ANKARA ÜNİVERSİTESİ KALECİK MESLEK YÜKSEKOKULU
PEYZAJ ve SÜS BİTKİLERİ PROGRAMI
BİTKİ TANIMA III DERSİ DERS NOTU- 4
Öğr.Gör.Hande ASLAN Kalecik Meslek Yüksekokulu Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı EUONYMUS – TAFLAN
Euonymus japonica – Taflan
Herdemyeşil, 1-3 metre kadar boylanabilen bir çalıdır.
Yaprakları eliptik, derimsi yapıda, yaprak kenarları tırtıklıdır. Kenarları sarı veya beyaz alacalı kültür formları geliştirilmiştir. Çiçekleri ufak ve beyazdır. Gösterişsizdir. Haziran- Temmuz aylarında açarlar. Meyveleri sonbaharda açık kırmızı renktedir.
Soğuğa, hava kirliliğine ve tuza karşı dayanıklı olan taflanlar herdemyeşil oluşları ve budanarak şekil verilebilmeleri nedeniyle, özellikle çit bitkisi olarak kullanılmaktadırlar.
Euonymus japonica var. Aurea – Altuni taflan, Sarı alacalı taflan
Euonymus japonica’nın yaprak kenarları sarı alacalı olan kültür formudur.
Euonymus alatus – Yanar çalı, Kırmızı taflan
Kışın yapraklarını döken, 3 metre kadar boylanabilen bir çalıdır.
Yaprakları bileşik yaprak tipinde, kenarları ince ve sık testere dişlidir. Yaprakları sonbaharda kıpkırmızı bir renk alır. Çiçekleri Mayıs- Haziran aylarında açar. Sarı renklidir. Meyveleri şemsiyemsi dizilişte, sonbaharda kırmızı renklidir.
E.alatus’lar sonbahardaki kırmızı renk etkisi ile özellikle gruplar halinde kullanıldıklarında oldukça hoş mekanlar oluştururlar.
ERİCA – FUNDA
Erica arborea – Ağaçsı erika
Herdemyeşil, 1-3 metre boylanabilen bir çalıdır. Akdeniz iklimine sahip yerlerdeki maki vejetasyonunun bir üyesidir.
Sürgün üzerinde dizili yapraklar dar şeridimsi yapıda, 6 mm uzunluğundadır. Çiçekleri beyaz ya da açık pembe renkli, çan biçimindedir. Ufak çiçeklerin bir araya gelmesiyle bol çiçekli, dik salkımlar meydana gelir. Çiçeklenme ilkbahar aylarındadır.
Erikalar toprak ve ışık istekleri yönünden kanaatkar bitkilerdir. Park ve bahçelerde, kaya bahçelerinde kullanılmaya uygundurlar.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ KALECİK MESLEK YÜKSEKOKULU
PEYZAJ ve SÜS BİTKİLERİ PROGRAMI
BİTKİ TANIMA III DERSİ DERS NOTU- 4
Öğr.Gör.Hande ASLAN Kalecik Meslek Yüksekokulu Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı RHODODENDRON – ORMAN GÜLÜ Rhododenrdron ponticum – Orman gülü
Herdemyeşil, birkaç metre boylanabilen çalılardır. Karadeniz’de, Trakya’nın Karadeniz kıyılarında ve tüm Kuzey Anadolu’da doğal olarak yetişir. Yüksek nem ve serin ortamlardan hoşlanır. Özellikle ormanlık alanlarda sık rastlanır.
Yaprakları uzun, eliptik biçimli ve kalındır. Çiçekleri pembe, mor, kırmızı renklidir. Mayıs- Haziran aylarında açar. Çiçekleri zehirlidir. Arıların bu bitkilerden aldığı çiçek tozları ile yaptıkları ballara da bu sebeple delibal denilmektedir.
Orman gülleri gösterişli çiçekleri sebebiyle kültüre alınmış ve peyzaj çalışmalarında tercih edilen bitkilerden olmuşlardır. Güçlü kök sistemleri bulunan dayanıklı çalılardır.
HİBİSCUS – HATMİ
Hibiscus syriacus – Ağaç hatmi
Kışın yaprağını döken, 2-3 metre boylanabilen bir çalıdır. Bazen de 4-5 metre boylanabilen küçük bir ağaç olarak rastlanır.
Yaprakları 3 loplu, 5-10 cm uzunluğundadır. Kenarları kaba dişlidir. Ortadaki lopun ucu sivri diğerlerininki ise küttür. Çiçekleri pembe, beyaz, kırmızı tonlarında olabilir. En çok eflatun rengine rastlanır. Çiçekler iridir ve tekli halde bulunurlar. Haziran- Temmuz- Ağustos aylarında çiçek açar. Uzun süre çiçekli kalır. Meyveler ucu sivri yumurta biçimindedir. 1-2 cm uzunluğundadır.
Hibiscus rosa sinensis – Çin gülü
2- 3 metre boylanabilen, herdemyeşil bir çalıdır. Kışları ılman geçen bölgelerde rahatlıkla yetiştirilebilir. Özellikle Ege ve Akdeniz Bölgesi peyzajında sık sık kullanılan bir türdür.
Yaprakları yumurta biçimli,parlak yeşil renkli ve sivri uçludur. Yaprak kenarları uca doğru düzensiz dişlidir. İri çiçekleri 10-15 cm çapında olup, kırmızı, pembe, sarı ve beyaz renklidir. En fazla kırmızı rengine rastlanır. İlkbahardan sonbahara kadar uzun süre çiçekli kalırlar.
Hibiscus mutabilis – Hint gülü
Kışın yapraklarını döken, boylu bir çalıdır. Kışları ılıman geçen bölgelerde yapraklarını yarım döker. Yaprakları 3-5 loplu, kenarları dişlidir. Yapraklar yıldıza benzer. Çiçekler 8-10 cm uzunluğunda, genellikle beyaz ya da pembe renklidir. Çiçekler gül gibi katmerlidir. Sonbahar aylarında çiçeklenir. Hibiscuslar güneşli, korunaklı ortamları, iyi drene olmuş toprakları sever. Yaz ortası ve sonbahar gibi pek çok bitki türünün çiçek etkisinin görülmediği dönemde çiçek açmaları nedeniyle peyzaj çalışmalarında kuıllanılan değerli bitkilerdendir. Tek tek veya gruplar halinde kullanılabilirler.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ KALECİK MESLEK YÜKSEKOKULU
PEYZAJ ve SÜS BİTKİLERİ PROGRAMI
BİTKİ TANIMA III DERSİ DERS NOTU- 4
Öğr.Gör.Hande ASLAN Kalecik Meslek Yüksekokulu Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı HYDRANGEA – ORTANCA Hydrangea hortensis – Ortanca
Kışın yapraklarını tam veya yarım döken bir çalıdır. 1-2 metre kadar boylanır.
Yaprakları yumurta biçimli ve sivri uçludur. Yaprak kenarları kaba dişlidir. Çiçekleri beyaz, pembe, mor ve mavinin tonlarındadır. Toprak asitliğine göre çiçeklerinin rengi değişir. Sürgün uçlarında küre şeklinde kurullar oluştururlar. Çiçeklenme Haziran- Ekim ayları arasında meydana gelir.
Ortancalar, çiçeklerinin gösterişli olması ve bol çiçek açmaları nedeniyle, peyzaj düzenlemelerinde severek kullanılan estetik çalılardır.
Ortancalar, ılıman ve nemli iklimlerden hoşlanırlar. Fazla güneşten ve sıcaktan hoşlanmaz, yarı gölge ortamları severler. Soğuğa dayanıklı değildirler.
CORNUS – KIZILCIK Cornus alba – Kızılcık
Kışın yapraklarını döken, 3-4 metre boylanabilen bir çalıdır.
Sürgünleri kırmızı renklidir. Yaprakları basit yaprak olup, kenarları düzdür. Yaprak damarları çok belirgindir. Çiçekleri şemsiyemsi kurullar halinde ve beyaz renklidir. Mayıs- Haziran ayında çiçek açar. Mavimsi renkteki meyveleri üzümsü meyvedir.
Kızılcıklar, özellikle kışın yaprak döktüklerinde, kırmızı renkli sürgünleri oldukça dikkat çekicidir. Kar ile veya diğer renkli bitkiler ile hoş kompozisyonlar oluştururlar. Yapraklı halleri ile de iyi bir rüzgar perdesi bitkisidirler.
AUCUBA – OKÜBA Aucuba japonica – Oküba
2 metre kadar boylanabilen, herdemyeşil bir çalıdır.
Yaprakları derimsi yapıda, elips biçimli, sivri uçludur. Yaprak kenarları kaba dişlidir. Çiçekleri gösterişsiz kahverengimsi kırmızı renktedir. Meyveleri elips biçimli, kırmızı renkli olup kümeler halindedir. Okübalar herdemyeşil güzel etkili yaprakları ve sonbaharda meyve renkleri ile estetik bitkilerdir. Okübalar korunmuş yerlerde yetiştirilmelidir. Çok sert geçen kış aylarında donlardan zarar görebilirler. Yarı gölge ortamları severler.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ KALECİK MESLEK YÜKSEKOKULU
PEYZAJ ve SÜS BİTKİLERİ PROGRAMI
BİTKİ TANIMA III DERSİ DERS NOTU- 4
Öğr.Gör.Hande ASLAN Kalecik Meslek Yüksekokulu Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı KAYNAKLAR
Kurum, E. 2008. Angiospermae (Kapalı Tohumlular) Lisans Ders Notu (Basılmamış). Mamıkoğlu, N.G. 2007. Türkiye’nin Ağaçları ve Çalıları. NTV Yayınları, 727, İstanbul.
