25 kGy sterilizasyon dozunun (VDMax25 metodu ile) geçerlenmesi

(1)

(2)

TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU

TEKNİK RAPOR

25 kGy STERİLİZASYON DOZUNUN (VDmax25 METODU İLE GEÇERLENM ESİ

(3)

TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU

2690 sayılı kanun ile kurulmuş olan Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun ana görevi; atom enerjisinin barışçıl amaçlarla ülke yararına kullanılmasında izlenecek ulusal politikanın esaslarını ve bu konudaki plan ve programları belirlemek; ülkenin bilimsel, teknik ve ekonomik kalkınmasında atom enerjisinden yararlanılmasını mümkün kılacak her türlü araştırma, geliştirme, inceleme ve çalışmayı yapmak ve yaptırmak, bu alanda yapılacak çalışmaları koordine ve teşvik etmektir.

Bu çalışma TAEK personeli tarafından gerçekleştirilmiş araştırma, geliştirme ve inceleme sonuçlarının paylaşımı amacıyla Teknik Rapor olarak hazırlanmış ve basılmıştır.

Teknik Rapor 2011/03

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu yayınıdır izin alınmaksızın çoğaltılabilir Referans verilerek kullanılabilir

TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU

Adres : Eskişehir Yolu 9 km 06530 Ankara/Türkıye Tel : +90 (312) 295 87 00

Fax : +90 (312) 287 87 61 Web : w w w .ta ek.g ov.tr

(4)

ÖNSÖZ

VDmıJ 5 metodu

,

önceden seçilmiş bir dozun (25 kGy) ürün sterilizasyonu

için yeterli olup olmamasının araştırılması olarak tanımlanabilir. Bu metot, alternatifi olan “Ürüne Özgü Sterilizasyon Dozunun Tespiti Yöntemleri (Metot 1 ve Metot 2)” ile karşılaştırıldığında daha kısa sürede daha az numune ile çalışılması ve dolayısı ile daha az maliyetli olması nedenleri ile üretici firmalar tarafından tercih edilmektedir.

Bu metodun uygulanabilirliğinin araştırılması amacıyla verilen “V-A.06. TAEK.2-26: 25 kGy Sterilizasyon Dozunun (VDmax25 Metodu İle) Geçerlenmesi” projesi Ocak-2009 tarihinde sonuçlanmıştır. Bu teknik

rapor

,

proje kapsamında yapılan çalışmalar ve ulaşılan bulgular ile birlikte

(5)

İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER Tablolar Dizini... i Resimler Dizini...iii Yönetici Özeti...iv Executive Summary... v Kısaltmalar... vi Terimler... viii 1. GİRİŞ... 1 2. MATERYAL ve METOT...6

2.1 Kullanılan Sertifikalı Referans Malzemeler (SRM)... 6

2.2 Kullanılan Kimyasallar...7

2.3 Kullanılan Teçhizat ve Kalibrasyon Durumları... 8

2.4 Deneysel Işınlama ve Doz Kontrolü... 9

2.5 Deney Koşulları... 9

2.6 Metot...11

2.6.1 ANSI/AAMI/ISO 11137: 2 Metot VD -25kGy Sterilizasyon Dozunun Geçerlenmesi...11

2.6.2 ANSI/AAMI/ISO 11737-1 Sağlık Ürünlerinin Sterilizasyonu-Mikrobiyolojik Metotlar-Üründeki Mikroorganizma Popülasyonunun (Bioburden) Belirlenmesi...19

(6)

2.7 Uygulama... 22

3. SONUÇ... 26

4. DEĞERLENDİRME... 37

(7)

TA B LO LA R DİZİNİ

Tablo 1. Endüstriyel Sterilizasyon Teknolojilerinin Avantaj

ve Dezavantajları...2

Tablo 2. Doz Seçim Testi için Gerekli Numune Sayısı ve Süresi... 3

Tablo 3. ISO/TR 13409 için Gerekli Numune Sayısı... 4

Tablo 4. Kullanılan Kimyasallar...7

Tablo 5. Kullanılan Teçhizat ve Kalibrasyon Durumları... 8

Tablo 6. VDmax25 için Bioburden Değerine Karşılık Gelen Sınama Dozlar (SAL 10-1)...13

Tablo 7. Metot VDmax25’de Doz Artırım Değerleri...19

Tablo 8. Tekrarlanabilirlik ve Tekrar Üretilebilirlik Çalışma Programı... 24

Tablo 9. Uzaklaştırma Tekniğinin Validasyon Deneyi Sonuçları... 26

Tablo 10. Tekrarlanabilirlik ve Tekrar Üretilebilirlik Çalışma Sonuçları... 26

Tablo 11. İki Araştırıcı için Ürün Tekrarlanabilirlik Sonuçları...27

Tablo 12. İki Araştırıcı için Laboratuvar Tekrarlanabilirlik Sonuçları... 28

Tablo 13. Aynı Araştırıcı için Sayım Tekrarı Relatif Farkı... 29

Tablo 14. İki Araştırıcı Arası Sayım Tekrarı Relatif Farkı... 30

Tablo 15. 1. Araştırıcı 1. Deney Sonucu... 31

(8)

Tablo 19. 2. Araştırıcı 2. Deney Sonucu... 35 Tablo 20. 2. Araştırıcı 3. Deney Sonucu... 36 Tablo 21. Proje Döneminde Verilen VD ₁ _max Test Hizmetleri...37

Tablo 22. 2006-2008 Yıllarında RML Tarafından Verilen

(9)

RESİM LER DİZİNİ

Resim 1. Deneysel Amaçlı Gama Işınlama Kaynağı... 9 Resim 2. RML Temiz Oda (Class 10 000)... 10 Resim 3. Havada Partikül Sayım Cihazı...10

(10)

YÖ NETİCİ ÖZETİ

Uluslararası standartlara göre 25 kGy minimum sterilizasyon dozunun etkinliğinin kanıtlanması gerekmektedir. Ancak bu kanıtların nasıl elde edileceğine dair ayrıntılı bir rehber mevcut değildir. Bununla beraber VDmax metodundaki çoğu prosedür unsuru ANSI/AAMI/ISO 11137-2: Metot 1’dekine benzemekle beraber, ayrıntılı incelenmesi gereken farklılıklar mevcuttur.

Radyasyon Mikrobiyolojisi Laboratuvarı (RML) deney şartlarında VDmax25 metodunun prosedürü oluşturulmuş ve valide edilmiştir. Bunun yanında, metot iki yıldan beri gelen üretici firma talepleri doğrultusunda rutin test hizmeti olarak başarı ile uygulanmaktadır. RML, Türkiye’de VDmax25 metodunun da dahil olduğu “radyasyonla sterilizasyonun validasyonu” standardından (ANSI/AAMI/ISO 11137-2: 2006) akredite olmuş tek laboratuardır.

Anahtar kelime: Radyasyonla Sterilizasyon; 25 kGy Sterilizasyon Dozu;

(11)

EXECUTIVE SU M M A R Y

The International standards for radiation sterilization require evidence of the effectiveness of a minimum sterilization dose of 25 kGy but do not provide detailed guidance on how this evidence can be generated. Although many of the procedural elements in method VDmax are similar to those of Method 1 of ANSI/AAMI/ISO 11137-2, there are ^differences that require elaboration.

In this project, test procedure of VDmax25 method was established and then validated in Radiation Microbiology Laboratory (RML) test conditions. Beside, this method has been applied successfully for two years in order to reply the demand of the manufacturer firms as routine test service. In the near future, RML will be the only accredited laboratory in Turkey on “validation of radiation sterilization” standard (ANSI/AAMI/ISO 11137-2: 2006) that consists of VD 25 method.

Keywords: Radiation Sterilization; 25 kGy Sterilization Dose; VDmax;

(12)

KISALTM ALAR TAEK SANAEM RML TÜRKAK AAMI ATCC Gy kGy CF RF SAL SIP GMP EtO VD_max SRM Cfu Gr Sd

: Türkiye Atom Enerjisi Kurumu

: Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi : Radyasyon Mikrobiyolojisi Laboratuvarı

: Türk Akreditasyon Kurumu

: Association for the Advancement of Medical, instrumentation

: American Type Culture Collection : Gray

: Kilo Gray

: Düzeltme Faktörü : Geri Kazanım Faktörü : Stérilité Temin Seviyesi : Deneysel Örnekleme Oranı : İyi Üretim Şartları

: Etilen Oksit

: Maximum Verification Dose : Sertifikalı Referans Malzeme : Koloni Oluşturan Birim : Gram

(13)

Rv : Relatif Fark

SR : Laboratuvar Tekrar Üretilebilirlik Farkı

(14)

TER İM LER

Besiyeri : Mikroorganizmaların üremeleri için suni olarak hazırlanmış

uygun ortamlardır.

Bioburden : Bir ürün ve/veya paketteki yaşayan mikroorganizmaların

papülasyonudur.

Dozimetre : Radyasyona karşı tekrar üretilebilen, ölçülebilen etkileşime

sahip ve belirli bir alandaki soğurulmuş dozu ölçmek için kullanılan cihaz yada malzemedir.

Düzeltme Faktörü (CF) : Üründen mikroorganizmaların tam olmayan

uzaklaştırılmasını telafi etmek ve tahmini bioburdeni oluşturmak için canlı sayımına veya ön sterilizasyon sayımına uygulanan sayısal değerdir.

Geri kazanım Faktörü (RF) : Mikroorganizmaları üründen uzaklaştırmak

için tekniğin uygunluğunun ölçümüdür.

Hedef Doz: Malzemenin soğurması istenen Gray (Gy) cinsinden doz. İnkübasyon Şartları : Mikroorganizların gelişmeye başlamasını,

büyümesini ve/veya çoğalmasını sağlamakta kullanılan kuluçkanın periyot ve sıcaklığı ile birlikte büyüme ortamını içeren şartların belirtilen kombinasyonudur.

Lot (Parti) : Belirli bir imalat süresi boyunca üretilen özellikleri ve nitelikleri

aynı olan belli miktardaki mamul veya yarı mamuldür.

SAL : Sağlık gerecinin steril olmama olasılığı. Bu değer tıbbi malzemeler

için 10-3-10-6 arasında değişir.

SIP : Numunenin deneye alınan kısmının oransal ifadesidir.

Steril : Canlı mikroorganizma ve sporlardan arındırılmış sağlık gereci

(EN 556).

Stérilité Temin Seviyesi (SAL) : Sağlık gerecinin steril olmama

(15)

Tıbbi Malzeme : Hidrofil pamuk, gaz bezi, gaz kompres, cerrahi iplik gibi

malzemelerdir.

Ürün : Ham madde, alt-birleşim veya ara cihaz gibi sebeplerden oluşan

tamamlanmış tıbbi gereç veya bileşenleridir.

Validasyon (Geçerlilik) : İşlemin belirlenen özelliklere uygunluğunu

göstermek ve gerekli veriyi elde etmek, kaydetmek ve yorumlamak için kullanılan belgelenmiş yöntemdir.

Verilen Doz : Dozimetreler vasıtasıyla gösterilen malzeme tarafından

(16)

1. GİRİŞ

Tıbbi ürünler, her tür iyi üretim koşullarına (GMP) rağmen, göreceli olarak mikroorganizma bulundurur (bioburden). Sterilizasyon prosesi ile bu mikroorganizmalar etkisizleştirilir ve ürün steril (10-6 SAL) hale getirilir. Tek kullanımlık tıbbi malzemelerin endüstriyel sterilizasyonunda yaygın olarak kullanılan başlıca üç yöntem vardır:

• Buhar basıncı ile sterilizasyon (otoklav ile), • Etilen oksit (EO) ile sterilizasyon,

(17)

Tablo 1. Endüstriyel Sterilizasyon Teknolojilerinin Avantaj ve Dezavantajları Endüstriyel Sterilizasyon Avantajları Dezavantajları Buhar (Otoklav) sterilizasyonu Ekonomik, Pratik,

Toksik kalıntı bırakmaz,

Parti tipi sterilizasyon. Birçok polimerik malzeme yüksek nem ve sıcaklıktan fiziksel zarar görür. Birden fazla parametre kontrolü, Buhar geçişine izin veren ambalaj ve malzeme tasarım zorunluluğu. Sterilizasyon sonrası ürün üzerinde buhar(nem) kalıntısı

EtO

sterilizasyonu

Bir çok malzemeye

uygulanabilir. Ambalaj sonrası sterilizasyon

Parti tipi sterilizasyon. Özel ambalaj gerekliliği. Kapalı boşluklara izin verilmez. Birden fazla parametre kontrolü. Sterilizasyon sonrası karantina zorunluluğu (7-14gün). Malzeme üzerinde kanserojen kalıntı riski. Çevre kirliliği EtO tesis çalışanı üzerine muhtemel kanserojen/ toksik ve patlamaya bağlı yaralanma/ölüm riskleri

Radyasyonla (gama) sterilizasyon

Kolay, güvenilir ve ekonomik, Parti veya süreli tip sterilizasyon, Tek parametre kontrolü (zaman), Tüm boşluklara ve kapalı ambalajlara tam girişkenlik, Kimyasal kalıntı bırakmaz, bu nedenle toksik/konserojen etki riski yok. Karantinasız ürün teslimi, Ambalaj sonrası sterilizasyon, Dozimetrik kontrol kolaylığı, Geniş malzeme ve ambalaj seçeneği, Çevre dostu, Çalışan güvenliği

Bazı tip polimerik malzemeler degrade olur veya kırılgan hale gelebilir. Bazı ürünlerde renk değişimi olabilir.

Diğer teknolojilere göre üstünlükleri (Tablo 1) tüm dünyaca kabul edilen Radyasyonla sterilizasyon teknolojisi ile ülkemiz, TAEK-SANAEM- Gama Işınlama tesisinin 1993 yılında faaliyete geçmesi ile tanışmıştır. Tek kullanımlık tıbbi malzemelerin radyasyonla sterilizasyonu amacıyla kurulan bu tesisi, İstanbul’da özel sektör tarafından işletilen ikinci bir tesis izlemiştir.

ANSI/AAMI/ISO 11137:2 standardı [1], tıbbi malzemelerin radyasyonla sterilizasyonu konusunda yaygın olarak kullanılan standarttır ve AAMI prosedürlerini temel alır. Standartta üretici firma ve ışınlama tesislerinin

(18)

sorumluluklarını net bir şekilde ayrılmaktadır. Firma ürüne verilecek sterilizasyon dozunun belirlenmesinden, ışınlama tesisi ise dozun verilmesinden sorumludur. Sterilizasyon dozunun seçimi ile ilgili aşağıda açıklanan iki seçenek vardır;

1) Doz Seçim Testi: Işınlanacak ürüne has sterilizasyon dozunun ürün

üzerindeki mikrobiyal yükün sayısına, radyasyon direncine ve istenilen stérilité temin seviyesine (SAL) bağlı olarak AAMI Metot 1 ve 2’nin uygulanarak tespit edilmesi.

2) Doz Geçerleme Testi (VDmax): Geçerliliği gösterilmek koşulu ile 25

ve15 kGy’lik minimum sterilizasyon dozunun uygulanmasıdır. VDmax25 Metodu ile ilgili ayrıntılı bilgi 2.6’da verilmektedir.

Doz seçim testinde, ürüne özgü doz tespit edildiği için daha hassas sonuç elde edilir ve böylece gereksiz fazla dozun maliyeti ve malzeme üzerindeki olumsuz etkisi azaltılarak avantaj sağlamaktadır. Ancak bu testler firmaya fazla sayıda numune temini ve buna bağlı olarak da daha fazla zaman ve test ücreti gibi bir takım yükler getirmektedir (Tablo-2).

Tablo 2. Doz Seçim Testi için Gerekli Numune Sayısı ve Süresi

Örnek Sayısı (adet) Test Süresi (gün)

Metot 1 130 25-30

Metot 2 640 40-50

Metot 1&2 770 65-80

Doz kontrol Testi 110 25-30

Birçok ülkede yaptırılması zorunlu olan bu testler Tablo 2’de özetlenen hususlar nedeni ile bizim gibi mevzuat boşlukları olan, daha çok küçük ve orta ölçekli firmalara sahip, gelişmekte olan ülkelerde caydırıcıda olmaktadır. Bu nedenle firmalar zorunlu olmadıkça doz seçim testi yaptırmayıp, genel kabul gören 25 kGy dozla ürünlerini ışınlattırmaktadırlar. Halbuki olumsuz üretim şartlarında bu dozun yetersiz kaldığı ürünler söz konusudur. Ayrıca üretim aşamasında kalıplama gibi ısıl işlemden geçen ürünlerde mikrobiyel eliminasyon söz konusu iken (enjektör, katater gibi), gazlı bez gibi herhangi bir ısıl işlemden geçmeyen doğal kaynaklı ürünlerde, kontaminasyon kaynaklarının çok sayıda ve çeşitli olması nedeniyle yüksek mikrobiyel yük ve buna bağlı olarak da yüksek sterilizasyon dozunun elde edilmesi kaçınılmazdır. Bu durum “Doz seçim veya doz geçerleme” testinin uygulanmasının zorunluluğunu çarpıcı olarak göstermektedir.

(19)

25 kGy sterilizasyon dozunun geçerlenmesi ise projenin hazırlandığı 2005 yılı sonlarında ancak ANSI/AAMI/ISO 11137:1994 [2] standardına göre aşağıdaki hususların yerine getirilmesi ile mümkündür:

• Metot 1 ve 2 nin uygulanarak 25 kGy altında bir doz bulunması, • “ISO/TR 13409-ISO11137/Metod 3; Küçük ve düzensiz üretim

partileri için 25 kGy sterilizasyon dozunun geçerlemesi” standardının uygulanması,

Aksi halde;

• Az sayıda ve sürekli üretimde tutarlı bioburden,

• 25 kGy altı bir dozda yaşayabilen mikroorganizmaların radyasyon direnç ölçümleri,

• Bu ölçümlerin bütün mikroorganizmaları temsil ettiği varsayımıyla 25 kGy dozun etkinliğinin hesaplanması,

• Deney numunelerinin yapısı ve mikroorganizmaların ürün üzerinde bulunma ve bekleme şartları ve geri kazanım faktörlerinin hesaba katılması gerekmektedir.

ISO/TR 13409:1996 standardında [3] 25 kGy sterilizasyon dozunun geçerlenmesi metodunun uygulanabilmesi için üretim parti(lot) büyüklüğü <1000 den az ve ürün üzerindeki mikrobiyel yükünde aynı şekilde <1000 olması gerekmektedir. Standartta üretim parti büyüklüğüne bağlı olarak teste alınan numune sayısı Tablo 3’de verildiği şekilde farklılık göstermektedir. Lot büyüklüğünün 1000 çıkması ile gerekli numune sayısının da 100 adete çıktığı açıkça görülmektedir. Bu yöntemin daha çok araştırma amaçlı yapılan tek seferlik üretimlere uygulanabileceği, endüstriyel amaçlı üretimlerde ise firmaların parti büyüklüklerinin genelde 1000’den fazla olduğu bilinmektedir.

Tablo 3. ISO/TR 13409 için Gerekli Numune Sayısı

Üretim Partisi (lot) Büyüklüğü Deney Numune Sayısı

Bioburden Deneyi Sınama Doz Deneyi

831-999 10 90 702-830 10 80 578-701 10 70 462-577 10 60 352-461 10 50 251-351 10 40 160-250 10 30 80-159 10 20 20-79 10 10

(20)

2005 yılında Egemen Firmasının Giyotin Tipi Biyopsi iğnesi numuneleri için 25 kGy sterilizasyon dozunun geçerlenmesi talebi ile bu konuda bir test açığımız olduğu fark edilmiştir. Firmanın üretimi az sayıda ve düzensiz olduğu için ANSI/AAMI/ISO 13409:1996 standardı uygulanarak rapor verilmiştir. Düzenli ve büyük üretim partisine sahip firmalardan gelebilecek test taleplerinde bu standardın uygulanamayacağı düşünülerek bu konuda çalışılması gerektiğine karar verilmiştir.

Proje ile; son yıllarda tüm ülkelerinde üzerinde yoğunlaştığı [4, 5, 6, 7, 8, 9], daha az numune ile ve daha kısa sürede testlerin gerçekleşmesini sağlayarak özel sektöre katkıda bulunmak amacıyla uluslararası kabul gören 25 kGy sterilizasyon dozunun geçerliliğinin ilgili standartlar çerçevesinde araştırılması, validasyonu ve bu yöntemin de dahil olduğu ANSI/AAMI/ISO 11137-2:2006 standardından akredite olmak, kurs düzenleme ve akreditasyon sonrası hazırlanacak bir broşür ile firmaların bilgilendirilmesi, bu konuda gelen test taleplerinin karşılanması amaçlanmıştır.

(21)

2. M ATERYAL ve METOT

2.1 Kullanılan Sertifikalı Referans Malzemeler (SRM)

Çevre radyoaktivitesinin izlenmesine yönelik olarak 2009 yılı içinde, TAEK tarafından rutin veya talep durumunda yapılan analizlerin yanı sıra Çevre ve Orman Bakanlığı ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile imzalanan iş birliği protokolleri kapsamında 81 ilimizden gönderilen gıda, toprak ve su örneklerindeki radyoaktivite seviyelerinin tespitine yönelik analizler gerçekleştirilmiştir.

Örnekler, ilgili spektrometre ve sayım sistemlerinde ölçüm işlemlerine hazır duruma getirmek amacıyla öğütme, kurutma, buharlaştırma, çöktürme, kül etme, tartma, vb. örnek hazırlama süreçlerinden geçirilmiş, 226Ra ve ürün çekirdeği olan 222Rn arasındaki kalıcı dengeyi sağlamak amacıyla sızdırmaz bir kapta 3-4 hafta bekletilmiştir.

Her bir örnekteki 238U, 226Ra, 232Th, 40K, 137Cs ve 134Cs aktivite derişimleri bağıl verimleri %10, %50 ve %110 olan yüksek saflıktaki germanyum (HPGe) dedektöründen ve ilgili elektronik donanımdan oluşan gama spektrometreleri (Resim 1), toplam alfa/beta aktivite derişimleri alfa/ beta sayım sistemi (Resim 2), 238-239+24opu ve 24i^m a|<tjvite derişimleri PIPS dedektörlü alfa spektrometresi (Resim 3) ve içme suları ve gıda örneklerindeki 3H ve 90Sr aktivite derişimleri Sıvı Sintilasyon spektrometresi (LSC) (Resim 4) kullanılarak ölçülmüştür.

Deneyler sırasında pozitif, negatif kontroller ve validasyon çalışmaları için aşağıda isimleri verilen standart kültürler (ATTC sujları) kullanılmıştır.

Bacillus subtilis subsp.spizizenii (ATCC 6633) Staphylococcus aureus subsp. aureus (ATCC 6538) Clostridium sporogenes (ATCC 19404)

(22)

Sertifikalı liyofilize ATCC kültürleri Referans suj olarak 10’luk paketler halinde satın alınır. Paketler açılmamak koşulu ile +4 °C’de son kullanma tarihine kadar saklanır. Her paket açıldığında tarif edildiği şekilde kapaktaki sıvının spor emdirilmiş pelletier (>1000 cfu)’le teması sağlanır. Kapağa tutturulmuş kulak çubuğunun bu sıvı ile teması sonrasında çubuk 5-6 adet önerilen sıvı besiyerlerine (50ml/tüp) ve NA plaklara sürülerek ekim yapılır. Önerilen sıcaklıklarda inkübasyonu sonucunda üremeleri sağlanır. Daha sonra bakteri karakteristiğinin doğrulanması için preparatlar hazırlanıp, gram boyama yapılır. Sıvı kültürler içersine %15 steril gliserol ilave edilip karıştırılmak koşulu ile steril küçük tüplere yaklaşık 0,5-5,0 mİ hacimler halinde dağıtılır. Tüpler ağızları sıkıca parafilmli olarak, derin dondurucuda (-20 °C ve/veya -80 °C) referans stok olarak muhafaza edilir. Deneylerde, stok kültürlerin taze besiyerinde aktifleştirilmesi ile hazırlanan ve +4 °C’de muhafaza edilen çalışma kültürleri kullanılır. Bu kültürlerden en fazla üç kez pasaj yapılır. Eskiyen kültürler otoklavlandıktan sonra atılır.

2.2 Kullanılan Kimyasallar

Kullanılan besiyerleri, yıkama çözeltileri ve kitler aşağıda tablo halinde özetlenmiştir.

Tablo 4. Kullanılan Kimyasallar

Kimyasal Uygulama

Tryptone soya ağar (TSA-(Merck 1.05458))

Bioburden testi, fakültatif ve aerobik bakteri sayımı

Reinforced clostridial agar (RFCA- Oxoid-CM0151)

Bioburden testi, anaerobik bakteri sayımı

Phosphate buffered saline (PBS- Oxoid BR00146)

Bioburden testi, yıkama çözeltisi

Tryptic soy broth (TSB- Merck 1.05459)

Stérilité testi

Anaerocult A (Merck 1.13829)

Anaerobik koşulların belirlenmesi

(23)

2.3 Kullanılan Teçhizat Ve Kalibrasyon Durumları

Tablo 5. Kullanılan Teçhizat ve Kalibrasyon Durumları

C ih a z a d ı M a rk a s ı M o d e li S e ri n o İ z l e n e b i l i r l i k / K a lib r a s y o n Ç a lk a la y ıc ı H eid o lp h

U nim a x2 0 1 0

U nim a x 2 010 3 92 0 0 38 7 K a lib ra syon

V a k u m m o to r u M illipo re C S A L R 3 7 6 9 7 /C P 2 EM 0592

0 8 9 2 /0 8 3 7 3 G e re km iyo r

U lt r a s o n ik b a n y o Falc In stru m e n t LB S 2 (10 lt.) B 2 7 14 2 5 G e re km iyo r

L a m in a r h a v a a k ış k a b in i

B ioa ir Safe flo w 1.8 C 5788 Partikül sayım cihazı ile izle n e b ilirlik

T e m iz o d a T D K firm a sı yapım ı

- - Partikül sayım cihazı ile

izle n e b ilirlik

H a v a d a p a r tik ü l s a y ım c ih a z ı

M et O n e 3313 0 1 0 5 0 0 1 3 0 K a lib ra syon

Iş ık m ik ro s k o b u N ova 820 9 2 -8 2 0 0 3 7 4 -C G e re km iyo r

D is e k s iy o n m ik r o s k o b u S w ift S M 8 0B 9 21 2 6 4 G e re km iyo r İn k ü b a s y o n o d a la r ı ( 3 0 - 3 5 v e 2 0 - 2 5 ° C ) S A N A E M yapım ı ■ ■ K a lib ra syon A n a e r o b ik ja r O xo id - - A n a e ro b ik kit ile izle n e b ilirlik

P a s tö r fır ın ı E lektrom a g M 6040 5 0 6 2 7 1 3C K a lib ra syon

O t o k la v N üve O T 40 6 0 0 1-049 S ıca klık ve b asınç g ö ste rg e si ka lib rasyo n u

C o - 6 0 G a m m a C e li T e n e x lssle d o va te lj-1 . sınıf T 0 3 6 0 5 D o zim e trik izle n e b ilirlik S ıca klık ka lib ra syo n u

S o ğ u k O d a Isıso C D C 12 - K a lib ra syon

K a b a t a r t ım t e r a z i D e n ve r In stru m e n t A P X - 602 M odel

1 7604373 K a lib ra syon

p H m e tr e O rio n 2 3 0 1 7 M odel 0 03 1 6 0 K a lib ra syon

Is ıt m a lı- m a n y e t ik k a r ış tırıc ı

(24)

2.4 Deneysel Işınlama ve Doz Kontrolü

Deneysel Işınlamalar için SANAEM, Işınlama Tesisi binası içersinde özel ve kapalı bir bölmede yer alan Tenex-lssledovatelj marka, 1.sınıf Co-60 Gamma Celi kaynağı kullanılmaktadır.

Resim 1. Deneysel Amaçlı Gama Işınlama Kaynağı

Deneysel ışınlama talebi, SANAEM-Teknoloji Bölümü-Dozimetri Birimine ulaştırılması ile yapılır. Randevu sistemi ile verilen ışınlama günü, numune paketi Laboratuar Destek Personeli tarafından ışınlanır. Işınlanacak numune paketleri içersine merkeze ve dışa olmak üzere en az iki dozimetre yerleştirilir. Harwell Red Perspex (range 5-50 kGy) kullanılmıştır. Dozimetreler, Uygulama Bölümü-Gama Işınlama Tesisi personeli tarafından değerlendirilmiştir.

Ölçülen dozimetre değerlerinin aritmetik ortalaması, hedef dozdan ± %10 sapabilir. %10 eksik olması durumunda numune teste alınır, stérilité test sonucunda üreme çıkmaz ise doz kabul edilir. Üreme çıkması veya %10 dan fazla ışınlama durumunda yeni numune ile ışınlama tekrar edilir.

2.5 Deney Koşulları

Deneyler, numunenin kontamine olmasını engelleyici tedbirler alınarak temiz oda (class 10 000) içersinde bulunan laminar hava akış kabini (class II) içersinde yapılmaktadır. Deney öncesinde temiz oda ve kabin temizliğinden emin olunur (Resiml).

(25)

Deneyde kullanılan tüm besiyerleri ve çözeltiler ticari hazır formüller olup, üstlerinde belirtilen oranlarda tadımları yapılır, pH’sı ölçülür ve gerekli ise tampon çözeltilerle pH ayarları yapılır.

Resim 2. RML Temiz Oda (Class 10 000)

Deneyde kullanılacak tüm yıkama çözeltileri, besiyerleri, filtrasyon aparatları, pens, makas gibi malzemeler uygun şekilde steril edilmiş olmalıdır. Filtrasyon sisteminin plastik içermeyen cam kısımları, pens- makas gibi metal malzemeler uygun şekilde paketlenerek pastörfırınında, diğerleri ise otoklavda steril edilir.

Kabin yüzey dezenfeksiyonu %70 Etil alkol ile yapıldıktan sonra deney aşamasına bağlı olarak numuneler ve kullanılacak malzeme UV lambası karşısına dizilir. Kabin UV lambası 2 saat çalışacak şekilde ayarlanır. UV açık olduğu pozisyonda kabin ön camı kapalı olduğundan çalışma başlangıcına kadar kapalı halde kalır.

(26)

Kabinin çalıştırılması ile ön cam çalışma pozisyonunu alır. Laminar hava akışı stabil hale gelinceye kadar ikaz zili çalmakta ve ikaz lambası yanmaktadır. Kabin, ikaz işaretlerinin ortadan kalkması ile deneye başlamak için uygun hale gelir.

Deneye başlamadan önce yapılması gereken son işlem, temiz oda ve kabin partikül değerlerinin havada partikül sayım cihazı ile ölçülerek uygunluğunun görülmesi, partikül değerlerinin kayıt altına alınmasıdır.

2.6 Metot

2.6.1 ANSI/AAMI/ISO 11137: 2 Metot VDmax- 25kGy Sterilizasyon Dozunun Geçerlenmesi

Üretici firma tarafından önceden seçilen bir dozun -25 kGy- ürün sterilizasyonu için yeterli olup olmadığının araştırılması amacıyla uygulanan bu metot, temelde ürüne has sterilizasyon dozunun belirlendiği ANSI/AAMI/ISO 11137:2 Metot-1 testine benzerlik gösterir. Aynı şekilde ürün ortalama mikromiyel yük (bioburden) seviyesinin belirlenmesini ve sınama doz deneyi performansının ölçülmesini gerektirir.

Bu metot, bioburden değeri ^1 000 ise kullanılabilir. Bioburden seviyesinin <0,9 olduğu durumda ürünün tümü teste alınmalıdır, aksi halde (bioburden >0,9) örneğin oransal bir parçası (SIP) kullanılabilir. Üretici firma tercihine göre tek veya üç üretim partisi ile çalışılabilir. Metot VDmax25 uygulanırken aşağıdaki beş aşama takip edilmelidir.

1) Ürün Örneklerinin Temin Edilmesi :

Tek üretim partisi ile çalışılacaksa 10, üç üretim partisi ile çalışılacaksa 3x10=30 adet numune seçilir. Üç üretim lotu ile çalışılması lotlar arasındaki farkın gözlenmesi ve sonuca yansıyarak daha doğru bir değer elde edilmesini sağlar ayrıca stérilité testinin düşme riskini azaltmak açısından önemlidir.

2) Ürün Ortalama Mikrobiyel Yükünün Belirlenmesi :

Tek üretim lotu ile çalışılacaksa, seçilen 10 ürünün her birinin mikrobiyel

yükü, ANSI/AAMI/ISO 11737:1 standardına [10] uygun olarak tespit edilir ve ortalaması alınarak lota ait ortalama bioburden değeri hesap edilir ve sınama dozun belirlenmesinde kullanılır.

(27)

Üç üretim lotu ile çalışılacaksa, üç üretim lotuna ait toplam 30 adet

ürünün her birinin mikrobiyel yükü, ANSI/AAMI/ISO 11737:1 standardına (2.6.2) uygun olarak tespit edilir. Bioburden belirlenmesinde düzeltme faktörü uygulanmalıdır.

a) her üç lotun bioburden (lot ortalaması) değeri

b) üç lotun ortalama bioburden değeri (lotların ortalaması) hesaplanır.

Lotların ortalama bioburden değeri, üç lotun ortalama bioburden değerinden 2 katından fazla değilse lotların ortalaması, fazla ise en yüksek lot ortalaması ortalama bioburden değeri olarak kabul edilir ve bu değer sınama dozun belirlenmesinde kullanılır.

3) VD _' _max25 Belirlenmesi :

Hesap edilen ortalama bioburden değerine karşılık gelen VDmax25 değeri tablodan (Tablo 3) okunur. Eğer değer tabloda yoksa en yakın bir üst değere karşılık gelen doz alınmalıdır. Eğer SIP kullanılmış ise, SIP=1 VDmax25 değeri aşağıdaki formül kullanılarak hesap edilir:

(28)

Tablo 6. VDmax25 için Bioburden Değerine Karşılık Gelen Sınama Dozlar (SAL 10'1) O r t a la m a b io b u r d e n S IP = 1 ,0 V D n,a*25 S IP d o z a z a lt m a f a k t ö r ü (R F ) O r t a la m a b io b u rd e n S IP = 1 ,0 V D max25 S IP d o z a z a lt m a f a k t ö r ü (R F ) < 0 ,1 0,0 u y g u la n a m a z 45 8,7 3,2 7 0,15 0,9 u y g u la n a m a z 50 8,8 2,25 0,20 1,4 u y g u la n a m a z 55 8,9 3,23 0,25 1,8 u y g u la n a m a z 60 8,9 3,21 0,30 2,2 u y g u la n a m a z 65 9,0 3,20 0,35 2,5 u y g u la n a m a z 70 9,1 3,19 0,40 2,7 u y g u la n a m a z 75 9,1 3,1 7 0,45 2,9 u y g u la n a m a z 80 9,2 3,15 0,50 3,1 u y g u la n a m a z 85 9,1 3,11 0,60 3,4 u y g u la n a m a z 90 9,1 3,08 0,70 3,6 u y g u la n a m a z 95 9,1 3,05 0,80 3,8 u y g u la n a m a z 100 9,0 3,01 0,90 4,0 u y g u la n a m a z 110 9,0 2,96 1,0 4,2 4 ,1 7 120 9,0 2,91 1,5 4,8 4,05 130 8,9 2,86 2,0 5,2 3 ,9 7 140 8,9 2,8 3 2,5 5,5 3,91 150 8,9 2,79 3,0 5,7 3,86 160 8,8 2,76 3,5 5,9 3,82 170 8,8 2,72 4,0 6,1 3,79 180 8,8 2,69 4,5 6,2 3,76 190 8,7 2 ,6 7 5,0 6,3 3,73 2 00 8,7 2,6 4 5,5 6,5 3,71 2 20 8,7 2,60 6,0 6,6 3,69 2 40 8,6 2,56 6,5 6,7 3 ,6 7 2 60 8,6 2,52 7,0 6,7 3,65 2 80 8,6 2,49 7,5 6,8 3,64 300 8,6 2,46 8,0 6,9 3,62 325 8,5 2,4 3 8,5 7,0 3,61 350 8,5 2,40 9,0 7,0 3,59 375 8,5 2 ,3 7 9,5 7,1 3,58 4 00 8,4 2,3 4 10 7,1 3 ,5 7 4 25 8,4 2,32 11 7,2 3,55 4 50 8,4 2,30 12 7,3 3,53 4 75 8,4 2,28 13 7,4 3,51 500 8,4 2,26 14 7,5 3,50 525 8,3 2,2 4 15 7,6 3,48 550 8,3 2,22 16 7,6 3 ,4 7 575 8,3 2,21 17 7,7 3,46 6 00 8,3 2,19 18 7,8 3,45 6 50 8,3 2,16 19 7,8 3,43 7 00 8,2 2,1 4 20 7,9 3,42 7 50 8,2 2,12 22 8,0 3,40 8 00 8,2 2,09 24 8,1 3,39 8 50 8,2 2 ,0 7 26 8,1 3 ,3 7 900 8,1 2,05 28 8,2 3,36 950 8,1 2,0 4 30 8,3 3,34 1000 8,1 2,02 35 8,4 3,31 E ğ e r V D max25 = 0 is e ü r ü n le r ış ın la n m a z , 40 8,6 3,29

(29)

4) Sınama Doz Deneyinin Gerçekleştirilmesi :

Tek bir ürün lotundan 10 ürün seçilir. Bu ürünler 2. aşamada ortalama bioburden değeri alınan lottan veya aynı üretim özelliklerini taşıyan 4. bir lottan alınabilir. Kullanılacak lot seçilirken ürünün mikrobiyel üremeyi destekleme yeteneği göz önünde bulundurulmalıdır.

10 numune, Tablo 3’den elde edilen veya yukarıda verilen formül kullanarak hesap edilen VDmax değerinde ışınlanır. Işınlama sırasında numune merkezine ve dışına en az iki dozimetre yerleştirilerek verilen doz belirlenir. Ürünlere verilen en yüksek doz, VDmax25’i %10’dan fazla aşmamalıdır. Ürün örneklerine verilen en yüksek ve en düşük dozların aritmetik ortalaması VD 25’in <%90 ise yeni 10 numune ile sınama doz deneyi tekrarlanabilir. Eğer bu ortalama doz VDmax25’in <%90 ise ve stérilité testinin performansında kabul edilebilir sonuçlar gözlenmişse, sınama deneyinin tekrarlanması gerekmez.

Işınlanan numuneler, teker teker ANSI/AAMI/ISO 11737-2 standardı [11] ile uyumlu olarak stérilité testine alınır ve stérilité testinin sonunda üreme sayısı (pozitif sayı olarak) kaydedilir.

5) Sonuçların Yorumlanması :

- Uygulanan 10 stérilité testinde Tden fazla pozitif sonuç yok ise sınama doz kabul edilerek 25 kGy sterilizasyon dozu olarak geçerlenir.

- Uygulanan 10 stérilité testinde iki pozitif sonuç var ise bir doğrulama deneyi (2.6.1.1) yapılır.

- Eğer stérilité testinde ikiden fazla pozitif sonuç var ise sınama doz kabul edilmeyerek 25 kGy sterilizasyon dozu olarak geçerlenmez.

Son koşulun oluşması halinde eğer bu sonuç bioburden belirlenmesinin yanlış yapılmasına, yanlış stérilité testi uygulamasına veya sınama dozunun yanlış verilmesine bağlanabiliyorsa, sınama dozu deneyi düzeltici eylem gerçekleştirildikten sonra tekrarlanabilir.

Eğer bu sonuç düzeltici bir eylem ile gösterilen bir sebebe bağlanamıyorsa, sterilizasyon dozu olarak 25 kGy geçerli değildir ve sterilizasyon dozu alternatif bir yöntem kullanılarak tespit edilmelidir.

(30)

2.6.1.1 VDmax25 için Doğrulama Deneyi

VDmax25 metodunda sınama dozda ışınlanmış 10 numunenin stérilité test sonucu 2 pozitif sonuç çıkması halinde aşağıda verilen üç madde tekrarlanır.

1) Deney Numunelerinin Temini :

Tek bir üretim lotundan en az 10 ürün seçilir. Doğrulama deneyinin gerçekleştirilmesi için kullanılacak 10 ürün 1.1 maddesi için kullanılan lotlardan herhangi birinden veya normal üretimi temsil eden koşullar altında üretilmiş yeni bir lottan seçilebilir. Ürünün mikrobiyel üremeyi destekleme yeteneği, kullanılacak lot seçilirken göz önünde bulundurulmalıdır.

2) Sınama Doz Deneyinin Gerçekleştirilmesi :

10 numune daha önce belirlenen VDmax25 (orijinal sınama doz) sınama dozda ışınlanır. Verilen doz belirlenir. Verilen doz hedef dozdan en fazla %10 sapmışsa kabul edilir. Fazla aşıyorsa, sınama dozu deneyi tekrarlanmalıdır. Ürün örneklerine verilen en yüksek ve en düşük dozların aritmetik ortalaması VDmax25’in <%90 ise, doğrulayıcı sınama dozu deneyi tekrarlanabilir. Eğer bu ortalama doz VD 25’in <%90 ise ve stérilité testinin performansında kabul edilebilir sonuçlar gözlenmişse, sınama deneyinin tekrarlanması gerekmez.

Işınlanmış ürün örneklerinin her biri teker teker ANSI/AAMI/ISO 11737-2 ile uyumlu olarak stérilité testine alınır (2.6.3) ve stérilité testinin pozitif sonuçları kaydedilir.

3) Sonuçların Yorumlanması :

- Teste alınan 10 numunede hiç pozitif sonuç yok ise, orijinal sınama ve doğrulama dozu deneylerinden toplam 2 pozitif stérilité testi verdiğinde sınama doz kabul edilerek 25 kGy doğrulanır.

- Stérilité testinde herhangi bir pozitif sonuç olması durumunda sınama doz kabul edilmeyerek 25 kGy sterilizasyon dozu olarak geçerlenmez.

İkinci koşulun olması durumunda, eğer bu sonuç bioburden belirlenmesinin yanlış yapılmasına, yanlış stérilité testi uygulamasına veya sınama dozunun yanlış verilmesine bağlanabiliyorsa, sınama dozu deneyi düzeltici eylem gerçekleştirildikten sonra tekrarlanabilir.

(31)

Eğer bu sonuç düzeltici bir eylem ile gösterilen bir sebebe bağlanamıyorsa, bu doz doğrulama yöntemi geçerli değildir ve sterilizasyon dozu alternatif bir yöntem kullanılarak bulunmalıdır.

2.6.1.2 VDmax Kullanılarak Geçerlenmiş Bir Sterilizasyon Dozunun Kontrol Prosedürü

VDmax metodu kullanılarak sterilizasyon dozu bir kez belirlendikten sonra (25 kGy) belirli aralıklarla dozun geçerliliği kontrol edilmelidir. Bu süre üretici firma tarafından ANSI/AAMI/ISO 11137-1 standardında belirtilen hususlar göz önüne alınarak belirlenmekle birlikte en az 3 ay olarak tavsiye edilmektedir.

Orijinal sterilizasyon dozunun geçerlenmesi sırasında kullanılan SIP değeri kullanılır.

Sterilizasyon doz kontrolünün uygulanmasında aşağıdaki 4 aşama izlenmelidir.

1) Ürün Örneklerinin Temini : Tek bir üretim lotundan en az 20

numune seçilir.

2) Ortalama Bioburdenin Belirlenmesi : Orijinal sterilizasyon

dozunun geçerlenmesindeki bioburden tespitinde kullanılan aynı düzeltme faktörü uygulanır. En az 10 numunenin her biri için bioburden tespiti ve ortalama bioburden hesabı yapılır.

Not : Bioburden verileri, sterilizasyon doz kontrolü için sınama dozunun

elde edilmesinde kullanılamaz. Bu veriler üretici firma tarafından işlem denetimi ve kontrolü için kullanılır (eğilim analizi, doz kontrol başarısızlığının araştırılması veya sterilizasyon doz kontrol sıklığının azaltılması vb.).

3) Sınama Doz Deneyi Gerçekleştirilmesi : 10 numune veya orijinal

geçerleme -VDmax25- işleminde kullanılan uygun parçaları (SIP) orijinal sınama dozda ışınlanır. Doz belirlenir. Ürünlere verilen en yüksek doz VDmax’ı %10’dan fazla veya 0,1 kGy (hangisi daha büyükse) açmamalıdır. Aksi halde daha önce bahsedilen aynı şartlar geçerlidir.

Işınlanmış ürünlerin ve parçalarının her biri tek tek orijinal doz geçerleme işleminde kullanılan besi ortamı ve inkübasyon koşulları kullanılarak stérilité testine alınır. Pozitif sonuç sayısı kaydedilir.

(32)

4) Sonuçların yorumlanması :

• Teste alınan 10 numunede 1 ^ pozitif sonuç yoksa doz kontrolü kabul edilir ve 25 kGy sterilizasyon dozu halâ geçerlidir.

• Teste alınan 10 numunede 2 pozitif sonuç var ise 2.6.1.1 maddesindeki doğrulama deneyi yapılarak sonuçlar ona göre değerlendirilir.

• Teste alınan 10 numunede 3-6 pozitif sonuç varsa ve bu sonuç stérilité testinin yanlış uygulamasına veya sınama dozunun yanlış verilmesine bağlanamıyorsa doz hemen arttırılır (2.6.1.4). Önceden belirlenmiş olan sterilizasyon dozu ile sterilizasyon devam ettirilmemelidir ve başka bir metot kullanarak sterilizasyon dozu tekrar belirlenene kadar sterilizasyon dozu arttırılmalıdır. • Teste alınan 10 numunede 7 < pozitif sonuç varsa önceden

belirlenmiş olan dozda sterilizasyona devam edilemez. Sterilizasyon dozu arttırılmamalıdır ve başka bir metot kullanarak sterilizasyon dozu tekrar belirlenene kadar sterilizasyon işlemi durdurulmalıdır.

Eğer üç veya daha fazla pozitif sonuç stérilité testinin yanlış uygulamasına veya sınama dozunun yanlış verilmesine bağlanabiliyorsa, düzeltici eylemi gerçekleştirilir ve sterilizasyon doz kontrolü tekrarlanır. Sonuçlar aynı şekilde yeniden yorumlanır.

Üretici firma, olumsuz test sonuçlarını (3 < ) üretim işlemi, ortamı veya bileşenlerindeki bir değişikliğe bağlayabiliyorsa, değişikliklerin meydana geldiği zaman çerçevesini ve bu nedenle etkilenmiş üretim lotlarını belirlemek için kullanmalıdır. Zaten piyasaya sürülmüş olan lotlar için SAL üzerine herhangi bir etki belirlenmeli ve bunların devam eden kullanımları ile ilişkili risk hakkında bir karar verilmelidir.

2.6.1.3 VDmax25 Doz Kontrolünde Doğrulama Deneyi

2.6.1.2 deki ilk üç aşama aynen tekrar edilir. Stérilité test sonucu elde edilen pozitif sonuçlar aşağıdaki gibi yorumlanır:

• Teste alınan 10 numunede hiç pozitif sonuç yok ise doğrulama kabul edilir ve böylece sterilizasyon dozu (25 kGy) doğrulanır.

(33)

• Teste alınan 10 numunede 1-4 pozitif sonuç varsa ve bu sonuç stérilité testinin yanlış uygulamasına veya sınama dozunun yanlış verilmesine bağlanamıyorsa doz hemen arttırılmalıdır (2.6.1.4). Önceden belirlenmiş olan sterilizasyon dozu ile sterilizasyon devam ettirilmemelidir ve başka bir metot kullanarak sterilizasyon dozu tekrar belirlenene kadar sterilizasyon dozu arttırılmalıdır.

• Teste alınan 10 numunede beş veya daha fazla pozitif sonuç varsa ve bu sonuç stérilité testinin yanlış uygulamasına veya sınama dozunun yanlış verilmesine bağlanamıyorsa, önceden belirlenmiş olan dozda sterilizasyona devam edilmez. Sterilizasyon dozu arttırılmamalıdır ve başka bir metot kullanarak sterilizasyon dozu tekrar belirlenene kadar sterilizasyon durdurulmalıdır.

2.6.1.4 Metot VD 25 Kullanılarak Belirlenmiş Sterilizasyon_{m ax} _~

J

Dozunun Arttırılması

Belirlenen ortalama bioburden’a karşılık gelen doz artırımı değeri Tablo 7’den elde edilir. Eğer ortalama bioburden Tablo 7’de verilmemişse, doz artırım değerini elde etmek için hesaplanan ortalama bioburden değerinden daha yüksek olan en yakın ortalama bioburden değeri kullanılır. Bu değer, 25 kGy sterilizasyon dozunu arttırmak için aşağıda verilen formülde kullanılır.

Arttırılmış Sterilizasyon Dozu (kGy) = 25 kGy + Doz Arttırma Değeri Sınama doz deneyindeki başarısızlıkların sebebini belirlemek genellikle mümkün değildir. Daha önce steril edilmiş lotlardan hangisinin bu olumsuz durumdan etkilendiğine karar vermek mümkün olmadığı için doz artırımına ilk steril edilecek bir sonraki lotla başlamalı ve daha önce dağıtılmış olan lotlarda bir işlem yapılmamalıdır.

(34)

Tablo 7. Metot VD _max25’de Doz Artırım Değerleri₃ O r t a la m a b io b u r d e n D o z a r t t ır m a d e ğ e r i (k G y ) O r t a la m a b io b u r d e n D o z a r t t ır m a d e ğ e r i ( k G y ) O r t a la m a b io b u r d e n D o z a r t t ır m a d e ğ e r i (k G y ) O r t a la m a b io b u rd e n D o z a r t t ır m a d e ğ e r i (k G y ) < 0 ,1 5,0 6,5 3,7 40 3,3 240 3,3 0,15 4,8 7,0 3,7 45 3,3 260 3,3 0,20 4,7 7,5 3,6 50 3,2 280 3,3 0,25 4,6 8,0 3,6 55 3,2 300 3,3 0,30 4,6 8,5 3,6 60 3,2 325 3,3 0,35 4,5 9,0 3,6 65 3,2 350 3,3 0,40 4,5 9,5 3,6 70 3,2 375 3,3 0,45 4,4 10 3,6 75 3,2 400 3,3 0,50 4,4 11 3,6 80 3,2 425 3,3 0,60 4,3 12 3,5 85 3,2 450 3,3 0,70 4,3 13 3,5 90 3,2 475 3,3 0,80 4,2 14 3,5 95 3,2 500 3,3 0,90 4,2 15 3,5 100 3,2 525 3,3 1,0 4,2 16 3,5 110 3,2 550 3,3 1,5 4,0 17 3,5 120 3,2 575 3,3 2,0 4,0 18 3,4 130 3,2 600 3,3 2,5 3,9 19 3,4 140 3,2 650 3,4 3,0 3,9 20 3,4 150 3,2 700 3,4 3,5 3,8 22 3,4 160 3,2 750 3,4 4,0 3,8 24 3,4 170 3,2 800 3,4 4,5 3,8 26 3,4 180 3,2 850 3,4 5,0 3,7 28 3,4 190 3,3 900 3,4 5,5 3,7 30 3,3 200 3,3 950 3,4 6,0 3,7 35 3,3 220 3,3 1000 3,4

2.6.2 ANSI/AAMI/ISO 11737-1 Sağlık Ürünlerinin Sterilizasyonu- Mikrobiyolojik Metotlar-Üründeki Mikroorganizma

Popülasyonunun (Bioburden) Belirlenmesi

Uygun Metodun Seçimi

Ürün özelliğine bağlı olarak bioburden metoduna karar vermek için aşağıda verilen karar şemasından yararlanılır.

> Ürün Filtre edilebilen bir sıvı mı? > EVET ise ...Filtrasyon/ekim kullan > HAYIR ise ...Katı ve esnemeyen mi?

> EVET ise ...Ultrasonikasyon/çalkalamayı takip eden filtrasyon/ ekim kullan

(35)

> HAYIR ise ...Lifli/köpük/esnek mi?

> EVET ise ...Stomaching veya çalkalamayı takip eden filtrasyon / ekim kullan

> HAYIR ise ... Yarı-katı veya toz mu?

> EVET ise ...Vorteksle karıştırma veya çalkalamayı takip eden filtrasyon /ekim kullan

> HAYIR ise ...Eğer yukarıdakilerin hiçbiri mümkün değilse... Swabbing/contact ekim kullan

Mikroorganizmaların Üründen Uzaklaştırılması

Bu proje kapsamında gazlı bez numunesi kullanıldığı için yukarıdaki karar şemasından filtrasyonu takiben ekim metodu kullanılmıştır.

Aşağıdaki metot katı, lifli ve esnek ürünler için genel bir yöntem tanımlamaktadır.

• Ürün, aseptik koşullarda yıkama çözeltisi içersine atılır. Bu işlem sırasında gerekiyorsa ürün bileşenleri ayrılır veya uygun büyüklüklerde kesilir.

• Yıkama çözeltisi için ANSI/AAMI/ISO 11737-1:2006, Tablo B.1 den yararlanılır. Müşteri tarafından özel bir talep olmadıkça, NaCI (% 0,85 lik) veya PBS kullanılır.

• Numune ile ilk kez çalışılıyorsa yıkama çözeltisine yüzey aktif madde (%0,1 Tween-80) ilavesine karar vermek amacıyla bir ön deneme çalışması gerçekleştirilir.

• Numune 100 mİ. yıkama çözeltisi içinde 30 dk. yaklaşık 300 devir/ dk. çalkalanır.

• Çalkalama işleminden sonra tüm erlenler ayrı ayrı 0,45 pm selüloz nitrat filtre kullanılarak filtrasyona tabii tutulur.

• Filtreler aerob ve fungus üretimi için TSA, anaerob mikroorganizma üretimi için RCA besi ortamına yerleştirilir.

• Yıkama işlemi teste alınan ürünlerden bir tanesi için 4 kez daha tekrar edilir. Düzeltme faktörünün hesaplanması için yapılan bu tekrarlanan işlemler basamağında petri üstleri 1. yıkama, 2.yıkama, ...şeklinde yazılır.

(36)

İnkübasyon Koşulları

• Uygun besiyeri ve inkübasyon koşullarının seçimi için ANSI/AAMI/ ISO 11737-1:2006, Tablo A.1 den yararlanılır.

• Rutin uygulamada tüm petriler 3-7 gün 30-35 °C’de inkübasyona kaldırılır. Anaerobik koşullar için (RCA besi ortamı için) anaerobik jar ve ortam kontrolü için anaerobik kit kullanılır. Anaerobik sayım sırasında tüm seçici olmayan anaerobik besi ortamlarının fakültatif anaerobik bakterilerin de üremesine izin vereceği göz önünde tutulur.

• Aerobik inkübasyonun sonunda aynı petriler fungus üretimi için 5-7 gün 20-25 °C de inkübasyona alınır.

• İnkübasyon için RML de bulunan 2 faklı inkübasyon odası (30-35 °C ve 20-25 °C) kullanılır.

Mikroorganizmaların Sayımı ve Değerlendirilmesi

• Tüm petrilerin 30-35 °C ve daha sonra 20-25 °C’deki koloni sayımları yapılır ve sonuçlar kaydedilir.

• Bir numune ile yapılan tekrarlanan işlemler sonuçlarından RF ve CF değerleri hesap edilir.

RF = 1. yıkama / 5 yıkama toplamı CF = 100 / 100 x RF

• Ortalama Bioburden değeri hesaplanır.

• Ortalama bioburden = ( I koloni sayısı/n+anaerob)xCF=Cfu/ ürün

Mikrobiyel Karakterizasyon

• Metot standardında (ANSI/AAMI/ISO 11737- 1:2006) mikrobiyel karakterizasyon amacıyla; boyama özellikleri, hücre morfolojisi, koloni morfolojisi, seçici kültür kullanımı, biyokimyasal özellikler ve genetik dizilim verilerinden bir veya daha fazlasının kullanılabileceği ifade edilmektedir.

(37)

• Rutin uygulamada; yukarıda belirtilen maddelerden; boyama özelliği, hücre ve koloni morfolojisi kullanılmaktadır. Bu amaçla, bakteri kolonileri göz veya diseksiyon mikroskobu ile incelenerek farklı şekil-renktekiler belirlenir ve bunlardan yayma préparât hazırlanarak, alevden 3 kez geçirmek yoluyla fiske edilerek gram boyama yapılır.

• Gram boyama, hazırlanan preparatların sırası ile Kristal Viole (1 dk), Lugol (1 dk), Alkol (15sn) ve Sulu Fuksin (30sn) ile muamele edilip yıkanması ve daha sonra kurutma kağıdı arasında hafifçe nemlerinin alınması aşamalarından oluşur.

• Preparatlar, immersiyon yağı ile Işık Mikroskobunda 100’lük objektifte incelenir.

• Sonuçlar, koloni tipi (S veya R tip), Gram boyama özelliği (+ veya -), hücre şekli (kok, basil, spiral, pleomorfik) şeklinde sınıflandırılır ve kaydedilir.

• Fungus karakterizasyonunda ise sadece renk ve micelyal yapı oluşturup oluşturmaması esas alınır.

2.6.3 Stérilité Kontrol Testi

Stérilité kontrolü, ANSI/AAMI/ISO 11737-2: 1998 Sterilization of Medical Devices-Microbiological Methods-Part 2: Tests of Sterility Performed in the Validation of a Sterilization Process standardına uygun olarak yapılmıştır.

Işınlanmış numuneler direkt inokülasyon metodu ile tek bir besi ortamı (TSB-Tryptic Soy Broth) içersinde 30 ± 2 °C de 14 gün inkübe edilmiştir. İnkübasyon süresi sonunda bulanıklık kontrolü yapılarak üreme olup olmadığı tespit edilmiş ve üreme sayısı (pozitif sonuç) kayıt altına alınmıştır.

2.7 Uygulama

Proje kapsamında VDmax25 metodunun validasyon çalışması paralel olarak iki araştırıcı tarafından 4 kısımda gerçekleştirilmiştir.

(38)

1) Ürün Üzerinden Mikroorganizmanın Uzaklaştırması Tekniğinin Validasyonu

İki araştırıcı tarafından ayrı ayrı Tekrarlanan İşlemler Kullanılarak Validasyon ve Ürün İnokülasyon Metodu ile validasyon olmak iki çalışma yapmıştır. İki çalışma sonucu karşılaştırılmıştır.

Tekrarlanan İşlemler Kullanılarak Metot Validasyonu

Bu çalışmada, birer adet gazlı bez numunesinin SIR: 1/3’ü ardışık yıkama işlemlerinden (4 kez) geçirilerek inkübasyona kaldırılır. Inkübasyon süresi sonunda koloni sayımı yapılır. Sayım sonuçları geri kazanım faktörü (RF) ve Düzeltme faktörü (CF) hesaplamasında kullanılır.

RF = 1.Yıkama/Toplam Yıkama CF = 100 / RFx100

Ürün İnokülasyon Metodu

B.subtilis kültüründen yaklaşık 100 cfu/adet olacak şekilde seyreltme

yapılmıştır. Süspansiyonun 0,1 ml’lik miktarı 2 adet SIP: 1 /3 gazlı bez numunesine ekim yapılmıştır. Gazlı bezlerin laminar hava akışı altında kurumasına izin verilmiştir. Ekim yapılan gazlı bezler geri alma tekniğine tabi tutulmuştur. Elde edilen sayım sonuçlarından CF değeri hesap edilmiştir.

CF= 100 / ortalama sayım değeri

2) Tekrarlanabilirlik ve Tekrar Üretilebilirlik Çalışması

Tekrarlanabilirlik: Aynı ölçüm koşulları altında gerçekleştirilen, aynı ölçülen büyüklüğe ait biri birini izleyen ölçüm sonuçları arasındaki yakınlık derecesidir.

• Aynı metot

• Aynı analiz yapan kişi • Aynı cihaz

• Aynı laboratuarda

(39)

Tekrar Üretilebilirlik: Farklı ölçüm koşulları altında gerçekleştirilen, aynı ölçülen büyüklüğe ait biri birini izleyen ölçüm sonuçları arasındaki yakınlık derecesidir.

• Aynı veya farklı metot • Farklı kişi

• Farklı cihaz

• Aynı veya farklı laboratuar • Farklı laboratuar

Bu çalışmada, aynı metot, aynı numune (10 ar adet gazlı bez, 75x30 cm, non-steril) ile aynı cihaz ve laboratuar şartlarında

- Aynı araştırıcı tarafından kısa zaman aralıklarında (aynı gün) 3 kez tekrar edilmiştir (Tekrarlanabilirlik).

- Farklı iki araştırıcı tarafından farklı günlerde 3 kez tekrar edilmiştir (Tekrar Üretilebilirlik).

Tablo 8. Tekrarlanabilirlik ve Tekrar Üretilebilirlik Çalışma Programı

1. araştırıcı Deney kodu 2. araştırıcı Deney kodu

1. deneme 07.11.2007 EBV1 06.11.2007 TBV1

2. deneme 07.11.2007 EBV2 06.11.2007 TBV2

3. deneme 07.11.2007 EBV3 06.11.2007 TBV3

* Tarihler numunenin deneye alınış günlerini göstermektedir (inkübasyon süresi 8-14 gündür).

3) Sayımların Tekrarlanabilirliği Çalışması

Bu çalışmada, ’’tekrarlanan işlemler kullanılarak metot validasyonu” çalışmasında koloni sayımı yapılan petrilerden rasgele 10 adeti seçilerek iki araştırıcı tarafından ikişer kez sayılmış, sonuçlar karşılaştırılarak değerlendirilmiştir.

4) VDmax25 Sınama Doz ve Stérilité Test Çalışması

• “Tekrarlanabilirlik ve yeniden üretilebilirlik” çalışması kapsamında iki araştırıcı tarafından yapılan toplam 6 adet bioburden deneyi sonucu elde edilen cfu/ürün değerlerine karşılık gelen VDmax25 dozları ANSI/AAMI/ISO 11137-2: 2006, Tablo 9’dan SIP:1 "için tespit edilmiştir.

(40)

• 6x10 numune tespit edilen sınama dozunda ışınlanmıştır. Işınlama sırasında her 10’luk paket içersine ortasına ve kenarına gelecek şekilde 2’şer dozimetre yerleştirilmiştir.

• Işınlama sonrası dozimetre ölçümleri istenilen sınırlar içersinde olduğu için ışınlanmış numuneler stérilité testine alınmıştır(ANSI/ AAMI/ISO 11737-2’e göre).

• Stérilité testinde standart gereğince tek bir besiortamı (TSB) ve tek bir inkübasyon sıcaklığı kullanılmıştır(32±2 °C). İnkübasyon süresi 14 gündür.

• İnkübasyon süresi boyunca 2., 5., 8., 11., ve 14. gün kontroller yapılarak varsa üremeler kayıt altına alınmıştır.

• İnkübasyon süresi sonunda 0-1 üreme çıkması halinde sınama kabul edilmiş ve 25 kGy sterilizasyon dozunun geçerliliği söz konusu olmuştur.

(41)

3. SONUÇLAR

1.1 Ürün Üzerinden Mikroorganizmanın Uzaklaştırması Tekniğinin Validasyonu

Tablo 9. Uzaklaştırma Tekniğinin Validasyon Deneyi Sonuçları

Ardışık yıkama 1 2 3 4 RF CF 1. araştırıcı 17 3 3 3 17/26 = 0,65 100/65= 1,54 2. araştırıcı 62 17 11 9 62/99 = 0,63 100/63= 1,59 Ürün İnokülasyonu l.petri 2.petri CF 1. araştırıcı 56 64 60/100 = 0,6 1 0 0 /6 0 = 1,67 2. araştırıcı 57 62 60/100 = 0,6 1 0 0 /6 0 = 1,67

ANSI/AAMI/ISO 11737-1/2006’a göre tekniğin geçerli kılınabilmesi için RF£r0,50 olması gereklidir. Her iki araştırıcının her iki yöntem için RF>50’dir.

1.1 Tekrarlanabilirlik Ve Tekrar Üretilebilirlik Çalışması Sonuçları

Tablo 10. Tekrarlanabilirlik ve Tekrar Üretilebilirlik Çalışma Sonuçları

1.araştırıcı cfu / ürün 2.araştırıcı cfu / ürün

1. deneme 81,63 112,35

2. deneme 72,39 150,00

(42)

Her deneme 10 numune (biri anaerob için) ile çalışılmıştır. Aşağıda her deneme içerisinde 9 numune için ürün tekrarlanabilirlik değeri ve üç deneme için laboratuar tekrarlanabilirliği ve yeniden üretilebilirliği hesap edilmiştir.

Tablo 11. İki Araştırıcı için Ürün Tekrarlanabilirlik Sonuçları

____________ Ürün Tekrarlanabilirlik____________ ^ Faktörlenmiş Sonuçlar 1. Deneme 1.araştırıcı 2.araştırıcı 1 .araştırıcı F 1,54 2.araştırıcı F 1,59 NO cfu/g (x) Log x (a) cfu/g (x) Log x (a) cfu/g (x) cfu/g (X) cfu/g (x) cfu/g (X) 1 27 1,43 35 1,54 42 1,62 55,65 1,7 2 4 0,60 6 0,78 6 0,79 9,54 1,0 3 14 1,15 22 1,34 22 1,33 34,98 1,5 4 10 1,00 31 1,49 15 1,19 49,29 1,7 5 7 0,85 6 0,78 11 1,03 9,54 1,0 6 4 0,60 27 1,43 6 0,79 42,93 1,6 7 28 1,45 30 1,48 43 1,63 47,7 1,7 8 16 1,20 19 1,28 25 1,39 30,21 1,5 9 22 1,34 18 1,26 34 1,53 28,62 1,5 10 Ortalama 1,07 1,26 1,26 1,47 SD 0,33 0,29 0,33 0,29 2. Deneme 1.araştırıcı 2.araştırıcı 1 .araştırıcı F 1,54 2.araştırıcı F 1,59 NO cfu/g (x) Log x (a) cfu/g (x) Log x (a) cfu/g (x) cfu/g (X) cfu/g (x) cfu/g (X) 1 5 0,70 35 1,54 8 0,89 55,65 1,7 2 7 0,85 16 1,20 11 1,03 25,44 1,4 3 19 1,28 16 1,20 29 1,47 25,44 1,4 4 15 1,18 22 1,34 23 1,36 34,98 1,5 5 5 0,70 15 1,18 8 0,89 23,85 1,4 6 8 0,90 7 0,85 12 1,09 11,13 1,0 7 20 1,30 10 1,00 31 1,49 15,9 1,2 8 17 1,23 18 1,26 26 1,42 28,62 1,5 9 9 0,95 30 1,48 14 1,14 47,7 1,7

(43)

10 Ortalama 1,01 _1.23 SD 0,24 _0.22 3. Deneme 1.araştırıcı 2.araştırıcı 1 .araştırıcı F 1,54 2.araştırıcı F _1.59 NO cfu/g (x) Log x (a) cfu/g (x) Log x (a) cfu/g (x) cfu/g (X) cfu/g (x) cfu/g (X) 1 2 0,30 86 1,93 3 0,49 137 2,1 2 8 0,90 75 1,88 12 1,09 119 2,1 3 1 0,00 14 1,15 2 0,19 22 1,3 4 11 1,04 10 1,00 17 1,23 16 1,2 5 5 0,70 28 1,45 8 0,89 45 1,6 6 15 1,18 15 1,18 23 1,36 24 1,4 7 13 1,11 16 1,20 20 1,30 25 1,4 8 10 1,00 11 1,04 15 1,19 17 1,2 9 8 0,90 10 1,00 12 1,09 16 1,2 10 Ortalama 0,79 1,31 SD 0,40 0,36

Tablo 12. İki Araştırıcı için Laboratuvar Tekrarlanabilirlik Sonuçları Laboratuar Tekrarlanabilirlik

1. Araştırıcı 2. Araştırıcı

NO cfu/g (x) Log x (a) cfu/g (x) Log x (a) Diff

1 82 1,91 112 2,05 0,14 2 72 1,86 150 2,18 0,32 3 51 1,71 90 1,95 0,24 Ortalama 1,83 2,06 SD 0,10 0,11 0,18

Laboratuvar Tekrar Üretilebilirlik SR 0,17

(44)

1.2 Sayımların Tekrarlanabilirliği Çalışması Sonuçları

10 petrinin 2 araştırıcı tarafından 2 kez sayımı ile gerçekleştirilen sayımların tekrarlanabilirliği çalışmasının sonuçlarına yönelik değerlendirme aşağıda verilmiştir.

Tablo 13. Aynı Araştırıcı için Sayım Tekrarı Relatif Farkı

Petri 2.araştırıcı A 2.araştırıcı B Ortalama Fark rv%

1 38 39 38,5 1 2,6 2 35 35 35 0 0,0 3 10 10 10 0 0,0 4 41 40 40,5 1 2,5 5 16 16 16 0 0,0 6 13 13 13 0 0,0 7 37 37 37 0 0,0 8 21 22 21,5 1 4,7 9 21 21 21 0 0,0 10 130 129 129,5 1 0,8

Petri 1.araştırıcı A 1.araştırıcı B Ortalama Fark rv%

1 38 40 39 2 5,1 2 36 35 35,5 1 2,8 3 10 10 10 0 0,0 4 39 40 39,5 1 2,5 5 16 15 15,5 1 6,5 6 13 13 13 0 0,0 7 35 37 36 2 5,6 8 22 22 22 0 0,0 9 20 21 20,5 1 4,9 10 128 129 128,5 1 0,8

(45)

Tablo 14. İki Araştırıcı Arası Sayım Tekrarı Relatif Farkı

Petri 2.araştırıcı A 1.araştırıcı A Ortalama Fark rv%

1 38 38 38 0 0,0 2 35 36 35,5 1 2,8 3 10 10 10 0 0,0 4 41 39 40 2 5,0 5 16 16 16 0 0,0 6 13 13 13 0 0,0 7 37 35 36 2 5,6 8 21 22 21,5 1 4,7 9 21 20 20,5 1 4,9 10 130 128 129 2 1,6

Petri 2.araştırıcı B 1.araştırıcı B Ortalama Fark rv%

1 39 40 39,5 1 2,5 2 35 35 35 0 0,0 3 10 11 10,5 1 9,5 4 40 40 40 0 0,0 5 16 15 15,5 1 6,5 6 13 13 13 0 0,0 7 37 37 37 0 0,0 8 22 22 22 0 0,0 9 21 21 21 0 0,0 10 129 129 129 0 0,0

Aynı kişi için Relatif fark%7,7’den, Farklı Kişi için Relatif fark%18denyüksekolmamalıdır. Bu kriterler açısından incelendiğinde sonuçlar kabul edilebilir sınırlardadır.

(46)

1.2 VDmax25 Deney Sonuçları

Tablo 15. 1. Araştırıcı 1. Deney Sonucu

Numune özellikleri Gazlı bez 75x35 cm., nonsteril

Stérilité temin seviyesi (SAL) 10-6

Teste alınan ürün sayısı 20

Deneysel örnekleme oranı (SIP) Bioburden: 1/3 (25x35 cm) Stérilité: 1 (75x35 cm)

Geri kazanım faktörü (RF) / Düzeltme faktörü (CF)

% 65 /1 ,5 4

(Ürün üzerinden mikroorganizmanın uzaklaştırması tekniğinin validasyonu çalışması sonucu)

Sayım sonuçları Aerob + fungus: 27, 4, 14, 10, 7, 4, 28, 16, 22 anaerob : 3

(10 numunenin tek tek sayım sonuçları )

Tahmini bioburden (cfu/SIP) 27,21

(SIP için lot ortalaması)

Ortalama bioburden (cfu/ürün) 81,63

(Tekrarlanabilirlik ve tekrar üretilebilirlik çalışması sonuçları)

Mikrorganizmaların tanımlanması S tip koloni Gr(+) basil, R tip koloni Gr(+) basil

Sınama Dozu (kGy) 9,1

Verilen Doz (kGy) 8,4 (Harwell Red Perspex Dosimeter.HW082896.HW0827821 Stérilité testindeki pozitif sayı 0/10

Sonuç (Sterilizasyorı dozu-kGy) 25 kGy

Değerlendirme Sınama kabul edildi ve bu nedenle 25 kGy sterilizasyon dozu geçerlendi.

(47)

Tablo 1 6 .1. araştırıcı 2. deney sonucu

% 65 /1 ,5 4

Mikrorganizmaların tanımlanması

S tip koloni Gr(+) basil, S tip koloni Gr(+) kok, R tip koloni Gr(+) basil

Verilen Doz (kGy) 9,92 (Harwell Red Perspex Dosimeter, HW082844, HW082858)

Stérilité testindeki pozitif sayı 0/10

(48)

Stérilité temin seviyesi (SAL) 10'6

% 6 5 /1 ,5 4

(Ürün üzerinden mikroorganizmanın uzaklaştırması tekniğinin validasyonu çalışması sonucu) '

Sayım sonuçları Aerob + fungus: 2, 8, 1, 11,5, 15, 13, 10, 8 anaerob : 3

Mikrorganizmaların tanımlanması S tip koloni Gr(+) basil, R tip koloni Gr(+) kok

Verilen Doz (kGy) 9,7 (Harwell Red Perspex Dosimeter, HW082882. HW0824441

(49)

% 63 /1 ,5 9

Sayım sonuçları Aerob + fungus: 35, 6, 22, 31,6, 27, 30, 19, 18 anaerob : 2

(Tekrarlanabildik ve tekrar üretilebilirlik çalışması sonuçları)

Mikrorganizmaların tanımlanması S tip koloni Gr(+) kok, S tip koloni Gr(+) basil, R tip koloni Gr(+) kok, R tip koloni Gr(+) basil, Siyah hifli küf

Sonuç (Sterilizasyon dozu-kGy) 25 kGy

(50)

% 63 /1 ,5 9

Sayım sonuçları Aerob + fungus: 86, 75, 10, 10, 28, 14, 16, 11,9 anaerob : 2

Tahmini bioburden (cfu/SIP) 50

Ortalama bioburden (cfu/ürün) 150

Mikrorganizmaların tanımlanması S tip koloni Gr(+) kok, S tip koloni Gr(+) basil, R tip koloni Gr(+)

basil, Siyah hifli küf

(51)

% 63 /1 ,5 9

Mikrorganizmaların tanımlanması S tip koloni Gr(+) basil, R tip koloni Gr(+) basil. Siyah hifli küf

Verilen Doz (kGy) 9,56 (Harwell Red Perspex Dosimeter.HW082767. HW0826581 Stérilité testindeki pozitif sayı 0/10