Einstein “Hata”
Yapmam›fl m›?
Einstein 1917 y›l›nda kütleçekim kuram›-n›n öngörüleriyle o zamanlar statik oldu¤u-na ioldu¤u-nan›lan evrenin parametreleri aras›nda-ki çeliflaras›nda-kiyi ortadan kald›rmak için
kuram›-na kütleçekimin çekici gücünü dengeleye-cek itici bir “kozmolojik sabit” eklemifl, da-ha sonra evrenin sabit olmay›p geniflledi¤i-nin anlafl›lmas› üzerineyse bu sabiti “en bü-yük hatam” diyerek denklemlerinden ç›kar-m›flt›.
Ancak, son y›llarda evrenin giderek ivmele-nerek geniflledi¤inin ortaya ç›kmas›,
evren-deki enerji yo¤unlu¤unun üçte ikisini karfl›-layan itici bir “karanl›k enerji”nin varl›¤›-n›n gözlemler sonucu kesinleflmesi, Einste-in’›n “hata”s›n› kozmolojinin oda¤› haline getirmiflti.
Karanl›k enerjiyi aç›klamaya aday olarak yeniden incelenen kozmolojik sabitin ku-ramsal ç›kar›mlar›yla gözlemlenen ivmelen-me de¤eri aras›ndaki tutars›zl›klar, kuram-c›lar› yeni bir aray›fla itmifl ve sabit olmay›p hem zamana hem mekana göre de¤iflebilen, “beflinci kuvvet” diye adland›r›lan farkl› bir itici kuvvet önerilmiflti.
Ancak, Hawaii Adas›’ndaki Mauna Kea da-¤›nda bulunan Kanada-Fransa-Hawaii teles-kopuyla Tip Ia süpernovalar› gözlemleyen uluslararas› bir bir ekibin bulgular›n› aç›k-layan Ray Carlsberg (Toronto Üniversitesi) evreni geniflleten gizemli kuvvetin, Einste-in’›n gözlemleriyle %10 hata pay›yla uyum gösterdi¤ini aç›klad›.
Astronomy, Mart 2006 B ‹ L ‹ M V E T E K N L O J ‹ H A B E R L E R ‹
Hubble Uzay Teleskopu’nun oluflturdu¤u gö-rüntü, Büyük Ay› Tak›my›ld›z› bölgesinde Dünya’ya 25 milyon ›fl›ky›l› uzakl›kta M101 ya da Rüzgar Gülü diye adland›r›lan gökadaya
ait. Gökada 170.000 ›fl›ky›l› çap›yla Samanyo-lu’nun neredeyse iki kat›:. En az 1 trilyon y›l-d›z bar›nd›rd›¤› hesaplan›yor. Gökadan›n kolla-r›, genç mavi y›ld›zlar›n büyük bir h›zla
üretil-di¤i parlak bulutsularla dolu. Buna karfl›n gö-kada diski öylesine ince ki, Hubble diskin geri-sinde baflka gökadalar› da görüntülemifl.
NASA Bas›n Bülteni, 28 fiubat 2006
