Van gölünün umumî görünüşü
" V a n , , g ö l ü n d e b i r i m a r h a r e k e t i
Y. M i m a r N a c i M e l t e m
D o ğ u vilâyetlerimizden, coğrafî vaziyetinin hu-susiyeti itibarile ayrı bir ehemmiyet arzeden V a n tarihî kayıtlara göre milâttan 1900 sene evvel asûr melikesi Semiramis tarafından tesis edilmiş, bun-dan daha sonra V a n isminde biri tarafınbun-dan tevsi edilmiştir.
Kale şimdiki şehir muhitinden bir az ötede ve göl kenarına yakın bir mevkidedir. Memleketimizin en büyük gölü olan ve yüz sathı 6 3 0 0 kilometre murabbaından ibaret bulunan V a n gölü denizden
1650 metre yüksekliktedir.
Gölün derinliği sahil yakınlarında dahi ! 00 metreden ziyadedir. İçinde biri büyük olmak üzere dört adası bulunan bu gölün suyu boraxli ise d e d e -re ağız ve civarlarında senenin muayyen
zamanların-da balık avlanır.
Gölün derinliklerinde suyun hararet derecesi muhtelif olduğu ve bu yüzden su altında cereyanlar bulunduğu söylenmekte ise de bunlar henüz ciddî bir tetkike tâbi tutularak kat'î bir netice elde edilmiş değildir. Suyun karında kaynaklar olduğu m a -lûm olup sakin havalarda bunların farkedilmesi mümkündür. Volkanik bir arazi ile çevrilmiş olan gölün ehemmiyetinin, bu havalide yapılan sondaj-ların müsbet bir netice verip kuvvetli bir petrol damarına tesadüf edildiğinde artacağı bedihîdir.
Evvelce bir çok zahmet v e meşakkatler bahasına yapılan Bitlis V a n seyahati, yeni yapılan g e -miler sayesinde konforlu bir hale gelmiş bulun-maktadır.
9 3 3 senesinde İktisat Vekâletine merbut V a n gölü işletmesinin Tatvanda tesis olunan merkezi aşağıda yazılı tesisatı yaptırmıştır.
1 — Merkezden üç kilometre mesafede yapı-lan bir kaptaj hazinesinden su isalesi
2 — G ö l d e seyrisefer etmek üzere mazot ile müteharrik diezel motörlü iki yolcu vapuru.
3 — Bunların tamir ve bakımı için atelye. 4 — Vapur iskelesi.
5 — İşletme memurları için beş ev.
6 — Yolcular için içinde lokantası bulunan on odalı bir otel.
7 — idare binası. 8 — Kuvvet santralı. 9 — Kanalizasyon.
Gemilerin proje ve tatbikatı inşaiye ve m a -kine mühendislerimiz tarafından yapılmış olup bun-ların aksamı parça halinde Istanbuldan gönderile-rek yerinde montajı yapılmak suretile suya indiril-miştir.
S. I I ' . l ' f f Ç . O u „ipo
Memur evleri
istirahat etmek üzere yazın hafta sonlarında buraya akın etmelerini mucip olmuştur.
Yakın bir gelecekte Van vilâyetinin demir ağ-larla birleşmesi geçikmiyecektir.
Diyarbakırdan başlıyarak 163 üncü kilomet-rede Meserice gelecek olan hat buradan ikiye ay-rılarak:
1 — 264 üncü kilometrede bulunan Cizre yolu ile Irak hududuna gidecek; 2 — Diğeri Bitlis, Tat-van, Vaıı, Kotur yolile Iran hududuna girecek, Ha-bur çayı kenarında İran demiryolu ile birleşecektir.
İnkişaf ve terakkisi için tabiatın hemen bütün imtiyazlarına nail bulunan Van vilâyetimiz Cüm-huriyet devrinde bu suretle demir yoluna kavuşmuş
olacaktır.
Büyük Önderin işaret etmiş olduğu veçhile bu-ranın şark vilâyetlerimizin bir kültür merkezi haline gelmesi, Maarif Vekâletinin feyizli mesaisinden her vakitkinden daha ziyade beklenebilir.
Otel binası
Resimler:
