Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE)

Bilgili insan kavramının değiĢmesi, hayat Ģartlarının değiĢmesi, çağımızın değiĢerek sürekli bilimi takip etmemiz gibi durumların oluĢması eğitime gerekliliği

15

arttırmıĢtır. Bu durumla beraber eğitim-öğretim kurumlarında öğretmenlere ihtiyacı ve öğretilecek bilgiye ihtiyacında artması eğitim-öğretim sisteminde bazı eksikliklere yol açmıĢtır. Bulunduğumuz bilgi çağında geleneksel eğitimi benimseyen eğitimciler de bilgiyi aktarma konusunda eksiklikler yaĢamıĢtır ve derslerinde bilgisayar kullanımını arttırmıĢlardır (UĢun, 2000).

Günümüzde artık teknolojinin her alanda kullanılması ile birlikte eğitim-öğretim sürecinde geleneksel eğitim geride bırakılarak biliĢim teknolojilerinin aktif kullanıldığı çağdaĢ eğitim sistemine hızla geçiĢ yapılmıĢtır. GeliĢen teknolojinin insanlık üzerindeki etkisini en gözle görülür Ģekilde gösteren teknoloji hiç Ģüphesiz her alanda kullanılan bilgisayarlardır (Sönmez, 1999). Daha önce yapılan araĢtırmalarda Bilgisayar Destekli Eğitimi Ģu Ģekilde tanımlamıĢlardır: BDE eğitim-öğretim ortamlarında eğitimin en verimli ve en kaliteli Ģekilde gerçekleĢmesi için bu süreçlerde bilgisayarlardan faydalanılmasıdır (Akkoyunlu, 1998).

Teknolojinin hızla geliĢmesi ile birlikte geçmiĢte sadece çalıĢma alanlarında kullanılan bilgisayarlar artık eğitim alanlarında da ön plana çıkmıĢ ve maliyeti düĢtüğü için alım gücü artmıĢ kullanım alanları çoğalmıĢtır. Ülkemiz ise 1980‟li yıllarda Dördüncü BeĢ Yıllık Kalkınma Planı ile eğitim ortamlarında bilgisayar destekli eğitim uygulamasına geçmiĢtir. Bu yıllarda eğitimde bilgisayar kullanımını etkili bir Ģekilde yaygınlaĢtırmak için çeĢitli çalıĢmalar geliĢtirilmiĢtir (Atman, 2005).

Bilgisayar destekli eğitimde kullanılmak üzere eğitim kurumlarına baĢlangıçta 1100 adet bilgisayar temin edilmiĢtir. Bilgisayarlar temin edildikten sonra ise eğitime etkili ve güvenli bir Ģekilde baĢlamak amacı ile öğretmenlere Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kurslar verilmiĢtir. Ġlk aĢamada eğitim kurumlarında bilgisayar laboratuvarları oluĢturulmuĢ ve laboratuvar kurulan kullardaki öğretmenlere hizmet içi eğitimler verilmiĢtir (OdabaĢı, 2000).

1997 yılında yeteri kadar bilgisayar laboratuvarları oluĢturulduktan ve yeterince öğretmene hizmet içi eğitimler verildikten sonra uygulamaya geçen bu çalıĢma değerlendirilerek eğitime olumlu yönde katkılar sağladığı kararına varılmıĢtır (Çelik ve Bindak, 2005). 1998 yılında ise her il ve ilçede bulunan ilköğretim okullarında bilgisayar laboratuvarları oluĢturmaya karar verilmiĢtir. Bu bilgisayar laboratuvarlarına ise internet ağları bağlanarak öğrenci ve öğretmenlerin internet

16

kullanarak ders içi etkililiğini arttıran eğitim ortamlarının oluĢması hedeflenmiĢtir (Akkoyunlu, 1998).

Engin, Kaya ve Tösten‟ e (2010) göre bilgisayar destekli eğitim: eğitim ortamlarında kullanılmak üzere hazırlanmıĢ olan yazılımlar ile bilgisayarlar veya eğitim ortamlarında öğretimin gerçekleĢtirilmesine denir. Az ve orta düzeyde geliĢmiĢlik gösteren ülkelerin teknoloji olanaklarını geliĢtirmeleri belirli bir zaman içerisinde oluĢmaktadır. Bilgisayar destekli eğitimin yaygınlaĢabilmesi için öğrenci ve öğretmenlerin, öğretimde kullanılmak üzere geliĢtirilmiĢ olan donanım, yazılım, içerik, materyal gibi araç gereçlere eğitim ortamlarında kolay ve hızlı bir Ģekilde ulaĢabilmeleri gerektiğini aktarmıĢlardır (Engin, Tösten ve Kaya, 2010).

YumuĢak ve Aycan (2002) Hızla geliĢip kullanım alanlarını geniĢleten teknoloji eğitimi de etkileyerek bilgisayar kullanmayı etkin bir hale getirmiĢ öğretim, yönetim ve eğitimde içerik alanlarında yaygın bir Ģekilde kullanıldığını ifade etmiĢlerdir. Engin, Tösten ve Kaya (2010) Bilgisayar destekli eğitimin öğretmen, öğrenci, idari birimler ve öğrenci velilerine sağladığı fayda ve imkânları Ģu Ģekilde vurgulamıĢlardır: öğrenci merkezli öğretim sitilleri geliĢtirilerek konu tekrarı ve pekiĢtirmenin hızlandığını ve kısa sürede geri dönüĢlerin alındığını, eğitim ortamlarında kullanımlarını yaygınlaĢtırarak öğrenciyi merkez alan öğretim tekniği ile çağdaĢ eğitim düĢüncesine sahip olunduğunu, geleneksel ezberci eğitim düĢüncesinden uzak olunduğunu, öğrencinin bilgi alıĢveriĢini kolaylaĢtırarak karĢılıklı düĢünce aktarımını sağladığını, idare yönetiminde ise iĢlem ve yazıĢma sürecinin hızlandığını, Milli Eğitim Bakanlığının sağladığı e-okul programı ile not iĢleme, karne doldurma, nakil ve sevk gibi iĢlemlerde kolaylık sunduğunu, veliler açısından ise öğrencilerinin okul ve eğitim ile ilgili bilgilerine daha kolay ve hızlı eriĢebildiğini, öğretmenlerin eğitim ortamlarında öğretim için kullanabilecekleri e-içerik ve planlara kolay ulaĢım sağladığını, eğitim öğretim alanında kullanılan çeĢitli araç gereçler ile ders içinde öğrencinin dikkatini çekerek öğrencinin derse daha aktif Ģekilde katılımını sağladığını, eğitim öğretime ayrılan sürecin daha verimli olarak kullanıldığını, dersi pekiĢtirme ve ölçme değerlendirme aĢamasının kolaylaĢtığını aktarmıĢlardır.

Kırk yıldan daha fazla zamandır teknoloji eğitime yön vermektedir. Yapılan araĢtırmalar eğitim-öğretim ortamlarında bilgisayar destekli eğitimden faydalanan öğrenci, öğretmen ve okulların baĢarısının arttığını göstermektedir. Bilgisayar destekli

17

eğitim ile öğretmenlerin rolü azalmamakta veya ortadan kalkmamaktadır. Aksine öğretmenleri oyalayan vakit kaybına neden olan ders öncesi hazırlık, müfredat hazırlığı, test ve sınav gibi uzun hazırlıklar gerektiren uğraĢlarla vakit kaybını ortadan kaldırarak zaman ve mekândan tasarruf etmeyi sağlayarak büyük kolaylık sunmaktadır. Bilgisayar destekli eğitim müfredatta belirtilen konuların iĢlenmesi sürecinde öğretmenlere birçok içeriğin arasından tercih yapabilme imkânı sunarak iĢlenecek olan konular ile ilgili etkili öğrenmeyi sağlamaktadır. Öğretmenlere sağladığı en önemli fayda da zamandan tasarruf ederek her öğrenciye ayrı ayrı vakit ayırmasına olanak sunmaktadır (Becker, 2000). BiliĢim teknolojilerinden olan bilgisayarın farklı alanlarda aktif olduğu gibi günümüzde eğitim ortamlarında da verimli ve aktif kullanımı söz konusudur. Bilgisayar destekli eğitimin sağladığı yararlar olduğu gibi bazı sınırlılıklarda bulunmaktadır.

2.1.4.1. Bilgisayar Destekli Eğitimin Yararları  GeniĢ öğrenme alanı,

 Öğrenciler arası etkileĢimi arttırarak bilgi alıĢveriĢi sağlama,  GeliĢen teknolojiye uyum sağlama,

 Eğitimde içerik çeĢitliliği,

 Öğrenci ve öğretmene araĢtırma gibi konularda zamandan tasarruf sağlama,  Eğitim öğretimde etkililiği ve kalıcılığı arttırma,

 Eğitim ortamlarında ders içerisinde kullanılan biliĢim teknolojileri (video, animasyon, resim, vb.) öğrenci motivasyonunu yükselterek, öğrencilerin dikkatlerini çekecek ve derse katılımı arttıracaktır (OdabaĢı, 1998),

 Öğretmen merkezli eğitimden uzaklaĢarak öğrenci merkezli olur,

 Öğretmenlerin öğrencilere rehberlik ederek öğrencilerin öğrenmeye hevesli olmasını sağlar (OdabaĢı, 1998),

 Öğretmene ders içerisinde zaman kazandırarak her bir öğrenci ile tek tek ilgilenmesine olanak sağlar,

 Öğrenciler ders ile ilgili konu ve verilere çok daha kolay ulaĢabilir ve akranları ile paylaĢarak etkili bir grup çalıĢması yapabilir (TaĢlıbeyaz, 2010).

18

2.1.4.2. Bilgisayar Destekli Eğitimin Sınırlılıkları  Bireylerde bilgisayar kullanabilme donanımı gerektirir,  Öğrencinin yaratıcı düĢünme becerisini engelleyebilir,  Öğrencinin sosyo-ekonomik durumunu etkileyebilir,

 Eğitim programları için hazırlanan yazılımlar eğitim aĢamasında yetersiz kalabilir (Ünal, 2013),

 Bilgisayar ile ders iĢlemek defter kâğıt ile ders iĢlemekten daha zor olabilir,

 Öğrenci ve öğretmenlerin derste kullanılan yazılımları yeterli düzeyde kullanabiliyor olmaları gerekmektedir (OdabaĢı, 1998).