8 Kas›m 2002 B‹L‹MveTEKN‹K
B ‹ L ‹ M V E T E K N L O J ‹ H A B E R L E R ‹
Sulu E¤lence
Luna Parklarda çarp›-flan otomobillerden, alçal›p yükselmekten baflka pek bir fley
yapmayan uçaklardan s›k›ld›n›z m›? Raylarda t›rman›p sonra sizi adeta bofllu¤a atan, karn›n›z› a¤z›n›za geti-ren, binenlerin canhirafl 盤l›klar›n› duydu¤unuz “roller coaster”lara, he-le yeni modelhe-lerinin yan›na sokulmak bile yürek ister. Peki, ama nas›l e¤le-nece¤iz? Merak etmeyin. Bir Ameri-kan flirketi akl›n›zdan geçenleri oku-mufl. Yeni Lunapark oyunca¤›, bir ke-re fazla tehlikeli de¤il. Öyle dik yo-kufllar, neredeyse 90 derecelik inifller falan da yok. Tek ray üzerinde giden 4 kiflilik asma koltuklar da öyle yürek hoplatacak h›zda gitmiyor. E, rahat iyi de, e¤lence nerede? Acele etmeyin. Siz yükselmiflken afla¤›dakiler nas›l güçsüz cüceler gibi görülür. Ne hofl de¤il mi? Üstünlü¤ümüzü biraz yafla-yal›m m›? Yan›m›zda silah›m›z da ha-z›r: 10 litrelik bir su tank›. Doldur doldur afla¤›da gezinenlerin üzerine boflalt; neye u¤rad›¤›n› flafl›ran ada-m›n flaflk›nl›¤›n› seyret. Tabii bunun bir de afla¤› inmesi var; ama Setpoint adl› üretici flirket, kurban› sakinlefltir-menin de çaresini düflünmüfl. Gazaba gelen ›slak vatandafl yerde bulunan 22 bas›nçl› su topunun bafl›na geçti mi, art›k gerisi niflanc›l›¤›na kalm›fl.
Popular mechanics, Eylül 2002.
Elektro Kamyon
‹ngiltere’de gelifltirilen bir elektrikli kamyon, kolayca yenilenebilen enerji ünitesiyle ticari araç piyasas›n› sars-maya aday. fiimdiye kadar gelifltirilen elektrikli tafl›t araçlar›nda boflalan ba-taryalar› yenilemek hem uzun ve zah-metli, hem de bir miktar
tehlikeli bir süreçti. Bluebird Technologies adl› ‹ngiliz flirketince tasar›mlanan XDV ad-l› araçsa, bu sorunla-r› ortadan kald›sorunla-r›yor. Arac›n aküleri göv-de alt›na monte edilmifl. Dolay›-s›yla araç, ba-k›m istasyo-nunda ya da
garajda yere monte edilmifl bir ba-k›m/onar›m biriminin üzerine sürülü-yor ve boflalm›fl aküler, el de¤meden otomatik olarak ç›kart›l›p yerlerine flarj edilmifl yenileri yerlefltiriliyor. fiirketin önümüzdeki yaz ABD’de tan›t›m›n› yapaca¤› arac›n, pazarlama hizmetlerinde yayg›n olarak
kullan›l-maya bafllanaca¤› düflünülüyor.
Popular Mechanics, Eylül 2002
K›fl Keyfi
Karak›fl yaklaflt›. Günlük rutin bafll›yor. ‹fle yetifleceksiniz. Ama otomobilinizin cam› buzla kapl›. Üstelik kaya gibi sert. Elinizdeki plastik küreyici, birkaç sürüflten sonra ifle yaramaz hale geliyor. Ellerinizin dondu¤u da cabas›. Sonuçta yapabildi¤iniz, buz içinde etraf› görebilece¤iniz kadar
bir delik açarak yola ç›kmak. Ama anlafl›lan bu s›k›nt› kader de¤il. ABD’deki Dartmouth Koleji’nde mühendislik profesörü Victor Petrenko ön camdan buzu
temizlemek için aküden yararlanan bir teknoloji gelifltirmifl. Ön cam›n içine, fleffaf bir iletken olan indiyum çinko oksitten yap›lan elektrotlar yerlefltiriliyor. Bir güç konvertörü, araban›z›n aküsündeki do¤rudan ak›m›, yüksek frekansl› alternatif ak›ma dönüfltürüyor. Bir mikrodalga f›r›n›n suyu ›s›tt›¤› gibi, aküden gelen ak›m da buzu ›s›t›yor. Mevcut cam ›s›t›c›lar›n›n aksine Petrenko’nun düzene¤i, cam› de¤il, yaln›zca buzu
›s›t›yor. Sistem daha etkin ve
daha h›zl› olmas›n›n yan› s›ra daha da ekonomik. Mevcut ›s›t›c›lar›n harcad›¤›n›n onda biri kadar enerji harc›yor. Petrenko flimdi ayn› sistemi, karlanan buzdolaplar› için de uyarlamakla meflgul.
Technology Review, May›s 2002
