T.C
NĠĞDE ÖMER HALĠS DEMĠR ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ANA BĠLĠM DALI
EĞĠTĠM PROGRAMLARI VE ÖĞRETĠM BĠLĠM DALI
ÖĞRETMENLERĠN FATĠH PROJESĠ KAPSAMINDAKĠ BĠLĠġĠM TEKNOLOJĠLERĠNĠ KULLANABĠLME ALGILARI
YÜKSEK LĠSAN TEZĠ
Hazırlayan Sevde GökĢen ZORLU
Niğde Temmuz, 2020
T.C
NĠĞDE ÖMER HALĠS DEMĠR ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ANA BĠLĠM DALI
EĞĠTĠM PROGRAMLARI VE ÖĞRETĠM BĠLĠM DALI
ÖĞRETMENLERĠN FATĠH PROJESĠ KAPSAMINDAKĠ BĠLĠġĠM TEKNOLOJĠLERĠNĠ KULLANABĠLME ALGILARI
YÜKSEK LĠSAN TEZĠ
Sevde GökĢen ZORLU
DanıĢman: Prof. Dr. Öğr. Üyesi Ayhan DĠKĠCĠ
Niğde Temmuz, 2020
YEMĠN METNĠ
Yüksek lisans projesi olarak sunduğum “Öğretmenlerin Fatih Projesi Kapsamındaki BiliĢim Teknolojilerini Kullanabilme Algıları” baĢlıklı bu çalıĢmanın, bilimsel ve akademik kurallar çerçevesinde tez yazım kılavuzuna uygun olarak tarafımdan yazıldığını, yararlandığım eserlerin tamamının kaynaklarda gösterildiğini ve çalıĢmanın içinde kullanıldıkları her yerde bunlara atıf yapıldığını belirtir ve bunu onurumla doğrularım. 04.06.2020
Sevde GökĢen ZORLU
i ÖZET
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
ÖĞRETMENLERĠN FATĠH PROJESĠ KAPSAMINDAKĠ BĠLĠġĠM TEKNOLOJĠLERĠNĠ KULLANABĠLME ALGILARI
ZORLU, Sevde GökĢen
Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Dalı DanıĢman: Prof. Dr. Öğr. Üyesi Ayhan DĠKĠCĠ
Haziran 2020, 111 sayfa
Bu araĢtırmanın amacı öğretmenlerin FATĠH Projesi kapsamında ki teknolojileri kullanabilme algılarını belirlemek ve çeĢitli değiĢkenlere göre öğretmenlerin FATĠH Projesi teknolojilerini kullanabilme algıları arasında anlamlı düzeyde farklılıklar olup olmadığını incelemektir. AraĢtırmada nicel araĢtırma yöntemi ve kesitsel tarama modeli kullanılmıĢtır. AraĢtırmanın çalıĢma grubunu Ankara ili GölbaĢı ilçesinde bulunan devlet okullarında görev yapmakta olan 350 adet öğretmen oluĢturmaktadır. Ayrıca bir örneklem alınmamıĢtır. AraĢtırmada Kocaoğlu (2013) tarafından geliĢtirilen FATĠH Projesi Teknolojileri Öğretmen Anketi kullanılmıĢtır. Tüm öğretmenlere ölçek araĢtırmacı tarafından ulaĢtırılmıĢ ve çalıĢmaya gönüllü olarak katılmak isteyen 180 adet öğretmenden dönüt alınmıĢtır.
Ancak araĢtırmada ankette bulunan sorulara eksiksiz yanıt veren 150 adet öğretmenin doldurmuĢ olduğu anket kullanılmıĢtır. AraĢtırmaya 72 kadın, 78 erkek öğretmen katılmıĢtır. AraĢtırmada verilerin analizi için bilgisayar ortamında SPSS 13 programı kullanılmıĢtır.
Toplanan veriler t-testi ve ANOVA testi ile analiz edilmiĢtir. Verilerin analizi sonucunda araĢtırmadan elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin FATĠH Projesi kapsamındaki teknolojileri kullanabilme algıları orta düzeyde çıkmıĢtır. Teknoloji kullanım algıları arasında cinsiyete, branĢa ve öğretmenlerin görev yaptıkları okul türüne göre farklılık bulunmamıĢtır fakat mesleki kıdem yılı, mezun olunan okul türüne, teknoloji kullanım kursuna katılım durumuna ve üniversitede okurken aldıkları eğitime göre anlamlı farklılıklar bulunmuĢtur.
Anahtar kelimeler: Öğretmen, FATĠH Projesi, BiliĢim Teknolojileri
ii ABSTRACT
MASTER DISSERTATION
TEACHERS PERCEPTIONS OF USING INFORMATION TECHNOLOGIES WITHIN THE FATIH PROJECT
ZORLU, Sevde GökĢen
Department of Curriculum and Instruction Thesis Advisor: Prof. Dr. Ayhan DĠKĠCĠ
June 2020, 111 pages
The purpose of this study is to determine teachers 'perceptions of using technologies within the FATĠH Project and to examine whether there are significant differences between teachers perceptions of using FATĠH Project technologies according to various variables. In the research, quantitative research method and cross-sectional screening model were used. The study group of the research consists of 350 teachers working in public schools in GölbaĢı district of Ankara. In addition, a sample was not taken. The scale was delivered to all teachers by the researcher and feedback was received from 180 teachers who volunteered to participate in the study.
However, in the research, a questionnaire filled by 150 teachers who answered the questions in the questionnaire was used. 72 female and 78 male teachers participated in the study. In the research, SPSS 13 program was used in computer environment for data analysis.
The collected data were analysed by t-test and ANOVA test. According to the fındings obtained from the research as a result of the analysis of the data, teacher‟s perceptions of using technologies within the scope of the FATĠH Project were moderate. There was no difference in the perception of technology use according to gender, branch and the type of school in which teachers worked, but there were signifıcant differences in terms of professional seniority year, type of school graduated, participation in technology use course, and education in university.
Keywords: Teacher, FATĠH Project, Information Technologies
iii ÖNSÖZ
Hızla değiĢip geliĢen teknolojinin hayatımıza etkisi küçümsenemeyecek derecede büyüktür. GeliĢen teknoloji hayatın her alanını gözle görülür Ģekilde etkilediği gibi eğitim-öğretim ortamlarına etkisi de yadsınamaz. Eğitimin teknoloji ile beraber daha etkili ve verimli gerçekleĢtirilebilmesi adına alanında uzman olan birçok kiĢi tarafından araĢtırmalar yapılmaktadır.
Bu çalıĢma, eğitim ile teknolojiyi entegre etmek konusunda üzerine büyük görevler düĢen öğretmenlerin FATĠH Projesi teknolojilerini kullanabilme algılarının ne düzeyde olduğu sorusundan yola çıkılarak geliĢtirilmiĢ bir çalıĢmadır.
Yüksek lisans eğitimim boyunca beni destekleyerek cesaretlendiren, araĢtırma dönemim boyunca sahip olduğu geniĢ bilgi birikimi ile beni yönlendiren değerli hocam ve danıĢmanım Prof. Dr. Ayhan DĠKĠCĠ‟ ye teĢekkürü borç bilirim.
YaĢamım boyunca maddi manevi destekleri ile her zaman yanımda olduklarını hissettiren bulunduğum konuma gelmemi sağlayan canım Annem Remziye KOCATÜRK‟ e, Babam Nihat KOCATÜRK‟ e, KardeĢim Burak KOCATÜRK‟ e minnet ve sevgilerimi sunuyorum.
Kıymetli eĢim Murat ZORLU‟ ya hayatımın her döneminde yanımda olduğu için ve sabırla sevgi ile verdiği desteklerden dolayı sonsuz teĢekkür ederim.
KeĢke karĢımda gülen gözlerin ile bana bakabiliyor olsaydın, Bütün bu güzel günleri beraber yaĢayabilseydik ve
O güzel gözlerinin gururla dolduğunu görebilseydim.
CANIM ANNEM’ E…
iv
ĠÇĠNDEKĠLER
ÖZET ... i
ABSTRACT ... ii
ÖNSÖZ ... iii
ĠÇĠNDEKĠLER... iv
TABLOLAR LĠSTESĠ ... viii
ġEKĠLLER LĠSTESĠ ... x
KISALTMALAR LĠSTESĠ ... xi
ġEKĠLLER LĠSTESĠ ... xii
I.BÖLÜM GĠRĠġ 1.1. Problem Durumu... 1
1.2. AraĢtırmanın Amacı ... 4
1.2.1. AraĢtırmanın Önemi ... 5
1.2.2. Varsayımlar (Sayıltılar) ... 6
1.2.3. Sınırlılıklar ... 6
II. BÖLÜM ĠLGĠLĠ ALAN YAZIN 2.1. AraĢtırmanın Kuramsal Çerçevesi ... 7
2.1.1. BiliĢim Teknolojisi ... 8
2.1.2. Eğitim Teknolojileri ... 10
v
2.1.3. Öğretim Teknolojileri ... 14
2.1.4. Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE) ... 14
2.1.4.1. Bilgisayar Destekli Eğitimin Yararları ... 17
2.1.4.2. Bilgisayar Destekli Eğitimin Sınırlılıkları ... 18
2.1.5. Eğitimde Teknoloji Kullanımı ... 18
2.1.5.1 Eğitim ve Öğretimde Teknoloji Kullanımının Önemi... 19
2.2. MEB’ in Eğitim Teknolojileri Ġle Ġlgili Projeleri ... 19
2.2.1. Bilgisayar Laboratuvar Okulu Projesi ... 20
2.2.2. World Links Projesi ... 21
2.2.3. Temel Eğitim Projesi ... 21
2.2.4. (ADSL) Okullarda Ġnternet Projesi ... 22
2.2.5. Think Quest... 22
2.2.6. Ġntel Öğretmen Programı ... 22
2.2.7. Web Tabanlı Ġçerik GeliĢtirme ... 23
2.2.8. Dyned ... 23
2.2.9. Cisco Ağ Akademisi ... 23
2.2.10. ĠTEC Projesi ... 23
2.2.11. E Twinning Projesi ... 24
2.2.12. Scientix Projesi ... 24
2.3. FATĠH Projesi ... 25
2.3.1. Donanım Alt Yapısının ĠyileĢtirilmesi BileĢeni ... 27
2.3.1.1. Çok Fonksiyonlu Yazıcı ... 27
2.3.1.2. Doküman Kameralar ... 28
2.3.1.3. LCD Panelli EtkileĢimli Tahtalar ... 29
2.3.1.4. Tablet Bilgisayarlar ... 30
2.3.2. Eğitsel E-Ġçeriğin Sağlanması ve Yönetilmesi BileĢeni ... 31
2.3.3. Öğretim Ortamında Etkin BT Kullanımı BileĢeni ... 32
vi
2.3.4. Derslerde Etkin BT Kullanımı Ġçin Öğretmenlere Verilen Hizmet-Ġçi
Eğitim BileĢeni ... 33
2.3.5. Bilinçli ve Güvenli BT Kullanımının Sağlanması BileĢeni ... 33
2.4. FATĠH Projesinde Bilgiye EriĢim ve Güvenliğin Sağlanması ... 34
2.5. Ġlgili AraĢtırmalar ... 35
III. BÖLÜM YÖNTEM 3.1. AraĢtırma Modeli ... 48
3.2. Evren ve Örneklem ... 48
3.2.1. AraĢtırmanın Evreninde Yer Alan Öğretmenlere Ait Demografik Özellikler... 49
3.3.Veri Toplama Teknikleri ... 52
3.3.1. FATĠH Projesi Teknolojileri Öğretmen Öz-Yeterlik Ölçeği ... 52
3.4. Verilerin Analizi ... 53
IV. BÖLÜM BULGULAR 4.1. ÇeĢitli DeğiĢkenlere Göre Öğretmenlerin FATĠH Projesi Teknolojilerini Kullanabilme Algılarına Yönelik Bulgular ... 54
4.1.1. Öğretmenlerin Cinsiyetlerine ĠliĢkin Bulgular ... 55
4.1.2. Öğretmenlerin BranĢ DeğiĢkenine ĠliĢkin Bulgular ... 55
4.1.3. Öğretmenlerin Mesleki Kıdem Yılı DeğiĢkenine ĠliĢkin Bulgular ... 57
4.1.4. Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okul Türü DeğiĢkenine ĠliĢkin Bulgular ... 58
vii
4.1.5. Öğretmenlerin Mezun Oldukları Öğrenim Düzeyi DeğiĢkenine ĠliĢkin
Bulgular ... 59
4.1.6. Öğretmenlerin Teknoloji Kullanım Kursuna Katılım DeğiĢkenine ĠliĢkin Bulgular ... 61
4.1.7. Öğretmenlerin Okurken Üniversitede Aldıkları Eğitim DeğiĢkenine ĠliĢkin Bulgular ... 63
V.BÖLÜM SONUÇ TARTIġMA VE ÖNERĠLER 5.1. Sonuç ... 65
5.2. TARTIġMA ... 67
5.3. Öneriler ... 70
5.3.1. AraĢtırma Sonuçlarına Dayalı Öneriler... 70
5.3.2. Ġleride Yapılabilecek AraĢtırmalara Yönelik Öneriler ... 71
KAYNAKÇA ... 72
EKLER ... 85
ÖZGEÇMĠġ ... 96
viii
TABLOLAR LĠSTESĠ
Tablo 1. AraĢtırmaya Katılan Öğretmenlerin Cinsiyet Dağılımı ... 49 Tablo 2. AraĢtırmaya Katılan Öğretmenlerin Mesleki Kıdem Dağılımı ... 49 Tablo 3. AraĢtırmaya Katılan Öğretmenlerin Mezun Oldukları Okul Türüne Göre Dağılımları ... 50 Tablo 4. AraĢtırmaya Katılan Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okul Türüne Göre Dağılımları ... 50 Tablo 5. AraĢtırmaya Katılan Öğretmenlerin BranĢ DeğiĢkenine Göre Dağılımı ... 51 Tablo 6. Öğretmenlerin Cinsiyet DeğiĢkenine Göre t-testi Sonuçları ... 55 Tablo 7. Öğretmenlerin BranĢ ve FATĠH Projesi Teknolojilerini Kullanabilme Algıları Puanlarının KarĢılaĢtırması ... 55 Tablo 8. BranĢ DeğiĢkenine Göre ANOVA Testi Verileri ... 56 Tablo 9. Öğretmenlerin Kıdem ve FATĠH Projesi Teknolojilerini Kullanabilme Algıları Puanlarının KarĢılaĢtırması ... 57 Tablo 10. Mesleki Kıdem Yılı DeğiĢkenine Göre ANOVA Testi Verileri ... 57 Tablo 11. Kıdem Yılı DeğiĢkenine Göre Scheffe Analizi Verileri ... 57 Tablo 12. Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okul Türü Ve FATĠH Projesi Teknolojilerini Kullanabilme Algıları Puanlarının KarĢılaĢtırması ... 58 Tablo 13. Görev yaptıkları Okul Türüne Göre ANOVA Testi Verileri ... 59 Tablo 14. Öğretmenlerin Mezun Oldukları Okul Türü ve FATĠH Projesi Teknolojilerini Kullanabilme Algıları Puanlarının KarĢılaĢtırması ... 59 Tablo 15. Öğretmenlerin Mezun Oldukları Öğrenim Düzeyine Göre ANOVA Verileri ... 60 Tablo 16. Öğretmenlerin Mezun Olunan Okul Türü DeğiĢkenine Göre Scheffe Analizi Verileri ... 60 Tablo 17. Öğretmenlerin Teknoloji Kullanım Kursuna Katılım DeğiĢkenine Göre T-testi Sonuçları ... 61
ix
Tablo 18. Öğretmenlerin Aldığı Teknoloji Kullanım Kursu Yeterlilik Analizi .. 61 Tablo 19. Öğretmenlerin Derslerinde Akıllı Tahta Kullanım Sıklığı Verileri .... 62 Tablo 20. Öğretmenlerin Okurken Üniversitede Aldıkları Eğitim ve FATĠH Projesi Teknolojilerini Kullanabilme Algıları Puanlarının KarĢılaĢtırması ... 63 Tablo 21. Öğretmenlerin Okurken Aldıkları Eğitime Göre ANOVA Testi Verileri ... 63 Tablo 22. Öğretmenlerin Okurken Üniversitede Aldıkları Eğitim DeğiĢkenine Göre Scheffe Analizi Verileri ... 64
x
ġEKĠLLER LĠSTESĠ
ġekil 1. Çok Fonksiyonlu Yazını ... 28
ġekil 2. Doküman Kamera ... 28
ġekil 3. LCD Panelli EtkileĢimli Tahta ... 29
ġekil 4. Tablet Bilgisayar ... 31
ġekil 5. FATĠH Projesi Kapsamında Öğretmenlere Verilen Eğitimler ve Süreleri ... 34
xi
KISALTMALAR LĠSTESĠ
BDE: Bilgisayar Destekli Eğitim BT: BiliĢim Teknolojileri
EĞĠTEK: Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü ESY: EtkileĢimli Sınıf Yönetimi
ET: EtkileĢimli Tahta
FATĠH: Fırsatları Artırma Teknolojiyi iyileĢtirme Hareketi MEB: Milli Eğitim Bakanlığı
ÖT: Öğretim Teknolojileri PC: Bilgisayar
TEP: Temel Eğitim Projesi
TÜBĠTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik AraĢtırma Kurumu EBA: Eğitim BiliĢim Ağı
xii
ġEKĠLLER LĠSTESĠ
%: Yüzde
X : Aritmetik Ortalama
F: Kareler Ortalamalarının Oranı P: Anlamlılık Değeri
N: Katılımcı Sayısı Ss: Standart Sapma Sd: Serbestlik Derecesi
t: t-testi sonucu elde edilen t değeri
1 I.BÖLÜM
GĠRĠġ
1.1. Problem Durumu
Ġnsanlar geçmiĢten günümüze kadar hayatlarının her evresinde sahip oldukları bilgiyi gelecek kuĢaklara aktarabilmek için birçok yola baĢvurmuĢlardır.
Bulunduğumuz zamanda bu bilgileri aktarabileceğimiz en etkili haline eğitim denmektedir. Bireylerin yaĢadıkları toplumlarda kendilerini en iyi ifade edebildikleri, olaylara karĢı tutumlarını, becerilerini, kendilerinde olumlu davranıĢları geliĢtirdikleri süreç eğitim olarak adlandırılmıĢtır. Eğitim insanlığa verilen en önemli hizmetler arasındadır. Eğitimin çok yönlü olmasından, birçok iĢlevinin bulunmasından dolayı toplumsal, politik ve ekonomik iĢlevleriyle birey ve toplumların geliĢim sürecinde fazlaca önemli etkiye sahiptir. Ġnsanların doğuĢtan gelen yeteneklerini ortaya çıkartıp en etkili biçimde kullanarak toplumları geliĢtirerek ileri seviyelere taĢıyabilmesi sadece eğitim ile mümkün olacaktır.
Günümüzde bulunduğumuz yüzyıla baktığımızda geçmiĢ dönemlere kıyasla keskin bir değiĢimin içinde olduğumuz görülmektedir. Sanayi toplumunu hızla geride bırakarak bilgi çağına geçiĢ sağladığımız bu dönemin en önemli özelliği bilgi sahibi olmaktır. Bilime olan ilginin arttığı ve bilginin hızlı bir Ģekilde değiĢip çoğaldığı görülmektedir. Ġçinde bulunduğumuz bilgi çağının en önemli amacı toplumların ihtiyaç duyacağı bilgili, nitelikli ve çağdaĢ bireyler yetiĢtirmektir.
YaĢadığımız yüzyılda teknoloji ve bilgisayar kullanımının oldukça yaygın olduğu görülmektedir. Her geçen gün teknolojinin hızla geliĢmesi ve çeĢitlenmesi ile kullanım alanları yaygınlaĢmıĢtır. Sürekli geliĢmekte olan ve birçok yeniliğe açık olan bilgi ve iletiĢim teknolojileri hayatımızın bütün alanlarında karĢımıza çıkmaktadır.
Bilgi ve iletiĢim teknolojileri birçok alanda kullanılırken en çok kullanıldığı alanın eğitim alanı olduğu UrsavaĢ, Resioğlu ve Ġslamoğlu (2015) tarafından aktarılmıĢtır.
Bilginin her geçen gün yenilenmesi ve içinde bulunduğumuz teknoloji çağından dolayı hızla artması eğitimde kolaylığı ve kalıcılığı artırmak için farklı
2
teknolojilerin eğitimde de kullanılması gerekliliğini ortaya çıkarmıĢtır. Bu gereklilik ile birlikte eğitimde teknoloji kullanımı kaçınılmaz bir hale gelmiĢtir. Bilgi ve iletiĢim teknolojilerinin eğitim programları ile entegre edilmiĢ bir biçimde kullanılmasının önemli olduğu Talan, Büyükgöze ve Korkmaz (2017) tarafından da belirtilmiĢtir.
GeçmiĢ yıllardan bugüne eğitim sistemimizde çok sayıda çeĢitlilik olmuĢtur.
Günümüze gelene kadar kullanılan çeĢitli eğitim sistemleri ile her geçen gün geliĢmekte olan teknoloji eğitimde kolaylığı, fayda ve kalıcılığı artırmak amacı ile eğitimde teknoloji birlikte yaygın bir Ģekilde kullanılmaktadır. Bilgi ve eğitim teknolojilerinin eğitim programları ile entegre edilmiĢ bir biçimde beraber kullanılmasında, teknolojiyi eğitim ile bütünleĢtirmekte öğretmenler büyük bir rol oynamaktadır.
Ülkemizde teknolojiyi eğitim ile adapte edebilmek için 2000 senesinden itibaren birden çok proje geliĢtirilmiĢtir. ġendurur ve Arslan (2017) tarafından gerçekleĢtirilen çalıĢmada ülkemizde teknolojinin eğitim ile kullanılabilmesi için 1998-2003 yıllarında 3108 bilgi ve iletiĢim teknolojileri sınıfı oluĢturulduğu ve 25000 öğretmene bilgisayar ve biliĢim teknolojileri okuryazarlığı ile ilgili hizmet içi eğitimlerin verildiği 2002-2007 yıllarında ise okullarda 4200 bilgi ve iletiĢim teknolojileri sınıflarının oluĢturulduğu aktarılmıĢtır. Ülkemizde yapılan bu çalıĢma ve projelerin sonuncusu olarak 2010 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından baĢlayan ve FATĠH projesi olarak adlandırılan ve açılımının “Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi ĠyileĢtirme Hareketi” olarak adlandırılan projedir. Bu proje ile okullara birçok teknolojik imkânlar sunulmuĢtur.
FATĠH projesi ile eğitim sürecindeki teknoloji ve alt yapı imkânlarının artırılması, öğrenme ve öğretmenin verimli ve etkin kullanım sağlanması amaçlanmaktadır. Aynı zamanda teknolojiyi ders içinde daha fazla kullanmayı ve kullanırken de daha fazla duyu organını harekete geçirmeyi sağlamaktadır. 2010 yılında geliĢtirilip uygulamaya sunulan eğitim ve teknolojiyi bir arada kullanmayı sağlayacak projelerin uygulamadan öte donanım aĢamasında kaldığı Yılmaz ve Ekici (2013) tarafından aktarılmıĢtır. Fakat FATĠH projesi çalıĢmasının tek taraflı bir donanım projesi değil de eğitimde kullanılacak çok yönlü bir çalıĢma olduğu aktarılmıĢtır (MEB, 2018).
3
Türkiye‟de eğitim-öğretim faaliyetlerinde geliĢtirilen en kapsamlı projelerin baĢında FATĠH projesi gelmektedir, bu proje kapsamında eğitim ve teknolojinin bütünleĢtirilmesi amaçlanmıĢtır. Okullarda bilgi ve iletiĢim teknolojilerinin kullanımı ve öğrenci arasında etkin bir rolü olan öğretmenlere özellikle bilgiyi iĢleme ve aktarmada, bilginin korunması açısından büyük bir görev düĢmektedir. Öyle ki bu süreçte öğretmenlerden BĠT kullanarak derslerini yönetmeleri ve öğrencilerden de nitekim bilgi ve iletiĢim teknolojilerini kullanarak ödev ve hazırlıklarını yapmaları istenmektedir. Bu durumda okullarda bilgi ve iletiĢim teknolojilerini kullanmakta olan ve teknoloji ile eğitim arasında ki iliĢkide büyük rol oynayan öğretmenlerin FATĠH projesi teknolojilerini kullanabilme algılarının da yüksek düzeyde olması gerekmektedir. Bu nedenle öncelikle öğretmenlerin FATĠH projesi kapsamındaki teknolojileri kullanabilme algılarının belirlenmesi ve bu doğrultuda varsa bir eksiklik öncelikle bu eksikliklerin giderilmesi gerekmektedir. Milli eğitim bakanlığınca geliĢtirilen FATĠH projesi bu ihtiyaçlar doğrultusunda geliĢtirilmiĢ ve proje dâhilinde her dersliğe akıllı tahta kurulması hedeflenmiĢtir. Bu durum eğitim sistemimizde teknoloji ile eğitimin bir arada entegre edilmesinin ilerleyen yıllarda da büyük bir önem taĢıyacağını göstermektedir. Milli Eğitim Bakanlığı bu proje kapsamında beĢ ana baĢlık oluĢturmuĢtur. Bunlar;
1. Sınıfların yazılım ve donanım alt yapılarının olması,
2. Eğitim-Öğretim programlarında eğitim ile ilgili e-içeriklerin olması ve bu içeriklerin doğru kullanılması,
3. Eğitim alanlarında daha etkin bilgi ve iletiĢim teknolojilerinin kullanımının sağlanması,
4. FATĠH projesinin okul ve sınıflara sağladığı her materyal ile ilgili eğitimlerin verilmesi,
5. Eğitim alanlarında kullanılan biliĢim teknolojilerinin güvenilir ve bilinçli olarak kullanılması ve ölçülebilmesi olarak sıralanmıĢtır (MEB, 2018).
MEB‟in belirlediği bu amaçlar kapsamında Türkiye genelinde yaklaĢık 17.000.000 öğrenciye ve 700.000 öğretmene tablet bilgisayar, proje kapsamında belirlenen 42.000 okula ve 570.000 dersliğe etkileĢimli akıllı tahta, internet alt yapıları, tarama ve fotokopi gibi çok amaçlı yazıcılar yerleĢtirilerek e-içerik gereksinimlerinin sağlanması hedeflenmiĢtir (MEB, 2012).
4
FATĠH projesi ile öğrenme öğretme sürecinde alt yapı ve teknoloji imkânlarının daha yaygın verimli ve etkili bir biçimde kullanılması planlanmaktadır.
Bu projenin gerçekleĢebilmesi için projenin sağladığı teknolojik imkânların sınıflara getirilmesinden öte öğretmen ve öğrencilerin sunulan bu teknoloji araçlarını etkin ve doğru biçimde kullanabilme süreçlerine de bağlıdır. Bu sürecin baĢrolü yönlendirici, yapılandırıcı ve kolaylaĢtırıcısı öğretmenler olmalıdır. Projenin sağlamıĢ olduğu teknolojik imkân ve alt yapıları tüm eğitim sisteminde kullanırken sistem içerisindeki öğretmenlerin bu teknolojileri ve imkânları etkin bir Ģekilde kullanmaya hazır olmaları gerekmektedir (Kocaoğlu, 2013). Bu yüzden beĢ boyutlu açıklanan eğitim – öğretim ortamlarını kapsayan geniĢ içerikli, yüksek bütçeli ve eğitim ile teknolojiyi entegre etmekte önemli olan FATĠH projesi kapsamındaki teknolojilerini kullanımının farklı bakıĢ açıları tarafından incelenmesi önemlidir.
Baz (2017), FATĠH projesi uygulamaya girdikten bugüne kadar bazı değiĢikliklere gidildiğini ve bu değiĢikliklere yapılan akademik çalıĢmaların katkı sağladığını ifade etmektedir. Yapılan literatür çalıĢmalarında ise FATĠH projesinin çoğunlukla öğretmen – öğrenci algıları açısında incelendiği görülmektedir. Bu sebeple eğitimin en temel parçası olan öğretmenlerin ve günümüzde eğitim alanlarının önemli parçası olan FATĠH projesi kapsamındaki teknolojileri kullanabilme algılarını öğrenmek hem de yapılan akademik çalıĢmalara bir katkı sağlamak açısında bu çalıĢmanın yapılması gerekliliği ortaya çıkmıĢtır.
1.2. AraĢtırmanın Amacı
Bu araĢtırmanın genel amacı FATĠH projesi kapsamında ki teknolojilerin kullanımında öğretmen algılarının incelenmesi ve öğretmen algıları ile FATĠH projesini uygulamada karĢılaĢılan problem ve eksikliklerin neler olduğunu incelemektir. Bu doğrultuda araĢtırmanın problem cümlesi; „„Ülkemizde FATĠH projesinin yürütüldüğü okullarda ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenlerini FATĠH projesi teknolojilerini kullanabilme algıları nedir ve teknolojiyi kullanabilme algıları öğretmenler arasında okul türüne ve demografik özelliklere bağlı olarak farklılıklar göstermekte midir?‟‟ olarak belirlenmiĢtir.
5
AraĢtırmanın ana problemine ulaĢabilmek için araĢtırmanın alt problemleri Ģöyledir:
Öğretmenlerin FATĠH projesi kapsamındaki teknolojileri kullanabilme algıları;
1. FATĠH projesi kapsamındaki teknolojileri kullanabilme algıları cinsiyet değiĢkeni açısından anlamlı bir farklılık göstermekte midir?
2. FATĠH projesi kapsamındaki teknolojileri kullanabilme algılarını branĢ değiĢkeni açısından anlamlı bir farklılık göstermekte midir?
3. FATĠH projesi kapsamındaki teknolojileri kullanabilme algıları mesleki kıdem açısından anlamlı bir farklılık göstermekte midir?
4. FATĠH projesi kapsamındaki teknolojileri kullanabilme algıları öğretmenlerin görev yaptıkları okul türüne göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir?
5. FATĠH projesi kapsamındaki teknolojileri kullanabilme algıları mezun oldukları öğrenim düzeyine göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir?
6. FATĠH projesi kapsamındaki teknolojileri kullanabilme algıları FATĠH teknolojileri kullanım kursuna katılan ve katılmayan öğretmenler arasında anlamlı bir farklılık göstermekte midir?
7. FATĠH projesi kapsamındaki teknolojileri kullanabilme algıları üniversite eğitiminde alınan eğitime göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir?
1.2.1. AraĢtırmanın Önemi
Günümüzde FATĠH projesi ile öğrenme ve öğretme aĢamasında teknoloji ve kullanılır alt yapı imkânlarının çoğalması öğrenme ve öğretmenin daha kolay, etkin ve kalıcı hale getirilmesi hedeflenmektedir. Bu çalıĢmanın baĢarılı olabilmesi ve sağladığı teknolojik imkânların sınıf içerisine getirilmesinde ziyade öğretmen ve öğrencinin bu teknolojileri eğitime uygun ve bilinçli kullanabilmelerine bağlıdır. Bu süreçlerin yönlendirici, kolaylaĢtırıcı ve planlayıcısı öğretmenler olmalıdır. Sistemde öğretmen ve öğrencilerin teknolojileri kullanabiliyor olmaları gerekmektedir, bu açıdan öğretmenlerin bu teknolojileri kullanabilme algıları çok önemlidir. Bu doğrultuda FATĠH projesinin baĢarılı olup olamaması konusunda araĢtırılması gereken en önemli unsurun öğretmenlerin FATĠH projesi teknolojilerini kullanabilme algılarının ne düzeyde olduğudur.
6
Bu araĢtırmada faklı öğretim seviyelerindeki okul türlerinde görev yapan öğretmenlerin farklı demografik değiĢkenlere göre FATĠH projesi kapsamındaki teknolojileri kullanabilme algılarının neler olduğu betimlenecektir. Bu çalıĢmanın sonucunda ise; FATĠH projesinin sağladığı imkân ve olanakların öğretmenler açısından kullanımı ve proje doğrultusunda sunulan hizmet içi eğitimlerin öğretmenlerin teknoloji kullanımı algıları açısından öneri ve fikir sunması planlanmaktadır. Bu çalıĢmada fatih projesinde baĢrol olan öğretmenlerin proje kapsamındaki teknoloji kullanımında yönelik algı seviyelerinin belirlenmesi için gerekli ve güncel durumu aktarmada ve eksiklere karĢı geliĢtirilecek önerilere sunması açısından önemledir.
1.2.2. Varsayımlar (Sayıltılar)
Ankara ili GölbaĢı ilçesinde bulunan farklı okullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin teknolojiyi kullanabilme algılarının araĢtırıldığı bu çalıĢma Ģu temel varsayımlara dayanmaktadır;
1. Öğretmenler soruları doğru anlamıĢtır.
2. Öğretmenler, kullanılan ölçme araçlarında yer alan sorulara verdikleri cevaplarda samimidir.
1.2.3. Sınırlılıklar
Bu araĢtırmada 2019-2020 eğitim öğretim yıllarında Ankara ili GölbaĢı ilçesinde fatih projesi teknolojilerinin bulunduğu okullarda görev yapan ve araĢtırmaya gönüllü olarak katılan 150 öğretmen ile sınırlıdır.
7 II. BÖLÜM
ĠLGĠLĠ ALAN YAZIN
2.1. AraĢtırmanın Kuramsal Çerçevesi
KoĢtur (2017) bulunduğumuz yüzyılda toplumların en çok ihtiyaç duyduğu Ģeyin; geliĢime açık ve nitelikli kiĢiler olmadı gerektiğini aktarmıĢtır. Bulunduğumuz bu yüzyılda hayatın her alanında farklılaĢarak her geçen gün geliĢen teknolojinin insan hayatına yadsınamayacak derecede etkisi vardır. Bülbül ve Küçükali (2015) devamlı olarak değiĢim ve geliĢim göstererek yeniliklere açık olan, hayatlarımızı kolaylaĢtıran, toplamların geliĢmelerine katkısı olan araçların en baĢında teknolojinin geldiğini belirtmiĢlerdir. Teknolojini hızla geliĢtirdi günümüzde bilim insanları yaĢadığımız çağı bilgi çağı olarak adlandırmaktadır. Önceli yıllar ile bulunduğumuz zaman kıyaslandığında hızla artan bilgi ve bu bilgiye olan gereksinimin artması, çoğalan bilginin ise teknolojinin aracılığı ile bütün dünyaya hızla yayıldığını göstermekte ve bu düĢünceyi doğrular niteliktedir (Halis, 2002).
OdabaĢı (2010) her geçen gün geliĢmekte olan teknoloji araçları kiĢilerin iĢ alanları ve iletiĢim yollarında da anlamlı farklılıkları meydana getirmiĢ, biliĢim teknolojilerinin tarım, tıp, endüstri, mühendislik gibi çok yönlü iĢ alanlarında da önemli değiĢiklikler ortaya çıkardığını vurgulamıĢtır. Hızla geliĢen bu teknolojinin eğitimi de etkilemesi kaçınılmazdır. Orhan, Kurt, Vural, Ozan ve Türkan (2014) Teknolojideki bu değiĢimler eğitim sürecinde de her alanı etkilemeye devam edecektir. Teknoloji ile iç içe ilerleyip geliĢme çağında olan bu dünyada, her bireyin teknoloji çağının getirmiĢ olduğu geliĢimci yapıda geliĢebilmesi için teknolojinin sağladığı imkan ve yenilikler eğitim ile entegre edilmelidir. Teknolojinin getirdiği imkânları kullanabilecek elveriĢli ortamları hazırlamak, öğrenciyi eğitimde aktif hale getirebilecek teknolojik alt yapıyı oluĢturmak eğitim kurumlarına düĢen en önemli görevleri olduğunu belirtmiĢtir.
YaĢadığımız çağda bireylerdeki en etkili güçler arasında bilgiye sahip olmak ve sahip olunan bilgiye en doğru ve etkin bir biçimde kullanabilmek gelmektedir
8
(Köseoğlu ve Soran, 2006). Eğitim aĢamasında biliĢim teknolojileri farklı Ģekillerde birçok alanda fayda sağlamaktadır, öğretmenler bu teknolojilerden yararlanarak ders içeriği hazırlamakta, ders sunumları oluĢturmakta, kalıcılığı faydayı arttıracak ders videoları sunmakta, dijital ortamlarda ders iĢleyebilmekte, veri yönetimi programları kullanarak özel yazlımlar oluĢturabilmekte ve eğitim kurumlarında da yönetim için pratik ve hızı arttıran biliĢim teknolojilerinden faydalanmaktadırlar (YaĢar, 2001).
BiliĢim teknolojilerinin eğitim-öğretim ortamlarına bulunduğu olumlu katkılar sonucunda biliĢim teknolojilerinin eğitim-öğretim aĢamasında sürekli ve etkin kullanımını kaçınılmaz bir hale getirmiĢtir. BiliĢim teknolojileri birçok alanda sağladığı faydaları eğitim alanlarında da büyük oranda sağlamaktadır. Bu sebeple internet öğrenci öğretmen fark etmeksizin tüm bireylerin herhangi bir engeli olmadan eĢit fırsatlarla ve kolaylıkla eriĢebildiği dijital bir kütüphane haline gelmiĢtir (Aggarwal, 2000).
Bolat (2016) Ġçinde yaĢadığımız teknoloji çağında, eğitim stratejilerinde en önemli faktörün öğrenci merkezli eğitim olduğunu vurgulamıĢtır. Göçer (2016) ders kazanımlarını oluĢtururken yapılandırmacı yaklaĢımdan faydalanan öğretmenler, derslerinde öğrencinin baĢrolde ve etkin olduğu eğitim modellerini kullanırken biliĢim teknolojilerinden faydalanabilirler. BiliĢim teknolojilerini eğitim ortamlarında kullanırken öğrenciye birçok fayda sağlamaktadır, öğrencinin dersi pekiĢtirme noktasında akranları ile alıĢ-veriĢ ve etkileĢim halinde bulunması fayda sağlayacaktır.
Öğretmen bu faydayı sağlayacak ortamı biliĢim teknolojilerini kullanarak oluĢturabilir ve öğrencilerin biliĢim teknolojileri üzerinden iĢledikleri bir konu hakkında tartıĢarak yeni yorumlar getirebilecekleri, beyin fırtınası yapabilecekleri ve kalıcı öğrenmeyi gerçekleĢtirebileceklerini vurgulamıĢtır.
2.1.1. BiliĢim Teknolojisi
Çelik (2002)‟ ye göre biliĢim; insanların hayat boyu kullandığı çeĢitli iletiĢim yollarında faydalandığı bilginin akla uygun ve düzenli bir Ģekilde tamamen bilimsel yöntemler ile birlikte bilgisayar ve çeĢitli elektronik aygıtlar kullanarak bilgiyi yönetmek, bilgiyi biriktirmek ve bütün bunların sonucunda bilgiyi aktif kullanmak olarak tanımlamıĢtır. ĠĢman‟a (2008) göre teknoloji; geçerliği doğrulanmıĢ bilgilerin,
9
hedefleri gerçekleĢtirebilmek, bulunduğumuz durum ve ortamlarda hayatımızı kolaylaĢtırabilmek amacı ile bilimin uygulamaya konulmuĢ pratik uygulamalar olarak tanımlamıĢtır.
Hızla geliĢmekte olan ve her geçen gün yenilenen dünyaya uyum sağlayabilmek için teknoloji kullanımı kaçınılmaz bir hale gelmiĢtir. Bireyler kendilerini geliĢtirebilmek için öncelikle dünyanın geliĢimini takip etmekle zorunlu olmuĢtur. KiĢilerin çeĢitli Ģart ve durumlarda değiĢen sosyo-ekonomik düzeyleri ile ihtiyaç duyulan teknolojilerde değiĢip geliĢmektedir. Bu sayede ortaya çıkan yeni teknolojiler ile insan hayatı kolaylaĢmaktadır (Çiçekli,2014).
Çağlayan ve Yurdakul (1997) biliĢim teknolojilerini; bilgiyi saklayan, toplayan ve duruma göre farklı bir yerden bu bilgiyi almayı veya farklı bir yere bu bilgiyi aktarmayı sağlayan teknolojiler olduğunu belirtmiĢtir. Bir baĢka tanımla Çağlayan ve Ceyhun (1997) biliĢim teknolojilerini; teknoloji kullanarak geliĢtirilen dijital belge ve bilgilere ulaĢabilmek, ulaĢılan bu belge ve bilgileri saklamak, iĢlemek, biriktirmek amaçlı kullanılabilen teknolojilerin bütünü olarak tanımlamıĢtır.
MeĢe ve Bingöl‟e (2010) göre biliĢim ve teknoloji kavramları bütünleĢtirilerek genel bir tanım yapılacak olursa biliĢim teknolojileri; doğruluğu kanıtlanmıĢ bilginin akla, mantığa ve bilime uygun bir Ģekilde iĢlenmesi, biriktirilmesi, yapılandırılması, çift yönlü olarak istenilen birimlere aktarılmasında, haberleĢme ve elektronik alanında kullanılan bilgisayar teknolojilerinin tümüdür. YaĢadığımız çağında bilgi çağı olmasından dolayı teknoloji ve bilimdeki geliĢmeler hızla artmıĢ ve günlük yaĢamımızı da pek çok yandan olumlu etkilemektedir. Bu geliĢmelerden en çok etkilenen teknolojilerin baĢında da bilgisayar gelmektedir. Bilgisayar bilindiği üzere hayatımızı kolaylaĢtırmak veya iletiĢimi sağlamak adına birçok alanda hayatımıza dâhil olmuĢtur.
ETS‟ye (2007) göre BiliĢim Teknolojileri Okur Yazarlığı, toplumların ihtiyaç duyduğu bilgiye ve hayatın her hangi bir alanında karĢılaĢılabilen problemleri bilgi iletiĢim teknolojileri ile birleĢtirerek çözüm bulabilme ve üretebilme becerisidir.
BiliĢim Teknolojileri Okur Yazarlığı, bulunduğumuz bilgi çağında karĢılaĢabileceğimiz sorunları çözebilme, iletiĢim teknolojileri ve bilgiyi beraber etkin bir Ģekilde kullanabilmek ve üretebilmek becerisidir.
10 2.1.2. Eğitim Teknolojileri
GeçmiĢten günümüze gelene kadar eğitim teknolojileri kavramı da bilgi çağı ve biliĢim teknolojilerine uyum sağlayarak kapsam alanını geniĢletmiĢtir (Çilenti,1988). GeçmiĢe baktığımızda eğitim teknolojisini, eğitimde kullanılan teknoloji ve araç-gereç olarak tanımladıklarını görüyoruz. Fakat bulunduğumuz yüzyılda eğitim teknolojisi kavramı geniĢlemiĢ ve eğitimde kullanılan teknolojilerin yanı sıra, teknoloji ve insan eriĢimini, dijital eğitim, bilgisayar destekli eğitim ve bu kavramlarının sonuçlarının incelenmesini de kapsayarak birçok konuyu ele almaktadır.
ĠĢman‟a (2011) göre eğitim teknolojileri, eğitim ortamlarında öğrenme sürecini hızlandırmak, kullanılacak araç gereçleri ve teknolojiyi öğretime uygun bir Ģekilde hazırlamak, öğrenimin kalıcılığını ve etkililiğini arttırmak, öğrenim sürecinde çıkan sorunları çözmek ve üretilen bilginin nitelik ve devamlılığını sağlamak amacı ile ortaya çıkan kullanım ve kullanım sonrasında sonucu da inceleyen sistemler bütünüdür. Çilenti (1988) Eğitim teknolojilerinin, eğitimde planlanan hedeflere ulaĢma yolunda kullanılan kaynakların eğitim üzerindeki etkilerini inceleyen bilim dalı olduğunu ifade etmiĢtir. ġimĢek‟e (2002) göre eğitim teknolojileri, bireylerin sahip oldukları bilgileri baĢka bireylere aktarmak ve bu bilgileri eğitim alanlarında verimli ve daha etkin bir biçimde aktarmayı sağlarken kullanılan yöntemler ile birlikte kaynak ve donanımların fayda düzeyini arttırmayı hedefleyen bir disiplinler bütünüdür.
Rıza‟ya (1997) göre ise eğitim teknolojileri var olan bilgileri eğitim sürecinde verimli ve etkin kullanım için insan gücüne dayalı maddi kaynaklar kullanılarak oluĢan teknolojiler bütünüdür. Teknolojinin eğitim ile birlikte kullanılması eğitim- öğretim sürecine olumlu katlılar sağlayacaktır. Bundan dolayı teknoloji ve eğitim bir arada kullanıldığında eğitim-öğretim sürecinin bilimin ıĢığında ilerlemesi de sağlanacaktır. Çobanoğlu (2018) yaptığı çalıĢmada vurguladığı Ģey, eğitimde teknoloji kullanımı konusu dıĢında teknoloji ve eğitim birbirlerini etkileyerek ve birbirini besleyerek oluĢan, ilerleyen kavramlardır. YaĢam sürdükçe insanlar bilim ve teknolojiyi bir arada kullanarak yeni teknolojiler, yeni bilgiler üretmek için çalıĢmalar yapmaya devam edeceklerdir. Bilimin ilerlemesi ile hayatımızın her alanında var olan
11
teknolojiyi kullanmamızda kaçınılmaz hale gelecektir. GeliĢen teknoloji insanların birbirleri ile olan iletiĢimlerini de etkilemektedir.
Bilim ile beraber hızla geliĢerek ilerleyen teknoloji eğitim sistemini de etkilemeye devam etmektedir. Eğitim teknoloji ile birlikte uyum içerisinde ilerleyebilmesi için sürekli düzenleme ve güncellemeler yapılmaktadır. Bütün bu etkileĢimlerden yola çıkarak bakıldığında günümüzde ihtiyaçları karĢılamak adına insanlığın hayatında etkin olan baĢlıca iki kavram vardır. Bu kavramlardan birisi eğitim diğer kavram ise teknolojidir (Üstün ve Demirbağ, 2003).
Bu kavramlar kiĢilerin hayatında baĢarılı olabilmeleri için belirledikleri hedeflere ulaĢabilmelerinde önemli birer araçtır. Bu kavramlardan eğitim, bireylerin doğuĢtan gelen yeteneklerinin farkına varmalarını insanların daha bilgili, sorun çözmeye odaklı, yaratıcı pozitif bireyler olarak yetiĢmelerine katkı sağlar. Diğer bir kavram teknolojide bireylerin eğitim ile kazandıkları bilgi ve yeteneklerini hayatlarına entegre edebilmelerine, daha etkili ve verimli bir biçimde kullanabilmelerine olanak sağlamasının yanında sahip oldukları bilgilerini ve becerilerini yaĢamlarında uygulayabilmelerine imkan sağlamaktadır (Alkan, 1997). 1980 yıllarında benimsenen ve halen etkinliğini sürdüren eğitimde yapılandırmacı yaklaĢımla birey eğitimin merkezine geçmiĢ ve öznel bir öğrenim süreci baĢlamıĢtır. Eğitimde yapılandırmacı yaklaĢımın benimsenerek etkinliğini arttırmak amaçlı bireylerde öğrenme Ģekillerinin çeĢitliliğini ve farklılığını arttıracak, teknolojiyi eğitim ile kullanacakları öğretim stilleri çoğalmıĢtır (Resier, 2007).
Öğreten kiĢinin değil de öğrenen kiĢinin baĢrolde olacağı, bilgiye daha kolay ulaĢacağı, akıcı ve kalıcı hale getirebileceği, bilgiyi etkili ve verimli kullanabileceği eğitim-öğretim alanlarında kullanılacak farklı materyaller tasarlanmıĢtır (Çakmak, Kukul, Berikan, Çetin, Pamukçu, Kandemir ve Marangoz, 2015). Teknoloji ve eğitimin bir arada kullanılması düĢünüldüğünde bilgisayar ilk akla gelen teknolojik araç olmaktadır. Oysaki geçmiĢ dönemlerde de eğitim-öğretim ortamlarında birçok farklı teknolojik araçlar kullanılmıĢtır. Bunlardan bazıları kara tahtalar, tepegöz, haritalar ve televizyonlardır. Fakat teknolojinin ilerlemesi ile geliĢen yazılım ağı, akıllı tahta, internet ve tablet gibi biliĢim teknolojilerini eğitim-öğretim ortamlarında kullanmaya baĢlanmıĢtır (Aksoy, 2005). Eğitim ile teknolojinin buluĢması yaĢantıları
12
olduğundan daha iĢlevsel kılmaktadır. Eğitimde teknoloji kullanımı ile ulaĢmak istenilen hedefleri ÇavaĢ (2010) Ģu Ģekilde belirtmiĢtir:
Toplumlarda eğitim yaygınlaĢtırarak daha fazla bireyin eğitime ulaĢabilesini sağlamak,
Eğitim-öğretim sürecinin daha verimli gerçekleĢmesini sağlamak,
Bireysel öğrenmeyi sağlamak,
Bireyler arasındaki farklılıkları eğitim-öğretim ortamlarında ortaya çıkartmak,
Eğitim ve öğretimde çeĢitliliği arttırmak,
Öğrenenin eğitimde aktifliğini arttırmak,
Her bireyin kendi öğrenim özelliğine göre eğitim almasını sağlamak,
Eğitim-öğretim sürecinde karĢılaĢılan problemleri teknoloji sayesinde en aza indirmek.
Bu hedeflere bakıldığında anlaĢıldığı gibi sürekli geliĢen teknoloji günümüzde bireylerin ihtiyaçlarının karĢılanabilmesi adına eğitim-öğretim ortamlarında etkili bir Ģekilde kullanılmalıdır. Eğitim-öğretim ortamlarında teknolojinin sağladığı imkânlardan yararlanmak eğitimde kalitenin artmasını sağlayacağı gibi yaĢantısında teknolojiyi sıkça kullanabilen, teknolojiyi ve bilimdeki geliĢmeleri yakından takip edebilen ve hayatında teknolojiyi doğru yerde uygun bir Ģekilde kullanabilen bireyleri arttıracaktır (Seferoğlu, 2006).
Çağımızda sürekli geliĢen bilgiyi yakalamakta, eğitim-öğretim ortamlarındaki eĢitsizliği kaldırmakta, yararlı ve kullanıĢlı bilgiye doğrudan ulaĢmayı sağlamakta ve etkili öğrenim tekniklerini kullanabilme sürecinde önemli yeri olan eğitim teknolojilerinin artması ve eğitim-öğretim ortamlarında kullanımının çoğalması eğitimde oldukça önemlidir (Balay, 2004). Eğitim teknolojisini etkili ve verimli bir öğrenme-öğretme sürecinde kullanırken maksimum düzeyde fayda sağlayabilmek için bazı ilkeler ile desteklenmelidir. Alkan (1997) yaptığı çalıĢmada bu ilkeleri Ģu Ģekilde belirtmiĢtir:
a) Amaç Ġlkesi: Eğitim-öğretim süresince belirlenen hedeflere öğrencileri ulaĢtırarak öğrencilerde tam öğrenmeyi sağlamak öncelikli amaçtır.
b) ĠĢlevsellik Ġlkesi: Kazandırılan bilgilerin teoride kalmayarak bilim ile birleĢerek yaĢamımızda karĢılaĢtığımız eğitim ile ilgili sorunların çözülmesinde uygulayabilmektir.
13
c) Yöntem ve Konu Ġlkesi: KarĢılaĢılan problemlerin mantık ve bilimin esasında çözüm odaklı bir konu Ģeklinde ele almaktır.
d) Ġçerik Ġlkesi: Eğitim-öğretim ilkesi sunan her kurumun eğitim bütün aĢamalarında eğitim teknolojilerini uygulayabilmeleri ilkesidir.
e) Program ilkesi: Eğitim-öğretim kurumlarında çalıĢmakta olan personel ve öğretmenlerin, öğrenciler için belirlenen hedeflere en uygun Ģekilde bilgilendirerek verimliliklerini en üst düzeyde arttırmak amaçlanmıĢtır.
f) Süreç Ġlkesi: Eğitim kurumlarında gerçekleĢtirilen öğrenme öğretme sürecinde her öğrenciyi bireysel olarak ele alarak farklılık ve becerilerini ortaya çıkartmak amaçlanmıĢtır.
g) Personel Ġlkesi: Eğitim-öğretim kurumlarında görev yapmakta olan tüm personel ve öğretmenlerin eğitim-öğretim sürecinde etkinliğini arttırmak amaçlanmıĢtır.
h) Çevre Ġlkesi: Eğitim sadece okullarda gerçekleĢmediğinden dolayı yalnızca okul ve derslikler ile sınırlandırılmadan eğitim gerçekleĢtirildiği öğrenenin tüm çevresinin kontrol edilmesi amaçlanmıĢtır.
i) BaĢarı Ġlkesi: Eğitim-öğretim süresi boyunca öğrencilerde meydana gelen baĢarısızlıkların nedenlerini belirlemek amacı ile tüm süreci baĢtan sona araĢtırarak öğrenci baĢarısını arttıracak gereken düzeltmelerin yapılması amaçlanmıĢtır.
j) Değerlendirme Ġlkesi: Eğitim-öğretim sürecinin sonunda öğrenciler için belirlenen hedeflere ulaĢılıp ulaĢılamadığının ölçülmesi amaçlanmıĢtır.
BaĢka bir çalıĢmada Okan‟ın (1983) yaptığı araĢtırmada ise eğitim teknolojisi ilkelerini Ģu Ģekilde belirtmiĢtir:
1. Kazandırılacak olan bilginin planlanmasında var olan bilgiyi ortaya çıkartmada eğitim teknolojisi bir araçtır,
2. Eğitim teknolojileri kullanılarak gerçekleĢtirilen öğretim verilere, davranıĢ bilimi ve kuramlara dayanmalıdır,
3. Ezber yöntemi ile gerçekleĢtirilen eğitimlerin uygulamalar ile pekiĢtirilmesine katkı sağlar,
4. Eğitim fakültelerinde öğretmen adaylarına verilen eğitim teknolojisi dersleri mezun olup atandıklarında çalıĢmaya baĢlayacakları kademelere uygun bir Ģekilde verilmelidir,
5. Aynı Ģekilde yapılan uygulamalar çalıĢılacak olan konu düzeyine de uymalıdır,
14
6. Geleneksel eğitim yöntemleri kullanarak öğrenim gerçekleĢtiren öğretmenler yerine eğitim teknolojileri kullanarak kendi materyallerini geliĢtirebilen öğretmenler yetiĢtirilmelidir.
Eğitim teknolojisi bütün bu ilkelerin birlikte sağlanması ile kazanılan teorik bilgilerin uygulamaya geçmesini sağlamaktadır. Ġlgili alan yazınlarda incelendiğinde eğitim teknolojilerinin amacı, öğretim süreçlerinde öğrencileri belirlenen hedeflere ulaĢtırmak ve eğitim-öğretimde verimliliği arttırmaktır.
2.1.3. Öğretim Teknolojileri
Öğretim teknolojileri Ergin‟e (1995) göre etkin ve verimli öğrenmeyi sağlamak bu ortamları yaratmak kiĢisel hedeflere ulaĢmak için insan gücüne dayalı veya insan gücü olmadan dıĢ kaynaklardan yararlanılarak eğitim-öğretim süreç ve ortamlarını düzenleyen ve gerçekleĢen tüm aĢamaların kontrol edilmesinde faydalanılan sistemler bütünüdür.
Bayram‟a (1999) göre ise öğretim teknolojisi matematik, felsefe, fen bilimleri, sosyal bilimler olmak üzere tüm bilimler ile iliĢkilidir. Birçok alanda uygulanan ve devamlı değiĢip geliĢmekte olan eğitim ortamlarında öğretmen-öğrenci etkileĢiminin arttığı, öğrenciyi ön plana getiren belirlenen hedeflere daha hızlı ulaĢılabildiği, öğrencide özgüveni arttıran ve öğrencinin kendi öğrenme hızına göre öğrenim sağlayan eğitim ortamlarındaki fırsat eĢitliğini sağlayan bilim dalı olarak açıklamıĢtır.
Öğretim sürecinde faydalanılan araç gereçler öğretim teknolojileri olarak adlandırılır. Öğretim aĢamasında öğrencilerde var olan özellik ve farklılıklar (cinsiyet, yaĢ, öğrenebilme hızı, sosyo-ekonomik durumu vb.) öğretmenlerin faydalanacağı öğretim teknolojilerinde farklılıklar gösterebilir. Bu sebeple öğretimde kullanılan araç gereçler öğrenciye uygun olmalı ve ihtiyaçlar doğrultusunda kullanılmalıdır (Boyraz, 2008).
2.1.4. Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE)
Bilgili insan kavramının değiĢmesi, hayat Ģartlarının değiĢmesi, çağımızın değiĢerek sürekli bilimi takip etmemiz gibi durumların oluĢması eğitime gerekliliği
15
arttırmıĢtır. Bu durumla beraber eğitim-öğretim kurumlarında öğretmenlere ihtiyacı ve öğretilecek bilgiye ihtiyacında artması eğitim-öğretim sisteminde bazı eksikliklere yol açmıĢtır. Bulunduğumuz bilgi çağında geleneksel eğitimi benimseyen eğitimciler de bilgiyi aktarma konusunda eksiklikler yaĢamıĢtır ve derslerinde bilgisayar kullanımını arttırmıĢlardır (UĢun, 2000).
Günümüzde artık teknolojinin her alanda kullanılması ile birlikte eğitim- öğretim sürecinde geleneksel eğitim geride bırakılarak biliĢim teknolojilerinin aktif kullanıldığı çağdaĢ eğitim sistemine hızla geçiĢ yapılmıĢtır. GeliĢen teknolojinin insanlık üzerindeki etkisini en gözle görülür Ģekilde gösteren teknoloji hiç Ģüphesiz her alanda kullanılan bilgisayarlardır (Sönmez, 1999). Daha önce yapılan araĢtırmalarda Bilgisayar Destekli Eğitimi Ģu Ģekilde tanımlamıĢlardır: BDE eğitim- öğretim ortamlarında eğitimin en verimli ve en kaliteli Ģekilde gerçekleĢmesi için bu süreçlerde bilgisayarlardan faydalanılmasıdır (Akkoyunlu, 1998).
Teknolojinin hızla geliĢmesi ile birlikte geçmiĢte sadece çalıĢma alanlarında kullanılan bilgisayarlar artık eğitim alanlarında da ön plana çıkmıĢ ve maliyeti düĢtüğü için alım gücü artmıĢ kullanım alanları çoğalmıĢtır. Ülkemiz ise 1980‟li yıllarda Dördüncü BeĢ Yıllık Kalkınma Planı ile eğitim ortamlarında bilgisayar destekli eğitim uygulamasına geçmiĢtir. Bu yıllarda eğitimde bilgisayar kullanımını etkili bir Ģekilde yaygınlaĢtırmak için çeĢitli çalıĢmalar geliĢtirilmiĢtir (Atman, 2005).
Bilgisayar destekli eğitimde kullanılmak üzere eğitim kurumlarına baĢlangıçta 1100 adet bilgisayar temin edilmiĢtir. Bilgisayarlar temin edildikten sonra ise eğitime etkili ve güvenli bir Ģekilde baĢlamak amacı ile öğretmenlere Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kurslar verilmiĢtir. Ġlk aĢamada eğitim kurumlarında bilgisayar laboratuvarları oluĢturulmuĢ ve laboratuvar kurulan kullardaki öğretmenlere hizmet içi eğitimler verilmiĢtir (OdabaĢı, 2000).
1997 yılında yeteri kadar bilgisayar laboratuvarları oluĢturulduktan ve yeterince öğretmene hizmet içi eğitimler verildikten sonra uygulamaya geçen bu çalıĢma değerlendirilerek eğitime olumlu yönde katkılar sağladığı kararına varılmıĢtır (Çelik ve Bindak, 2005). 1998 yılında ise her il ve ilçede bulunan ilköğretim okullarında bilgisayar laboratuvarları oluĢturmaya karar verilmiĢtir. Bu bilgisayar laboratuvarlarına ise internet ağları bağlanarak öğrenci ve öğretmenlerin internet
16
kullanarak ders içi etkililiğini arttıran eğitim ortamlarının oluĢması hedeflenmiĢtir (Akkoyunlu, 1998).
Engin, Kaya ve Tösten‟ e (2010) göre bilgisayar destekli eğitim: eğitim ortamlarında kullanılmak üzere hazırlanmıĢ olan yazılımlar ile bilgisayarlar veya eğitim ortamlarında öğretimin gerçekleĢtirilmesine denir. Az ve orta düzeyde geliĢmiĢlik gösteren ülkelerin teknoloji olanaklarını geliĢtirmeleri belirli bir zaman içerisinde oluĢmaktadır. Bilgisayar destekli eğitimin yaygınlaĢabilmesi için öğrenci ve öğretmenlerin, öğretimde kullanılmak üzere geliĢtirilmiĢ olan donanım, yazılım, içerik, materyal gibi araç gereçlere eğitim ortamlarında kolay ve hızlı bir Ģekilde ulaĢabilmeleri gerektiğini aktarmıĢlardır (Engin, Tösten ve Kaya, 2010).
YumuĢak ve Aycan (2002) Hızla geliĢip kullanım alanlarını geniĢleten teknoloji eğitimi de etkileyerek bilgisayar kullanmayı etkin bir hale getirmiĢ öğretim, yönetim ve eğitimde içerik alanlarında yaygın bir Ģekilde kullanıldığını ifade etmiĢlerdir. Engin, Tösten ve Kaya (2010) Bilgisayar destekli eğitimin öğretmen, öğrenci, idari birimler ve öğrenci velilerine sağladığı fayda ve imkânları Ģu Ģekilde vurgulamıĢlardır: öğrenci merkezli öğretim sitilleri geliĢtirilerek konu tekrarı ve pekiĢtirmenin hızlandığını ve kısa sürede geri dönüĢlerin alındığını, eğitim ortamlarında kullanımlarını yaygınlaĢtırarak öğrenciyi merkez alan öğretim tekniği ile çağdaĢ eğitim düĢüncesine sahip olunduğunu, geleneksel ezberci eğitim düĢüncesinden uzak olunduğunu, öğrencinin bilgi alıĢveriĢini kolaylaĢtırarak karĢılıklı düĢünce aktarımını sağladığını, idare yönetiminde ise iĢlem ve yazıĢma sürecinin hızlandığını, Milli Eğitim Bakanlığının sağladığı e-okul programı ile not iĢleme, karne doldurma, nakil ve sevk gibi iĢlemlerde kolaylık sunduğunu, veliler açısından ise öğrencilerinin okul ve eğitim ile ilgili bilgilerine daha kolay ve hızlı eriĢebildiğini, öğretmenlerin eğitim ortamlarında öğretim için kullanabilecekleri e-içerik ve planlara kolay ulaĢım sağladığını, eğitim öğretim alanında kullanılan çeĢitli araç gereçler ile ders içinde öğrencinin dikkatini çekerek öğrencinin derse daha aktif Ģekilde katılımını sağladığını, eğitim öğretime ayrılan sürecin daha verimli olarak kullanıldığını, dersi pekiĢtirme ve ölçme değerlendirme aĢamasının kolaylaĢtığını aktarmıĢlardır.
Kırk yıldan daha fazla zamandır teknoloji eğitime yön vermektedir. Yapılan araĢtırmalar eğitim-öğretim ortamlarında bilgisayar destekli eğitimden faydalanan öğrenci, öğretmen ve okulların baĢarısının arttığını göstermektedir. Bilgisayar destekli
17
eğitim ile öğretmenlerin rolü azalmamakta veya ortadan kalkmamaktadır. Aksine öğretmenleri oyalayan vakit kaybına neden olan ders öncesi hazırlık, müfredat hazırlığı, test ve sınav gibi uzun hazırlıklar gerektiren uğraĢlarla vakit kaybını ortadan kaldırarak zaman ve mekândan tasarruf etmeyi sağlayarak büyük kolaylık sunmaktadır. Bilgisayar destekli eğitim müfredatta belirtilen konuların iĢlenmesi sürecinde öğretmenlere birçok içeriğin arasından tercih yapabilme imkânı sunarak iĢlenecek olan konular ile ilgili etkili öğrenmeyi sağlamaktadır. Öğretmenlere sağladığı en önemli fayda da zamandan tasarruf ederek her öğrenciye ayrı ayrı vakit ayırmasına olanak sunmaktadır (Becker, 2000). BiliĢim teknolojilerinden olan bilgisayarın farklı alanlarda aktif olduğu gibi günümüzde eğitim ortamlarında da verimli ve aktif kullanımı söz konusudur. Bilgisayar destekli eğitimin sağladığı yararlar olduğu gibi bazı sınırlılıklarda bulunmaktadır.
2.1.4.1. Bilgisayar Destekli Eğitimin Yararları
GeniĢ öğrenme alanı,
Öğrenciler arası etkileĢimi arttırarak bilgi alıĢveriĢi sağlama,
GeliĢen teknolojiye uyum sağlama,
Eğitimde içerik çeĢitliliği,
Öğrenci ve öğretmene araĢtırma gibi konularda zamandan tasarruf sağlama,
Eğitim öğretimde etkililiği ve kalıcılığı arttırma,
Eğitim ortamlarında ders içerisinde kullanılan biliĢim teknolojileri (video, animasyon, resim, vb.) öğrenci motivasyonunu yükselterek, öğrencilerin dikkatlerini çekecek ve derse katılımı arttıracaktır (OdabaĢı, 1998),
Öğretmen merkezli eğitimden uzaklaĢarak öğrenci merkezli olur,
Öğretmenlerin öğrencilere rehberlik ederek öğrencilerin öğrenmeye hevesli olmasını sağlar (OdabaĢı, 1998),
Öğretmene ders içerisinde zaman kazandırarak her bir öğrenci ile tek tek ilgilenmesine olanak sağlar,
Öğrenciler ders ile ilgili konu ve verilere çok daha kolay ulaĢabilir ve akranları ile paylaĢarak etkili bir grup çalıĢması yapabilir (TaĢlıbeyaz, 2010).
18
2.1.4.2. Bilgisayar Destekli Eğitimin Sınırlılıkları
Bireylerde bilgisayar kullanabilme donanımı gerektirir,
Öğrencinin yaratıcı düĢünme becerisini engelleyebilir,
Öğrencinin sosyo-ekonomik durumunu etkileyebilir,
Eğitim programları için hazırlanan yazılımlar eğitim aĢamasında yetersiz kalabilir (Ünal, 2013),
Bilgisayar ile ders iĢlemek defter kâğıt ile ders iĢlemekten daha zor olabilir,
Öğrenci ve öğretmenlerin derste kullanılan yazılımları yeterli düzeyde kullanabiliyor olmaları gerekmektedir (OdabaĢı, 1998).
2.1.5. Eğitimde Teknoloji Kullanımı
Teknolojide meydana gelen değiĢimlerin geliĢerek her geçen gün farklılaĢması ile eğitimli ve donanımlı insan kavramları da değiĢmektedir. GeliĢmiĢ ülkelere bakıldığında biliĢim teknolojileri araç gereçlerini eğitim ortamlarında kullanarak öğrenmeye katkı sağladığını anladıklarını ve bu sebeple eğitim ortamları için eğitimde kullanılacak olan araç gereçlere büyük bütçeler ayırdıkları görülmektedir (Balcı, 2013). Ġlerleyen teknoloji ile toplumda oluĢan değiĢimleri kontrol etme ve yönlendirme misyonu eğitim kurumlarına aittir, bu sebep ile geliĢen teknolojiye uyum sağlayarak kullanmalı ve geliĢimleri yakından takip etmelidir (Karahan, 2001).
Ġlerleme hedefi ile yenilikçi yaklaĢıma ve geliĢime açık olan toplumlar sorgulayan, üretebilen, yaratıcı düĢünen kiĢiler yetiĢtirebilmeyi hedeflemektedir.
Bundan dolayı bireylerde biliĢim teknolojileri ile zenginleĢtirilen eğitim kurumlarına ilgi artmaktadır (MEB, 2007). Teknoloji ilerledikçe buna paralel olarak dünya genelinde eğitimde de yenilikler meydana gelmiĢtir. Okullarda teknoloji kullanımının kaçınılmaz ve laboratuvarlar ile teknoloji kullanımının zorunlu hale getirildiğinden bugüne kadar farklı teknoloji programları oluĢturulmuĢtur. Ülkemizde de biliĢim teknolojileri araç gereçlerinin eğitime entegre edilebilmesi için her yıl önemli bir bütçe ayrılmaktadır. Bireyler, hayatın her alanında hızla geliĢen teknoloji ile uyum sağlamaya ve karĢılaĢtıkları problemleri çözmeye çalıĢırken bu teknolojileri etkin bir Ģekilde kullanabilen, bu teknolojileri kullanabilme bilgi ve becerilerini sorunları
19
çözebilmeye odaklı diğer kiĢilere aktarabilen bireylere de ihtiyaç duymaktadır (Ataseven, 1993).
2.1.5.1 Eğitim ve Öğretimde Teknoloji Kullanımının Önemi
Teknolojinin geliĢmesi ile eğitim teknolojilerinin de geliĢimi artmıĢ ve öğretimde bilgisayarlara geçilmesini hızlandırmıĢtır. Eğitim ortamlarında kullanılan ders içerikleri, materyal, program ve araç gereçler eğitim teknolojileri ile birlikte kullanıldığında eğitim-öğretim üzerindeki etki ve faydalarını arttırdığını vurgulamıĢtır (Seferoğlu, 2006). Teknolojiyi eğitimde kullanarak bilgiyi eğitim ortamlarına bilgisayar ve biliĢim teknolojileri ile daha kolay ve hızlı, herkesin ulaĢabileceği Ģekilde kullanarak her bireyde fırsat eĢitliğini sağlaması açısından önemlidir. BiliĢim teknolojilerinin sağladığı imkân ve kolaylıklardan faydalanmak artık günümüzde bir gereklilik haline gelmiĢtir. Eğitim ortamlarında teknoloji kullanılması yetiĢtirilen bireylerin hayatta daha özgüveni yüksek, araĢtıran, sorgulayabilen, düĢüncelerini özgürce aktarabilen, yenilikçi, üretken ve toplumuna üst düzey fayda sağlamayı hedefleyen bireyler yetiĢtirmeyi sağlamaktadır. YetiĢtirilen bu bireyler ülke refahına ve toplumların belirledikleri hedeflere önemli katkılar sağlayacaktır (Çağlar, 2012).
2.2. MEB’ in Eğitim Teknolojileri Ġle Ġlgili Projeleri
Ülkemizde eğitim teknolojileri ile alakalı ilk çalıĢmalar cumhuriyetin ilk dönümlerinde yapılmıĢtır. Bu dönemlerde eğitim sisteminde belli baĢlı araç gereçler kullanılırken 1970‟lerde Milli Eğitim Bakanlığı aracılığı ile yeni teknolojiler geliĢtirilmiĢ ve eğitim ile birlikte kullanılmaya baĢlanılmıĢtır. Bu dönemlerde Milli Eğitim Bakanlığının okullardaki teknoloji eksikliklerini gidermeye baĢlaması ile eğitimde teknoloji kullanımına tam anlamı ile geçiĢ yaptığını vurgulamıĢtır (Akkoyunlu, 1989).
Eğitimde teknoloji kullanımının tam anlamı ile baĢlatılması bu eğitim teknolojilerini kullanıp aktarabilecek öğretmen ihtiyaçlarını da doğurmuĢtur. Bundan dolayı bu öğretmenleri yetiĢtirmek amaçlı, üniversitelere eğitim teknolojilerini eğitim
20
ile entegre edebilecek nitelikli bireyler yetiĢtirmeye yönelik programlar açmıĢtır (Akkoyunlu, 1998). Milli Eğitim Bakanlığı‟nın eğitimde teknoloji kullanımına yönelik yaptığı çalıĢmaların baĢlıca amaçları Ģöyledir;
Eğitimde kaliteyi yükseltmek,
ÇağdaĢ eğitim düzeyine ulaĢmak,
Eğitim-öğretimde teknoloji ve biliĢim çağını takip etmek,
GeliĢen teknolojiyi hayatın her alanında kullanabilir düzeye ulaĢmak,
Evrensel ve ulusal düĢünebilen bireyler yetiĢtirmek,
Toplumumuzu ve devletimizi kalkındırabilecek, üst düzey fayda sağlayabilecek bilgili insan yetiĢtirmek,
Rekabet ve üretimi arttıracak bireyler yetiĢtirmek.
Bu amaçlar doğrultusunda Milli Eğitim Bakanlığı geliĢtirdiği projeler ile teknolojiyi eğitim ile beraber kullanmayı hedeflemiĢtir. Bu bölümde de bulunduğumuz döneme kadar gerçekleĢen projeler araĢtırılmıĢtır.
2.2.1. Bilgisayar Laboratuvar Okulu Projesi
1990‟lı yıllarda hazırlanan Altıncı ve Yedinci BeĢ Yıllık Kalkınma Planında, eğitimde kalite ve verimliliği arttırmak amacı ile eğitim öğretim yöntemleri ve kullanılan araç gereçlerin bilim ve teknoloji ile entegre edilerek beraber uygulanmasının gerekli olduğunu vurgulamıĢtır. Eğitimde bilgisayar destekli eğitim kullanımının ve bilgisayar destekli okulların arttırılmasının gerekliliğini belirtmiĢtir (DPT, 2007).
GeliĢtirilen bilgisayar laboratuvarı okulu projesinin belirlenen amaçları ise Ģu Ģekildedir;
Bilgisayar teknolojisinin okul ve sınıflarda etkili olarak kullanmak ve öğrenciyi teknoloji kullanımına yönlendirmek,
Eğitimde kullanılabilecek yazılım, donanım ve bunların uygunluğunu belirlemek,
Ülkemizde bilgisayar eğitimi kullanımının arttırılması ve kullanımının kolaylaĢtırılmasının sağlanması,
21
Öğrenci ve öğretmen için etkili eğitim öğretimi sağlayacak araç gereçlerin çeĢitliliğini arttırmak,
Sunulan bilgisayar eğitimini ve kullanımını değerlendirebilmek.
2.2.2. World Links Projesi
World Links Projesi uluslar arasında gerçekleĢtirilen eğitim alanlarında biliĢim teknolojileri kullanımının artarak yaygınlaĢtırılmasını sağlamak amacı ile Dünya Bağlantıları GeliĢim Programları baz alınarak geliĢtirilen bir projedir. 1998‟de on beĢ il ve yirmi iki okul pilot uygulamaya uygun olarak belirlenmiĢ ve içerisinde Türkiye‟nin de bulunduğu projenin uygulanmasında illerde bulunan bir okul seçilerek çevredeki okullarında kardeĢ okullar olarak belirlenmesi ile projenin kapsadığı okul sayısını arttırmayı hedeflemiĢtir. Bu proje ile öğretmen ve öğrenciye bilgisayar ve öğrenmeyi iĢbirlikli olarak gerçekleĢtirmeyi hedeflemiĢtir. Bu sayede diğer okul ve bu okullarda bulunan öğrenci-öğretmen etkileĢimini bilgisayar ortamında arttırarak eğitim öğretimde iĢ birliği ile çeĢitliliği ve verimliliği arttırmak hedeflenmiĢtir (Sezer, 2011).
2.2.3. Temel Eğitim Projesi
1998‟ de Temel Eğitim Projesi yürürlüğe girerek ilköğretim okullarına ilk kez biliĢim teknolojileri isminde bir ders eklenmiĢtir (Sezer, 2011). Temel Eğitim Projesinin amaçları;
Eğitim öğretimde niteliğin arttırılması, verimliliğin sağlanması, teknoloji okuryazarlığının arttırılması,
Öğretmen ve öğrencilerin bilgisayar kullanımını arttırmak.
Proje kapsamındaki okullarda bilgisayar laboratuvarı kurulmuĢ ve laboratuvarlara biliĢim teknolojileri araç gereçleri (projeksiyon, tepegöz, bilgisayar, televizyonlar vb.) yerleĢtirilmiĢtir (Sezer, 2011).
22 2.2.4. (ADSL) Okullarda Ġnternet Projesi
Milli Eğitim Bakanlığı ve Türk Telekom ile iĢ birliği kurularak okullarda kesintisiz ve hızlı internet alt yapısını sağlamak amaçlanmıĢtır. Kurulan internet alt yapısı ile okullarda bilgi ve belgelere daha hızlı ve kolay ulaĢım sağlanarak eğitim ve verimliliği arttırmak amaçlanmıĢtır (Sezer, 2011).
2.2.5. Think Quest
Milli Eğitim Bakanlığı ve Oracle iĢbirliğinin sonucu uygulanmaya geçilmiĢ eğitim portalı projesidir. Think Quest projesi ile projeye dâhil edilen ülkemizde okullarımıza ücretsiz bir web alanı sunulmuĢtur. Okullarda görev yapmakta olan her öğretmen ve öğrenciye kiĢisel internet sayfalarını hazırlayabilmeleri için ücretsiz program ve alanlar sunularak öğretmen ve öğrencilerin projeye dâhil olan tüm ülke ve ulusal okullar ile iletiĢim kurmalarına olanak sağlamaktadır.
Think Quest projesi farklı ülkelerde bulunan okullar ile proje geliĢtirebilme ve geliĢtirilen projeleri sunabilme imkânı sağlamaktadır. Bu etkileĢimi arttırabilmek ve güdülemek amacı ile geliĢtirilen projelerin arasından baĢarılı bulunan projeler seçilerek hazırlayan öğrenci ve öğretmenlere çeĢitli ödüler verilmektedir (Yurt dıĢı tatilleri vb.) (MEB, 2007).
2.2.6. Ġntel Öğretmen Programı
Ġntel firması ile Milli Eğitim Bakanlığının iĢ birliği ile yürütülerek gerçekleĢtirilen bir projedir. Günümüz eğitimini biliĢim teknolojilerini kullanarak öğretmen merkezli eğitim anlayıĢından ulaĢmak ve öğretmen önderliğinde eğitim öğretimde teknolojiyi araç olarak kullanan öğrenci merkezli bir öğrenme hedeflenmiĢtir. Ayrıca Ġntel Öğretmen Programı çağın gerektirdiği eğitimde yapılandırmacı yaklaĢım kavramlarını vurgulamaktadır (Kocaoğlu, 2013).
23 2.2.7. Web Tabanlı Ġçerik GeliĢtirme
Web Tabanlı Ġçerik GeliĢtirme Projesi ile her il ve ilçelerden seçilen değiĢik branĢlarda göreve yapan öğretmenlere yazarlık yazılımları programlarında eğitimler verilmektedir. Eğitime tabi tutulan öğretmenlerden çeĢitli eğitici araç gereçler hazırlamaları istenmektedir. Verilecek olan eğitimlere öncelikli olarak Ġntel Öğretmen Programı kurusuna katılarak baĢarı göstermiĢ olan ve bilgisayar kullanabilme konusunda yeterliliğini kanıtlamıĢ öğretmenlere yer verilmektedir (Eğitek, 2010).
2.2.8. Dyned
Bilgisayar laboratuvarları bulunan her okulda uygulamaya baĢlanan Dyned, dinamik eğitim sistemi olarak adlandırılmıĢtır. Dyned projesinin baĢlıca amacı dil öğrenimini kalıcı hale getirmektir. ÇeĢitli alanlardan bilirkiĢiler ile oluĢturulan çoklu ortam dil eğitim programıdır (MEB, 2006).
2.2.9. Cisco Ağ Akademisi
Cisco Ağ Akademisi Projesi, Milli Eğitim Bakanlığı ve Türkiye BiliĢim Vakfı iĢ birliği ile geliĢtirilip imzalanarak uygulamaya geçilmiĢtir. Projede resmi okullar ve kuruluĢlarda görev yapmakta olan öğretmenlere internet ve bilgisayar ağları konusu ve biliĢim teknolojileri konulu eğitimlerin verilmesi ile teknoloji alanında belirlenen hedef ve beklentiye karĢılık verebilen nitelikli bireyler kazandırmak amaçlanmıĢtır (MEB, 2006).
2.2.10. ĠTEC Projesi
Açılımı Öğrenci Katılımcılı Bir Derslik Ġçin Yenilikçi Teknolojilerdir. Dört yıl süreli bir geliĢtirme ve araĢtırma projesidir. Türkiye‟nin de içinde bulunduğu 18 ülkede Avrupa komisyonunca finanse edilen bir projedir. Projeye dahil olan ülkelerde eğitim bakanlığınca belirlenen pilot okullarda 2010 senesinden itibaren uygulamaya
