ANKARA ÜNİVERSİTESİ KALECİK MESLEK YÜKSEKOKULU
PEYZAJ ve SÜS BİTKİLERİ PROGRAMI
BİTKİ TANIMA III DERSİ DERS NOTU- 5
Öğr.Gör.Hande ASLAN Kalecik Meslek Yüksekokulu Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı BUXUS – ŞİMŞİR
Buxus sempervirens – Şimşir
Herdemyeşil, 1-2 metre boylanabilen bir çalıdır. Bazen 8-9 metre boyunda ağaç formuna da rastlanır. Oldukça yavaş büyür.
Kalın, derimsi yapıdaki yaprakları ufak, 1-2 cm uzunluğunda, eliptik biçimdedir. Çiçekleri koyu sarı renklidir. Erkek ve dişi çiçekler bir arada kurullar oluşturur. Meyveleri yaklaşık 1 cm boyunda, yeşil renkli kapsüller biçimindedir.
Şimşirler yarı gölge alanların, ağaç altlarının bitkilendirilmesinde çok uygun bitkilerdir. Budama ile istenilen form verilebilir. Budanabilen çit bitkisi olarak kullanılabilir. Topiary yapımına uygundur.
PHİLADELPHUS – FİLBAHRİ
Philadelphus coronarius – Filbahri
Kışın yapraklarını döken, sık dallı, 2-3 metre boylanabilen bir çalıdır.
Yapraklar elips biçimli ve sivri uçludur. Yparak kenarları kalın dişlidir. Çiçekleri salkımlar halinde, beyaz renkli ve güzel kokuludur. Mayıs- Haziran aylarında çiçek açar. Meyveleri kapsül biçimindedir.
Filbahriler fazla bakım gerektirmeyen bitkilerdir. Gölgeye dayanıklıdırlar. Uzun süre etkili güzel ve kokulu çiçekleri ile gösterişli bitkilerdir. Gruplar halinde veya soliter olarak kullanılabildikleri gibi budanarak çit bitkisi olarak da kullanılabilirler.
DEUTZİA – HAVLU PÜSKÜLÜ Deutzia gracilis – Havlu püskülü
Kışın yapraklarını döken, 1 metre boylanabilen bir çalıdır.
Yaprakları oval, sivri uçlu, kenarları belirgin dişlidir. Yapraklarının her iki yüzü de tüylüdür. Çiçekleri sürgün uçlarında, bir çoğu bir arada, beyaz renkli salkımlar halindedir. Mayıs- Haziran aylarında çiçek açar.
Havlu püskülleri diğer bitkilerle karışık düzenlemelerde, ve informal çit tesisinde kullanılabilirler. Ev bahçeleri ve parklar için uygun bitkilerdir.
RİBES- FRENK ÜZÜMÜ Ribes aureum – Frenk üzümü
ANKARA ÜNİVERSİTESİ KALECİK MESLEK YÜKSEKOKULU
PEYZAJ ve SÜS BİTKİLERİ PROGRAMI
BİTKİ TANIMA III DERSİ DERS NOTU- 5
Öğr.Gör.Hande ASLAN Kalecik Meslek Yüksekokulu Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı
Yaprakları 3 lopludur, maydanoz yapraklarına benzer. Sonbaharda kırmızı renk alırlar. Çiçekleri sarı renkli ve salkımlar halindedir. Hoş kokuludur. Nisan- mayıs aylarında çiçek açarlar.Üzümsü meyveleri olgunlukta siyahımsı renklidir. Meyveleri yenilebilir.
Frenk üzümleri gölge ortamlara dayanıklı bitkilerdir. Bitkisel çit yapımına uygundur. Soliter veya gevşek gruplar halinde park ve bahçelerde kullanılabilirler.
Lonicera tatarica – Tatar hanımeli
Kışın yapraklarını döken bir çalı ya da 5 metre kadar boylanabilen bir ağaççıktır. Sıcağa, soğuğa ve kuraklığa dayanıklı bir bitkidir.
Gövdesi asma gövdesi gibi dikine lifler halinde soyulur. Yaprakları eliptik biçimli ve sivri uçludur. Yaprak kenarları düzdür. Çiçekleri pembe renkli ve hoş kokuludur. Çiçeklenme Mayıs- Haziran aylarında olur. Meyveleri üzümsü yapıda ve kırmızı renklidir. Hoş kokulu çiçekleri sebebiyle tatar hanımelleri peyzaj çalışmalarında sık sık tercih edilirler.
VİBURNUM - KARTOPU
Viburnum opulus ‘Roseum’ – Kartopu
Kışın yapraklarını döken, 3 -4 metre boylanabilen bir çalıdır.
Yaprakları 3 veya 5 loplu olup sonbaharda kızarır. Çiçekleri beyaz renkli olup, iri küresel kurullar oluştururlar. Meyveleri üzümsüdür. Nadiren meyve verir. Küresel meyveler sonbaharda olgunlaşır ve kırmızı renk alırlar.
Kartopları beyaz top top çiçekleri ve sonbahardaki yaprak renklenmeleri ile peyzaj çalışmalarında tercih edilen bitkilerdir. Özellikle başka renkli bitkilere fon oluşturmada veya odak noktası oluşturmada vurgu bitkisi olarak kullanılırlar.
Viburnum tinus – Defne yapraklı kartopu
Herdemyeşil, 2-3 metre boylanabilen bir çalıdır. Ilıman iklimleri sever.
Yaprakları derimsi yapıda, sivri uçlu yumurta biçiminde olup kenarları düzdür. Çiçekleri beyaz renkli, kurullar halindedir. Güzel kokuludur. Mayıs- Ağustos ayları arasında açarlar. Meyveleri üzümsü yapıda ve lacivert renklidir.
Defne yapraklı kartopları herdemyeşil oluşları sebebiyle tercih edilen bitkilerdir. Özellikle çit bitkisi olarak kullanılmaya uygundurlar. Budanarak şekil verilebilen bitkilerdir.
Viburnum rhytidophyllum – Buruşuk yapraklı kartopu
ANKARA ÜNİVERSİTESİ KALECİK MESLEK YÜKSEKOKULU
PEYZAJ ve SÜS BİTKİLERİ PROGRAMI
BİTKİ TANIMA III DERSİ DERS NOTU- 5
Öğr.Gör.Hande ASLAN Kalecik Meslek Yüksekokulu Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı
Yaprakları şeridimsi, derimsi yaprakları kalın ve buruşuk olup yaprak kenarları düzdür. Çiçekleri sarımsı beyaz renkli, geniş şemsiyemsi kurullar oluştururlar. Mayıs- Haziran aylarında çiçek açarlar. Üzümsü yapıdaki meyveleri olgunlaşınca siyah renklidir.
Hava kirliliğine karşı dayanıklı olan bu tür soliter veya gruplar halinde peyzaj düznelemelerinde kullanılabilmektedir.
SYMPHORİCARPUS – İNCİ ÇALISI Symphoricarpos albus – İnci çalısı
Kışın yapraklarını döken, 1-2 metre boylanabilen bir çalıdır. Soğuğa dayanıklı bir türdür.
Yaprakları eliptik ve sivri uçludur. Çiçekleri huni biçiminde beyazımsı açık pembe renklidir. Yaz başında çiçek açmaya başlar ve sonbahar aylarına kadar çiçekli kalır. Meyveleri küresel, beyaz renkli ve inci görünümündedir. Sonbaharda oluşmaya başlayan meyveleri tüm kış boyunca bitki üzerinde kalırlar. Kış aylarında yapraksızken üzerindeki beyaz renkli inci meyveleri ile oldukça estetik bir bitkidir. Bu özelliği ile diğer bitkilerle beraber düzenlemelerde kullanılmaktadır. İnci çalıları yarı gölge ortamlarda da yetişebilen, kanaatkar bitkilerdir.
WEİGELA - VANGELYA Weigela florida – Vangelya
Kışın yapraklarını döken, 2,5 metreye kadar boylanabilen bir çalıdır. Japonya, Kore ve Çin’in doğusunda doğal olarak yetişir.
Sürgünlere karşılıklı dizilen yaprakları yumurtamsı mızrak şeklinde, 5-10 cm. uzunluğunda, kenarları dişli, üst yüzü çıplak, alt yüzü damarlar boyunca ince ve hafif tüylüdür. Pembe renkli çiçekleri, üçü dördü bir arada, çan şeklinde ve gösterişlidir. Tüp şeklinde çiçekleri pembe; demetler oluşturarak, kısa sürgünlerin uçlarında yer alır. Mayıs ayı içerisinde çiçeklenirler.
Ilıman iklimlerden hoşlanırlar. Akdeniz iklimi onlara sıcak gelir. Soğuğa oldukça dayanıklıdırlar.
KAYNAKLAR
Kurum, E. 2008. Angiospermae (Kapalı Tohumlular) Lisans Ders Notu (Basılmamış). Mamıkoğlu, N.G. 2007. Türkiye’nin Ağaçları ve Çalıları. NTV Yayınları, 727, İstanbul.
