gelisimedu igugelisim

Fizyoloji 1

KAN FİZYOLOJİSİ-1

Dersin Haftası: 5. Hafta

Dersin Öğr. Üyesinin Adı: Dr. Öğr. Üyesi TURGAY DAĞTEKĠN

E-Posta:

tdagtekin@gelisim.edu.tr Bölüm Adı

Dersin Adı

KAN FĠZYOLOJĠSĠ

Kan ara maddesi sıvı olan bir dokudur.

Plazma adı verilen ekstrasellüler sıvı ortamı ve bu ortam

içinde özelleşmiş kan hücreleri (eritrosit, lökosit, trombosit)

ve diğer maddelerden oluşur.

Geçen Ders Hakkında

kaynak arterler arterlerin venler sonlanma O² içeriği

Pulmoner Dolaşım

Sistemik Doaşım

sağ ventrikül pulmoner arterler düşük pulmoner venler sol atrium

sol ventrikül aorta ve dalları yüksek superior ve inferior sağ atrium vena cava ve dalları

Pulmoner ve sistemik dolaĢımın özeti

Geçen Ders Hakkında

• Solunum

• Beslenme

• Boşaltım

• Vücut ısısının düzenlenmesi

Vücutta su ve tuz dengesinin Korunması

Asit-baz dengesinin korunması

• Dokuların su ve erimiş madde miktarını kararlı dengede tutmak

• Kan kaybının önlenmesi

• Koruyucu özelliği

• Düzenleyici görevi

KANIN GÖREVLERĠ

KANIN BĠLEġĠMĠ VE MĠKTARI

VUCUTTAKĠ KAN HACMĠ Vücut ağırlığının % 6-8’ i

Kadında 4,5-5,5 lt Erkekte 5,0-6,0 lt

KANIN BĠLEġĠMĠ

Kanın sıvı kısmı

• Santrifüj edilen kanda üstte kalan açık sarı renkte kısım.

• Plazmadan fibrinojen uzaklaştırılırsa serum denir, pıhtılaşmaz.

PLAZMA

Plazmada bulunanlar

1- Organik Maddeler:

Proteinler (7-8 g/dl): Albumin, globulin ve fibrinojen

Lipidler (500-700 mg/dl): Nötral yağlar, fosfolipid, kolesterol ve kolesterol esterleri

Karbonhidratlar: Glukoz (90-110 mg/dl) ve laktik asit

(4-10 mg/dl)

1- Organik Maddeler:

Protein olmayan azotlu maddeler: Üre, ürik asit, ksantin, hipoksantin, kreatin, kreatinin, amonyak ve aminoasitler

Hormonlar, antikorlar, çeĢitli enzimler (amilaz, proteaz,

lipaz, esteraz v.s.), vitaminler

2- Ġnorganik Maddeler (% 0.9):

• Sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir, bakır, iyot, klor, bikarbonat, fosfat, sülfat.

• Plazmada çözünmüş gazlar: Oksijen, nitrojen,

karbondioksit.

PLAZMA PROTEĠNLERĠ

• Total 7 gr/ 100 ml

Albumin 4,5 gr/ 100 ml Globulin 2,2 gr/ 100 ml

α

, α

,

,

, İmmünoglobulinler (Ig G,A,M,D,E)

Fibrinojen 0,3 gr/ 100 ml

Plazma proteinlerinin genel görevleri;

• Hücre beslenmesi için önemli rezerv oluşturmak.

• Diğer moleküllere taşıyıcı olarak hizmet etmek.

• Stabil kan pH ’ sının sağlanmasına yardımcı olmak.

• Suyun kan ve interstisyel sıvı arasında dağılımını

yönlendiren kolloid basıncı oluşturmak.

Plazma proteinlerinin özel görevleri:

• Kanın koagülasyonunda (pıhtılaşmasında) rol oynarlar • Vücutta immun yanıtın oluşmasında görev alırlar.

Bir kısım proteinler koruyucu ve savunucu olup enzim niteliğindedir.

ALBUMĠN

• Plazma proteinlerinin % 60’ ını oluşturur.

• Plazmadaki miktarı 3.5-4.5 gr/ dl’dir

• Mol ağırlığı 69.000 dalton

• Protein osmotik basıncının %80’ inden sorumludur.

• Kan ve doku sıvısı arasında osmotik dengede rol oynar.

• Eksikliğinde periferik ödem oluşur.

GLOBULĠNLER

• Plazma proteinlerinin % 40’ını oluştururlar

• Başlıca 5 fraksiyona ayrılır.

Alfa 1 globulinler % 4’ dür.

• Çoğunluğu glikoprotein, bir kısmı lipoproteindir.

• HDL lipid transportunda görev alır.

• Tiroksin bağlayan globulin

Alfa 2 globulinler

• Globulinlerin % 8’ ini oluşturur.

• Haptoglobulin (serbest hb bağlar)

• Seruloplazmin (bakır içeren oksidaz enzimi)

• Protrombin (pıhtılaşma faktörü)

• Eritropoetin (eritropoezi sağlayan hormon)

• Angiotensinojen (kan basıncını düzenler)

Beta globulinler

•

• Lipid taşıyıcı proteinlerin çoğunluğunu oluştururlar.

• LDL kolesterolün arter duvarına çökmesine neden olur.

• Transferrin (plazmadaki demiri taşır).

• Fosfolipidler, kolesterol, gliseriol ve yağda çözünen

GAMA GLOBULĠNLER

Tüm globulinlerin %17’sini oluĢturur.

5 gruba ayrılır.

Ig G

• Gama globulinlerin %75’ini oluşturur .

• G1, G2, G3 tipinde 3 formu vardır.

• Mol ağırlığı 51.000-60.000

• İmmün sistemde sekonder yanıt oluşturur.

• Plasentadan geçerek, yenidoğana bağışıklık sağlar.

Immunoglobulin A

• IgA1, IgA2 diye 2 tipi vardır.

• Mol ağırlığı 52.000-56.000 dir.

• IgA antikor reseptörünü taşıyan epitel hücreleri, sindirim, solunum, ürogenital sistemlerde yaygın savunma hattı oluştururlar.

Immunoglobulin M

• Mol ağırlığı 70.000 civarındadır.

• En büyük antikor tipidir.

• Antijenik uyarıya karşı primer yanıt olarak oluşan ilk antikor grubudur.

• Kompleman fiksasyonunda etkilidir.

• T lenfositlerin başedemediği antijenleri opsoninleyerek savaşırlar.

Immunoglobulin E

• Bazofil ve mast hücrelerinin uyarılmasıyla görevlidirler.

• Aşırı duyarlılık reaksiyonlarında ve

enfeksiyonlara karşı korunmada çok önemlidirler.

Immunoglobulin D

• Serumdaki düzeyi çok düşüktür.

• IgD reseptörlerinin B lenfosit yüzeyinde sıkça bulunmaktadır.

• Antikor sentezinin kontrolünde rol oynadığı

Plazma protein düzeyinin arttığı durumlar

• Yaygın yanıklarda, plazma sıvısı dokulara sızdığı için plazma protein düzeyi hızla artar.

• Dehidratasyonda, su kaybına bağlı olarak, diyare

gibi durumlarda, plazma protein miktarı artar.

Plazma protein düzeyinin azaldığı durumlar

• Hemoraji,

• Karaciğer sirozu,

• Nefrit ve nefrotik sendrom,

• Uzun süren açlık,

Ġnsan plazmasında bulunan lipidler (mg/ 100 ml)

• Plazma karbonhidratları Glukoz %90-110 mg

Laktik asit %4-10 mg

• Plazmadaki inorganik maddeler

Na

, Cl

, K

ve HCO

KANIN FĠZĠKSEL ÖZELLĠKLERĠ

• RENK

• pH

• VİSKOSİTESİ

• SEDİMENTASYON

KANIN RENGĠ

•

• Arter kanı O2 ‘den zengin olduğu için açık kırmızı, venöz kan koyu kırmızıdır.

• Oksijen varlığında kan açık kırmızı, oksijen eksikliğinde koyu vişne rengi görülür.

• Ven kanı O2 ‘nin hemoglobinden ayrılması oranında koyulaşır.

pH

• Hafif alkalidir

• pH 37o C’de 7.35-7.40 arasında sabit tutulur.

• Arterlerde pH: 7.40 Venlerde pH: 7.35

• pH’nın 7’nin altında veya 7.7’nin üstünde olduğu koşullarda yaşam tehlikeye girer.

KANIN VĠSKOSĠTESĠ-1

Viskosite akışkanlığa karşı gösterilen dirençtir.

Viskositemetre ile ölçülür.

• Prensibi: 37o C’de belirli yarıçap ve hacimdeki kapiller

bir borudan aynı basınç altında geçirilen sıvı örneğinin, saf suyun aynı uzaklığı geçiş süresi ile karşılaştırılması ile saptanır.

Santipoise’dir.

KANIN VĠSKOSĠTESĠ-2

• Viskositeyi artıran etkenler

1. Ertrosit sayısı ve büyüklüklerinin artması.

2. Venöz kanda CO

artması ile eritrositlere Cl

kayması olur. Eritrositlerde osmotik basınç artar, bunu dengelemek için eritrositler su alır ve şişerler, hacimleri büyür.

3. Lösemiler, Lökosit sayısı çok artınca viskosite artar.

KANIN ÖZGÜL AĞIRLIĞI

•

• Bunun nedenleri:

1. Kanın durgun halde bulunması

2. Hücresel elemanlar ile plazmanın özgül ağırlıklarının farklı olması 3. Vücut dışına alınan kanın elektriksel yüklerinin bozulması

4. Yerçekimi

Eritrosit Sedimentasyon Hızı

• Eritrositlerin çökme hızı

• Normalde 0-15 mm/saat

SEDĠMENTASYONU ARTIRAN NEDENLER

– FĠZYOLOJĠK

• Mensturasyon

• Gebelik

• Yaşlılık

• Egzersiz

• Yemek

– PATOLOJĠK

• Enfeksiyöz hastalıklar

• Travma

• Anemi

• Malign tümör

Kan Hücrelerinin Yapımı=Hematopoez

• Kan hücrelerinin yapım yeri kemik iliğidir.

• Bütün hücreler kemik iliğindeki

kök hücreden oluşur.

Kan Hücrelerinin Yapımı

. Embriyolojik dönemde kan hücreleri vitellüs kesesinde, daha sonra karaciğer ve dalakta yapılır.

Gebeliğin son trimesterinden itibaren kan hücreleri kemik iliğinde yapılmaya başlanır.

• Hayatın ilk yıllarında tüm kemiklerin ilikleri aktiftir. (kırmızı ilik)

Ancak 5 yaşından sonra uzun kemiklerin iliklerinde yağ dokusu artar. (sarı ilik)

• 20 yaşından sonra kan hücreleri sternum, vertebralar, kafa ve pelviskemiklerinin ilikleri tarafından yapılır.

Kök hücre=pluripotent stem cell

• Kemik iliğindeki hücrelerin %1-2 sini oluşturur.

• Çoğalabilme ve her tip kan hücresine dönüşebilme yetenekleri vardır.

• Eritrositer seri

• Megakaryositer seri

• Lenfositer seri

• Granülosit-monosit serisi

Hematopoetik büyüme faktörleri

• Kan hücrelerinin büyüme ve çoğalmasını kontrol eder.

• İnterlökinler (IL 1-6-3): PSC’leri CFU şekline dönüştürür.

• IL-4 bazofillere, IL-5 eozinofillere, M-CSF monositlere etkili olur.

• G-CSF nötrofil öncülerini uyarır.

• GM-CSF granülositleri uyarır.

• Eritropoietin: eritroblast oluşumunu uyarır.

Hematopoetik büyüme faktörleri

• Eritropoetin: dokuların oksijenlenmesi azaldığında (hipoksi) eritrosityapımını uyaran madde.

• Eritropoetin böbrek, karaciğer ve doku makrofajlarında yapılır.

• Kemik iliğinde eritrosit öncüsü hücreler olan proeritroblastların yapımını arttırır.

• Aynı zamanda eritrosit olgunlaşmasını hızlandırır.