geç verilmesi) eğer ekonomide daraltıcı bir para politikası izlemiyor ise kaçınılmaz bir şekilde resesyona neden olacaktır.
c) Döviz kurlarının sabitlenmesinin ödemeler dengesi krizine neden olması: Eğer ülkede uygun para ve maliye politikası uygulanamıyorsa, ülke programının reel değerlenmesi ve dolayısıyla kısa dönemde ticarete konu olan malların üretiminde daralma kaçınılmaz olarak ortaya çıkmaktadır
d) Sermaye çok mobilken döviz kuru hedefine olan güvensizliğin yurt içi faiz oranlarının yeteri kadar yükseltilmemesi durumunda sermaye çıkışlarına sebep olması: Böyle bir durumun meydana gelmemesi için uygun bir parasal daralma sağlanmalıdır. Sermaye kaçışları ancak yurt içi faiz oranlarının yükselmesi ile önlenir.
2.8. DÖVİZ PİYASASI
Uluslararası ekonomik işlemlerin bir reel bir de parasal yönü vardır. Birincisi mal ve hizmet akımlarını ikincisi ise bu işlemin parasal yönünü kapsar. Ulusal para birimlerinin farklılığı ve altın standardında olduğu gibi ortak bir paydanın bulunmaması nedeniyle bu paraları birbirine dönüştürmek için ayrı bir mekanizmaya ihtiyaç bulunmaktadır. Bu ise döviz piyasasıdır. Döviz piyasalarının temel fonksiyonu, uluslararası ticaret ve sermaye akımlarının gerçekleştirilmesidir. Bugün dünyadaki en büyük mali piyasalar döviz piyasalarıdır. Dünyanın çeşitli ülkelerinde faaliyet gösteren döviz piyasaları içinde işlem hacmi en büyük olan ise Londra piyasasıdır.
Öncelikle, uygulama açısından şu ayrımı belirtmekte fayda vardır: Yabancı ülke paraları nakit biçiminde olabileceği gibi o para cinsinden düzenlenen banka havaleleri, mevduat sertifikaları, ödeme emirleri, döviz poliçeleri vb. biçiminde de olabilir. Yabancı mali varlıklarının likiditesi çok yüksektir, kolayca ve ufak bir masraf karşılığında nakit olarak dönüştürülebilirler. Özellikle bankacılıkta bu iki tip ödeme aracı arasında bir ayırım yapılır.
Ülkemizde doğrudan nakit şeklindeki yabancı paralara “efektif” döviz, yüksek likiditeye sahip mali varlık biçiminde olanlara da yalnızca “döviz” denilmektedir. Döviz piyasalarında asıl ağırlığı oluşturan işlemler nakit biçimindeki yabancı paraların alım satımı değil, “döviz" üzerinden yapılanlardır.
İhracat ve ithalat bedellerinin ödenmesi, sınır ötesine sermaye transfer edilmesi gibi büyük hacimli işlemler, nakit döviz yoluyla yapılmazlar. Bu tip ödemelerde banka havaleleri, döviz poliçesi veya ödeme emri gibi araçlar kullanılmaktadır. Döviz piyasasının temel aracı kurumları ticari bankalardır. Genelde tüm büyük bankalar müşterilerine döviz alım ve satım hizmeti sunarlar. Bankaların döviz işlemleri yapmak üzere kurulmuş kambiyo departmanları vardır. Banka dışı mali kurumlar da bulunmaktadır, bunlar döviz ticareti ile uğraşan şirketler ya da gerçek kişilerdir. Örnek olarak birincisine, ülkemizde döviz büfesi olarak bilinen ticarethaneleri; Tahtakale piyasasında ayaklı piyasa diye adlandırılan döviz alıcı ve satıcıları da ikincisi olarak örnek gösterilebilir.
2.8.1.Döviz Piyasalarının İşlevleri ve Temel Özellikleri:
Günümüzde döviz piyasaları, elektronik iletişim ağı ile birbirine bağlı olarak faaliyet gösteren katılımcıların oluşturduğu bir piyasa özelliği taşıyan, döviz alıcı ve satıcıların karşılaştığı piyasalardır. Döviz piyasasında işlem yapanlar genellikle fiziksel olarak birbirinden uzaktırlar; teleks, telefon ve bilgisayar ağları yardımıyla birbirleri ile iletişim kurarlar.
Bilgisayar ve internet yardımı ile katılımcılar diğer katılımcıların fiyatlarını bilgisayar ekranları aracılığı ile anında görebilmekte, uygun gördükleri fiyatı veren katılımcıyla hemen iletişim kurabilmekte ve kendi aralarında işlem yapabilmektedir. Ülkemizde bankaların kendi aralarında oluşturdukları bir bankalar arası döviz piyasası ve buna ek olarak, Merkez Bankası bünyesinde de bir döviz ve efektif piyasası bulunmaktadır. Döviz ve Efektif piyasasının kurulmasının nedeni; bankalararası döviz ve efektif hareketlerini düzenlemek, bankacılık sistemindeki döviz ve efektif kaynaklarının daha verimli kullanılmasını sağlamaktır.
Merkez Bankası nezdindeki Döviz ve Efektif Piyasasında bankalara, özel finans kurumları ve yetkili müesseseler işlem yapabilmektedir. Büyük ticari bankalar döviz piyasasının en önemli mensupları gerçekte pazarı oluşturma görevini de üstlenmişlerdir.
Örneğin büyük ticari bankalar, belli başlı para birimleri yanında, az da olsa, döviz piyasasında iki düzeyde hizmet görürler; birisi perakendeci düzeyinde; müşteriler, şirketler, ihracatçılar vb.
gibi kişi ya da kurumlara iş yaparken, diğeri de interbank piyasası veya toptan işlem piyasasıdır.
Birincisi döviz piyasasının görünen yüzü ve banka gibi aracı mali kurumlarla müşteriler arasındaki döviz alış verişi ifade ederken; İkincisi döviz interbankı ise, bankalar arasında daha çok döviz pozisyonlarını denkleştirme gibi nedenlerle yapılan işlemlerden oluşmaktadır.
Döviz piyasasının diğer bir önemli üye grubu, çeşitli ülkelerin merkez bankalarıdır. Bu kurumlar kendi ülkelerinin para birimlerini arzuladıkları düzeyde tutmak için sık sık döviz piyasasına müdahalede bulunurlar. Bu müdahalelerin derecesi o ülkenin konvertibilite (çevirgenlik) derecesine bağlı olmaktadır. Diğer yer alan grup ise, finansal olmayan kurumlar ile bireylerdir. Bu grup, işleri ticari bankalar aracılığı ile yürütür.
Döviz piyasası, vadeli işlem piyasasının aksine, organize olmamış bir piyasadır.
Merkezi bir işlem yeri bulunmamaktadır. İşlem başlangıç ve bitiş tarihleri de standart değildir.
“Spot” işlemlere dayanan döviz piyasası diğer tüm küresel pazarların hiçbirine benzememektedir. Nedeni ise bu piyasada işlemlerin günde yirmi dört saat, haftada beş gün boyunca sürmesidir (ACM platformu Pazar günü 23:00’ den Cuma günü 23:00’e kadar çalışmasıdır). Mali merkezler açıktır; döviz alım satımı hafta sonlarında verilen kısa bir ara dışında hiç durmaz. Erken kapanışlar ancak, Noel veya Yılbaşı gibi çeşitli takvim düzenlemelerine dayanarak mümkün olabilmektedir. Bilindiği gibi IMF’ye üye 100’den fazla ülkenin içerisinde sadece birkaç tanesinin para birimi gerçek anlamda konvertibilite özelliğine sahiptir. Döviz piyasasında işlem gören para birimleri ve bu para birimlerinin piyasadaki işlem hacmi ülkeden ülkeye değişen yasal düzenlemelere bağlıdır. Sınırlı konvertibiliteye sahip para birimleri döviz piyasasında önemli bir rol oynayamamaktadır
Interbank piyasasındaki işlemler milyon dolarlar düzeyinde, yüksek hacimli olmaktadır.
Oysa banka ile müşterisi arasındaki işlemler istenen her miktarda olmakla birlikte, genellikle
küçük tutarlıdır; hatta alınan veya satılan miktarın 1 dolar olmasında bile engel yoktur.
Piyasanın bu iki ayağında faaliyet gösteren işlemciler genelde şu grup kişi veya kurumları kapsamaktadır: Dış ticaret ve dış yatırım yapanlar, enflasyondan korunmaya çalışan küçük tasarruf sahipleri, merkez bankaları, bankalar ve banka dışı mali kuruluşlar, döviz brokerleri, spekülatörler ve arbitrajcılardır(Seyidoğlu 2016, s.129).
2.8.2. Döviz Piyasasının Diğer Piyasalardan Farkları
Döviz piyasalarının diğer piyasalara göre önemli bazı farklılıkları üzerinde durulacaktır.
Bunları kısaca özetlersek;
1- Döviz piyasaları alıcı ve satıcıların doğrudan karşılaştıkları piyasalar değildir.
Döviz piyasalarında mal piyasalarından farklı olarak alıcı ve satıcılar genellikle hiç karşı karşıya gelmezler. Çünkü alıcı ve satıcılar işlemleri birbirleriyle değil, aracılar vasıtasıyla(banka, banka dışı mali kuruluşlar veya gerçek kişiler) yaparlar.
Banka ve mali kurumlar piyasada aracılık görevi üstlenirler. (bankaların ayrıca kendisi alıcı veya satıcı olabilmektedir)
2- Belirli bir borsa biçiminde örgütlenmiş piyasalar değildir.
Döviz işlemleri, menkul kıymetler borsasında olduğu gibi, belirli bir yerde kurulu ve örgütsel yapıya sahip borsalarda gerçekleştirilmez. Yani döviz piyasaları dağınıktır ve örgütlenmemiştir. Bazı kentler finansman konusunda merkez olabilirler ama buna rağmen toplamda dağınıklık sürmektedir. Piyasasının yapısının bu şekilde olması fiyatların ilgililerce bilinmesi bakımında önemli bir noktadır. Merkezi bir piyasada fiyatı öğrenmek kolay olabilmektedir. Tam tersi durumda ise bu kadar kolay olmamaktadır.
3- Piyasa yapımcılığı
Döviz piyasasında faaliyet gösteren bazı büyük bankalar piyasa yapımcısı (market maker)rolü üstlenirler. Bu bankalar bu amaçla döviz ticareti için belirli bir sermaye ayırmayı seçerler. Beklentileri doğrultusunda bir pozisyon belirlemesi yaparak, kur değişimleri bağlamında bir risk yüklenmiş olur. Bu durum piyasa için kurların belirlenmesi açısından bir düzenleyici etki sağlayabilecek durumdadır.
4- Müşterinin ihtiyaçlarına göre sözleşme yapılabilmesi
Döviz piyasaları örgütlenmiş olmadığı için anında veya vadeli olarak alım satımın yapılabildiği ve standart sözleşmelerin olmadığı bir yapıya sahiptir. Bu bağlamda alınıp satılan dövizler, para cinsi, miktarı ve vadesi bakımından tamamen müşterinin isteğine bağlı olarak ayarlanabilmektedir.
5- Küresel nitelikte piyasalardır.
Döviz piyasaları doğası gereği ulusal piyasalarla sınırlı değildir. Dünyanın neresinde olursa olsun, döviz işlemi yapan bankalar veya diğer mali kurumlar çeşitli iletişim araçlarıyla
birbirine bağlı durumdadır. Herhangi bir değişimden tüm diğer merkezler de haberdar olmaktadır. Bu iletişim olanaklarına bağlı olarak artan hızlı gelişmelerin bilinirliği ve arbitrajın kısa süreli mümkün olarak ortaya çıkabilecek sapmaların hızlı bir şekilde düzeltilmesi söz konusudur. Tüm bunlara istinaden döviz piyasalarının küresel piyasalar oldukları söylenebilmektedir.
6- Yeryüzünde döviz piyasası hiç kapanmayan bir piyasa durumundadır.
Dünyanın şekli dolayısıyla ortaya çıkan saat farklarına bağlı olarak, 24 saatlik bir gün süresi içinde dünyadaki piyasalardan en azından bir kısmı her zaman açık durumda kalmaktadır. Buna örnek olarak, ABD'nin batısında çalışma günü sona erince, Uzak Doğu piyasalarının güne başlangıcı gösterilebilir.
Döviz piyasasının bu şekilde hiç kapanmamasının sonucu olarak, günün her saatinde dünya etrafında bankalar arasında döviz ticaretinin gerçekleştiği görülmektedir. Bu nedenle, diğer piyasalar kapalı iken bir piyasadaki gelişme tüm piyasayı etkileyebilir. Diğer taraftan var olduğumuz bir piyasa kapanmış olsa bile diğer piyasalardaki gelişmeler bir sonraki açılışta kurun değişmiş olarak başlayabileceğini göstermektedir.
7- Tam Rekabet Piyasalarına oldukça yakın piyasalardır.
Döviz piyasalarına hükümet müdahalelerini dışarıda tutarsak, döviz piyasaları tam rekabet koşullarına büyük ölçüde uygunlu göstermektedir. Buna yönelik örnekler, alıcı ve satıcıların çok sayıda olması, piyasalara giriş ve çıkışın serbest olması ve dövizin homojen bir ekonomik varlık olması söylenebilir. Ayrıca işlemciler piyasa koşulları hakkında geniş bir bilgiye sahip durumdadırlar. Sonuç olarak, hükümetler müdahalede bulunmadıkları durumlarda döviz piyasaları tam rekabet koşullarına yaklaşmaktadır.
2.9. DÖVİZ PİYASALARININ İŞLEMCİLERİ
2.9.1.Dış Ticaret ve Dış Yatırım İşlemleri Yapan Kişi ve Firmalar
İthalatçı ve ihracatçılar yaptıkları ticaretin doğal sonucu olarak döviz piyasasının temel işlemcileri arasında yer almaktadır. Ayrıca dolaylı yabancı sermaye yatırımları (dış portfolye) ve dolaysız sermaye yatırımcıları, çok uluslu şirketler (ÇUŞ) ve yurt dışı seyahate çıkanlar (turistler) da ticari ve yatırım faaliyetlerini gerçekleştirmek amacı ile döviz piyasasını kullanmaktadırlar. Bu kişilerin döviz piyasalarını kullanmaları gerekli olmakla birlikte, ana ticaret ve yatırım faaliyetleri bakımından farklı alanlarda olsa da, geçici olarak bu piyasalara ihtiyaç duymaktadırlar.
2.9.2. Enflasyondan Korunmaya Çalışan Tasarrufçular
Türkiye’de olduğu gibi yüksek enflasyonlu ülkelerde, ufak gelir sahipleri gelirlerinin reel değerini enflasyona karşı korumak amacıyla bu paraları harcama vakti gelinceye kadar güvenilir gördüğü yabancı paralara dönüştürebilirler. Aslında bu olaya enflasyon nedeniyle ulusal paranın değer biriktirme aracı olma görevini yerine getirememesi denilmesi daha doğru
olabilir. Bu durumun bir ileri aşaması enflasyonun daha yüksek olması nedeniyle ulusal paranın değişim ve değer birimi olarak kullanılma işlevini yitirmesidir. Bu durumda insanlar bütün bu işlevleri daha sağlıklı bir biçimde yerine getirmek üzere kısa ve ya az çok uzun süreler için döviz kullanma yoluna gidebilirler. Örneğin; döviz ile kiralama gibi.
2.9.3.Merkez Bankaları ve Hazine
Bir ülkenin Merkez Bankası ve hazinesi, döviz piyasasını kar amacı ile değil, ülkenin döviz rezervlerini belirli düzeyde tutmak (eksiklerini piyasadan tamamlamak ve fazlasını piyasada satmak) ve ulusal paranın dış değerini istenen doğrultuda ve ölçüde yönlendirmek için kullanılırlar. Merkez Bankasının yaptığı müdahaleler ülkenin kur politikası ile ilgilidir. Eğer ülke istikrarlı bir politika arzusunda ise, o zaman ani dalgalanmalara karşı önlem alınır. Diğer taraftan bazen hükümetler kur istikrarını sağlamaktan başka amaçlar da gütmekte olabilirler. Örnek olarak; kısa süreli yabancı mali sermayeyi ülkeye çekmek için aşırı değerlenmiş kur politikası izlemek gösterilebilir.
2.9.4. Bankalar ve Banka Dışı Mali İşlemciler
Döviz piyasasının temel aracı kurumları bankalardır. Ticari bankalar genel olarak hem döviz alım ve döviz satımıyla, hem de döviz transferi ve akreditif açmak gibi dış ticaret işlemleriyle uğraşırlar. Ticari Bankaların döviz işlemleri genellikle ayrı bir departman olan kambiyo bölümünde yürütülür. Ticari bankalar dışında ülkemizde olduğu gibi yalnızca anında teslim şeklinde döviz alım ve döviz satım işlemleri yapan ve halk tarafından döviz büfesi olarak bilinen banka dışı mali kurumlarda vardır. Bankalar ve bankı dışı işlemciler, alış fiyatından satarak kar sağlamaya çalışırlar. Bu kuruluşların fazla olması doğal olarak aralarında rekabet oluşmasını sağlayarak, alış ve satış kurları marjının daralmasına sebep olur. Bu aynen mal piyasalarında olduğu gibi döviz piyasasında da etkinliğin sağlanmasına katkıda bulunur.
Çoğunlukla büyük bankaların döviz bölümündeki mali işlemcileri (dealer), piyasa yapımcısı (market maker) olarak görev yapar. Bu kişiler çeşitli yabancı paralar üzerinden döviz pozisyonu oluştururlar. Piyasa kurundan değerini düşük gördükleri yabancı paraları satın alarak stok yaparlar. Başka bir deyişle, bankaların hem alım hem satım yapabilmek için söz konusu paralardan oluşan bir stok bulundurmaları gereklidir.
Piyasa yapımcısı olan bankalar, gerek kendi para piyasalarında, gerekse dünyanın başka yerlerindeki piyasalarda öteki bankalarla döviz alışverişi yaparak stoklarını banka politikası olarak belirledikleri işlem sınırları içinde sürdürmeye çalışırlar. Bankaların işlem sınırları oldukça önemli bir noktadır. Ayrıca burada “dealer” olarak görev yapan kişiler kazandırdıkları kar üzerinden pay alırlar. Bu nedenle, bu kar baskısı altında yetkilerin aşılması gibi durumlar gerçekleşebilir ve bu büyük risklerin oluşmasına sebep olabilmektedir. Nitekim bazı bankaların bu yüzden büyük zararlara uğradıkları ve hatta iflasa doğru sürüklendikleri şeklindeki haberler zaman zaman duyulmaktadır.
Ufak ve orta büyüklükte bankalar ise interbank piyasasına katılmasına rağmen genellikle piyasa yapımcılığı rolü üstlenmezler. Bu nedenle önemli stokları elde tutmak yerine, müşteriyle yaptıkları perakende ticareti büyük bankalardan döviz alıp satarak gerçekleştirirler.
Diğer taraftan bazı bankalar büyük bile olsalar, bütün ulusal para cinsi üzerinden piyasa yapımcısı olmazlar. Yalnızca müşterilerini en çok ilgilendiren paralar üzerinden kendi adlarına alım ve satım yaparlar. Daha az önemli paralar için onlar da küçük bankalar gibi diğer bankalardan alış ve satış yaparlar.
2.9.5. Döviz Brokerleri
Broker, kendisi işleme taraf olmadan alıcı ve satıcıyı bir araya getiren, yani işleme aracılık eden kişi demektir. Hizmetinin karşılığı olarak taraflardan komisyon adı altında bir ücret alır. Anında haberleşme amacıyla bir broker dünya etrafında yüzlerce banka veya öteki mali temsilcilerle açık telefon bağlantısı kurmuş olabilir. Herhangi bir anda hangi bankaların bir ulusal paranın alıcısı, hangilerinin satıcısı olduğunu öğrenmek v bilmek brokerin görevidir.
Bu bilgi bir broker tarafından müşteriye, acele biçimde bir karşı taraf bulma olanağı sağlar. İlke olarak bu tarz alım/ satımlarda anlaşma sağlanıncaya kadar tarafların kimliği gizli kalır. Bunun nedeni, işlem yapmayı düşünen tarafın kimliğinin bilinmesinin kısa süreli fiyat önerilerini etkileyeceği düşüncesidir. Taraflar broker kanalıyla yürütülecek işlemleri hızları ve gizli kalmak arzularından dolayı tercih ederler. Günümüzde brokerler arasındaki yoğun telefon hatlarının yerini artık bilgisayarlı otomatik işlem sistemleri almaktadır. Yeni sistemlerde broker ihtiyacı olmadan ilgili taraflar fiyat teklif ve taleplerini doğrudan ve anonim olarak girebilmektedir.
2.9.6. Spekülatörler ve Arbitrajcılar
Spekülasyon ve arbitraj faaliyetleri ağırlıklı olarak büyük banka ve öteki mali kuruluşlar tarafından yapılır. Bu kuruluşlar çoğunlukla hem gerçek döviz işlemcisi (dealer), hem spekülatör ve hem de arbitrajcı olarak faaliyet gösterirler (Seyidoğlu 2016, s.131).
Spekülatörler ve arbitrajcılar piyasada doğrudan işlem yapmaya çalışarak kazanç sağlamaya çalışan kişilerdir. Döviz alım ve satım ticareti ile uğraşanlar alış ve satış kurları farkından faydalanarak kar sağlamak amacındadırlar. Spekülatörler tüm kazançlarını döviz kurlarında bekledikleri değişmelerden elde etmeye çalışırlar. Arbitrajcılar ise dövizin aynı anda değişik piyasalardaki kur farklılıklarını kullanma yoluna giderler. Spekülasyon arbitraj faaliyetlerinin ağırlıklı bölümü büyük bankalar tarafından, bu bankalar adına çalışan işlemciler kanalıyla gerçekleştirilir. Bunun anlamı bankaların hem döviz işlemcisi olduğu gibi aynı zamanda spekülatör ve arbitrajcı olarak da faaliyet göstermeleridir.
2.10. DÖVİZ PİYASASININ FONKSİYONLARI
Döviz piyasasının, kur riskinden korunma, kredi sağlama ve satın alma gücünün transferi olarak 3 temel işlevi vardır.
Riskten Korunma
Hem mal ticareti ile uğraşan ithalatçı ve ihracatçılar, hem de yabancı piyasalarda fon arayışında olan ve yurt dışı yatırım yapmak isteyenler beklenmedik kur risklerine açık hale gelmektedir. Bu bakımdan kur risklerini gidermek ve en aza indirmek için döviz piyasalarında
uygun işlemler yapılması riski azaltma olanağı sunar. Sonuç olarak, döviz piyasası önemli bir işlevi olarak ilgili taraflara bir takım enstrümanlar sunarak kur riskinden korunma olanağı sağlayabilmektedir.
Kredi Sağlama
Ticaret işlemlerinde malların ülkeler arasında taşınması zaman alan bir süreçtir. Bu süreç uzaklığa bağlı olarak kısa veya 6 ay gibi kısa süreler olabilmektedir. Bu taşımanın gerçekleştiği zaman içerisinde finansmanında yapılması gereklidir. Eğer ödeme peşin yapılırsa, bu finansman ithalatçı tarafından karşılanırken, ödeme mal ithalatçıya ulaştıktan sonra yapılırsa bu seferde finansmanı ihracatçı karşılamış olmaktadır.
Diğer taraftan yaygın kullanılan bir yöntem ise, ne ihracatçının ne ithalatçının bu finansmanı sağladığı ‘akreditif’ sistemidir. Kısaca, bu finansmanın bankalar tarafından karşılanmasını ifade eder. Akreditif yoluyla yapılan ödemede ihracatçı malını taşıyıcıya yüklediği anda sahip olduğu evrakları bankaya getirerek kendisine ödeme yapılmasını sağlar.
Ticaretin diğer tarafı olan ithalatçı ise, gümrüğe gelen malları almak için bankadan sözü edilen evrakları almak için ödemeyi bankasına yapar. Bu sayede taşıma süresi boyunca finansmanı bankanın akreditif hesabı sağlamış olur. Kredi işlevi yalnızca bununla sınırlı değildir. Normal kredi fırsatları da çeşitli amaçlarla ihracatçı veya ithalatçı kişi ve kuruluşlara sunulabilmektedir.
Satın Alma Gücü Transferi
Normal koşullar altında her ülkede kullanılan para, o ülkenin kendi ulusal parası olmaktadır. Bu varsayıma istinaden, başka ülkelerle yapılan ticaret ve mali işlemlerde ilgili ülkelerin paralarına veya ona dönüştürülebilen bir üçüncü ülke parasına gerek duyulmaktadır.
Döviz piyasasının temel işlevi ulusal paraların birbirine dönüştürülmesini sağlayarak uluslar arası ticaret, yatırım ve mali fon transferini mümkün kılmaktır. Bu yüzden eğer döviz piyasaları olmasaydı, bu ülkede yaşayan insanların sahip oldukları o ülkenin ulusal parasına bağlı olan servetlerin normal koşullar altında o ülke sınırlarının dışına çıkartılabilmesi çok zor ve olanaksız olurdu.
2.11. PİYASADA DÖVİZ İŞLEMLERİ TÜRLERİ Anında İşlemler
Anında işlemler (spot transactions), alınıp satılan paraların ilke olarak anlaşmaya varıldığı anda teslimi kaydıyla gerçekleştirilen işlemlerdir. Bununla birlikte, anlaşmaya varılır varılmaz taraflardan birinin dövizi, diğerinin de kararlaştırılan kur üzerinden bunun karşılığı olan ulusal parayı teslim etmesi durumu daha çok nakit döviz işlemlerinde görülür. Örneğin, bir bankada efektif döviz satın alımı veya satışı bu şekilde gerçekleştirilir. Interbank piyasasında hesaptan hesaba havale biçiminde yapılacak anında işlemlerde ödeme ve teslim tarihi (settlement date) ise normal olarak anlaşmaya varıldığı tarihi izleyen iki işgünüdür.
