d a o p e r a s y o n ş u b e s i -

nin m e v k i i v e o n u n d i ğ e r s e r v i s l e r ile m ü - n a s e b a t ı .

2 . A m e l i y a t ş u b e s i n i n t e r t i b a t ı . 3. A m e l i y a t s a l o n u ile b u n a m ü t e a l l i k ihti-

y a ç l a r .

1 . A m e l i y a t h a n e dairelerinin h a s t a h a n e içindeki m e v k i i

A m e l i y e t h a n e l e r u m u m î b i r h a s t a h a n e n i n c e r - r a h l ı ğ a ait k i s m ı ile h e r h a n g i b i r c e r r a h l ı k kliniki- n i n v e sair b a z ı ihtisas k l i n i k l e r i n i n v e s a i r b a z ı i h t i s a s k l i n i k l e r i n i n e l z e m b i r ş u b e s i d i r .

T a b i î , h u s u s î k l i n i k l e r d e a m e l i y a t h a n e i p - t i d a î b i r v a z i y e t t e b u l u n u r v e y a l n ı z b ü y ü k h a s t a - h a n e l e r d e d i r ki, inkişaf e t m i ş u m u m î h e y e ' i d a h i l i n - d e t a m bir m ü e s s e s e m a h i y e t i n i g ö s t e r i r . F i l v a k i b u gibi h a s t a h a n e l e r i n o p e r a s y o n ş u b e l e r i n d e a m e l i - y a t h a n e l e r v e b u n l a r ı n m ü t e m m i m l e r i e n y e n i m e - t o d l a r m u c i b i n c e t e r t i p v e t e ç h i z e d i l m i ş t i r l e r , v e b u s a y e d e a m e l i y a t l a r d a g a y e t m ü s a i t ş a r t l a r d a h i l i n d e y a p ı l m a k t a d ı r .

Şu c i h e t i d e n a z a r ı d i k k a t a a l m a k i c a p e d e r ki, u m u m î h a s t a h a n e l e r d e c e r r a h î ş u b e l e r i n d e k i h a s t a - l a r ı n a m e l i y a t i h t i y a c ı n d a n b a ş k a sair d a i r e l e r d e k i h a s t a l a r ı n d a , b a z a n g i r i f t a r o l d u k l a r ı h a s t a l ı k l a r ı n g a y r ı m u n t a z a m s u r e t t e i n k i ş a f ı m ü s t a c e l o l m a k ü z e - re, a m e l i y a t e d i l m e l e r i n e l ü z u m h i s s e t t i r i r .

B u n d a n d a a n l a ş ı l d ı ğ ı v e ç h i l e , u m u m î b i r h a s - t a h a n e d e o p e r a s y o n ş u b e s i n i n v a z i y e t i y a l n ı z b i l h a s - sa c e r r a h î ş u b e s i n i n değil, d a h a u f a k ö l ç ü d e d e olsa,

Fransada l_iİle hastahanesi ameliyatta

h e r h a l d e d i ğ e r d a i r e l e r i n d e p l a n i m e t r i k v a z i y e t i n e m ü t e v a k k ı f t ı r -

H e r n e d e olsa, a m e l i y a t d a i r e s i c e r r a h î d a i - resile b e r a b e r a y n ı s a h a d a b u l u n m a l ı v e a y n ı z a - m a n d a d i ğ e r d a i r e l e r e d e k o l a y v a s ı t a l a r l a b a ğ l ı o l m a l ı d ı r .

D i ğ e r t a r a f t a n , m u h t e l i f d a i r e l e r i n a y r ı a y r ı e r k e k v e k a d ı n k ı s ı m l a r ı b u l u n a c a ğ ı n d a n , a m e l i y a t - h a n e b ü t ü n b u n l a r d a n a y n ı m e s a f e d a h i l i n d e u z a k b u l u n m a k s u r e t i l e t e r t i p e d i l m i ş o l m a l ı d ı r .

Bu s u r e t l e a m e l i y a t s a l o n u n d a n e n u z a k b u l u - n a n h a s t a k a r y o l a l a r ı n ı n m e s a f e s i b i l e m a k û l b i r h u d u d u t e c a v ü z e d e m e z , y â n i h a s t a h a n e n i n v ü s a - tına g ö r e 6 0 ilâ 1 3 0 m . a r a s ı n d a t e m e v v ü ç e d e r v e n e t i c e d e b i r t a k ı m m a s r a f l a r d a t a s a r r u f e d i l m i ş olur.

B u n d a n m a a d a , şu n o k t a y ı d a h i k a y d e t m e k i c a p e d e r ki, a m e l i y e t h a n e n i n kencîv,ine m a h s u s g e - r e k u f k î v e g e r e k a m u d î g i d i p g e l m e v a s ı t a l a r ı b u - l u n m a l ı v e b ö y l e c e h a s t a h a n e n i n d i ğ e r s e r v i s l e r i l e m ü m k ü n m e r t e b e a z i r t i b a t ı o l m a l ı d ı r .

D i ğ e r b i r t â b i r l e , a m e l i y a t h a n e m ü m k ü n o l d u - ğ u t a k d i r d e h a s^fa l a r a m a h s u s d a i r e n i n k a r ş ı s ı n d a t a - m a m i l e t e c r i d e d i l m i ş b i r v a z i y e t t e o l m a l ı d ı r . B u s u r e t l e h e r iki g a y e y e v a s ı l o l u n m u ş o l a c a k t ı r , j ' â n i a m e l i y e t h a n e b i r t a r a f t a n h a s t a h a n e n i n d i ğ e r s e r v i s - l e r i n d e n b ü s b ü t ü n a y r ı l m ı ş o l a c a k , v e d i ğ e r t a r a f t a n d a a n c a k k e n d i s i için e l z e m o l a n m ü t e m m i m l e r i l e sıkı t e m a s t a b u l u n a c a k t ı r .

Y u k a r ı d a k i m e ş r u h a t l a b i r ş e m a t a n z i m e d i l e - bilir v e b u ş e m a t e t k i k e d i l m e k t e o l a n m e s e l e n i n e n s a d e ş e k l i n i g ö s t e r i r .

A n c a k b u ş e m a b u n d a n b i r k a ç s e n e e v v e l i n e k a d a r k a t ' î b i r s u r e t i , h a l o l m a k ü z e r e t e l â k k i e d i l - m e k t e i k e n b u g ü n t a m a m i l e a k s i d ü ş ü n ü l m e k t e d i r . Ç ü n k ü e l y e v m s ı h h a t c ı l a r l a h a s t a h a n e t e k n ı s y e n l e - r i n c e b ü t ü n c e r r a h l ı k d a i r e l e r i n d e t a t b i k o l u n a n s e p -